5e J'^arfcarn»
&JL
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
No. 1302.
Bureau OUDE SKNGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAO, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAOEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden cent per week
1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.3O per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwarto "4.
Afzonderlijke nummers 21/# cent, met OeYUustreerd Zondagsblad 5 cent
De \OVERTENTIEPRI|S bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 15 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote '.etters naar plaatsiuirnta.
Kleine Adverteutiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cemaangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent
Dit nummer bestaat uit TWEE
BLADEN en een GEÏLLUS
TREERD ZONDAGSBLAD.
Groot of klein materieel?
Blij de Marine bestaat nog1 steeds een
streven om groote schepen te bouwen,
vat dan nog altijd miniatuur-,,(Dre,a(dh
omjght" zijn, terwijl 'hjun aantal ook on-
anzienlijk blijft zinken tegenover de
weelde der groote mogendheden.
Dit kan tmöeieTijk anders, want echte
Dreadnoughts" om van de 0,Sup-er-
re ad noughts" niet eens te spreken
z<;n voor ons te duur, ja ons klein^
type kost zelfs nog zooveel, dat we er
zuinig mee moeten zijn.
We hebben natuurlijk Marinevaartun
r en noodig1, maar waarom houden we
niet een eigen type op na; waarojml
kijken v e meer bevoorrechte naties zoo
naar :1e oogen?
Indien we ooit eens aan een zeeslag
oesten deelnemen de Ruyter en
Jromp trillen al van nieuwsgierigheid
doen we met onze zoogenaamd groote
vaartuigen toch weinig, maar veel zou
den we h:bben aan een vloot van torpe
do-jagers, torpedo-booten en hoe dat
kleine goed meer heet, waarmede we
\e zeegaten gevaarlijk konden maken
ei buurman „Dreadnought" van alle zij
den zouden kunnen bestoken. 1
En van die kleine vaartuigen zoudlen
we er genoeg kunnen aanschaffen: die
zij zc-o duur niet, zoodat we niet op de
dubbeltjes zouden behoeven zien om
ir- zoo zeewaardig mogelijk en voor de
bemanning zoo geriefelijk mogelijk te ma
ken.
Zou voorts het splitsen der groote
bemanningen in een aantal kleinere niet
ten 'goede komen aan den geest ondier
het persooneel. Een commandant over
honderden „koppen" kent zijn manne
tjes niet, kan weinig of geen rekening
houden met individualiteiten, moet alles
te veel over één kam scheren om den
kluts niet kwijt te raken. 'Bij een kleine
bemanning kan een huiselijker verhfouJ
ding beslaan, welke aan dienst en geest
ten goede kómt.
Als het gfctij verloopt moet men de
bakens -.c;En waar nu het getij
or; '.ijv.r. v.ï! n: *euzeilschepen, die
per van rekening voor ons toch on-
bc -.ikbanr zijn, daar moesten we maar
blijven binnen de bakens der kleinere
vaartuigen. Met een flinke vloot hier
van kan ons kleine volk groot Zijn en als
we ergens een slag moeten vertoonen
kunnen we /Jat beter doen met een
flottiljc up-to-date kleine vaartuigen
dan -- (gelijk thans (met één groot, dat
bii vergelijking niet eens groot blijkt
te zijn.
V Het rechte Spoor?
In een schrijven, uit kringen, bij het
spoorwegwezen betrokken, gericht aan
De Tij dj wordt te verstaan gegeven,
dat d-■ vele spoorvvegongevallen, den
ketsten tijd in ons land te betreuren,
voor een niet gering gedeelte te wijten
zij. i aan den geest onder het personeel.
Schr, legt „er bijzonderen nadruk op,
dat een betrekkelijk zeer gering getal
expresselijk, bewust en met voorbedach
ten rade den socialistischen geest be
zitten. Maar ongemerkt en onwillekeurig
is die geest, door de ononderbroken
sociaal-democratische propaganda, eeni-
germate over zeer velen gekomen. Velen,
die zooa! niet puik, dan toch zeer goed
waren, gingen van lieverlee met deze
strooming mede. Die geest beheerscht
thans menig milieu van spoorwegarbei
ders. Men mag uit solidariteit openlijk
niet veel dienstijver meer toonen. Spot
en intimidatie tegen stipte plichtsbetrach
ting blijven voorts dien geest onder
houden."
Uitvoerig wordt deze meening toege-
gelicht, terwijl vooral den staf gebroken
wordt over het „grieven uitdenken, op
blazen en onder het personeel versprei
den", wat volgens schr. „door de Regee
ring ter wille van het veilig verkeer
krachtdadig moet worden onderdrukt".
'tls de vraag, of de Regcering hier
aan wel veel kan doen. Openlijke tegen
werking kan zij onderdrukken, maar tie
heimelijke? En is deze niet veel ge
vaarlijker?
Neen. het wordt tijd,' dat het 'perso
neel zelf gaat inzien, op den verkeerden
"weg te zijl. HM verliest, als het voort
gaat in het spoor, door den schr* in de
Tijd geschetst, de sympathie van het
groote publiek, terwijl zonder deze sym
pathie nog nooit een actie tot 'lotsver
betering of zoo iets tot blijvend resultaat
heeft geleid.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Over den
Toestand in Albanië
meldt de „Berl. Morgenpost" dat de
troonaanvaarding van den prins voni Wied
ernstige moeielijkheden zal ondervinden.
In welingelichte kringen van Berlijn ver
moedt men, dat Essad Pacha met zijn
agitatie niet anders op het oog heeft,
dan om zich als vorst Van Albanië op
te werpen. Zijn aanhang groeit voort
durend aan ten koste van de voorloopige
fegeering. De peroidieke loyaliteitsver
klaringen van Essad Pacha zijn des te
minder te vertrouwen, wijl hij iedepen
dag nieuwe pndernemingen tegen het
'besluit dier groote mogendheden op touw
zet, klaarblijkelijk met het doel om zijn
macht voor de aankomst van den prins
von Wied zooveel mogelijk te versterken.
Dat hij dit alles in het belang van den
prins doet, is oneer dan onwaarschijnlijk.
Uit Öurazzo wordt intusschen gemeld,
si at twee groote plaatsen ten Noorden
van El'bassan zich aan den gouverneur
dezer laatste stad onderworpen hebben.
Het „Deutsche Volksb'latt" m:elid|t, dap!
d,e prins von Wied den mjOigendhedfen te
kennen gegeven heeft, dat h'ij in del
eerste dagen van Februair in Albanië
'zal landen, na eerst Wieenen en Rornie
een bezoek gebracht te hebben.
Omtrent die staking in
Zuid-Afrika
worden uit Durban nog de ..volgendie
bijzonderheden igem'eld.
De afgevaardigden der Trad.es Fede
ration van Natal besloten pp een mee
ting, dat de federatie thans niet bereid
is, de staking voor geëindigd te verkla
ren, voordat zekere berichten zijn ont
vangen van vde spoorwegarbeiders te Pre
toria De. stakers zullen een nieuwe mee
ting houden om den toestand te bespre
ken.
Tengevolge van een circulaire, waarin
de minster van spoorwegen de weder
'aanneming der stakers afhankelijk maak
te van de voorwaarde, dat Ze zich voor
23Januari des middags om 12 uur weer
zouden aanmelden, hebben 500 stakers
te Purban een vergadering belegd. De
isprekers wezen op het gebrek aan juiste
inlichtingen omtrent de actie in Trans
vaal. Na de yergadering trokken de
fetakers gezamenlijk naar het bureau der
'■spoorwegen, maar slechts enkele arbei
ders teekenden voor de weder indienst
treding.
Djat de bedrijven die door
de Socialisten
bestuurd worden reeds herhaalde malen
jammerlijk' fiasco hebben geleden, is een
overbekend feit. Nu is het weer een
gpasfabriek die .op dezelfde wijze de
onhoudbaarheid der roode theorieën be
wast.
Zes jaren geleden werd een glasfa
briek gesticht "te Chioisy le Roy bij Pa
rijs. Ook deze werd ylogens socialisti
sche ideeën opgezet en geleid. Ze was
'zeer gunstig gelegen in de nabijheid van
Parijs en drie malen ontving ze van den
Staat nog eidn ondersteuning van 170,000
francs. 1
Het eind is.... een faillissement.
Een der arbeiders-aandeelhouders
heeft aan de Action, radicaal-soicialis-
tisch blad, een en ander daarover verJ
teld.
De arbeiders waren steeds in
strijd met hun kameraden, aan wie
de leiding was toevertrouwd. Er werd
telkensgestaakt! En daartegenover
werden dan weer scherpe maatregelen
genomen ter wille van de zaak. Dan
werd er uit wraak weer sabotage ge
pleegd en zoo ging het door.
Zouden de heeren nu geleerd hebben,
dat het voor den goeden gang van klei
nere of grootere samenlevingen in de
eerste plaats aankomt op de zedelijke
qualiteiten d^r menschen zeiven?
Een Reuter-telegraim uit Malta aan de
.Engelsche bladen (mjaakt melding van een
eigenaardig geval van muiterij
cUt zich heeft afgespeeld aan boord van
het Engelsch stoomschip „Nith", dat te
Malta aankwam1.
Aan boordj bevonden zich nl. 600
Mooren, d,ie van Mekka naar Marokko
terugkeerden.
De kapitein, die zolgens het vaarplan
Malta niet zou aandoen, werd daartoe
door de pelgrims gedwongen, daar d'eze
in d,e mleening verkeerden, dat het schip
'niet zeewaardig was, tengevolge van het
heftige stampen van het schip tijdens
een storm, die het schip beloopen had.
De pelgrims namen' zulk een dreigende
houding aan, dat de kapitein maar beter
vond de haven in ie loopen.
De douane-beambten trachtten nog de
passagiers gerust te s,tellen. maar er
Jieerschte zulk een opgewondenheid, dat
daarvan moest worden afgezien. De an
kers werd.en door.de passagiers bewaakt
zoodat zij niet gelicht konden worden.
Men zal uu de pelgrims met andere
schepen naar hun „home" moeten ver
voeren.
GEMENGD.
De Engelsche kiesrecht furies
maken het verschillenden redenaars vaak
zeer lastig door interrupties en lawaai
tijdens hun redevoeringen. Zoo had mi
nister John Burns bij een lezing, die hij
dezer dagen in de voorstad Streatbam
hield, weer veel van haar te lijden. Hij
toondje echter spoedig, dat h.'ij niet van
plan was zich h.aar plagerijen te Ia-
ten wélgevallen. Toen een dei" suffraget-
ten een poging waagde, om hem te on
derbreken, riep hrij den zaalwaah.ters toe:
„Gooi dat vrijf er uit en die er naast zit
ook
Eeni'ge ©ogenblikken later onderbrak
hem oen 'man.' er ook*. mM"
riep de minister met donderende stern
en toen ide zaalwachters dit bevel niet
spoedig genoeg konden uitvoeren, kwam'
Burns zelf van hef piod,iu|m om een hand
je imiee te helpen. De rustverstoorder
greep zich aan een stoel vast, djodh.' de
minister zag 'hierin geen bezwaar. „Dan
moet d-e stoel ook maar mee!;; riep
h'ij uit. j a
Eenzelfde lot was ook andere perso
nen, die tegenstand boden, beschjoren.
„Het schijnt vanavond gezellig te wor
den", zeide de redenaar, toer h'ij het
podjum wederom besteeg.
Maar geen enkele onderbreking werd
meer gehoord.
De opstand dtv LondenscHe
Wol end rage r s breidt zich steeas
meer uit; men vreest, riat :11e arbeiders
van de transportbedrir r- een soJidjari-
teitsstaking zullen begin.;en.
De directeur van het ministerie van
handel, George Askwith, heeft poginJ
gen aangewend om bet conflict tussah/en
de wekrgevers en de arbeiders bij te
leggen, doch zonder succes. Men ver
wacht dat nu een algemcene uitsluiting
Molgen zal, waardoor meer dan 150.000
arbeiders zullen getroffen worden.
Aan prins Victor Napoleon, te Pa
rijs, wiens gemalin het leven schpnM
aan een zoo n, is hei volgende telegram1
gezonden„Het „comité politique pie-
Eiscitaire" is vol vreugd,e \por tie geluk
kige tijding, dat uwe keizerlijke Kopgh
heid -een zoon geboren is en vcrzoeWt
haar de 'eerbiedige gelulëwenscfoen te
aanvaarden. D.at onze Avenschen in het
land der ballingschap den erfgenaam'
mogen vinden van den grootsten naam,
waarop 'het vaderland zich m|a|g) beroe
men.
De gevollmach.tigden der Biel gin
scbe prinsessen en ide sphiuldi-
eischers hebben Woensdagavond eene
samenkomst gejhaid in het hotel van den
minister van justitie te Brussel. Minister
Carton de Wiart woonde het onderhoud,
bij, dat voor een doel had een definitief
aocoord te sluiten over de nalatensch'apl
van wijlen Leopold lï. De Voorgestelde
overeenkom'st luidt dat prinses Louise
voor haar deel 51/2 unillioen zal krijgen
daarvan zal ze een millioen mogen be
houden, terwijl het overige aan hare
schuld eischers gaat. Daarmede zal nu
die droevige zaak eindelijk veref.'end zijn'.
Een trein in het baanvak Brussel
Antwerpen kwam bij het station Schaer-
beek in b o t s i n g met een personentrein
Het spoorwegongeluk had plaats te
12.30. Een trein uit Brussel liep', door
een verkeerden wisselstand op twee wa
gens van een samengesteld wordend'e
gloed erentrein. Twee personen zijn vrij
ernstig gewond. De materieel* schade
ia groot.
Het onderricht van Prinses Juliana.
De Haagsche correspondent van de
„N. Gron. Ct." schrijft het volgende:
Naar aanleiding van het bezoek, dat
H. M. in de vorige week bracht aan
de» gemeente-sChool in de Tullinghf-
straat, is thans bekend geworden, "dat
de hoofdonderwijzer Jan Ligthart on
langs ten paleize was geroepen, om de
Koningin een paedagogisch advies te
geven, in verband met het aan Prinses
Juliana te verstrekken onderwijs.
Het is, zegt men, niet onwaarschijn
lijk dat de heer Ligthart binnen niet al
te langen tijd zal worden geroepen om
Prinses Juliana de eerste lessen te geVen
in de vakken van gewoon lager onder
wijs, want de kleine is bij de hand ge
noeg om al spoedig daarmee te kunnen
aanvangen. Toch vernam ik, dat de heer
Ligthart ontraden had met een geregeld
pnderricht der Prinses te beginnen,
voordat zij haar zesde jaar zal hebben
bereikt
Bakkersstaking opgeheven.
Tusschen a. de 's-Gravenhaagsche
Bakkerspatroonsvereeniging en b. de
Locale Vergadering ,/s-Gravenhage" der
Nederlandsche Vereeniging van Werkge
vers in het Bakkersbedrijf, c. het Hoofd
bestuur der Nederlandsche Vereeniging
van Werkgevers in het Bakkersbedrijf
eenerzijds, en a. den Algerneenen Neder-
landschen Bond van Arbeiders(sters) in
het Bakkers-, Chocolade- en Suikerbe-
werkingsbedrijf. b. den Christelijenk
Bond van Bakkersgezellen in Nederland
c de Plaatselijke Bakke rsg ezel 1 en ver e e -
niging „Plicht" anderzijds is het vol
gende overeengekomen:
1. Op Donderdag, 22 Januari 1914
wordt de staking voor de verschillende
bakkerijen opgeheven.
2. De besturen der arbeidersorganis-
ties zullen zich na afschaffing der sta
king aan de onderscheidene fabrieken
en werkplaatsen vervoegen om te verne
men, welke van de gestaakt hebbende ar
beiders weder direct te werk gesteld
kunnen worden.
De leden van bovengenoemde pa-
troons-vereenigingen zullen voor zoover
de door hen bestaande ondernemingen in
de gemeente 's-Gravenhage gevestigd
Zijn, tot 1 Juni 1914 degenen, die ten
gevolge der staking nog buiten werk
zijn, gedurende tenminste een week na
het ontstaan der vacature in de gelegen-1
heid stellen mede te dingen, terwijl net
feit, dat deze personen gestaakt hebben
geenerlei beletsel zal vormen voor de
in-dienst-neining. De dienstbetrekking
mag óp proef worden aangegaan. De bo
vengenoemde termijn van een week
wordt voor loopers cjp één dag gesteld.
4. De patroonsorganisaties verklaren
het vóór de staking door hen gegeven
woord om1 over een nieuwe loonregeling
te confereeren gestand te doen en op
26 Jan. 1914 des namiddags 2 uur daar
omtrent besprekingen te zullen openen.
5. Door de werkgevers, hetzij al of
niet direct b;ij de staking betrokken ge
weest zijnde, zal in geen enkel opzicht
eenige rancune maatregel tegenover de
aan de staking deelgenomen hebbende
arbeiders worden toegepast, terwijl de
weder in dienst genomen gezellen, zich
dienen 'te onthouden van elke onaange-
gename handeling of gedraging tegen de
personen die gedurende de staking voor
de bakkerijen arbeid hebben verricht
De onderwijzers-salarissen.
Door den heer K. ter Laan en tien
andere sociaal-democratische Kamerle
den wordt, naar „Het Volk" meldt, bij
binnen!,, zaken, afdeeling onderwijs, de
volgende motie ingediend:
„De Kamer,
van oordeel, dat het minimum ge
noemd in art. 26 der Wet op het Lager
Onderwijs, 1 e lid onder 2a, dient te wor
den gebracht op ten minste f 600, gaat
over tot de orde van den dag."
Ter toelichting van deze motie wordt
gezegd
Het amendement, door de heeren Van
Raalte c.s. ingediend op de begrooting
van binnenl. zaken heeft de strekking
een uitspraak van de Kamer uit te lok
ken aangaande de urgentie van de
verbetering van de onderwijzersjaarwed-
den.
'Oadergeteekeaden «dja van eordeel,
dat daarnaast een beslissing behoort te
worden genomen, waardoor althans het
minimum dier verbetering wordt be
paald.
De opcenten.
Verscheiden bladen spreken met stel
ligheid als onjuist tegen het bericht van
de „Tijd", inhoudend dat het de bedoe
ling van den Minister van Financiën zou
zijn, de tien opcenten op de Vermogens-
en Bedrijfsbelasting te verhoogen tot vijf
en twintig en om op de Personeele en
Grondbelasting vijftien opcenten te hef
fen, een en ander als noodmaatregel en
bij wijze van overgang tot de Rijksin,-
komstenbelasting.
Deze tegenspraak voor waar aanne
mend, blijft het toch vaststaan, dat de
minister op de een of andere manier de
directe belasting-danig zal moeten ver
hoogen en de belastingbetalers deerlijk
zal laten betalen.
LEIDEN, 24 Januari.
Liefdadigheid.
jZondag 25 Januari, des avonds 6 uur,
zal er in de kerk van den HoogEerw.
heer deken Dessens een liefdadig-
heidspreek worden gehouden door
den iW.elEerw. Pater Redemptorist Poll-
mann, ten bate der liefdewerken der St
Vincentius-Vereeniging. Diaar deze ver
eeniging voor haar liefdewerken op 'gif
ten is aangewezen, is het bestuur zoo
vrij zijn geloofsgenooten op te wekken
naar de preek van den bekenden rede
naar te gaan luisteren en ruimschoots
te voldoen aan de dringende bede, die
hij tot u zal richten. Mocht men bepaald
verhinderd zijn, laat men dan niet ver
geten, zijn bijdrage toch te zenden aan
den penningmeester van den Biijzonderen
Raad der St. Vinc.-Vereeniging, den heer
J. v. d. Velden, ;W|itte Singel no. 17."
Gaarne onderstreepen wij dezen op
roep van het bestuur, den wensch uit
sprekend, dat Leiden's goede Katholie
ken door daden toonen, dat zij de
liefde beschouwen als het hoogste en
eerste gebod.
Feesten op de ijsbaan.
Hedenmiddag o«n 2 uur hadden er op
de ijsbaan tal van wedstrijden plaats voor
meisjes beneden de 16 jaren. De leiding
van deze wedstrijden was in handen van
een damescomité.
Hedenavond jom 7 (iflur is er een avond
feest met on/uziek. Het bestuur noodigt
iedere rijdster en rijder uit zich te voor
zien van een lampion.
Bij Kon. besluit is met ingang van
22 Jan. bij den Burg. Pensioenraad, den
Milit Pensioenraad cn den Pensioenraad
voor de gem.-ambtenaren benoemd tot
adj.-commies mr. PH R. Blok, alhier.
Het spoorweg-ongeval te Leiden.
Door de H, IJ. S. M. is aan'de Re
geering een verslag uitgebracht van het
onderzoek omtrent het spoorwegongeluk
bij het station te Leiden verleden week
Zaterdag.
In het verslag wordt het voorgevallene
verhaald, zooals wij het reeds uitvoerig
hebben beschreven.
De commissie, welke het onderzoek
heeft geleid, komt tot de conclusie,! dat
voor het ongeval verantwoordelijk ge
steld moeten worden
L de rangeerder Schimmel, die uit
onachtzaamheid verzuimde maatregelen
te nemen, om de door hem. begeleide
machine vóór het op „niet rangeeren"
staande rangeersignaal tot stilstand fe
brengen en niet opmerkte, dat de wissel
in verkeerden stand lag, en
2. de machinist Rietbergen, die ver
zuimde zich te overtuigen van den stand
van het rangeersignaal en daardoor, zon
der dit op te merken, door het op „niet
rangeeren" staande signaal reed.
Het is verder, aldus het verslag, nog
gebleken, dat een seinhuiswachter de
binnenkomende locomotief Nestor nog
met de armen in de hoogte (het signaal
om te stoppen) tegemoet is geloopen,
en naar de meening van den seinhuis
wachter had het personeel van locomotief
Nestor dit nog tijdig kunnen opmerken.
De commissie van onderzoek, afgaande
op de verklaring van de gewonden, dat
(geen van hen genoemden seinhuiswachter
heeft zien loopen, is echter van meening,
dat het oogenblik, waarop hij de loco
motie# tegemoet liep, nagenoeg moet zijn
