32
kameroverzicht.
BUITENLAND.
fe'uilleton.
65) MAGNA.
BINNENLAND.
5e Jaargang
No. 1300.
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
ƒ1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, f 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwark "i.
Afzonderlijke nummers 2Vfl cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent
Donderdag
Januari
10! 4.
De \nVERTEMriFPWI|S bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
Ingezonden mededeellngen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentigngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentlSn) 15 regels 25 cent, Iedere regel meer 5 centaangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, Iedere regel meer 10 cent
TWEEDE KAMER.
i 'Marine.
De Kamer heeft de noodïge aandacht
geschonken aan de weerkracht onzer Ma
rine. Niet slechts zijn besproken de be
langen van het personeel, maar ook die
van de vloot zelf.
Wat het personeel betreft; de heeren
Hugenholtz -(een sociaal - democraat!!)
en Duymaer van Twist vestigden minis
ters aandacht op het steeds kleiner wor
den van het aantal manschappen bij de
zeemilitie. Terwijl op 1 Juli 1911 het
aantal manschappen 2729 bedroeg, was
liet [aan tal'opi 1 Jan. 1912 2759, dip 1 Juli
1912 d!aalde het tot 2601, en op 1 Juli
1913 tot 2363 man. In den tijd dus van
twee jaren daalde de sterkte met 350
schepelingen.
Terwijl zich in 1909 nog 577 jongelie
den aanmeldden, bedroeg dit aantal in
1913 tot 8 Nov. 150, dus een teruggang
met ruim' 400 man.
De Minister wil nu een proef nemen
door (naast de bestaande bemanning vrijl-
willigers te nemen met korten diensttijq.
Maar, vroeg de heer Duymaer van
Twist, is het juist, wat de Minister zegt,
dat het tegenwoordige lange dienstver
band, (dat het matro,osjzijln tot een beroep
maakt, uit den tijd is? De Minister ,uit
die Stelling wel, maar bewijst haar niet.
Spreker gelooft dan ook niet, dat, wan
neer den matroos een behoorlijke positie
wordt verzekerd, een lang dienstver
band uit den tijd is. Maar het mankeert
op de vloot aan twee dingenin de eer
ste 'plaats aan de omgeving, het mileu,
en in de tweede plaats hapert er wat
aan de positie, die aan de schepelingen
wordt gewaarborgd.
Deze bemerking van den anti-revolu
tionairen (afgevaardigde schijnen ons Zeer
ad rem. Vooral de bemerking betreffen
de de omgeving, het milieu.
Een hartig woordje is er ook gespro
ken over de anti-militairen sociaal-de-
mocratischen geest van de marine-bontj
„Onze Vloot",. Alle rechtsche en ook
alle linksche leden behalve natuurlijk
de soc.-dem. waren het er over eens,
dat er van dezen bond een verderfelijke
invloed uitgaat.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Turkije is oorlogszuchtig: het heeft
zich weer
een groot oorlogsschip
aangeschaft, hetwelk juist op een Ame-
rikaansche werf voor Argentinië is of
wordt afgewerkt. En reeds is door de
Porte aan Griekenland medegedeeld, dat
zij Chios en Mytelene opeischt en an
ders „maatregelen" zal nemen. De geest
van den Pruisischen generaal werkt reeds
door.
In geval van een nieuw conflict op den
Balkan zou waarschijnlijk het Drievoudig
Verbond aan Turksche zijde staan en de
entente, althans Frankrijk en Rusland,
aan die der Grieken. ;W|ant Engeland kijkt
Zou nu echter Oostenrijk1, d,at zioh
buiten Duitschland, gesloten zag, niet het
oogenblik gekomen achten, om zijn ne
derlaag te wreken? Zou de kloof, die
tusschen d,eze beide oudste deelen van
Duitschland en Duitschland met Prui-
sens leiding gaapte, niet nog gtrooter en
pieper worden?
De imensch gaat meestal van h.et alge-
meene op het persoonlijke over en op
't oogenblik werd voor Bernard het be
grip „Oostenrijk" verpersoonlijkt in een
trotsch meisjesgezicht, welks oogen hem
toornig aanblikten en welks lippen hem
voortdurend herhaalden Pruisen als de
tegenstander van haar vaderland te haten
en te zullen blijven haten.
Bernard had, in gedachten verzonken,
het huis verlaten. Hij was dpor den
tuin naar den keerweg gegaan en z'n blik1
zweefde nu over het landschap, dat zich
in zomerpracht voor Bern uitbreidde en
•aarover d,e scheidende zon haar laatste
alen goot. Alles scheen zoo vreedzaam
rustig.
ou de oorlog zijn schrik' tot in dit
ne dal doen gevoelen?
geregeld katten uit boomen en komt er
bij als er iets te verdeelen valt.
Mocht de Balkanstrijd zich verder uit
breiden, d&n kiest natuurlijk Servië de
Grieksche en Bulgarije de Turksche zijr
de... Wat zal 1914 ons nog brengen?
Venizelos, de Grieksche Staatsman, is
te Parijs en heeft er aan een banket ge
sproken
„Op het oogenblik, dat wij gewikkeld
waren in den hevigsten strijd, hebt gij
ons de levendigste bewijzen van sym
pathie gegeven. De Fransche missie be
wees ons reeds meermalen aangehaalde
diensten. Wiij konden de beproefde ken
nis bewonderen, den inteJigenten arbeid
en de grenzenlooze toewijding, waarvan
generaal Eydoux en zijne medewerkers
blijk gaven/'
Venizelos herinnerde er voorts aan, dat-
Kreta nimmer elders dan in Frankrijk
eerlijker vrienden, meer overtuigde vêr-
dedige.s en meer wel.prekende redenaars
vond.
Aan het slot verklaarde hij:
„Griekenland wil geen overwinning,
maar eischt voor zich op "den eerbied,
dien het zelf voor het eigendom van an
deren gevoelt. Zeer gehecht aan den vre
de, zal het onverwijld en in den meest
liberalen geest voortgaan het vaderlijk
erfdeel tot voorspoed te brengen en de
economische krachten te ontwikkelen.
Griekenland izal aldus in het nabije Oos
ten een ernstige factor worden voor de
orde, vooruitgang en beschaving."
Italië en Oostenrijk bereiden groote
maatregelen voor, om zoodra het noodig
blijkt, 'In Albanië te kunnen ingrijpen.
Onder de mogendheden wordt een le
vendige gedachtenwisseling gevoerd!
De
staking in Zuid-Afrika
heeft, naar de Engelsche bladen bereke
nen, zeer aanzienlijke materieele schade
veroorzaakt, nog afgezien van de groote
kosten, die de staat van beleg mede
bracht T,wee groote firma's hebben reeds
verklaard, dat zij alleen in de vorige
week 2700 a 3500 pond verloren hebben.
Vooral de bars en hotels hebben scha
de geleden, doordat het verkeer gestremd
was en de werklieden toch reeds nauwe
lijks rond konden komen. Gezaghebbende
handelslieden verzekerden dan ook, dat
aan de welvaart van Johannesburg een
zware slag is toegebracht
Een mijnbouwkundige verklaarde, dat
nog een vierde deel van de mijnwerkers
in de Reef staakte. Volgens hem zou
door verminderde gouddelving 180.000
pd. St. verloren zijn en 50.000 pd. St.
aan loonen. In de Rand wordt het ver
lies op minstens 100.000 pd. St. geschat
Ik heb, schrijft de Romeinsche cor
respondent van „de Maasbode", destijds
een paar woorden gewijd aan de minder
stichtende wijze, waarin een deel van
de Romeinsche, Italiaansche en uitheem-
sche aristocratie, in Rome vertoevend,
de dagen vóór Kerstmis doorbracht Het
voorbeeld, dat zij met haar
tango-teas
en dergelijke gaf, vond gereedelijk na
Een tafereel, zooals hij het indertijd
in Oostenrijk aansfchouwd h,ad, een ta
fereel van vertrapte akkers, veldbrande
huizen, vernietigde welstand, trad hem'
onwillekeurig voor oog'en. Hoe dikwijls
waren de Franschen niet reeds van plan
geweest het terrein van h,un voornaamste
krijgsverrichtingen naar het vijandelijke
land te verplaatsen!
1 Waarlijk, de lieden, die juist zoo rus
tig uit de velden terugkeerden, en hem
een vriendelijk „goeden avond" toerie
pen, vermoedden niet, wat hen boven
het hjoofd hing.
Hij ging verder. Schelle tonen troffen
zijn oor. Een wagen, met vlas beladen,
en waar bovenop een schaar meisjes
zat, reed hem voorbij. De meisjes zon
gen met hooge stemmen een lied, dat
men in den laatsten tijd herhjaaldjdijk
gehoord h.ad„Lieb Vaterland magst
ruhig seinklonk schril door de avond
lucht. Eenige knapen, die, met tuin
gereedschap beladen, denzelfden weg af
kwamen, vielen met krachtige stemmen
in: „Fest steht und treu die Wacht, die
Wacht am Rhein", terwijl de knecht, die
'voorbij de paarden liep, de melodie her
haalde.
Dat lied moedigde Bernard in d'eze
oogenblikken zonderling aan. Hoe kwam
het, dat het zich sinds eenigen tijd zoo
volging en de vermaarde dans uit de
pampa's van Argentinië wist zich toe
gang te verschaffen niet alleen tot be
denkelijke tingel-tangels en cinema's,
maar ook tot betere klasse-inrichtingen
en zelfs tot de woningen van den mid
denstand drong die excentrieke spring-
partij langzamerhand door.
De tango werd tot vervelens toe het
onderwerp der conversaties; men begon
al tango-briefkaarten uit te geven, tango
kalenders aan zijn klanten aan te bieden,
en vermoedelijk ook reeds aan tango-
sigaretten of tangonmacaroni te denken.
Dansmeesters concurreerden tegen elkaar
op, en een dezer dagen waren alle re
clameborden in het midden der stad met
prenten beplakt, die vermeldden, dat pro
fessor die en die in drie lessen de diepste
geheimen van des cowboys dans aan
ieder zou ontsluieren.
Aan die rage is nu plotseling een einde
gekomen door een schrijven van den kar-
dinaal-vicarius ,van Rome. In eenen waar-
digen, bezadigden brief heeft deze emi
nente prelaat zich tot de «pastoors van
Rome gewend en her. opgeroepen moe
dig „hun stem te verheffen ter verde
diging van de Christelijke zeden en hun
geloovigen verre te houden van de ge
varen, die den weg schijnen te banen
naar de immoraliteit van een nieuw hei
dendom."
Er had zich in de aanzienlijke Ro
meinsche kringen reeds een begin van
verzet geopenbaard tegen het dansen van
de fameuse tango, en tot eer van "de leden
dier wereld moet gezegd, dat zij, zoodra
het schrijven van den kardinaal-vicarius
bekend werd, zich onmiddellijk opge
maakt hebben, dezen modernen „unfug"
in haar midden uit te roeien. Des avonds
werd de brief gepubliceerd en den och
tend daarna kwamen reeds verscheidene
der voornaamste dames bij elkaar, om
gezamenlijk af te spreken, elk feest te
boycotten, waar de tango gedanst zou
worden.
Natuurlijk willen somrhigen laten voor
komen, dat deze dames geheel onafhan
kelijk van den wenk, door den kardinaal
gegeven, gehandeld hebben, en dat het
bedoelde schrijven totaal geen invloed
op haar besluiten heeft uitgeoefend, maar
wij meenen het tegendeel te kunnen ge-
looven. Denzelfden dag nog verklaarde
de „Aristocratie dancing club", die haar
feesten in de prachtige salons van het
Grand-hotel geeft, dat de tango voortaan
voor haar niet meer zou bestaan en ik
meen, dat ook het Excelsior-hotel, dal
zulke goede zaken met zijn tango-teas
maakte, dit uitwas der danskunst niet
meer toe zal laten.
Onder de mindere goden zal de kwaal
nu nog een paar weken doorzieken, maar
vóór het Carnaval nadert, hoopt men
het kwaad geheel meester te zijn.
GEMENGD.
Volgens berichten uit Haïti zouden
de regeeringstroepen in de nabijheid van
de hoofdstad een beslissende ne-
derlaag hebben geleden. De minister
van oorlog moest op een oorlogsschip,
onder het volk verbreid had. Was het
de uitdrukking der algemeene overtui
ging?
In het djorp bemerkte h5j, dat de on
rustbarendje berichten ookhierheen hun
weg gevonden hadden. Een oud man,
dia voor zijn huisje zat, kwam1 op hem af.
Heer Landraad, is het waar, willen
de Franschen er op los trekken? De
marskramer is zoo juist van Bruckhoven
gekomen en hij zegt, d(at daar een bulle
tin aangeplakt is. De oorlog is verklaard
Bernard bevestigde de mogelijkheid,
hoewel hij niet ged,acht had, dat het zoo
snel gebeuren zou.
Ach, heer Landraad, is het waar,
dat er oorlog komt? jammerde een
vrouw de punt van haar vporsahpot
al voor de oogen. De koopman heeft
het verteld, heer Landraad. Moet onze
Antoon ook mede?
Dat zal er wel van komen, meende
Bernardmaar wij zullen eerst afwach
ten.
Heer Landraad, hij heeft nu juist
een wagenmakerij opgezetals hij daar
uit moet, is de heele klandizie naar de
maan. En dan zijn vrouw! Heer Land
raad, zij sterft eraan, als zij 't hoort.
God beware haar! Zij is een moe
dige vrouw, troostte Bernard. Zij komt
met de wagenmakerij desnoods alleen
ter bewaking van de stad in de haven
liggende, vluchten.
Nader wordt nog gemeld, dat de op
standelingen in onderhandeling zijn ge
treden met de regeering om verder bloed
vergieten te voorkomen.
De Amerikaansche kruiser „Nashville"
heeft bevel ontvangen zich gereed te hou
den om naar Kaap Haïti te vertrekken.
In den Mexicaanschen staat Sinaloa
heerscht ieen vreeselijke hongersnood
tengevolge van het mislukken van den
oogst; dagelijks komen honderden men-
schen van ellende en honger om.
-T Het Parijsche Journal" meldt, dat
een dansonderwijzer te Parijs een aan
klacht tegen kardinaal Amette heeft in
gediend, wijl hij zich ernstig benadeeld
acht door diens proces tegen de tango.
De man eischt een schadevergoeding van
100.000 francs.
Bij Kagosjima zijn 300 vluchtelingen
in een door de aardbevingen in Zui
delijk Japan ontstane spleet gestort. Men
heeft ongeveer 100 personen kunnen red
den.
De autoriteiten te Lissabon hebben
besloten de lokalen der vereeniging van
spoorwegarbeiders aldaar te slui
ten. De politie omsingelde het vereeni-
gingsgebouw en arresteerde een 200-tal
personen. Vierhonderd anderen wisten te
ontvluchten.
Door het hoofd der politie werd het
gerucht van een algemeene staking te-
gesproken en de verwachting uitgespro
ken, dat het treinverkeer spoedig weer
normaal zou zijn.
Tusschen de 7 en 10 duizend Lon-
densche kolendragers en vrachtrijders
hebben het werk gestaakt. Hierbij zijn
meer dan 200 kolendepots betrokken. De
stakers vragen verhooging van salaris.
Naar uit Panama gemeld wordt,
staat 30 voet water in het kanaalgedeelte
bij Culebna, waar onlangs een grond-
afschuiving heeft plaats gehad, en zal
thans een groot oceaan-stoomschip door
het geheele kanaal kunnen varen. Men
is voornemens, waarschijnlijk in April,
een stoomschip door het kanaal te doen
varen.
Koninklijk bezoek aan den schouwburg
Reeds lang voordat de Koningin en
de Groothertogin van Luxemburg met
talrijk gevolg gisteravond verschenen in
het Gebouw voor Kunsten en Weten
schappen in Den Haag ter bijwoning
van het feestconcert, aangeboden door
het gemeentebestuur van de residentie,
waren de groote zaal, het balcon en de
bovengalerijen gevuld met de ongeveer
2000 genoodigden, van wie zeer velen
ambtskleeding droegen. Op een der gale
rijen zat een groot aantal weezen uit
verschillende gestichten, die werden be
geleid door verpleegsters.
De vorstelijke bezoeksters werden bij
aankomst in de concertzaal ontvangen
door den burgemeester met de wethou
ders en den secretaris.
wel klaar. Bovendien heeft zij een
goed thuiskomen. Er zijn er wel,
voor wie het erger is i. Maar
waar is de marskramer, die het berich.t
giebracht heeft?
Voor de herberg vond h;i| de lieden
h de grootste opgewondenheid. De koop-
nan stond in een kring mannen en op>-
gfeschoten jongens, aan wie h'ij het
nieuws uit de stad mededeelde.
Men maakte voor den Landraad een
voudig plaats.
Dat Franzosen-Canaille! riep juist
de smid, den hamer, dien hij in cfcrhaast
niet uit de hand had gelegd, djoor d.e
lucht zwaaiend. Willen zij zien, of zij
den Rijn kunnen krijgen.
Heer Baron zou 't waar wezen,
vroeg de waard, zoodra hij Beh,renbërg
zag. U, als Landraad, moet het toch het
eerst bekend zijn.
Waar? Of het waar is! riep de
marskramer, zijn ineengedrongen gestal
te omhdogh-cf/end. Als ik toch zelf in
Briichhioven geweest ben, om een kalf
te verkoopen. Als ik daar het bulletin
zelf in de hand heb gehad, d,at cVs oon
logsverklaring aangekomen is in Berlijn,
Met groote letters stond het daar, met!
letters zoo groot, hij hief den arm in de
hoogte.
Nu, kinderen, sprak de Landraad',
Aan beiden werd een bloemstuk aan
geboden door dochtertjes van leden van
den gemeenteraad.
'Het Residentie-orkest, onder leiding
van mr. Henri Viotta, en de solisten, jkvr.
J. Repelaer van Driel, zangeres" te 's Gra-
venhage, en prof. Emil Sauer, pianist te
Dresden, voerden een mooi programma
uit. Met alle nummers betuigden de beide
Vorstinnen haar bijval door handgeklap,
waarbij het publiek zich aansloot Boven
dien ontvangen zij jkvr. Repelaer van
Driel bij haar optreden met applaus.
In de pauze, gedurende welke H. M.
en H, K. HL in de loge bleven, maakten
de raadsleden hun opwachting en wer
den dezen aan de Groothertogin voorge
steld. Geruimen tijd onderhielden d* Ko
ningin en de Groothertogin zich met ver
schillende heeren en vooral met het oud
ste lid in benoeming, den heer Hoogen-
raad. Herhaaldelijk verklaarde de Ko
ningin en de Groothertogin haar tevre
denheid met het schitterende concert.
Na de pauize had de pianist Sauer een
groote krans in ontvangst te nemen.
Om kwart voor elf was het concert,
tot het laatst bijgewoond door de hooge
bezoeksters, geëindigd.
De strijd der fondsdokters.
Door de directie der Kon. Weefgoe-
derenfabriek, voorheen C. T. Stork
Co., te Hengeloo, is een geschrift ge
publiceerd als „Open brief" aan belang
stellenden in den strijd van heeren ge
neeskundigen 'tegen haar Ziekenfonds en
den aan hare inrichting verbonden ge
neesheer. In deze brochure wordt een ver
haal geleverd van een conflict, dat men
vóór een 10-jaren stellig onmogelijk zou
hebben geacht, maar dat vermoedelijk
slechts een vóórspel is van hetgeen zich
op tal van plaatsen zal herhalen.
Heel de brochure, die, hoewel acte
van beschuldiging en verweer, toch
in !zeer voornamen en koelen toon is ge
houden, kunnen wij niet op den voet vol
gen. al zou het pleidooi van den fabri
kant voor zijn 1500 werklieden zulks
wel Verdienen. Wij kunnen er dus slechts
de hoofdpunten uit aanstippen, die in-
tusschen een helder licht werpen op
den gang van het geheele conflict tus
schen geneesheeren en fondsen.
Te Hengeloo geldt het een fabrieka-
fonds dat vroeger door alle dokters, ter
keuze van de leden, bediend werd. Elk
lid-fabrieksarbeider'moest daarvoor 6 et
per week storten, welk bedrag aan den
dokter werd uitgekeerd. Toen bij de in
voering der Ongevallenwet de dokters
hun declaraties ook nog eens van de
Rijksverzekeringsbank betaald har' -p.
gekregen, werd hiertegen na eenigen tij
door de werklieden bezwaar gemaaKf,
hetwelk onmiddellijk door de dokters
werd gevoeld, zoodat daarom bepaald
werd, dat het halve bedrag der declara
ties in de kas van het fonds zou wor
den gestort, wat ook geschiedde bij an
dere fondsen. Vrij plotseling braken ech
ter 'de geneesheeren hun relatie met het
fabrieksfonds af, zoodat de directie
'moest besluiten, de verzorging barer
allen overziende, als het zoo is, dan God
met ons. W,at de goede God ons zendt
moeten wij dragen. Een oorlog is een
ernstige zaak, die veel ellende brengt,
maar wij hebben er dan toch, niets mede
begonnen, denken dat wij ons vaderland
wel zullen weten te verdedigen. Allen,
dïe mee optrekken, zullen hun plicht
d|oen en weten dat zij voor hun vader
land strijden. Een lafaard, die niet medfe
wil d,oen. Voor die achterblijven, voor
de vrouwen, kinderen en ouden van da
gen, zuillen wij zorgen 'daarover kunnen
dfc vertrekkende gerust zijn. .God behoe
de ons vaderland. De koning en ons
dapper leger, zij leven
Hoch, und dreimal hochl
daverde het door de lucht.
En gaat nu naar huis, mannen
ging Bernard voort. Begint hier nu geen
drinkgelagen, daarvoor is de tijd te
ernstig.!
Heer Landraad, zeide een der man
nen, wiens neus een wel wat verdachten
gloed had en die zich gaarne als een
oud(-militair voorstelde, zullen wij met
den schutterstrommel door het dorp
gtaan?.... Dan komen ze allen op de
fioogte en raken d.e jongens in de rechte
stemming.! i
Wordt vervolgd.
