BUITENLAND.
'"feuilleton.
53) MAGNA.
BINNENLAND.
5e Jaargang
•No. 1288.
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAQ, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Lelden 9 cent per week
ƒ1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Ftinco
per post 1.50 per kwarü l
Afzonderlijke nummers 2V9 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent
De ^DVERTENTIRPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzlenlij.ee korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, Iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent
Rotterdam UI
De heer Eerdjnans heeft gisteren in
Rotterdam III ieen nederlaag geleden}
Wiel komt hij in herstemming! mejt den
Katholieken panldidaat, den heer H. Stuj
lemeijer, en is over den uitslagi dezer
herstemming nog Weinig te voorspellen,
maar alleen het feit der herstemming is
reeds een nederlaag.;
Bij de verkiezing in Juni kwam de
concentrati e-óandidaa]t er met 171 stem
men boven de volstrekte meerder-"
Keid van de geldig uitgebrachte stem
men, nu blijft hij er 153j stemmen on
der! Nog teekender is het feit, dat
het absolute aantal stemijien van den
vrijzinnige is achteruitgegaan me/t 766
terwijl dat van den katholieken candidaat
slechts met 199 is gedaald. Alleen de
sociaal-democraat is in stemmen aantal
iets vooruitgegaan.
W,at zeggen ons deze stemmen-cijfers?
Eerstens, dat de Wind is gekeerd dat ufe
kiezers niet zoo gemakkelijk meer warm
zijn te maken voor een concentratie-
candidaat met diens schijn-'sfchöone be
loften en niet te verwerkelijken voorspie
gelingen. Prof. Eerdmans toch is twee
keer in eigen persoon te Rotterdam een
rede komen afsteken, en de liberale bla
den, vooral 'de N. R. Ct. hebben "hem met
Wierook bezwaaid, d.at .men er bijna blind
van werd". En toch zulk een absolute en
relatieve achter uitgang ip het stem m en-
cijferEn vervolgens schijnen deze cij
fers er ook op te wijzen en' wij con-
t'ateeren da)t met waardeering dat de
kiezers het anti-papisme beginnen moe
te iworiden, dat zij nie(t een antMpla'pislI]
Waardig keuren hen in ons plarlemenft
te vertegenwoordigen.!
De herstemming zal b'eWijzen of die
cdVerschS 11 igbeid voor de concentratie
die afkeer "van antipapisme reeds zoo
diep in de geesten vani vele kiiezers
is geworteld, dat zij er met Alle actie,
die de vrijzinnigheid in deze dagen
zal' ontwikkelen, niet is'uift te rukken.?
Wij zeiden het reeds.betreffende de
J,;érste|miming is weinig te voorspellen,
daar er 'n kleine ,2000 kiezers van hun
stemrecht geen,gebruik hebben gemaakt
\(tegen 1000 in Juni j.l.)
Maar een overwinning van rechts is,
-'ezi n de 'Pers. volstrekt nieit buiten
ge loten. En dat in een der vasjte distric
ten' van links! 't Is reed's een moreele
cvenvi|nning.l
ALGEMEEN OVERZICHT.
Terwijl de Europeesche mogendheden
besloten Prins Wilhelm von Wied tot
Vorst van Albanië
te doen benoemen, hebben de Mohaib-
■medanen, die in Albanië een groot deel
der bevolking uitmaken, een andere keus
gedaan, die van groot gewicht kan zijn
voor de toekomst van het nieuwe vors
tendom. Naar uit Ronstantinópel gemeld
wordt, broeide het reeds lang onder de
Mohammedaansche bevolking van Alba-
p5ë, die een Muzelman tot Vorst begeert.
Als wij de overwonnenen en uit
Duitschland verdrevenen waren, -zou. zulk
en schouwspel ons ook niet aangenaam
rijn, antwoordde BernardGaat gij
naar huis, Arthur, of blijft ;ge nog, on
danks de zomerhitte te Berlijn?
Ik keer nog eenige dagen naar
Berlijn terug,. Hebt ge al gehoord dat
o» c oude kennis Schultz er werkelijk
in geslaagd is, naar Berlijn te komen.
Hij tol raad in een der ministeries be
noemd. Werkelijk allervermakelijkst als
m,en zich zijn vroegere denkwijze herin
nert. Van dien man kan men leeren.
Als men lust heeft tenminste, ant
woordde Bernard koeL Deze draaierij
is nog onverdraaglijker dan de hardnek
kigheid van anderen. Gelukkig dat nog
eenigen den rechten middelweg houden.
Gij mocht anders wel wat min
der verkeeren met de mannen, die men
oppositie verwijt, merkte Dornick op.
L: hoorde al eenige bemerkingen daar
over. Het kan u bij de regeering scha
den.
Ik ga om met hen wier inzichten
De Albaneesche hoofden hielden her
haaldelijk geheime samenkomsten, waar
op met bijna algemeene stemmen de
noodzakelijkheid, om een dergelijk
staatshoofd te kiezen, erkend werd. Die
aandacht werd gevestigd op Izzet-pacha,
den thans afgetreden Turkschen Minis
ter van Oorlog, een Albaniër van ge
boorte, die tot eert der voornaamste fa
milies van het volk behoort. De leiders
der Mohammedaansche jkringen traden
'met hem in betrekking, en Izzet-pacha
stelde zich bereid de vorstelijke waar
digheid in Albanië te aanvaarden. Hij
stelde de volgende voorwaarden: geen
koninkrijk, maar een vorstendom; Alba
nië moet minstens tien jaar lang onder
de controle van Oostenrijk-Hongarije en
Italië blijven. De hoofden namen deze
voorwaarden aan, waarna men te Du-
razzo tot een geheime stemming over
ging, die tot uitslag had, dat Izzet-pa
cha met algemeene stemmen tot Vorst
van Albanië werd geproclameerd. Een
deputatie ging naar Konstantjnopel om'
Izzet-pacha dit besluit mede te deel en
Ee,n gevolg daarvan was zijn aftreden
als Minister van Oorlog.
Naar thans gemeld wordt, zal Izzet-
ipacha zich in den loöp van deze week
naar Walona begeven, begeleid door een
Albaneesche afvaardiging, die naar Kon-
stahtinopel is gekomen om hem' af te
halert.
Zoo rijst nu de vraag, wie de Alba-
inieesche troon [zal beklimmenPrinls Wil-1
helm von Wied of Izzet-pacha. Hiet is
te voorzien, dat deze quaestiie tot aller
lei moeilijkheden zal leiden, evenals de
quaestie der Aegeïsche eilanden, 'die nog]
Injet is opgelost. Over deze laatste quaes
tie zou de Oosten'rijksche Minister van
Buitenlandsche Zaken een onderhoud ge
had hebben met den Engelschen gezant
te Wieenen. Een te St. Petersburg uit
Rome ontvangen telegram zegt, dat de
mogendheden van 'den Driebond zich
over 't algemeen vereenigen miet de
zienswijze der Engelsche regeering no
pens de oplossing der quaestie.
Maar er is nog een ander bericht ook,
n!.l. uit Berlijn, volgens hetwelk het
voorstel om de eilanden Chios en Myti-
lene aan Griekenland af te staan te
Weencn en te Rome op tegenstand stui
ten. De quaestie der teruggave van de
door Italië bezette eilanden aan Tur
kije is nog altijd niet opgelost.
Betreffende den
toestand in China
vernam1 de correspondent van de „Daily
Telegraph" te Peking, dat er werkelijk
ini beginsel besloten is tot ontbinding
van het parlement en tot bijeenroeping
van een nieuw parlement tegen den zo
mer of den herfst van dit jaar. Het be
sluit vereischt echter nog de goedkeu
ring van den Central en B estuursraad.
Blijkbaar heeft men dus afgezien
gesteld dat de gedachte heeft bestaan
van] het denkbeeld, om1 het zonder
parlement af te doen.
Er zal nu worden beproefd om1 zoo,-
yeel mogelijk JdGe reorganisatie in bureauv-
cratischen geest doo,r te zetten, voordat
in ide hoogste en heiligste dingen ik
deel. Zijn plicht doen en niemand vree
zen is altijd mijn kernspreuk geweest
en zal het blijven ook. 'Zeg idat hen die
bemerkingen maken, antwoordde Ber
nard min of meer bits.
Spoedig vond hij gelegenheid zich
over Dornick te verbazen, zoo 'ijverig
stortte deze zich in de publieke zaken.
Van alle rijden kwam men hem vol be
reidwilligheid tegemoet. Men scheen
plotseling in hem een nieuwe ster ont
dekt te hebben, die iedere partij voor
zich wilde zien te winnen. Zelfs door
de hofkringen werd hij met voorko
mendheid bejegend, men hoopte blijk
baar dat hij zich in de residentie zou
vestigen.
Behrenberg haakte thans naar den te
rugkeer. De onrust, die hem na Hell-
brincks brief aangegrepen had, kon ook
door den drukken arbeid, hem, door de
naderende sluiting der zitting opgelegd,
niet verdrongen worden.
Dikwijls, als hij- zich over de droge
acten boog, schenen hem daar twee
toornige oogen tegen te blikken en zag
hij een paar blanke, slanke handen een
brief verscheuren en wegwerpen.
Behrenberg had op een antwoord van
haar gehoopt en het drukte hem ter
het nieuwe (parlement Lal zijn bijeenge
komen. 'Aan de uiitvoefing van dit plan
staat echter het feit in (den weg, dat de
regeering, ondanks alleanogelijke poging-
gen om zich de toe zending van geld uit
de provinciën te verzekeren, nog steeds
over slechts zeer beperkte middelen kan
beschikken.
Daarbij komen dan i.af en toe zulke
tegenvallers als die, Waarvan dezelfde
berichtgever melding maakt, ten aanzien
van den bekenden generaal Tsjang
Hsoen, den man van Nanking. Deze
oude keizerlijke houwdegen zou er ein
delijk in hebben toegestemd om het toe-
toeh-schap te Nanking'er aan te geven,
ten gunste van den bevelhebber der re-
geeringstroepen aldaar, generaal Feng
Koeo Tsjang, doch eiikel tegen eene
vergoeding ten bedrag^ van 1 millioen
dollars.
;Hij zit tiu echter met zijn 20.000man
te Poekou, tegenover Nanking aan den
Yangtse gelegen en het eindpunt van
den spoorweg van Tietsing, zoodat hij
in! die streek nog steeds vrij wel den
toestand beheerscht. »'f
Volgens de „Times^ Tiebben de re-
geeringstroepen den oproerlingen zoo
wel bij Ojinaga, als bij Nuevo Laredo in
Mexi<$>
een geweldige nederlaag toegebracht.
[Het aantal dooden wordt op 1.000
geschat. Voor deze plaatsen, is het ge
vaar, dat zij nog door öe rebellen zullen
aangevallen worden, geheel geweken'.
Uit het herhaalde succes der regee-
ringstroepen gedurende de laatste we
ken, schijnt Wel te dat de op*-
roerlinlgen, zoo Vaak zij met geregelde
troepen] in strijd komen, tegenover de
zen1 het onderspit moeten delven.
De „Daily Mail" verneemt uit Mexi
co, dat de Engelsche gezant aldaar, Lio'-
niel Carden, door de Britsche regeering
teruggeroepen] en Haar Rio de Janeiro
verplaatst is. Deze stap schijnt vooral
gedaan, te zijn óm de Amerikaansche re
geering te bevredigen, die zich herhaal
delijk over ide onvriendelijke Moulding vai^
den gezant beklaagd had. De Engelsche
kolonie is "maar matig tevreden en ver
klaart dat de verzoeningsgezindheid van
Engeland tegenover Amerika veel te ver
doorgedreven wordt
Lionel Carden is een van de beste
Engelsche diplomaten in de Latijnsch-
An^erikaausch^, landen. Hij begon zijn
staat van dienst in 1877 als vice-consul
te Havana. In 1885 werd hij tot consul
te Mexico benoemd en In 1905 tot ge
zant. Carden is 62 jaar oud.
Het Walenland loopt weer gevaar ge
teisterd te worden door de
overstrooming der Maas
en hare zij-rivierfl£i zoo meldt men uit
Luik.
Inderdaad, tengevolge van het smelten'
van de sneeuw, van de regenvlagen en
het bovenwater uit Frankrijk, zijtn de
Maas en' de andere Wiaalsche rivieren
sedert Maandag sterk gestegen. Dins
dagmorgen' was de Maas te Hastières 25
centimeter, te Dinant 37, te La Plan'te
18, te Hoei 10, te Luik-Avroy 41, te
neer dat het zoo lang weg bleef.
Eerst in de laatste dagen] vart zijn
verblijf in de hoofdstad ontving hij een
kleinen brief, met de hem bekende groo
te, Vaste letters geschreven:
„Voor uw bemiddeling en uw raad
geen dank. Eenige uwer argumenten
waren echter gezocht, om met u geheel
afgerekend te hebben. Zoo hebt gij
misschien toch bereikt, wat ge wilt.;,',
Het onderschrift was slechts te raden,
niet te ontcijferen.
Ondanks de kortheid eri koelte van
deze weinige zinnen, was het toch met
een gevoel van verlichting, dat Behren
berg het briefje aan zijn lippen drukte.
XVII.
j Weder eenige pagina's uit Edith's
dagboek.
Berlijn, Augustus 1869.
„Zij mogen zeggen, wat zij willen, ik
veroordeel het!!II Berlijn roemt altijd
op zijn beschaving, menschlievendheid
en vergevingsgezindheid. Iedereen heeft
hier altijd die woorden op de lippen
en toch komen zulke dingen voor! Wat
hadden nu die prme monniken in Mioabit
gedaan, om hen op die wijze te overval
len en hun nederzetting te vermoorden,
als dezer dagen geschied is?! Zij zijn
met goedkeuring en toestemming der
Luik Fohderies 176 en te Visé 78 CM. gel-
stegen'.
In den doorloop te Luik was het peil
der Maas Dinsdagmorgen 1 meter 25
gestegen] stroomafwaarts Luik-Avroy, 2
meter 11 stroomafwaarts Lujk-Fondve-
ries.
Het water was reeds 1,90 meter bo
ven het gewone peil. De losplaats van
de Nijverheidskaai stond reeds geheel
onder water en de overige kaaien der
stad dreigen ook overstroomd te "wor-
dert. 1
De Ourthe is ook aanzienlijk geste
gen. Overal dreigt zij buiten hare oevers
te treden, Domblain, Esneux en Angleur
worden vooral ernstig bedreigd. Te Es
neux wies de Ourthe Maandagnacht 45
centimeter. Te Angleur was het water
1 "meter 15 boven het gewone peil ge
stegen. De kaaien te Chênée staan onder
water en de weiden en velden langs de
rivier zijn gedeeltelijk overstroofnd.
De Semois, de Lesse en de Viroin be
ginnen ook te wassen. Het vooruitzicht
is onrustwekkend.
GEMENGD.
Duitschland heeft aan zijn Oost
en Noordzeekust een stor m waar
schuwingsdienst bij r.acht inge
richt, die vermoedelijk de grondslag zal
zijn voor de internationale regeling van
zulk een dienst.
Op de Fraserrivier heeft een e r n-
stige ram1 p plaats gehad. Een rivier
boot, waarop zich meer dan 100 arbei
ders bevonden van de Orand Trunk Pa
cific Spoorwegmaatschappij, stootte op
een' klip bij Fort Oeorges. De boot zonk
binnen eenige 'minuten. Alvorens hulp
ter plaatse was, waren reeds 75 arbei
ders verdronken. Het zijn mieest Italia
nen en Kroaten.
De Fransche minister van finan
ciën, Caillaux, heeft aan den voorzitter
van] de begrotingscommissie, Cochery,
een schrijven gericht, waarin hijl dezen
mededeelt, dat hij er met behulp der
an'dere ministers in geslaagd is, om óp
de begrooting van 1914 een post van
50 millioefn francs te gesparen,
zonder dat een der takken van dienst
in het "minst zal geschaad worden, of
gevaar bestaat voor suppletoire begroo
tingen.
De J,Qregory", die een vijftal over
levenden van de bemanning der Okla
homa", wier vergaan wij reeds meld
den, redde, heeft deze te New-York aan
wal gebracht en zij hebben de eerste
persoonlijke indrukken van deze ver
schrikkelijke scheepsramp ge
bracht. De „Oklahoma" gold voor een
der beste schepen van haar soort; men
achtte het ónmogelijk dat ze doormidden
breken kon. Bij vreeselijk stormweer is
het ongeluk geschied; eensklaps brak
het schip middendoor. Die bemanning,
voor een groot deel half gekleed, vloog
naar de reddingbooten; van de twee,
die spoedig afgingen, was er een al veel
te vol ienl men vermoedt dat dit dezelf
de is, 'welke met drie 'lijken tirijVende
werd gevonden. Een andere boot ging
af met elf mannen., van wie er zes ach-
regeering hierheen gekomen en hebben
arme weeskinderen opgenomen. Nu heet
het: wij' dulden geen kloosters op m\ar-
kisckejn Sonde. Waar wij Protestanten
echter zoo trotsch zijn op onze gewe
tensvrijheid daar moesten wij ook
dat mooie woord hoog houden.
't Volk was er ook niet schuldig aan,
de heeren zullen het opgehitst hebben!!
Baron Behrenberg zal zich wel zeer
ergeren. Hij heeft mij vroeger wel eens
over het kloostertje in Moabit verhaald,
daar een vriend van hem veel voor
die stichting gedaan heeft.
„Hij is nog niet bij ons geweest,
sinds wij hier in Berlijn zijn, hoewel
hij toch gedurende de zittingen van het
parlement van Maart tot Juni in de
stad was.
Graaf Dornick daarentegen komt veel
bij ons. Hij schijnt bijna geheel in Ber
lijn te leven.
„Ik zou wel eens willen weten, waar
om papa en graaf Dornick het altijd
over de katholieke kerk hebben. Nau
welijks zijn zij samen, of zij bespreken
de nieuwste voornaamste gebeurtenis
sen: het concilie, dat de Paus bijeen
roepen wil, als men papa en graaf Dor
nick daarover hoort, zou men in den
waan komen, dat de wereld door die
tereenVolgens verdronken', daar de boot
telkens omsloeg, 'doch steeds weer drij
vende werd. Zij was bovendien geducht
inl gevaar door de woeste golven tegen
het halfgezonken schip te worden ge
slagen of onder de werking der schroe
ven 'te komen. Des Maandagmidda'gts,
toen men reeds alle hoop had opgege
ven, kwam eensklaps de „Gregory" in
het zicht. Met inspanning van alle krach
ten' roeide men er heen, maar slechts vijf
mannen bereikten het schip. De gered
den waren geheel uitgeput. De „Grego
ry" deed nog pogingen de verdronken'
menschen op te pikken, maar zonder
resultaat. Ook bij 't wrak vond ze geen
overlevenden en toen aanvaardde ze de
reis huiswaarts.
Er is aan alle on derafdeel in gen der
syndicaten van spoorwegbeambten over
geheel Zuid-Afrika formeel instructie (ge-i
zonden, in staking te gaan.
Door het vooruitzicht op een spoor
wegstaking is te Johannesburg ernsti
ge onrust gewekt, daar zulk een staking
het vervoer van steenkolen naar de fa
brieken' voor electrische drijfkracht voor
de mijnen zou belemmeren. Men vreest,
dat, wanneer de mijnen genoodzaakt zijn
het werk stil te leggen, het aantal in-
landsche arbeiders, hetwelk reeds
50.000 onder het normale cijfer gedaald
is, nog sterker zal verminderen.
Reuteris correspondent verneemt, dat
de leden, der vakvereenigingen beloofd
lebben, de algemeene staking over heel
Zuid-Afrika te proclamceren, indien er
Zaterdag geep overeenkomst is tot
stand gekomen.
De uitslag ln Rotterdam III.
Blij de stemming op gisteren werden
3851 stemmen u/itgebraclit (aantal kie
zers 5734). 'Hiervan verkregen de hee
ren Bi. D. Eerdmans (lib.) 1755, ,H- Situ-
lemeijler (R. K.) 1532 en A. B|. de Zeeu|W
(S. D. A. P.) 527 stemmen.
Zoodat herstemming moet plaats heb
ben tusschen de heeren Eerdmans en
Stuiemeijer.
iBlijlde periodieke verkiezingen van ver
leden jaar werden uitgebracht 4796 stem
men, waarvan op den heer Lasonder (lib.)
2521, d en heer Studemeijler (R. K.) 1731,
en den heer Loopuiit (S. D, A. P.) 446
stemmeiL
Bewijs van voorgeoefendheid.
Naar het >,H|dbl." verneemt, hebben
zestig personen deelgenomen aan het
herexamen-vooigeoefendheid, dat van
daag ,te Utrecht in de centrale gyfnna-
stiekschool is afgenomen voob hen, die
in twee vakken onvoldoende hadden be
handeld.
De „Nieuwe Haart. 'Gnt." merkt naar
aanleiding van dit herexamen het vol
gende op: v.
Hierin is de bespotting zoo ver ge
gaan dat van deze bevoegdheid om lier-
examen te cjoen aan de belanghebbenden
geen kennis is gegeven (ten minste niet
tijdig genoeg); dat dit herexamen alléén
te Utrecht is opengesteld, waarheen zich
gebeurtenis zal vergaan. Ik wilde, dat
baron Behrenberg het mij eens kon ver
klaren; alles, wat hij mij van de katho
lieke "kerk vertelde, klonk altijd zoo
Igrootsch en schoon. Graaf Dornick'daar
entegen vertelt' altijd kwaad van haar
en hoopt ook, dat het concilie groote
vijandschap tusschen protestanten en ka
tholieken geven zal. Ach, dat er toch
geen vrede op de wereld is steeds
van voren af aan weer strijd!
„Papa zegt nu ook altijd, dat graaf
Dornick zoo'n knap man is, dat hij
zeker een hoogen post in den staat ver
dient. Ik vond, dat baron Behrenberg
die veel meer verdient !1 Want toen pa
pa en graaf Dornick nog op P",:°en
scholden, was hij al een goede Pri'ic
en een bekwaam beambte, die altijd op
het heil van zijn vaderland bedacht was.
Wat voor een dwaze wereld is het
toch!
„Mijn dagboek is nog immer mijn
beste vriend en vertrouweling. Als ik
eens oud ben, zal ik mij altijd in dezen
tijd terug kunnen denken. Ik ben intus-
schen met mijn achttien jaren wel een
volwassen ionge dame te noemen.
Wordt vervolgd.