49) MAGNA. BUITENLAND. 5e Jaargang No. 1284. Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN. Interc. Telefoon 935. Postbus 6. DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAO, UITOEZONDERD ZON- EN FEESTDAOEN DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering en bet GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week ƒ1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, f 1.30 per kwartaal. Franco per post /1.50 per kwarü t Afzonderlijke nummers 2Vfi cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels f 0.75, elke regel meer 15 cent ingezonden mededeelingen van 1—5 regels f 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte. Kleine Advertentiöngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop (geen handels-advertentiön) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 eent V De otiderwijs-commissie. Den eersten dag van het jaar, waarop onze courant verschijnt, (bevat zij een bericht, wat naast .waardeering in ons opwekt gespanhen nieuwsgierigheid etm vooral dringend verlangen. (W|ij doelen op het bericht onder Bin nenland betreffende de Staatscommissie voor onderwijs, iWaardeering wekt dit 'bericht bij ons op voor "den vredelievenden geest van den premier, minister Cort V, d. Linden^ die door de samenstelling van deze onder wijscommissie zich een onbetwistbaar recht op waardeering van onze zijde heeft verworven. Gespannen nieuwsgierigheid wie durft met zékerheid voorspellen, dat de linksche leden, 'die in deze commissie zitting hebben genomen, zulk' ;eeö vrede lievende houding zullen aannemen als de Premier? Wp hopen met vreeze wel is waar maar we "hopen toch, dat de linker leden niet stok-stijï zullen blijven staan op hun eenmaal ingenomen standpunt; anders 'komen we niet deze commissie geen stap verder. Dringend verlangen verlangen om au 1914 verwezenlijkt te zien ons ideaal: '.elijkstelling van openbaar en bijzonder onderwijs. Moge dat verlangen tenminste niet geheel en al beschaamd worden. V Open brief. Aan burger H. VAN KOL, Binnenhof, Dien Haag. Geachte Senator, Sta ons toe U leven! te waarschuwen, dat ge 1 eel ijk bezig zij't uw reputatie èn als denkend m'ensch èri 'als koloniale specialiteit op t spel te zetten. Ge prijst zoowaar de door het twee manschap Malefijt—Idenburg in Indië gevoerde politiek, Welke thans door deni lieer Idenburg in diens eentje, zij 't on der toezicht van minister Pleyte, wordt voortgezet. Volgens 't H b 1 d. was uw Senatoriale maidenspeech „vooral een herhaalde lof uiting op het beleid van den heer Iden burg als G.-G. Dat deze een politiek van gedwongen (leesopgedrongen) kerstening zou hebben gevolgd, was r .Lomen valsch. W.èl heeft de vrees 'r ;rvoor onder de inlandsche hoofden n. En wel hebben zendelingen een h e borst gezet en heeft menig amb- ien aar zich anders gedragen dan hij on- d' een liberalen G.-G. zou hebben ge daan. Maar van den heer Idenburg nil nisi bene. Ja zelfs ging de verruk king, van den heer Van Kol over dezen G.-G. zoover dat hij haar, als een soort van „gemeenie gratie", uitstortte over al le anti-revolutionnairen, verklarend dat dezen op koloniaal gebied steeds meer vooruitstrevend waren geweest dan de liberalen". Gij durft, burger Van Kol. Wieet gij wel, aac wie de rechterzijde prijst daar mede blijk: igeeft van bekrompenheid en FEUILLETON. Van den H. Vader Paus Pius IX kan men waarlijk niet zeggen, dat hij zijn Kerk laat insluimeren. Nadat hij' ons eerst met het dogma der Onbevlekte Ontvangenis van Maria en daarna met zijn beroemden Syllabus, de encycliek tc-gen de Idwaalleerön verrast ShaJd, schijnt hij thans den strijd met den tijdgeest nog nadrukkelijker te willen voeren. Men zegt, dat het eeuwfeest van het vo rige jaar slechts het voorspel geweest is rot een concilie, waarmede hij het tijd- uerk zijner regeering wil bekronen. Een concilie? Zal er werkelijk een concilie bijeengeroepen worden? 't Dunkt mij wonderbaar, zulk een gebeur tenis, slechts in de geschiedenis bekend, te beleven. Het moet heerlijk zijn. De bisschoppen denken daar zeer verschillend over, evenals over de voor stellen, die voorbereid worden. Ik heb het vorige jaar in Parijs zeer interessan te kennismakingen aangeknoopt, ging Dornick vertellend voort, terwijl hij een rig:*ar aanstak. Een jonge Engelschman, die bekeerd is, introduceerde mij daar in kerkelijke kringen. Later ben ik door dienzeiiden vriend ook in Munch en met achterlijkheid Om links in de geur te blijven, moet ge flank .afgeven op "de „vromen" eni de „zwarten". Alleen wat de linkerzijde gedaan! heeft, doet en doen zal vooral hierva.ni kunt ge veel voorradig vindeou moet ge onvoor waardelijk prijzen, 'dan blijft ge waar dig den eerenaam1 van onpartijdig den kend wezen. En nu hebt ge zoowaar de rechter zijde ook nog een graoten pluim op haar hoed gestoken wegens den ijver waar mee mannen als SchirnirnelpeiLninck, Kuy- per en Van den Biesen voor de bestri jr ding van het opium zich hebben warm gemaakt. Waarlijk, burger V,an Kol, ge wordt Verimletel. Indien ge niet weldra voor een „duisterling" wenscht te worden uitgemaakt, wend dan uw roer steviger- naar links. Uit erkentelijkheid van uw maidenspeech wilden we u even dezen goeden raad geven. Vale. ALGEMEEN OVERZICHT. Het gaat Turkije zooals het China gaat: de onbekookte wijze, waarop daar hervormingen en zoo genaamde hervormingen werden door gedreven, heeft alles totaal in de war gebracht, en na moet men terug op den zoo haastig iafgelegden weg, om1 eerst eens te bezinnen en dan weer opnieuw te beginnien. Het schijnt zelfs voor vele staatslie den' al bizonider zwaar Om in te zien, dat de samenleving en o,ok de Staat een levend organisme is, waaraan men niet naar willekeur kan snijden en hakken. Ze moeten telkens weer 'door de er varing worden] geleerd ,en dit oogen- blilk sahijlnt oolk voor Turkije gekomen te rijn. Een der voornaamste hervormingen door de Jong-Turken; ingevoerd, was de wijziging ini de samenstelling van het leger. Vroeger dienden daarin slechts Mohammedanen1, terwijl de min of meer Christelijke onderdanen een geldsom' stortten voor hun vrijdom van militairen dienst. Dat moest anders worden, de gelijkheid en broederschap eischteni dit, en zoo werd de dienstplicht algemeen. De gevolgen daarvan' zijn in den Bal kanoorlog ondervonden, toen de gevoe lens enj sympathieën der soldaten, die naast elkander in de gelederen stonden, ver bleken uiteen te loop en en daar door de kracht van de corpsen werd verlamd. Een diepe grief was ook, dat ndet- Mohammedanen wel soldaten mochten maar geen officieren' konden worden. Thans is 'mem tot den ouden toestand teruggekeerdalleen Mohammedanen diëneni, Christenen en Joden betalen geld en het eenig verschil met vroeger is, dat die militaire belasting werd ver dubbeld. Volgens een correspondentie uit Con- vele beroemde katholieke mannen be kend geworden. Vóór allen leerde ik daar Döllinger kennen. Dat is 'n man, zeg ik uGij moet eenige hiervan le zen (hij reikte haar een paket tijdschrif ten toe) Neem die brochures mede, dan kunt gij ze op uw gemak bestudeeren. Maakt overigens gebruik van mijn bibli otheek zooveel ge wilt. Gaby zal u daar bij niet in het vaarwater zitten.... Veront schuldig mij voor eenige oogenblikken. Ik had door uw aanwezigheid bijna ver geten, dat ik na tafel afreizen moet. Ik heb nog eenige schikkingen te tref fen. Magna bleef eenigen tijd alleen. Zij bladerde in de boeken, maar haar ge dachten werden slechts bezig gehouden door de vraag: Wat kan bij Dornick deze verandering bewerkt hebben? Veel van wat hij gezegd had, was haar wel niet bevallen, maar dat hij in zulke dingen belang ging stellen was toch al een schrede vooruit. Als de ge ringe bevrediging, die hij in zijn huwe lijk vond, hem die ernstige richting uit stuurde, was zijn huwelijk hem toch nuttig. Of was Gabrielle's invloed groo- ter dan zij gedacht had? Aan de vreugde, die zij over deze verandering gevoelde, bemerkte Magna hoe nabij zij bij den vriend harer jeugd stond. stam'tÜmoipel' aan de' Köln. Volksz. zal1 er wellicht aio'g eern veel groofer stap ach terwaarts worden gezet: „den algöm'ee- neiu dienstplicht ken wel eens spoedig de volksvertegenwKwordiging volgen". Ook het Parlënivtit heeft niet aan de verwachtingen! beantwoord. Wel gaan nog oe verkiezingen door, doch van. alle kanten wordt bericht, dat de kiezers, zoo we: de Christenen! als Mohammedanen', zich niet om' de stem bus bekommeren en' er niet aan denkeö te gaan stemmen). De Jong-Turken rijn totaal onge schikt tot regeeren gebleken', zoo dat zelfs de Tanin hun toeroept, om' toch eens op te houden met al die zooge naamde hervormingen, die niets dan kleinigheden en ui.erlijke dingen raken en waardoor de n-.rmale gang van za ken voortdurend wordt gestoord. Er zijn inj het Cr nité ook allerlei ver schillen van: meening en persoonlijke twisten, en het eind, zegt de door ons geciteerde schrijver, zou wel eehs kun nen wezen ,dat mea weer bij den abso- luten Sultan aankomt. Abdul Hamid he :ft zoowaar nog een kans. De ^persoonlijke Zaakgelastigde" van president iWjlson in Mexico John Lind, is plotseling van Vera-Cruz naar Piass Christian» aan de Mississippi, afgereisd, om met den Amerikaanschen president over dei toestand te confe- reeren. Naar verlui rit zal hij weldra naar Mexico terugkeer'. In welingelichte kringen te Washing ton verzekert mem, dat deze reis or geenszins op wijst, dat de toestand ernstiger geworden' 'is. Inmiddels behalen de rebellen in! de 'Noordelijke Staten nieuwe overwinïiln- gien. Die 4000 man federale troepen, dje yan Chihuahua op Ojinaga waren terugl- ge trokken, zijn op him vlucht naar het Noorden door 4200 Constitu(tionalistehl onder generaal Villa aangehouden'. Onder de regieerinigstrpep'en ontstond een' paniek, maar de generaals Salazar en Orozoo dwongjen de vluchtenden met de wapens in den vuist naar hun posjten terug te keeren. Heft gevecht duurde drie volle uren; 500 vluchtende solda ten sprongen :h' de Rio Grande, om naar Amerikaa «ch gebied te zwemmen. Zij werdien v<. >r het grootste gedeelfte gewond en de rest wei d door de Ameri- kaansche soldaten op Mexicaan^ch ge bied teruggedreven. Aan beidie zijden waren de verliezen! zeer groot Nog wordt bericht dat een trein die regleeringstroepen vervoerde, 170 mijl ten zuid-oosten van 'Mexico op den' inter- lojceanischen spoorweg, die de hoofdstad met die kust verbindt, metf dynamiet op'- geblazen is. Wan de 50manafeikie afdee- ling rijn 47 gedood. Het verkeer is on derbroken, wijl de spoorlijn vernield is. iDjaar jde telegraaflijnen Zijn jd,oorg1esh[e- Terwijl zij nog in, gedachten verzon ken was, ging de deur open en keek Gaby Haar binnen. Zoo, zijt gij hier,sprak zij op gekrenkten toon. Ik heb je al overal' ge zocht. Kjjk, u heeft hij hierheen gevoerd mij en de kleine duldt hij hier niet. Ik vond echter idat juist deze kamer het beste voor baby zou rijn, veel ge zonder gelegen dan allé andere, 't Vol gende jaar Deze kamer blijft de mijne, sprak Dornick, die juist binnentrad, scherp. Aan haar inrichting wordt niets veran derd. Kijk nu eens aan, hoe zelfzuchtig de mannen rijn, gaf Gaby vinnig ten antwoord, Magna bij den arm nemend. Wees maar blij, dat gij niet gehuwd rijt. Van te voren rijn de mannen altijd lief, later wordt dat anders. Na het middagmaal moest Domick afreizen. Ik zal uw broeder uw groet over brengen, sprak hij tot Magna, van haar afscheid nemend. Wie weet, misschien draagt uW goede leer ook vruchten en wordt Bernards staatkundige ijver aan stekelijk. Dan treedt ik de volgende ver kiezingsperiode als candidaat op. Dat zult ge zeker niet doen, zoo mengde Gaby zich ertusschen. 't Zou den, ontbreken b'ijzomlderhedieM. Tusschen de Belgische en Fransch|e regleering is een geschil gferezen oven het verblijf van een Fransche kanonneerboot „Surprise" in die wateren van b'eneden- Coinjgo, waar zij zondier vooraf gaande mededeeling gedurende een week op' de reede van Banana, (Boma), verbleef. De „Patriote" meldt hieromtrent noigj h'et volgiende: Op 5 September ginlg de militjaike dokter van de „Surprise" Van boord en nam vlak bij de forten verschillende foto's. Den volgenden morgen bracht de com mandant Lecoq vergezeld van den mi litairen geneesheer, bij den vice-gouv. een bezoek en bood zijn verontschuldi gingen aan. Hij leverde de phoitogtafi- sche platen uit en veroordeelde den dok ter tot #!wee weken kamerarrest. De gouverneur verwittigde de Belgi sche regeering van het gebeurdle, en dezen gelastte den Belgischen gezant te Parijs, baron Guillaujne, stappen te doen op de quai d'Orsay. De gezant erkende, dat commandant Lecoq volko mmen correct gehandeld had,, maar hij wees er den .Franschen minister tevens op, dat „gleen enkel oorlogsschip', zon der voorafgaande machtiging, den bene den-Congo mag bevaren." De Frahsche regeering beloofde, de noodige instruc ties te verstrekken aan die Franisfche ma rine-officier en. Later eVeriwel kwam' de Fransche Mi nister op de zaak terulg en beriep zich] op het verd,rag! van Bierlijh, waarin, hem, verklaard werd dat alle schepen, oorlogsschepen inbegrepen, Vrij! mogen) varen in de Congoleesche wateren!. De gemeenteraad Van Antjwerpen' heeft wederom beraadslaagd over het voor stel van dien so.ciali!$ Terwagne om de verpltegiing in het gemeentelijke Stuyvenberg-gasthuis te ver wereldlijken. Nadat Terwagine zijn worstel nog maals toegelicht had, bij wilde abso lute gewetensvrijheid, en daarom moes- ,ten de zusters verdreven, werd door verschillende gemeenteraadsleden hevig geprotesteerd, waarbij zich een rumoerig! incident voordeed. Een der gemeenteraadsleden verklaar de namelijk, dat de meesten van heni, die voor de verwereldlijking zijn, zich zelf of hun familieleden door zusters lieten verplegen. Uitgedaagd om namen te noe men, zeide hij: „Door wie werd uw vrouw in het S. Camilliis-gasithuis» ver pleegd, Tenvagne?" Terwagne spron'g op, begon te schelden en dreigde zelfs met een aanval op het bewuste gemeen teraadslid, De burgemeester schorste echter de zitting op en liet de tribunes ontruimen. Toen de raad wederom1 bijeenkwam, kwam het voorstel Terwagjne in stem ming en werd met 17 tegien 14 stemmen) en één onthouding aangenomen. In naam der gewetensvrijheid zullen wat moois rijn, als ik hier den ganschen tijd alleen moest ritten, terwijl gij u te Berlijn amuseert. Ge zoudt toch uw man daarheen kunnen vergezellen, merkte Magna op. Vergezellen. Ik zou naar Berlijn medegaan. Nooit ofte nimmer.... Daar is op het oogenblik ook 'geen sprake van, viel Domick haar ongedul dig in de rede en richtte zich weder tot Magna, 't Zal Gaby in ieder geval zeer verheugen, wanneer igijj dikwijls hier ,wïlt komen. Mag ik u ook vragen nu en dan een bezoek te brengen bij tante Clarisse. Zij zal 'daar zoo dankbaar voor rijn..... Gaby, gij kunt vandaag tante misschien wel op de thee verzoeken. Die oude vogelverschrikster? vroeg Gaby ontsteld. Jij denkt ook nooit na. Ik^en blij eens met Magna over al de dingen van den dag te kunnen praten; tante Clarisse kent echter werkelijk niets anders dan haar rozenkrans. Daarbij heeft rij' een teederheid voor baby, die ik niet kan uitstaan. Ik houd er niet van als zulke oude menschen kinderen op den arm nemen. Dat is ongezond. Een derde deel der menschen is echter in grootmoeders armen groot ge worden, merkte Magna op, terwijl Dor nick, zichtbaar geërgerd, na een koe len groet zich afwendde en de dames alleen liet. d,e zusters nfui uit hef Sjtuyvenbergl-gjas^- 'huis verdjieV.cn worden 1 Bjij d,e Nieuwjaarsreceptie op het Vaticaan ontving de Paus in audiëntie de leden van het corps diplomatique, die h;em de gebruikelijke Nieuwjlaarswenschen kwa- hien aanbieden. De Oostenrijksche gezant hield in zijn) kwaliteit van dieken van het corps diplo matique een toespraak, waarin hij d;e wenschen zijher collega's aan} d!en H. Vader overbracht De gezanten begaven zich vervolgend naar den kardinaal-staatssecretaris Mer- (ry del Val, wien zij insgelijks hun heil wens ch en aan bocjen. Ook op Bylvesterdag hebben, over na genoeg geheel Duitschland geweldige sneeuwstormen gewoed, die overal schade en stremming in het verkeer veroorzaakten. Een p erson en-treih tusschen Oberö- blingen en Querfurt, is in' de sneeuw blijven steken, de passagiers moesjten met hulptreinen worden afgehaald. De treinen tusschen Halle ea Héft- stadt loopen niet mqer. Leipzig, Kottbus en de geheele Nie- dlerlausitz zijn ondergesneeuwd, enkele trams loopen nog^ maar het A*einverkeer is grootendlëels gestremd. Tusschen Güs- ten en Sanders 1 ebeji, wordt de sneeuw weggeruimd, de treinen konden) niet door dfe „witte bergen". i In Mecklenburg en Pomm'ereri gingen jdje sneeuwstormen met hoog wafter ge paard. In Mecklenburg■ètreliïz is hejt ver- Jceeir volslagen stil gelegd. De sneltrein Bierl'ij'nStralsundf bleef in de snjeeüw steken. Die passjagiers moesjten urenlang In d|en trein, die ontspoord was1, ver toeven, eer assistentie kwam opd'agen, geen der reizigers had letsel bekomen. Die 'D-trein van Bierl'ijn njaar Hamburg, is halverwege in de sneeuw blijven zitten'. Te Heiligendum is de pier grootfen-> deels weggeslagengroote verwoestin gen rijn aangericht in het prachfige bosch bij de zee; de boomen zijn ontM worteld en drijven in het waiter. De kostbare badinrichting van dén groolther- togb aan wien "het boséh tpebehport, is vertiieldi. Od verschillendje plaatsen is[de strancf- boulevard weggespoeld. In Rostock 'stond het water 1.86 boven het normale peil, daalde echter later tot 1.50 daar boven. i 1(11 De Petri-voorstadf is geheel over stroomd,. In het holle van den nacl|t moesten dfe bewoners zich in nachtge waad op roeibooten redden, het vee kon slechts met moeite behpudien worden. 'De schad|e (door de (stad Ro'ajtack geleden, wordf op 100.000 mark geschat, on geb rek end; de materiëele verliezen Van par ticulieren. In Rostock en Warnemündie, is het water djer waterleiding brak ge- wordlen wijl het zee-water Ide Wjarnow is binnen ^gedrongen. In Wismar zijn dje \verven vernield. Kijk eens hoe lichtgeraakt hij is, zeide Gaby. Nu hij: weg is, kunnen wij veel gezelliger praten. De oude tante blijft heden echter weg. Den volgenden keer moogt gij naar haar toe gaan, zo,o- veel gijl wilt. Nu kom mee naar baby. Sta mij' toe, eenige van de boeken mede te nemen, mij' door uw man 'vrien delijk aangeboden. Ik zou ze niet graag vergeten, 't Is mooi, niet waar, dat hij zich met zulke lectuur bezighoudt. Hij moet veel godsdienstiger geworden zijn. Gaby lachte luide. Arthur godsdienstiger geworden? Wat zijt gij goedgeloovigl Denkt gij dat ik hem in al dien tijd eenmaal mee naar de kerk gekregen h)eb. Hij| leert dat alles alleen, omdat hij zoo'n manie van disputeeren heeft. Sinds hij in T^rijs was, heeft hij het op den Paus voorzie, en begint met iedereen daarover. Ik heb hem dl gezegd, dat het onuitstaan baar is. Magna was juist van tegenoverge stelde meening. Het was dan ook maar goed, dat al heel gauw, nadat zij op Ga by's kamer gekomen waren, het gesprek door "herinneringen uit den vroegeren tijd een andere wending nam. 1 (Wordt vervolgd-l ftlsè^üT i ii

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1914 | | pagina 1