NIEUWJAAR.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
5e .Hnrgon?
No. 1283.
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Lelden 9 cent per week
ƒ1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwarts
Afzonderlijke nummers 2V8 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent
Woensdag
31
December
10!3.
P M">VFR o •irvigt van 1—regels 0.75, elke regel meer 15 cent
■ngoz-iMiJen muuede.eiingen van 1 -5 regels t I V). elke regel meer 30 cent. met gratis
r)n\ 'ij .'t nu ner 'Vj conraci lanrionlijke korting Groote letters naar plaatsruimte.
Kioiae Adverieunëngevriagde oeireKkingeu, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handeis-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, tedere regel meer 10 cent
Wegens den Nieuwjaarsdag zal
„De Leidsche Courant" morgen
niet verschijnen.
Dit nummer bestaat uit
DRIE bladen.
Den laatsten dag van het jaar welt
bij! den denkenden mensCh op "het ver
langen om na-te-beschouwen en tie be
peinzen het wel en 'het wee, dat in het
afgeloopen jaar z/jin leven heeft omgüo-
ried met vreugden, of zijn hart) in smar
ten heeft omprangd. Voor den geloovii-
gen mensdh, voor 'hem, die zidh weet
geadeld als afstammeling en ërfgenaam
van een H.emelschen Vader, voor hem
dringt zich ook op de behoefte 'om te
over-zien en te schatten zijn staat van
verdiensten, om de vreugden en smarcen
van het afgeloopen jaar te belichten in
het licht van hare eenig blijvende wer
kelijkheid, 'hare verdiensten voor den he
mel.
O, de Katholiek voelt op "den Oude
jaarsdag zoo hoog en "breed uitdeinen
de werkelijke waarde van zijn lieven, van
zijn kindschap Gods. ,H;ij bl e g r ij ip t
op dien dag zoo helder en volkomen,
welk een ontzaglijke troost, wel'k een
bezielende kracht hem schenkt die heer
lijke gedachte, dat al zijne daden van
het afgeloopen jaar staan apgeteekend
in het Boek des Eeuwigen Levens, "dat
gear* cuhci-e v&n 'Ajfït -ha,iidêviiiigtaij. is
vernietigd, maar alle de heldhaftig ge
streden strijd, de moedig doorstane be
proeving blijiven bestaan in verdien
stelijkheid voor liet eeuwige leven.
Zeker, schrikwekkend en beangstigend
is het, te denken aan de vele plichten,
die wij dit jaar hebben verwaarloosd of
ten -halve volbracht, en aan de verboden
genietingen, waarin onze geest zich heeft
vermeid. Doch het licht van Gods barm
hartigheid, het lidht der Katholieke waar
heid, dat God Zijn rouwend en boetend
kind niet verstoot, overstraalt ook die
duisternis.
Zoo ,is de Oudejaarsdag voor den Ka
tholiek een zich opdringende gelegen
heid om uit de overweging yan het ver-,
iedene kracht, moed en bezieling te put
ten voor de toekomst!
Wat de enkele mensch op den Oude
jaarsdag voor zichzelven doet, doet Ook
de zakenman met betrekking tot zijn
zaak, doen oak wij met betrekking tot
onze courant W;ij vragen oois af: Wiat
heeft het nu geëindigde jaar ons ge
bracht? En dan moeten wij met groote
dankbaarheid allereerst gewag maken
van veel vreugde. Vreugde, dat bij! de
Katholieken steeds dieper doordringt het
besef, dat het Katholieke dagblad het
machtigste wdpen is in onzen tijd; dat
ook de locale pers onmisbaar is 'in
den strijd onzer dagen. Vreugde, dat de
herhaaldelijk uitgesproken (hartewensdi,
de onafgebroken vermaningen van Tiet
hoogste kerkelijk gezag, niet in het minst
van den hoogvereerden Herder van dit
ons Diocees, zoovele hebben ge
vormd .to-t strijders strijders zonder
vrees of blaam voor "de .Katholieke
pers! Zeker, ook teleurstelling ïs ons
deel geweest. Maar hoe zon bet ook
anders kunnen zïjin? De taak zelf van
een journalist is er een, ctie bijna da
gelijks teleurstelling medebrengt over gte-
mis aan hulp, waar men die met reden
'en recht meende tbejmogen vragen, gebrek
aan waardeering van "dikwijls moeilijken
arbeid. Teleurstelling ook over het op
treden van die criticasters die een
ieder in zijln leven ontmoet wier
liefste bezigheid schijnt te v/Czen *n meie-
doogenloos afbrekende en alles bedil
lende critiek, en die hun vertroetelde
eigenzinnigheid en verfijnde eerzucht ver
mommen onder den schoonen sidhijln vain
sympathie, van liefde voor de goede zaak.
Maar wij zeiden het reeds een
ieder ontmoet 'zulke menschen in zijln
leven, en voor óns mag dit dus geen
bijzondere reden toit klagen vormen.
Neen, met dankbaarheid gedenken wij
de daadwerkelijke toewijding van zoo
vele Katholieke mannen in Leiden en in
Leiden's omgeving, de daadwerkelijke
toewijding, om ons plaatselijk en gewes
telijk dagblad in groei en bloei te doen
toenemen.
Ook bij meeningsverschil in zake soim-
mige punten hebben zij; getoond open
oog te blijiven houden voor het groote
belang, dat de Katholieke pers nastreeft;
hebben zij niet kun kradhit gezocht in
het kleingeestig wapen van „tegenwer
ken". Katholieken van den daad!
Gesterkt door de gedachte, door de
zekerheid van de vriendschap aller Ka
tholieken in de streken, die ons bilaid
bestrijkt, die zij ons zullen toon en naar
de mate hunner krachten en' naar tie mate
zij daartoe in de gelegenheid zijn, gaan
wij met moed en kracht het nieuwe
jaar in.
O een mo eite zal ons te zwaar zijn,
geen krachtontplooiïngte breed, om, zoo
veel inogêüijk, aan de 'wenschen onzer
lezers tegemoet te 'komen, teneinde onder
Oods zegen ons blad steeds te vervol
maken als Katholiek nieuwsblad
beide in den volsten zin van het
woord. v v 1 1
Onder Oods zegen dien wijl onzen
lezers van harte wenschen in den ouden
Christelijiken wensch:
ZALIG NIEUWJAAR.
Wie wind zaait
Zoolang de socialistische toekomst
staat voorgespiegeld wordt, is den „be-
wusten" al voorgehouden, dat 'tin dien
staat ook daarom beter zal ^gaan dan
nu, wijl in de kapitalistische samenleving
„den arbeiders, die toch eigenlijk de pro
ductieve krachten zijn, geen loon naar
werken wordt gegeven". En dan wordt
den ontevredenen gewezen óp de zoo
veel hoogere salarissen der inteii.ectue&e
werkkrachten, „die maar in hun warm
kantoor zitten, geen last hébben van lang-
durigen arbeidstijd en toch ruimer be
zoldigd worden". v.
Voor ieder, wiens verstand niet door
roode nevelen wordt verduisterd, ligt de
onjuistheid dier redeneering er bovenop:
zonder intellectueeie leiding, zou „de
machtige arm" spoedig zijn spierkracht
misbruiken.
Die „bewusten" geloovem echter vast
aan den 'waan, ailsof de arbeiders de
eigenlijke producenten zijn en, de intelüeo-
tueélen dezen mogen dan patroon
he eten of 'directeur „leven van het
zweet der werkers". Zoo' vast lis dit vali-
sche denkbeeld bij hen ingeworteld, dat
de bestuurders van den „Algemeenen
N e d erian ds ch en Ca am a n tbew-eiüc ersb on d'
het op hun brood krijigen, nu zij om
pensioen vragen. v
„Wat, pensioen ook nog", zoo wordt
hen tegemoet gevoerd; „jullie bent waar
achtig altijd royaal, genoeg betaald voor
jullie arbeid zonder eenige risico."
Dut is de grondtoon der hardnekkige
oppositie, welke zich uit niet alleen in
de vergaderingen, maar ookin Inge
zonden stukken, welke aan het Week
blad van den A, N. Dl. B. worden toe
gezonden. Polak weigert ze te plaatsen
en fulmineert tegen de inzenders, dje
den bestuurderen weigeren „wait onze
boden en 'bedienden reeds bezittent".
Ja, 'tis gek, heer Polak, afgescheiden
nog van het vreemde, dat pensioen wordt
geweigerd in een kring, waar pensioen
tevens een recht wordt genoemd. £nj
moet u echter niet beklagen, want wie
wind zaait, zal storm oogsten.
En oo,k leert deze geschiedenis, dat
't in den toekomststaat ook .niet alles
couleur de rose zal zijn. „De mach
tige arm" is als werkgever lang niet
voor de poes.
Een rejhtsche overwinning.
De eenige Goudscbe zetel in de Pro
vinciale Staten, in Juini jti. door de
vrijzinnigen gewonnen, is verloren.
De candidaat der rechtsche partijen,
de antirevolutionair ;Hj. A. .Schreuder, is
er gekomen met "negen stemmen boven
de volstrekte meerderheid.
Deze uitslag iis een ernstige tegenslag,
niet slechts voor de Goudsche vrijzin
nigen, doch ook voor de vrijzinnigheid
in heel den lande. Die verhouding in de
Z.-Hoilandsche Staten, welke 47 Rechts
tegen 35 Links was, is thans geworden
4834, waardoor het vrijwel onmogelijk
is geworden, dat bij de volgende perio
dieke Statenverkiezingen in Z.-Holland
de meerderheid van rechts in een link-
sche wordt omgezet. En dit is voor de
samenstelling der Eerste Kamer van het
hoogste gewicht!
Deze uitslag wijst duidelijk op de ken
tering, die gekomen is in 'het kiezers
corps; de kiezers toonen klaar te be
seffen de bedriiegelijk -eid van de con
centratie-leuzen. Ook in dit opzicht is
de uitslag in Gouda voor de christelijke
partijen in geheel het land zeer ver
blijdend.
ALGEMEEN OVERZICHT.
De mogendheden van
het drievoudig verbond
hebben zich met het eerste gedeelte van
het Engelsch,e voorstel betreffende
het verleenen van uittel tüt 18 Janluari
voor de ontruiming van Albanië door die
Grieksche troepen volktimen veree-
ni-gScL Zij willen echter h,et andere ge
deelte, namelijk dat betreffende de Ae-
geïsche eilanden, geheel afzonderlijk be
handelen.
Volgens d£n Londlcnischen correspon
dent der Italiaansche „Tribuna" hebben
de gezanten dier mogendheden van het
drievoudig verbond reeds op 25 Decem
ber het antwoord hunner fegeeringen
ontvangen eni dit op 27 December aan
Sir Edward Grey overhandigd.
De Fransche „Petit Parisien" wijd!
thans aan deze zaak een uitvoerig arti
kel.
Het blad-, erkent dat tie toestemming
tot het üitsfte! der .mrtfruiming van Al
banië tot 18 Januari een zekere tege
moetkoming, van den driebond betee-
kerit. Het feit echter de mogendhe
den van dezen boi,- bij hun antwoord
op de ei landen-kwestie niet zijn inge
gaan, js weer een duidelijk bewjjs, dal
dleze mogendheden Vooralsnog miiet van
meening zijn, dat de Turksche regeerih'g
dfe voorwaarden van het vredesverdrag
van Ouchy zoodanig heeft vervuld, dat
die ontruiming, dier Aegeïsch'e eilanden
djoor Italië reed's zou kunnen plaats heb
ben.
Het is onwaarschijnlijk, meent de „Pe
tit Parisien", dat dit .anjhvoord van den
Driebond Engeland bevredigen! zal.
De „Temps" wijisjt top iffe tegenstrijdige
h'eid in de Italiaansobe en de Duitsehfe
berichten.
Te Rome wordt gezegd', ti.at het ant
woordt reeds op 25 December was vast
gesteld, te Berlijn echter beweert men,
dfat dit antwoord eerst over eeniige da
gen kan volgen.
Het blad vraagt of men in Italië de
gebeurtenissen wil bespoedigen (fan wel
of men die te Berlijn wil vertraigfen j
en het acht opheldering in dezern zeer
gewenscht.
Misschien kan een Reuter-telegram
hier eenige opheldering geven.
'Wij bedoelen dat, waarin gesproken
wordt Van de sommen d.ie Italië van
Turkije terug.eischt wegens de verbete
ringen djoor Italië op deze eilanid(eïil aan
gebracht.
Kan Turkije het geld voor deze ver
beteringen waarom Turkije toch
waarlijk niet gevraagd heeft niet te
rugbetalen, dian eischt Italië een spoor-
wegtooncessie al'sl vergoeding. In het da-
gel ijksch levenv wanneer het fus's^heri
particuliere personen ging, zou men een
dergelijk optreden „flesschentrekkerij"
noemen. Maar tusschen die Staten geldt
blijkbaar een andjere moraal, en.... Tur
kije is hier d|e zwakste.
De radicaal Brand, «cfie vooral bekend
is om dje wijze, \yaarop hij de stemmen
dier katholieke Fransche kiezers zocht
te winnen na de laatste verkiezingen
had; deze heer n.l. de gewoonte om op
meetings zijn biljet van die Paaschbiecht
en Communie te toonen^ om daardoor
d(e katholieke kiezers te misleiden
heeft 'n nieuwen aanval op
de vrijheid van onderwijs
gedpan. In de oommissie van onjdierwijs
had| [hiij n.l. een voorstel ingedienid; vol
gens hetwelk in gemeenten van minder
djm SjOOO zielen geen bijzondere scholen
mogen wordjen opgericht. Eeniigenl tijd
geledjen had' hiij hetzelfde voorstel reeds
ingediend', maar toen wertii het met eert
kleine min dierheid' verworpen. Thjans h'a'd
Brand een kleine wjjzigjng in zijn voor
stel aangebracht, waardjoor het aan den
inspecteur van het ondferwijs werd toe
gestaan verlof te geven ojp in bedpeld'e
gemeenten nog bijzondere scholen pp
te richten.
Deze laatste bepaling zou echter on
getwijfeld! tot groote willekeur leiden,
en die commissie verwierp thanS] het
voorstel-Brand met 12 tegen 6 stemmen
Voorloopig zal derhalve de staat op de
dorpen het monopolie van hot anlti-god's-
diienstig onderwijs niet hebbeni.
De correspondent van tie wKöln.
Volksztg." te Lissabon meldt, dat door de
Vlucht van den geheimen agent der Por-
tugeesche regeering, Homero Lencastrie,
de (sluier d,s (weggerukt van de samenzwe
ringen, welke
de Portugeesche regeering
als dlekmantel gebruikte om de anti-re
publikeinen in dje gevangenis te werpen.
Lencastre was agent provocateur en ver
klikker in 't groothij stond) in dierist
van het Loge-bewindi, al ontkent de re
geering d|t nu natuurlijk. Brutaalweg
schrijft dje „Mundti" ti.at Lencastre al
tijd monarchist is geweest en de regee
ring om den tuin heeft geleid, maar
djeze bewering wordt gelogenstraft dpor-
d|at Lencastre in nauwe betrekking stond
tot dp regeering en voor zijn verklikkin
gen vier contos reis van die heereni van
djen Taag ontving.
De „Intransigente" voegt er aan' toe,
djat hij voor het aanbrengen van een
samenzweerder nog. extra werd betaialld^
Figuren als Lencastre zijn er sindfe
dje oprichting, der loge-republiek hpndpr1-
d)en, id'i:e elk tip eer, gezondheid en de
vrijheid! van iduizendjen hebben! beroofcf.
De regeering was maar ,al te zeer bereid
cje aangewezenen zonder vorm van pro
ces in d(e kerker te werpen.
Acht agents provocateurs zijn met! Len
castre gevlucht.
Uit
China
komen ernstige berichten over een op
roer, dat herhaling belooft van den groo-
ten opstand, waardoor het "Zuiiden zich
los wilde maken van Joeantsji-Kai em
zijtn bewind.
In de provincie Joen-Nan1 gijn drie
regimenten aan 't muiten! geslagen, heb-,
ben hun officieren vermoord1, d(e arsena
len geplunderd en de onafhankelijkheid
uitgeroepen in naam van' d/r. So en-jat-
Sen, d|en uitvinder Idler Chineesdhe re
publiek. Veertien djagen hebben ze eert
waar schrikbewindi in den omtrek uit-
geoefend maar dleze waard,eering dec
teiten 'komt uit Peking totdat ze door
trouw gebleven troepen werden over
wonnen.
En d&t geval staat niet op zich zelf.
Uit Peking komen berichten, d,at
Joean-tsi-Kai een bevelhebber en 10 ani-
dere officieren, waarvan de toepen te
Kiang-Yoen en Tsjang-Song in opstand
kwamen, -d|ood lieten schieten. Ongeveer
200 soldaten zullen eveneens worden
doodgeschoten. 4
De Daily Telegraph verneemt nog uit
Peking, djat de Chineesche regeering op
groote schaal voortgaat met h:ë|t onffslaan
van ambtenaren, d|ie tot de Koeorning-
tang.-partij (dlat zijn de vooruitdrevend|-
republikeinsch gezindie Zuidelijken) be
hoor en.
Sediert Maandagavond, woedt langs de
giebeele Oostzeekust
een hevige storm
uit het Noord|en vergezeld van sneeuw
buien.
In Binz is dje prins Heiririchpier onder
water gezet. Men vreest dat helt voorave
gedeelte Zal worden weggeslagen. Te
Passnitz op Rüglen isi dp strand'boulevard
overstroomd.
Te Stralsund klinken voortdurend
noodsignalen om de bewobers voor het
gevaar te waarschuwen.
In Wieck bij Greifswald is het verkeer
geschorst. De vloedf bereikte ëen hoog^
te Van lbo Mie/ter. Langjs dje Peine drong
water gezet. Men vreest dat het voorste
telefoon- en telegraafverkeer is ondfer-
broken. Uit geheel Oost-Pruisen wordt
gemeld!, dat 'de orkaan gewoed heeft
met groot geWeld. Et werd1 veel schalde
aangericht. Enkele diorpen en1 boeren
hofsteden zijn door de overstrooming
geheel geïsoleerd.
Op de eilanden Bernholm eri Falster
ïwoedjde oen orkaan, die groote over
stroomingen veroorzaakte. Ook uit die
Zweedsche steden Yjjftad en Trelleborg
komen berichten van overstroomingen en
hoog water.
GEMENGD.
Te Graft zijln de burgerlijke bladen
niet verschenen als gevolg van de staking
onder 't typograf is ch personeel
Alleen het sociaal-democratische orgaan
„De Arbeiders wil" verscheen, doch dit
blad werd wegens een artikel over dep
troonopvolger Frans Ferdinand in beslag
genomen. De directies van concerten en
theaters laten voor tie e.v. 'dagen hun
voorstellingen niet doorgaan, daar mep
het pubtiek, als gevolg van de drukkers-
iing, niet door middel van de pers
•kan inlichten.
Voor de zooveelste maal sdhreef de
Times", dat te Dubliin de staking
weldra zal ineenzinken, aangezien er
steeds meer mannen weer aan het werk
gaan. Aan de haven lieem't de bedrijjvig-
heid zichtbaar toe.
- AI verloopt de staking te Leeds,
dat verloop is toch blijkbaar zeer lang
zaam, althans wat de gasfabrieken be
treft Wiel 'hebben eenige honderden
arbeiders het werk willen hervatten, maar
zij zijn door de uitgezette posten terug
gehouden. In hoofdzaak werkt men du?
nog met enkele a rb aids willigen en vrij
willige werkkrachten en voldoende schijnt
die arbeid niet te zijn, want de stad
was gisteren nog gedeeltelijk in duisternis
gehuld en de gas toevoer veel te gering.
Intusschen heeft 'de 'directie der gas
fabrieken bekend gemaakt, dat zijl niet
langer pp aanmeldingen van de stakers
kan wachten en tot 'de aanstelling van
nieuw personeel zal overgaan.
Reeds lang was er sprake van, dat
tusschen Servië en dien H. Stoel een
concordaat zou word'en gtesloten, en
thans wordt uit Agram aan de „Reióh's-
post" geschreven, dat d'eze zaak zoo
gloedj als geregeld is.
En daarbij is voor de Katholieken van
Servië dje oud-Slavische taal, „Slagbli-
ca" genaamd, als kerktaal vastgespeld'.
Dit zal groote^gevolgen hebben voor
de Servische katholieken, die, wat 1iet
overgjroote meerendeel betreft, buiten d'e
grenzen van Servië wonen, en wordt
door het Duitsch-Oostenrijksch blad na
tuurlijk niet met vreugde begroet. Maar
de Kerk is boven nationale verschillen
en belangen verhevenl en heeft .enkel
rekening te houden met die wijizer waar
op het best 'het peil harer kinderen kan
Wortien bereikt.
- Zondag heeft te Messina een
plechtige processie naar de
graven van die slachtoffers d'er Verschrik
kelijke aardbeving van 28 December
1908 plaats gehad, waaraan dlfl auto
riteiten en bijna alle inwoners deelna
men. Op het kerkhof werd een Mis
van Requiem opgedragen.
Ook op het kerkhof van Pegfcpo di
Calabria hadden pleahtigihedien^plaats.
Aan den Bpvenrijn is sneeuw
val en ijzige koude ingetreden.
Verscheidene menschen zijh doodge
vroren gevonden.
Ook in Engeland houdt Idle winter aan.
Uit alle deel en des lands komen bericht
ten van beviglen snjeeuwval, van
sneieuwstormen en zware kou,-
d e. De bla,d!en lm aken imóltiing vah! twee
sterfgevallen ten gevolge van d'e koude.
Prov. Statenverkiezing Zuid-Holland.
Gisteren had de stemming plaats voor
een lid der Prov. Staten van Zuid-Hof
land in bet district Gouda voor de vac.-
Nederhorst (Eb.)„ Uitgebracht werden
11193 geldige stemmen, volstrekte meer
derheid 5597. De stemmen waren als
volgt verdeeld: A, Dijkgraaf (S.D.) 831,
jhr. mr. W|. Th. C. v„ Doorn (Eb.) 4377,
dr. E. A. Keucheniius (chr.-soc.) 117, G.
Roos (vrij antirev.) 262, H. A. Schreuder
(anti-rev.) 5606 stemmen. Gekozen is dus
de heer Hu A. Schreuder (A.R.)
Prov. Bond v. R.-K. Kiesvereenigingen
in Zuid-Holland.
Tengevolge van een vergis sing zijn uit
ons verslag van de vergadering van bo-
vengenoemden bond de namen Voorscho
ten en Lisse uit de presentielijst weg
gevallen.
10-Urige werkdag voor Rijkswerken
De Minister yan "Waterstaat heeft voor
de Rijkswerken den werktijd op 10 uur
per etmaal bepaald. Tot nu toe mocht
11 uur per etmaal gewerkt worden.
Anti-papisme.
Prof. Eerdmans heeft gisteren in Rot
terdam een politieke rede gehouden,
waarin hij o.a. te keer ging tegen cleri-
