.29
BUITENLAND.
MAGNA.
BINNENLAND.
5e Jaargang
No. 1281.
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
latere. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAO, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Lelden 9 cent per week
ƒ1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwarti i
Afzonderlijke nummers 2V8 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent
Maandag
December
IQÏ3.
De AHVERTEN riEPRI|S bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
bewijsnummer Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëhgevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, Iedere regel meer 10 cent
't Wordt vervelend.
Met die Kersltdlagien heeft Troelstra
't alweer over d;e oplos^in'gf Van die crisis
Iglehadi. f
Kort na de Kamerdeb'attfen, waarbij
over die zaak al woorden gjenoegi waren
(gjevailen, deed1 mr. Marchant bet diunne-
•fcj'es over in een Vrijzinnigl-idjemocratische
vergadering In dien Haag en thans' wareti
d:e socialisten te Amsterdam aan d|e
beurt. i
Nu fel er den eersten tijd! natuurlijk
in een politieke bijeen komlsit niet aari te
ontkomen, de gebeurtenissen van) 1913|
te besipreken en daarop: sloeg! d'an ook
niet ions! opschrift.
IWiat vervelend wordt is het feit, djat
de linker schakeeringen elkaar de scfhuld
blijven geven van 't gesjukkel met de
portefeuilles.
Hoort men een vrijzinnig ma4 dan
ligt alle schuld bij die socialistenluis
tert men naar diezen, dan roemf schept)
graag op! hebben de rooiden nieftj
aft een zich kranig gehoud.en, maar ook
feitelijk hun zin gekregen. Mr. Troel-
sfra trachtte hjet tenminste'te doen voor
komen, alsjof d,e Koningin min) of meet
onder zijn invloed! "had gehandeld.
O, wat is dat allemaal hopeloos ver
velend.! Het isl sinds lang zonneklaar
dat het kabinet-Cort v!an djer Linldien lou
ter een meevallertje was, te danken
eerstens aan het leigien inzicht der Kroon!,
nadat de weerklank der linker stembus -
s'amenweridng in een wanklank was ge-
k eindjg]dl; tweedenS aan het tactisch! op*-
I treden van dien formateur, wiens) groot
r1,'ènr zób" juist overviel, dan
ook innig mededOoigen vindt bij ieder
vaderlander, die besjeft, hoezeer de heer
Gort van der Linden een moeilijke taak
moedig op zich heeft genomen.
Waarlijk, dat linker geharrewar moesit
nu eens ophouden. Laten de heeren' aan
c(e overzijdfe eindelijk durv.en erkennen;
dat zij met hun allen niet hebben ge
kund,, wat ten slofte tof standi werld ge
bracht door een man, die zich zooveel
mogelijk buiten hun gewroet hield,
iWe verliezen natuurlijk het links.ch!
karakter van het Kabinet niet uit 't oog
en' de ministers zullen zelf wel besef
fen', dat zij niet langer en niet_verdfer
den rechter steun kunnen genieten dan
voor zoover het in ons oog 's lands bel
lang betracht. Ook hen zal iritjusjsclien
dat •eihdieloos geschermutsel tussch)en
hun' geestverwanten wel vervelen, want
't istom te geeuwen.
ALGEMEEN OVERZICHT.
De hotelhouders, van Lourdes hebben
een actie op touw gezet om te verkrij
gen, dat die Idatum van het eefsjfvialgênd]
Eucharistisch Congres te Lourdes
Vastgesteld, in die eerste helft Van Sep
tember, zal worden verzet De reden
hiervan isi d(eze, dat 'eir in die ma,and Sepi-
FEUILLETON.
46)
Voor Gaby is het een aangename
overgang na haar lang verblijf in war
mer klimaat.
Gaby beklaagt zich juist over de
warmte, sprak Dornick.
't Is mij als een droom1, u zoo plot
seling weder hier te zien. Na uw laat-
sten brief te oordeelen dacht ik, dat 'gij
nog maanden zoudt uitblijven.
Als echtgenoot en vader moet men
nooit vaste plannen maken, daar ze door
anderen toch steeds in duigen worden
geworpen, sprak Dornick eenigszins bit
ter.
In ieder 'geval hebt gij toch veel
gezien en beleeft, terwijl ik hier in het
alledaagsche gedoe gebleven ben. Vertel
eens wat van hetgeen gij gezien hebt.
't Moet toch een genot zijn, zoo in de
schoonste streken om te dwalen.
Dat moge onder andere omstan
digheden zoo wezen, sprak Dornick,
schouderophalend, maar als men al den
omslag van een huishouden Iheeft en idan
nog de zorg voor een klein kind komt,
is dat genoegen niet zoo onverdeeld.
Gaby was den heelen dag niet te zien,
daar zij de kinderkamer niet verliet.
tember reedlg zioo'n grooten toevloedf Van
vreemdelingen in Lour die's! is, daf de
deelnemers aan het congres onmogelijk
onder dak kunnen gebracht worden!.
D|e hotelhouders1 hebben reeds twee
vergaderingen gehoud|en om te beraad
slagen over te nemen maatregelen. Be
skoten werd op de eerste bijeenkomst
een afgevaardigde te zenld.en naar den!
bisschop van Namen, ;m|gr. Heylfen, voor
zitter van het permanent comité dier Eu
charistische congressen, teneinde hem te
verzoeken het Congres medjio Juli te
houdjen. Graaf Henri dfYanville, alge
meen secretaris der Eucharistische con
gressen, Werd met die opdracht "belast!
en had) reedsi een conferentie met den
bisschop. v
Nadat hij te Lourdes was teruggen
keerdj, werd onder voorzitterschap van
den burgemeester der stad een tweede
vergadering belegd!, waarin werd mede
gedeeld, dat Migr. Heylen en de leden
Van het permanent comité geneigd war
ren aan de wensfchen van,1 den bisschap
Van TarbeSi en Lourd(es. mgr. Schoqpfer,
en van d|e bevolking dier ista'd tegemoet'
te komen.
Er iSi definitief nog geen nieuwe da
tum vastgesteld; igraaif d^Yanville is in
middels, weer naar Namlen vertrokken
om miet dfen bisschop te onderhandelen.
Mgr. Touchet, bi'ssdhpip van Orleans,
heeft, teruggekeerd vfan zijn reist naar
Rome, inzake de kwiestie tusschen
Frankrijk en het Vaticaan
een interVjeuw verleend aan een mede
werker van d(p „GatiloisFT
Die prelaat vertelde d[aarb'ij o.m. dat
Pius) X hem gezegd) had: „Frankrijki,
djat zich nu van dein Paüsi heeft afge
keerd, zal weer tot hem; terugkeeren".
Ook de kardinaal-S^aatssecrefaris Mer
ry del Val sprak over Frankrijk op- een
wijze, die, zooal's) (d|ei bisSchop zeide, in
wijde kringen de aandacht verdient
„)Wlj vragen, hAd; die kardinaal gezegd,
niets voor ons, wij hebben niets te Vra
gen. Maar wat is die toesfand', waarin
gij zelf verkeert. In die Gosjtersche crisis
b.v., van zooveel beteekenis voor d,e toe
komst, waar wij, die Roomsche curiei,
doior dien samenloop Vajn pms tandighekienl
meer d,an één woord te zeggen hebben,
vernemien wij de stem van Oostenrijk
en Hongarije van Duiitschlanid, van het
Quirinaal, één stem alleen hooren wij
niet, die van Frankrijk En dat onder hef
voorwendsel, dlat er voor u geen Paus
bestaat, d)at gij hem niet kennen wil|t.
Laat in het Oosten de rqligieuse invloed
van Frankrijk verdwijnen, een iinvloed,
die zoo gunstig in elk opzicht werkt voor
de positie van Frankrijk, mits slechts, leve
het stelsel, de verheerlijking van het an
ti-clerical isme".
Op di'eze woordCn van den kardinaal
antwoordide 'de bisschop: gelijk h;ij ver
telde, sjechts weinig; hij moest erken
nen, dat die houding van Frankrijk eeh
sjchandlelijke dwaasheid was.
Italiaahsjche bladen eommenteeren de
Zij is dus wel een teedere moeder.
Gaby zal jjewis trotsch zijn op haar
kleinen Dety. Gelijkt hij op u?
Zij zag bij deze vraag Dornick vaster
in de oogen en het viel haar op, wat
iiaar eerst ontgaan was, dat hij zoozeer
veranderd was. Zijn aangezicht kwam
liaar smaller, bleeker voor, maar 'het
meest wonderlijke was de verbitterde
uitdrukking, 'die scherp naar voren trad.
Of het louter teederheid is, wil ik
daarlaten, beantwoordde Dornick haar
eerste vraag, terwijl weder idat onaan
gename lachen zijn mond vertrok. Dat
het echter luimen waren, kan ik zeer
stellig verzekeren. Als iets haar niet
behaagt, wordt het kind tot voorwend
sel gekozen. Waar wij ons ook bevonden
nergens 'beviel het haar. Zij was eerst
tevreden toen zij in haar vaderstad bij
de haren was.
Als haar het reizen zoo weinig
bekoorde, waarom hebt gij 't dan zoo
lang voortgezet, zeide hij, zonder op,
zijn laatste bemerking in te gaan. Uw
schoion buitenverblijf alhier was sinds
lang gereed.
Gelooft gij dan, dat zfij! lust had,
hierheen te komen, vroeg Dornick ont
stemd. Tiny is ten minste oprecht ge
weest en zeide, dat zij niet naar het
land hier wilde. Vroeger was Gaby al
les goed. Nu echter doet zij, of zij hier
verdwijning van die cassette yan dep
over Iepen
kardinaal Rjjmpolla.
In verband, hiermiedle zeg|t de Giornal'e
d|'Italia d'at haar bekend is waar zidhi
pe cassette op het oogenblik bevind!!
Ook autoriteiten moet zul'kSs; b'ekenp zijn.
Kardinaal Rampola had kort voor 'zijn
poodl de cassette bij zich. Toen op een
giegeveta oogenblik het hoofd, in d'e kUs1-
senis terugviel en de dóód was Ingetreden,
werpen Kardinaal Rarripolla jdq sifejti el-
kleedieren aangedaan. Toen de persfoom!
pie daarmCde belast was, de cassette Zag
vallen, zette hij Peae op een schrijftja:-
fel. Den volgenden dag echter wasi de
casisette Verdwenen.
GEMENGD.
Uit New-York' wordt aan die blapen
Een aantal die Wen
in, zidi meester te maken van een sleep
boot, die met tien waggons! koopwaren
gel apen vrachtschuit op slöepltouw had1.
Zij lieten d|e Sleepboot zinken, na pe
koopwaren te hebben uitgeladen.
Tien personen zijn, zoo als uit New-
York wordt medegedeeld, verdronken te
Biarnegate :en er is; Voor imillioenen schaf
de aangericht te Se^bright en anidlere
kus/fcplaatsen en Niefw-Jersey poor een
over sjt r o oijinri n g, als igevolg van een
hevigen sform. Ook aan pe kust Van
Long-Island is veel schade aangerichtj
tal van zomerverblijzeil aan d|ie kusttijb
vernield. I I, i
Te Nancy Zijn fwee groote scheeps
timmerwerven, 150 Ml lang en 100
'breed, idloor bra n u "vernield. Si edits!
de rookende puinhoopen zijn overgeble
ven. Die schade is nog! niet vastgesteld,
maar Zal ongeveer een millioen be-
iDie havenarblejipqrsi te Havre hebben
met 746 tegen 3;35 stemmen besloten
het werk vaupaagi te hiervatten op voor
waarde dat tegen geen der stakers re>-
pres[ai 1 IeJmaatregelen worpen getroffen.
In dein nacht van Woenspag) op
Donperdag tusschen drie en vier uur
kwam de sindls eenigen tijd van zijn!
vrouw ges(cheid|en levendie Wilh/elm1 Kim-
mprlen van Blefilstdn naar Oberstexifeld)
en bracht, na een twisp, a;an zijn!
Vrouw, schoonvader en twee schoonzus
ters! zware verwondingen toe met d|olk-
^teken.
Op twee mannen, die uit een naburig
huis te h:ulp kwamen, loste' hij schoten.
Die zwager van Kimmerlen kreeg achttien
hagelkorrels in de borst. In het geheel
werden acht perspnen verwond!, deels
ernstig. Na het plegen van zijn daad
keerde hij naar Bed 1 stein terug waar hjij
eenige notities; maakte. Toen pe veld
wachter hem wilde arres'-teeren schoot
hij zich dood.
De Bakkersstaking te 's-Gravenhage.
Van patroo'uszijde wordt gemeld, dat
de toestand geen ernstige reden tot onge-
-onmogelijk wachten kan.
Hij was opgestaan en ging opgewon
den heen en weder, terwijl Magna's blik
hem vol deelneming volgde. Waren ha
re verwachtingen over het geluk dezer
'echt ook piet hoog gespannen, zulk een
ontgoocheling had zij toch niet ver
wacht.
Had mama in Weenen niet het
wachtwoord gesproken, dat zij voor op
spraak vreesde, als ik alleen afreisde,
dan waren wp misschien nog niet hier,
ging hij immer meer opgewonden voort.
Kjom, gij zijt nu toch hier, sprak
Magna vergoelijkend, Gaby zal haar
nieuw vaderland wel leereii beminnen.
Ik was voor veertien dagen op uw ver
zoek daar een kijkje gaan nemen, en
was er verrukt over, dat alles zoo gun
stig veranderd was. De voor Gaby be
stemde kamer, met dat uitzicht op de
tuinen zijn prachtig en bovendien zoo
heerlijk gelegen.
Gaby bevielen zij niet; zij heeft
al andere gekozen, sprak hij' scherp. Er
is hier niets naar haar zin en daaïbij
doet zij of het een offer kost, eenige
weken hier door te brengen. De dokter
is haar natuurlijk ter wille geweest en
heeft een badkuur voorgeschreven. La
ter zal wel voor den kleine het verblijf
alhier ongezond genoemd worden.
Magna zweeg. Er sprak zooveel bit
rustheid geeft eini zich in verschillende
bakkerijlen gezellen voor hervatting van
den arbeid aanmieldeni.
Verschillende stalkers hebben van hun
patroons een bpef gekregen, waarin bun
slag werdaangezegd, daar zijl, in
strijd met de bepalingen van de wet op
het aibeildscontrcat, zonder den opzeg
gingstermijn ht acht 'te nemen, bet werlk
hebben gestaakt
Middenstands-vakorganisatie.
Op een te Arnhem gehouden veigade-
ring v.an de R. K. Middenstandsvereeni-
giing „de Hanze" in het Aartsbisdom
werden commissies gevormd om te ko
men tot verschillende vakorganisaties
ui. oen voor een organisatie van schoen-
maikers, schoeniwinkeliers enz.; een voor
smeden, rijwielhandelaren en -herstellers;
en oen voor'lood- en ziinkwerkers.
Op deze vergadering w^rd dooir den
heer J» Bi. B|osman uit Utrecht als een
der middelen tot opheffing van den mid
denstand de coöperatie ten zeerste aan
bevolen, terwijl de spreker mededelelde,
dat het daartoe aanvankelijk benoodigde
kapitaal van de jHanzebanik zal zijn te
bekomen.
Provinciale Bond van R.K. Kies-
vereenigingen 3n Zuid-Holland.
In de zaal van de R. K. Leesvereeni-
ging aan de Voldersgraclit te Delft had
gistermiddag de algemeene wimtervergar
djering plaats van bovengenoemden boud.
'Dje presentielijlst was geteekend door
de volgende afdeelingenLWlarmond, Rot
terdam 1,2,3,4 enl 5, Oegistgeesh Noord-
wijkerhou't, Veur, Leids.chendam, Sassen-
heim, ;H51icgo,m, (Wateringen, Zegwaard,
Zoeterwouide, 'Gorinahem, Aljahen a.
Rijn, ;s-|Hiage 2 en 3, Looeduinen, Goi>
da* bodegraven, Dielft, Nieuwkoop, H|of
van Delft, Maasland^ Kethol, Schipjuiden,
Rijlswijkj Nootdorp, Naaldwijk; Mjoor-
dreoht
Mgr. dr. WL Hi- Nolens opent de ver
gadering op die gebruikelijke wijze en
stelt den spreker, mr. P. Ju M. Aalberse,
aan de vergadering voor. Deze is uitge-
noodjgd tot het houiden van een polj/tieke
rede."
Mr. Aalberse wijst in zijn inleiding
op! het belangrijke moment, dat wij, Ka
tholieken, thans beleven. Vooral'de kie
zers moeten met helderen, klaren blik
zien hoe de politieke toestanden op hef
oogenbliik iin ons land zijn, Spr^ gaat
dan na hoe fel dit jaar de verkiezings
strijd gevoerd is. De aanleiding! tot dien
strijd was het ontstaan der vrijzinnige
concentratie. In de laatste Jaren er
toenadering ontstaan tusschen de drie
groep en. De vrijlzin ndg - d em ocratische
bond heeft echter bijl die toenadering
de grootste prindipieele opofferingen-
moeten brengen. De grondtoon van het
conceidrfltieprogram iis liberaal-, zoodat
genoemde bond zeker het meest heeft
I moeten prijsgeven. &pr. vraagt 'daarop, 9f
het mogelijk zou rijn, dat de groote libe
rale partij weder de toonaangevende zou
kunnen worden. Volgens spr. behoeft
men zich over dat punt niet bezorgd te
terheid uit Dornick's wOorden, dat iede
re poging tot bemiddeling de zaak nog
erger mjaakte. Het deed haar leed; hij
had intusschen, met vol bewustzijn zijn
keuze gedaan. Gaby's karakter was vaak
genoeg duidelijk aan 't licht getreden.
Zij wilde intusschen dezen gedachten-
gang niet verder vervolgen en de ge
dachten van haar bezoeker liever op iets
anders vestigen.
Waarom kwaamt gij ook niet liever
bij1 den aanvang van den winter terug.
Ik dacht dat de verkiezingen u hierheen
zouden getrokken hebben. Dat was nog
eens een nieuwe werkkring voor u ge
weest en in uw district zoudt ge zeker
candidaat zijn gesteld. Ik geloof dat
uw misnoegen hierin zijn oorzaak vindt,
dat gij niet genoeg te doen hebt en
vooral omdat gij niets om handen hebt
dat uw belangstelling wekt. De kleine
schaduwen van het dagelijkscke leven
zullen! u minder hinderen als gij aan het
welzijn der maatschappij arbeidt. Dat is
toch een taak, waarnaar uw neigingen
en inzichten u moesten doen verlangen.
Mijn neigingen zijn helaas in die
richting al zeer zwak. Ik dweep niet met
dat nieuwe kiesstelsel, waarmede de
eene partij de andere den mond wil
stoppen en het daarom zoo democratisch
mogelijk maakte. Bovendien is niet elk
zoo'n werkpaard als uw broeder, die
maken. Dp reden van dit verbond Hs te
zoeken in den haat en afkeer tegen 'die
rechtsohe regeering. Met Schaepman
meent spr. te mogen zeggen, "dat de
groote liberale partij voofbij, is.
De verkiezingsstrijd is fei geweest, om
dat de liberale partij voelde hoe zwak zij
stond du Nederland. Daarom heeft men,
om de rechtschie meerderheid tot minder
heid te maken, schaindelijlke middelen ge
bruikt De strijd als dus niet positief ge
weest vóór dé liberale concentratie, maar
itegatief, riL tegen de refihtsche coalitie.
Spr. gaat vervolgens na waarvoor het
Nederlandsche volk zich heeft uitgespro
ken bij den laatsten stembusstrijd. Men
beweert, dat het NederL volk zjjcihi duide
lijk vertelaard heeft vóór alg. kiesrecht en
staatspensioen, en tracht dan te bewezen,
dat de verschuiving van rechts naar links
tot stand is gekomen door de kleurlooze
middenstof. §pr. zegt, dat die kleurlooze
middenstof zich steeds heeft uitgesproken
tegen het zittend Kabinet |W]at bewijst
echter die opmerlding vóór algemeen
kiesrecht of staatspensioen? Die midden
stof is bang voor sociale wetten, omdat
daarvoor geld noodig is. Maar waarom
moet dan staatspensioneering worden in
gevoerd, die het land 20 25 milMoen
per jaar zal 'kosten?
.Troelstra gaf toe, dat de middenstof
opgezet was tegen rechts. Toch heeft de
verkiezing een klaar geluid gegeven, en
dat bestaat hierin, dat de sociaal-demo
craten zoo sterk zijn vooruitgegaan.
Ook deze opmerking kan volgens spr.
den toets der crirfciek niet doorstaan. Spr.
bewijst dit uit het feit, dat tal1 van tnee-
Ioopers uit de arbeidende klasse bij wijze
van protest op de sociaal-democraten ge
stemd hebben.
De verkiezingen hebben .volgens spr.
geen duidelijk en klaar geluid gegeven.
Er is geageerd tegen de Roomschen,
tegen de tariefwet ènz. Spr,. is over
tuigd, dat, als er 'mu weder verkiezingen
zouden moéten plaats hebben, er zeker
een rechts oh Kabinet ,aan het bewind
zou 'komen. (Applaus.)
Spr. haalt ook de getuigenis aan van
een sociaal-democraat, die hetzelfde ver
klaard heeft.
Spr. zet vervolgens uiteen hoe na het
aftreden van het ministerie-Heemskerk
aan dr. Bos de opdracht werd gegeven
een nieuw Kabinet te formeeren uit de
geheele linkerzijde. Spr. zet uiteen, dat
onder de toenmalige omstandigheden
het optreden van een dergelijk mi
nisterie de aangewezen weg was,
Tusschen vrijzinnigen en sociaal-demor
craten bestond een formeel stembusver-
bond. De soiCiaal-democrateh durfden
echter geen portefeuilles aanvaarden.
Deze mensohen leven slechts van criMek,
zij kleineeren alles en 'breken allies oo-
voorwaardelijjk af. Die vrijzinnige concen
tratie verklaarde toen, niet zonder de
sociaal-democraten te willen optreden^.
Men zou zeggen ydat er toen twee mqge-
lijkheden bestonden, mli. óf een zaken
kabinet óf een blijTven van Heemskerk.
zijn grootste vreugde daarin vindt, zich
steeds met meer werk te belasten. Zelfs
hij' zou u intusschen kunnen zeggen, dat
het niet alles is, weken en maanden in
een zittingszaal idoor te brengen. En
waartoe? Om met redevoeringen op te
sieren, wat de machtige man, die Bis
marck, ook zonder onze medewerking,
wel naar zijn zin weet uit te voeren. Ver
geef mij' deze afkoeling uwer schoone
begeestering.
Die vergiffenis wordt niet gege
ven, sprak Magna levendig. Gij wilt
daar wat neerhalen wat groot en gerech
tigd is. Naar deelneming aan het staat
kundig leven, naar welgeordende me
dewerking heeft altijd ieder volk en
ieder zelfstandig man steeds gestreefd.
Slechts de tyran, de despoot gelooft
zulke medewerking niet te moeten dul
den. Het Duitsche volk heeft ze altijd
uitgeoefend, zij het onder anderen vorm.
Magna was opgestaan. Vuur en leven
glinsterden in haar oogen, kracht en
drang naar daden spraken uit de woor
den, waarmede zij voor den nieuwen
vorm van staatsinrichting streed.
Dornick staakte zijn onrustig loopen
en blikte, ditmaal zonder zijn gewone
ironie, tot haar op.
Wlordt vervolgd.
