23
BINNENLAND.
Jit Stad en Omgeving.
Jaargang
No. 1278.
Bureau OUDË SINGEL 54, L,EIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
ël't blad verschijnt elken dao, uitgezonderd zon- en feestdaoen
s_, de abonnementsprijs bedraagt met gratis polis Ongevallen-verzekering
en het geïllustreerd zondagsblad voor Lelden 9 cent per weck
'ƒ1.10 per kwartaal; bi] onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartfSS.
Afzonderlijke nummers 2V, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent
Dinsdag
December
1913.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 15 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur.koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
v Je moet maar durven.
Jin de gisteren gehouden vergadering
der vooruitstrevend-liberale kiesvereeni-
ifcing „Rotterdam" is candidaat gesteld in
5de vacature-Lasonder, district III, prof.
dr. B£ Eerdmans, hoogleeraar in de
ijfheologie te Leiden, die, volgens het
jjHbld.", hedenmiddag ook zal worden
gesteld door de beide andere vrijzinnige
'kies ver eenigingen,' zoodat prof. Eerd-
fjpians inderdaad, als reeds aangekondigd,-
de concentratie-caudidaat zal zi|n.
LTot zoover het doodeenvoudige cou
rantenbericht in het „Hbld.".
In de „N. Rotti CrL" lezen we echter
pok iets over de speedh, waarmede de
Voorzitter van de ldesvereeniging ^Rot
terdam" de candidatuur heeft ingeleid.
Èn in het verslag van die speech staat
letterlijk
„Uit heigeen de voorloopige can
didaat geschreven en gesproken heeft,
kan het voldoende bekend zijn, dat
[hij ieders godsdienstige gevoelens eer
biedigt."
Je moet maar durven. Prof. Eerdmans
en eerbiediging van eens anders gods-
jdiensüge gevoelens lijkt de schrilste
tegenstelling.
KAMEROVERZICHT.
TWEEDE KAMER.
Drie grieven
iDrie grieven heeft gisteren de afge
vaardigde voor 'Almelo, de heer Aalberse,
opgenoemd tegen dezen minister van
^andbouw, Handel en Nijverheid, den
jheer Treub. Eerstens is den afgevaardig
de het optreden van dezen minister niet
"sympathiek, omdat hij vö]gëns~zijir-prT^
ijgram 'niet zal uitvoeren de onder het
Vorig kabinet aangenomen Ziekte- en In-
'validiteits- en Ouderdomsverzekering en
'de Radenwet ,Spr. oordeelt dit 'n meer
dan in één opzicht bedenkelijk antece
dent. 's Ministers optreden is spr. ver
ier niet sympathiek om den vorm, waarin
"die niet-,uitvoering plaats had. Als de
Minister meende, de wet niet te kunnen
uitvoeren, dan ware het beter, indien hij
ze royaalweg had ingetrokken. Dat ge
beurt nu niet, maar men laat de uitvoe
ring rusten, en gaat wetsontwerpen indie
nen tot radicale wijziging, waarvan men
iniet weet, wanneer zij afgehandeld zul
len zijn.
iTe meer veroordeelde spr. deze han
delwijze, om wat er geschied is met de
staatsarmenzorg, deftiger gezegd: staats-
densionnoering. Er was alle reden om
van dezen Minister een dergelijk voor
stel niet te verwachten, op grond toch
van diens naaste verleden.
Spr. toont vervolgens duidelijk aa%
dat de gratis-uitkeering, die nu aan de
ouden van dagen wordt verleend, niets
te maken heeft met Staatspensioen
hij bewijst dit o.a. uit een citaat van..*
(Wibaut in het „Weekblad", behoorende
bij het „Volk". Deze laatste herinnering
was dèn heer Duys begrijpelijkerwijze
jjniiet aangenaam en hij' toornde los tegen
"den heer Aalberse op..*., echt Duysiaan-
,sche manier. Daarover echter nog wat
meer iin een afzonderlijk artikeltje.
De heer Aalberse heeft nog een derde
grief. We zullen nu krijgen staatsarmen
zorg voor allen, niet alleen voor loonar
beiders, maar de invaliditeitsverzekering
behoudt haar grondslag. Nu heeft spr.
taltijd gemeend, dat de ouclerdomsverze-
.jkerlmg eigenlijk beschouwd moest wor
den als een practische toepassing der
^invaliditeitsverzekering, maar nu loopt de
lijn, die de invaliditeitsverzekering trekt,
iniet door. Spreker kan niet inzien, dat dit
ijis een logisch ineens!ui tend stelsel. Hij
is benieuwd te zien, hoe de Minister dit
er van zal kunnen maken.
Ook wij zijn benieuwd, hoe de minister
deze grieven, uitgesproken met volle
.waardeering voor zijn persoon, van zich
zal weten af te stooten.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Wiegens belangrijkheid der kwestie ko:-
men wij. nog eens terug op het in den
Maatsten tijd zoo veel besproken vraag-
'stuk over de
Onafhankelijkheid van den H. Stoel.
De „Osservatore Romana", het offi-
cieuse orgaan van het Vaticaan zegt het
einde van liet twistgeschrijf en de poli
tieke opwinding afgewacht te hebben
Oni een gezagvol woord te spreken.
Het blad herinnert er aan, dat het zich
reeds sedert de rede, bij gelegenheid
van een pelgrimstocht in Oct. 1912 ge
houden door den hertog van Norfolk,
bereid heeft verklaard de bespreking te
openen over de mogelijkheid van nieu
we waarborgen voor de vrijheid en onaf
hankelijkheid van den Paus, andere dan
die duizend jaren lang voldoende zijn
geweest.
De sociale week te Milaan heeft zich
verdienstelijk gemaakt door deze studie
ter hand te nemen. Z-ij is op dat terrein
gebleven, zonder een oplossing aam te
geven.
De „Osservatore" wijst nogmaals de
z.g. tegenstelling af tusschen de rede
van den aartsbisschop van Udine en den
president der Unione Popolare.
Deze laatste plaatste zich op prac-
tisch standpunt, waar niets Jicm belet
voor te stellen, dat een waarborg met
een internationaal karakter voor de Ka
tholieke wereld tot stand gebracht zou
kunnen worden door het onmiddellijk
ingrijpen van Italië en dem constitutio-
neelen volkswil.
Maar wanneer op de sociale week te
Milaan gezinspeeld is op de mogelijk
heid van andere waarborgen, gelijkwaar
dig met het wereldlijke vorstendom,
waaraan men tot nu toe niet gedacht
heeft, dan mag men evenwel niet a
priori de stelling ter zijde zetten, dat
practisch het wereldlijk bezit onmisbaar
is gebleken.
Als zeer gelukkig resultaat van de so
ciale week te Milaan, noemt de „Osser
vatore" het feit, dat eens te meer plech
tig verklaard is, dat de eminent belang
rijke internationale kwestie van de onaf
hankelijkheid des Pausen nog steeds
open en onopgelost blijlt. I
De bladen uit Rome wijzen op het
vreemd geval dat er
geen testament van kardinaal
Rompolla
te vinden is.
Volgens sommige geruchten, welke de
„Messagero" verneemt, is de doos, waar
in het geschreven testament geborgen
was, verdwenen.
De bijzondere berichtgever door de
„Frf. Ztg." naar
Mexico
gezonden, wiens belangwekkend onder
houd met president Huerta wij1 onlangs
hebben weergegeven, heeft thans, naar
hij aan zijn blad seint ook een langduri
ge bespreking gehad met „een invloed
rijk lid der regeering", die hem o. m.
meedeelde op welke wijze de regeering
haar oogenblikkelij'ken geldelijken nood
dacht te boven te komen.
De Regeering, aldus „het invloedrijke
lid" beschermde ongetwijfeld leven en
bezittingen der Europeanen, maar.... zij
zou zich weldra gedwongen zien dezen
zware- belastingen en heffingen op te
leggen; in 't bijzonder beoogde zij een
extra-heffing van de winsten der Euro-
peesche firma's, die aan het eind van elk
jaar naar Europa gezonden plachten te
worden.... De journalist durfde dit op
treden rondweg „afpersing" noemen,
waarop de MexicaanSche Minister hem
antwoordde„Afpersing tegen afper
sing! De Regeering zal ook gedwongen
zijn de douane-ontvangsten tot zich te
trekken, afschoon deze verpand zijn Mis
schien zal door zulke wanhoops-midde-
len Europa uit zijn werkeloosheid opge
schrikt worden en zorgen, dat de alles
ruïneerende financieele blokkade wordt
opgeheven
Het vonnis door den Straatsburgschen
krijgsraad tegen den jongen
luitenant von Forstner
uitgesproken, heeft in Elzas-Lotharin-
ringen een goede pers. Algemeen roeïnt
men de onpartijdigheid van den krijgs
raad, maar evenzeer heeft n;en ook een
gevoel van medelijden met luitenant von
Forstner, dien men als een ongelukkig
slachtoffer van overste von Reutter be
schouwt.
Zoo schrijft de „Strassburger Post":
„Ofschoon de krijgsraad den luitenant
tot de kleinst mogelijke straf veroor
deeld heeft, treft deze den beklaagde
toch zeer zwaar.... Al Hebben de militai
ren zich tegenover de publieke opinie
niet zeer hoffelijk getoond, zij hebben
van den anderen kant toch ernst genoeg
om de rechtvaardigheid te zullen be
oefenen."
De democratische „Strassburger Neue
Ztg." schrijft: „Wie luitenant von Forst
ner voor het gerecht zag. zal het oprecht
betreuren, dat deze in aanraking is ge
komen met mannen als overste von1 Reut
ter, op wien alle schuld neerkomt Von
Reütter, en hij alleen, draagt de verant
woordelijkheid, dat een zijner officieren
in de gevangenis komt."
De „Lothringer Volksstimme" geeft
het volgende interessante beeld van den-
luitenant: „In werkelijkheid maakt lui
tenant von Forstner een veel gunstiger
indruk dan op de bekende fotografieën.
Hij is jeugdig en fier, elegant vroolijk
en opgewekt, terwijl zijn geheele hou
ding van energie getuigt. Door de ver
klaringen, die hij Voor het gerecht af
legde, is deze indruk geenszins uitge-
wischt. Zijn geheele optreden is in strijd
met de ruwheden,/ die men hem toege
schreven heeft.
Ip verband met dit proces zendt de
wegens' een daad" van staatscouvereini-
verklaring- aan de „Kreuzzeitung" Mi
litaire oefeningen zijn daden van staats-
souvereiniteit. Wanneer daaraan bezwa
ren in den weg worden gelegd, zooals
te DeRweiler, dan geldt voor het uit den
weg ruimen daarvan hetzelfde. Geen
strafvervolging kan worden ingesteld
wegens een dood van staatssouvereini-
teït. Derhalve mocht tegen von Forstner
geen aanklacht aanhangig zijn gemaakt,
en nog minder een veroordeelend vonnis
over h«m worden geveld.
Blijkbaar heeft de krijgsraad de zaak
niet in dit licht bezien, doch in hooger
beroep zal men juist van dat stand
punt uitgaan. Wanneer het geldende
recht anders mocht zijn, dan is het noo-
dig het ten spoedigste te herzien, want
indien onze officieten en vooral die offi
cieren, welke zich bijna in vijandelijk
land bevinden, gevaar loopen van een
on eer vu i-wnti; Oïi -
waren aangewezen als medeplichtigen
bij den diefstal der Mona Lisa. Eén dier
dier gerboeders was zeer bevriend met
Perugia hij zou het plan van den
diefstal hebben gekend vóór de uit
voering en het doek bij zich hebben
verborgen. De anderen zouden vam den
geheelen loop der zaak op de hoogte
zijn geweest. De gebroeders Lancelotti
hebben Peruggia vergezeld naar het sta
tion, toen hij naar Italië vertrok.
De gearresteerde ontkennen echter el
ke bekendheid met of deelneming aan
den diefstal.
richten van diensten in naam des ko-
niogs ruim baan hebben gemaakt, dan
dreigt het voornaamste beroep schade.
Een die officieren beschermende rijks
wet, ontworpen naar het voorbeeld van
de bestaande Pruisische wet, ware dan
een dringende politieke noodzakelijk
heid.
GEMENGD.
Zware sneeuwstormen heb
ben gewoed in de Fransche Oostelijke
Pyreneën. In de districten Céret en Pra-
des zijn de wegen onbegaanbaar gewor
den, terwijl de telegraaf- en telefoonlij
nen vernield zijn. Te Hospitaiet in het
departement Ariège moesten de bewo
ners tunnels onder de sneeuw graven
om uit hun huizen te komen. Er bestaat
reeds schaarste van levensmiddelen.
Ook in Lozère is veel sneeuw geval
len. Sinds Vrijdag zijn de heuvelachti
ge streken rond La Margeride en Mont
Lozère met een laag van 30 centimeter
bedekt.
De thermometer staat 17 gr. onder
nul.
De Italiaansche politie heeft in
den laatsten tijd, speciaal in de hoofd
stad, groote werkzaamheid aan den dag
gelegd tegenover alle inrichtingen, wel
ke ze ervan verdacht verborgen speel
holen te ,ziju. In Rome zijn er inder
daad verscheidene ontdekt. Doch deze
ontdekkingen hebben tevens den presi
dent van een der dusgenaamde clubs
doen zien in den heer Massaruci, lid van
den Italiaanschen Senaat en1 kort te vo
ren afgetreden als voorzitter van den
Bond van veteranen in Midden-Italië.
Massaruci zal terechtstaan wegens over
treding der wetten op het spelen.
Het hof van appel heeft het hooger
beroep van de vier daders, die den dief
stal van het paarlensnoer bedreven,
verworpen, en de uitspraak van de recht
bank bevestigd. Door deze uitspraak
werden Grizzard en Lockert veroor
deeld tot zeven jaar dwangarbeid, Gut-
wirth tot 18 maanden en Silverman^1
tot 5 jaar gevangenisstraf, met verdere
verbanning voor beiden.
In den sedert enkele dagen op
het centraalstation te Rostock staanden
Russischen hoftrein, waarmede de kei
zerin-weduwe van Rusland, die uit
Kopenhagen is vertrokkennaar Sint-
Retersburg zal terugkeeren, is vermoe
delijk tengevolge van een defect aang
de accumulatoren voor het electrisch
licht, een ontploffing ontstaan. Drie be
ambten van het machinepersoneel zijn
zwaar, zeven trei'nbeambten licht ge
kwetst. I
Zondag arresteerde de politie de
Italiaansche gebroeders Lancelotti en
een Et&pscihe vrouw, die door. Perugia
Koninklijke Besluiten.
Bij Kon. besluit is benoemd tot burge
meester der gemeente Deventer jhr. mr.
T. A. M. A. van Hum al da van Eysinga,
met toekenning van gelijktijdig eervol
ontslag als burgemeester der gemeente
iW.ormerv&ér;
is benoemd tot lid van de commissie
van toezicht, bedoeld in art. 201 der
Hooger Onderwijswet, jhr. mr. O. F,
A. M. van Nispen tot Sevenaer, lid van
de Tweede Kamer der Staten^Generaal,
te Nijmegen;
is. benoemd tot burgemeester der ge
meenten Stad- en Ambt-Vollenhove C. Af
Besier, met toekenning van gelijktijdig
eervol ontslag als burgemeester der ge
meente Giethoorn;
is benoemd tot directeur van het post
kantoor te Goes, P. Rentmeester, thans
in gelijke betrekking te Vught.
Tweede Kamerverkiezing
Rotterdam III.
De kiesvereeniging „Recht en Orde
III" hield gisteravond jn het gebouw
vaiï den „Katholieken rer.j,np-'onder
voorzitterschap van den heer H. G. M,.
van .der Vijver, een ledenvergadering tot
het s-tellen van een candidaat voor de
Tweede Kamer in district III.
Na een ampele bespreking werd als
candidaat gekozen de heer 'H. Stule-
m e ij e r, clie ook door de andere recht-
sdhe kiesverenigingen zal worden over
genomen.
Door de vooruitstrevend-liberale
kiesvereeniging „Rotterdam" is gister
avond in een gehouden vergadering
met meerderheid van stemmen tot
candidaat voor de Tweede Kamer in dis
trict III gekozen de heer prof. B. Eerd
mans, die heden, naar bericht wordt, door
de andere vrijz. kiesvereenigingen zal
worden overgenomen.
Kindertoeslag voor onderwijzers.
Op een schriftelijke vraag van den
heer Van Wijnbergen, betreffende de
aanspraak van een onderwijzer, weduw
naar zijnde met één minderjarig kind, op
de tegemoetkoming, bedoeld bij de wet
betreffende den kindertoeslag, heeft de
Minister van BinnenlajiJsChe Zaken ge
antwoord in denzelfden geest als de
mededeeling bij de suppletoire begroo
ting voor 1913 van zijn departement.
De onderwijzers, die door de aanvan
kelijke beslissing schade leden, zullen
dus alsnog in het genot van de hier-
bedoelde tegemoetkoming worden ge
steld.
Eeredoctoraat.
Aan het „Ctr." wordt uit Leuven be
richt, dat de Universiteit aldaar door
hare theologische faculteit het doctoraat
honoris causa heeft toegekend aan den
Zeereerw. Zeergël. heer Dl. A. tWi. H
Sloet, pastoor te Abcoude en voorzitter
der Apologetische Vereeniging „Petrus
Canirius".
Voorwaardelijke veroordeeling.
Naar het „Vad." verneemt, is door
het hoofdbestuur van het Ned. Genoot
schap tot zedelijke verbetering der Ge
vangenen eene commissie benoemd ter
bestudeering van 'het wetsontwerp-Re-
gout betreffende de voorwaardelijke ver
oordeeling en de voorwaardelijke invrij
heidstelling.
Deze commissie heeft zich onlangs als
volgt geconstitueerd: mr.' J. Limburg, lid
der Tweede Kamer, voorzitter; G. A. M.
de Bruyn, mr. G. T. J. de Jongh, lid der
arrond.-rechtbank te Amsterdam, beiden
leden van het hoofdbestuur; mr. ,R Bw
Ledeboer, advocaat-generaal bij den Hoo-
gen Raad; J. R. Snoeck Henkemans,
oud-lid der Tweede Kamer, en mr. Ernst
Polak, advocaat, secretaris.
Het ligt in de bedoeling, dat deze com
missie een rapport uitbrengt aan het
hoofdbestuur
Instellinggen van weldadigheid.
>De Minister van Binnenl. Zaken heeft
het volgendie schrijven gericht aan de
Ged> Staten m de onderscheidene pro
vinciën
Naar aanleiding van desbetreffend^
agen om inlichting heeft die Minister
van Financiën mij te kennen gegeven (bat
naar zijne meening ambtenaren in döenst
van openbare instellingen van weld;adig-i
heid zijn te beschouwen als gemeente-'
ambtenaren, in dien zin de Pensioenwet1
voor d,è gemeenteambtenaren 1913, wam
neer bij voldoening aan de overige ver-
eischten, gesteld in art. 2 sub. A dier
wet, hunne wedden worden gekweten uit
een deel van het gemeentelijk subsidie
dat door het gemeentebestuur uitdrukken
lijk voor hunne salieering is aangewezen*
Mij met deze zienswijze vereenigendy
heb ik de eeir uw college uit te noodigeif
de besturen der gemeenten in uw pro
vincie hiermede in kennis te stellen.
KORTE KRONIEK.
Nader verneemt de „Avp,", dat,"
mocht het al niet tot een aLgemeene
bakkersstaking te 's Gravenhage komen,-
er toch groote stagnatie in het bedrijf
is te wachten.
LEIDEN, 23 December.
Sluiting van Apotheken op Zondag.
Deelden wij onlangs mede, dat da
Leidsdhe apothekers tot Zondagssluitingi
der apotheken besloten waren, thans
kunnen wij berichten, dat de verdere
regeling daartoe, in overleg met den
Inspecteur van het Staatstoezicht op de
.Volksgezondheid, nu getroffen is en na
1 Januari a.s. op de. Zondagen telkens
rirïft •vnotheken veo^end blijven. Voor
raam ot deur der gesloten apöaieKen s.at
dan een kaart hangen, waarop vermeld
staat welke apotheken dien dag geopend
zullen zijn, terwijl in de po.itieposten,
brugwachtershuisjes en verder waar dat
nooaig geoordeeld wordt, kaarten zulien
worden opgehangen, waarop vermeld
staan de apotheken, die op de Zondag en,-
over het geheele jaar, zullen geopend
zijn. Alle reoepten, ook die welke anders
in de gesloten apotheken thuis bdiooren,-
voor particulieren zoowel als voor fonds-
lellen, worden in die apotheken gereed
gemaakt, terwijl copies ciier recepten den
volgenden dag aan de betrokken apo
thekers worden gegeven, zoodat noch'
in berekening, nooh in herhaling dezer
voorschriften eenige stoornis veroorzaakt
wordt. In de gesloten apotheken zullen
in geen geval geneesmiddelen des Zon-
s te bekomen zijn. Herhaling van
recepten, reeds eerder gereed gemaakt,-
in eene gesloten apotheek, kan in eene
andere, open blijvende apotheek niet
plaats hebben. Men doet-dus goed, reeds
des Zaterdags de genoodigde geneesmid
delen bij zijn apotheker te doen gereed
maken. De gemeente-apotheek zal des
Zondags geregeld gesloten zijn, terwijl
de daar tehuis behoorende recepten in een
der geopende apotheken gereed gemaakt
zullen word; -.
„St. Hubrecht".
e Onder voorzitterschap van den heer
C.Campfens vergaderde Zondagmiddag in
het gebouw van de St Jozefsgezellen-
vereen. het bakkersgilde „St Hubrecht"^
Nadat de voorzitter de vergadering ge
opend had en de secretaris, deheer J.
v. d. Aar, de notulen van de voorlaatste
vergadering had gelezen, die ongewijzigd
werden goedgekeurd, werd mededeeling
gedaan van eenige ingekomen stukken.
Onder deze was het door de federatieve
besturen van de bakkersgezellenorgam-
saties saamgesteld plaatselijk collectief
llooncontract, hetwelk wij reeds vroeger
in ons blad in groote trekken hebben
vermeld.
Naar aanleiding van dit looncontract
werden uit de vergadering, eenige vragen
gesteld.
Medegedeeld werd, dat de contributie
met 2 cent zal worden verhoogd en dus
zal worden gebracht op 12 cent vanwege
de aanstelling van een vrijgestelde.
Er ontspon zich een discussie naar
aanleiding van het feit, dat „St. Hu
brecht" niet langer een eigen zieken
fonds heeft, maar dit heeft overgedaan
aan het ziekenfonds van den Ned. R. K.
Volbstond. Deze laatste instelling nu
heeft alle leden overgenomen, behalve
j twee, die boven de 50 jaar zijn; deze
ook aan te nemen zou in strijd zijn met
