BUITENLAND.
MAGNA.
BINNENLAND.
5e Jaargang
No. 1277.
Bureau OUDE SINGEL 54, Ï^EÏÖEIV.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
glT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
1/1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
'per post 1.50 per kwarto.
Afzonderlijke nummers 2Vi cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent
Maandag
32
December
1913.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent1
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
KAMEROVERZICHT.
TWEEDE KAMER.
Vissch\érij-d\ebat.
Hét tot der zeelieden.
jRuim zes uur is er Zaterdag gedebat-
[fder'd over de visscherij in alle beschik
bare wateren en over eenige andjere aan
gelegenheden.
De vraagstukken, die in het visscherij-
{djebat ter tafel werden gebracht, zijh
zeer Interessant, doöh van zeer specdaleo
[aard en enkel door deskundigen te be
oordeelden. Zoo hiernieuwdén de hee
ren Duymaer van Twist en Hugenholtz
Ïïun aanVal van het vorig jaar tegen d,e
Wtvisscherij. Beide afgevaardigden ver
langden het vaststellen van een maat,
beneden welke niet gevangen mag] wor
den, op haring, ansjovis en spiering.
[Minister Treub kon in deze, evenmin
'als in andere kwesties, geen bepaalde
toezegging doen, maar zegde ernstige
"[overweging toe.
In den namiddag klaagde de heer
[Spiekman over het lot der zeelieden',
In.l. over hunne gebrekkige rechtspositie,
over het ontbreken van een ongevallen
verzekering voor déze werklieden. Mi
nister Treub dfeelde mede eerste de so
ciale verzekeringswetten van Minister
iTakna ta moeten afbreken, eer hij zijn
aandacht zou kunnen schenken aan een
ongevallenverzekering voor dé zeelie
den. 'n Schraal vooruitzicht wordt dén
belanghebbenden door Minister Treub
ALGEMEEN OVERZICHT.
De Romeinsdhe Jribuna is zeer in
genomen wet den thans voltooiden ar
beid der commissie voor de grensafba-
kening van
zuidelijk Albanië
De ^commissie heeft de vier distric
ten Argyrocastro, Libokowo, Premeti en
iDelwino bij Albanië ingedeeld, juist het
gëbied, dat 'Italië en Oostenrijk steeds
>ls Albaneesch hebben beschouwd. Dleze
beslissing zal voor goed een einde ma
ken aan een reeds te lang geduurd heb
bend geschil.
Het officieuse blad ziet de toekomst
jimtussqhen hoopvoller tegemoet dan de
ambtelijke kringen te Rome, die een tijd
perk van opleving van het bendewezen
Ün Albanië voorzien.
Over de kwestie der Egeïsdhe eilan
den zij(n - nog onderhandelingen tusschen
'de kabinetten te Rome, Berlijn en Wiee-
tnen gaande. Het schijnt, dat het Drie
voudig Verbond in beginsel tiet voorstel
,van Engeland daaromtrent zal aanvaar
den, maar tooh acht Italië het tijdstip
itot ontruiming van de elf eilanden, die
Jhét bezet houdt, nog niet gekomen. De
'iregeering zal eerlang den mogendheden
,een nota doen overhandigen, ten bewijfce
dat in Libye nog steeds Turksdhe troe
pen aan het verzet deelnemen.
.Turkije heeft dat trouwens nooit ont
kend, maar er terecht op gewezen, "dat
»'gr-«a
43)
Al deze gedachten lieten hem dag
goch' nacht met rust. De ijver voor zijn
studiën trad op den achtergrond; alles
scheen hem klein en vervelend naast de
'groote vraagstukken van den dag. Zijn
iwerk leed zichtbaar daaronder.
Erger nog was, dat zijn warmbloedige
Vriend geen gelegenheid liet voorbij
gaan, van zijn inzichten openlijk blijk te
jgeven, wat hem meermalen met de po
litie in aanraking bracht. Frans had zich
[daaraan wel niet mede schuldig ge
maakt, maar hij wilde zijn vriend toch
piet verraden en had zich daardoor me-
hige scherpe bemerking van zijn over
heden op den hals gehaald.
Dit alles drukte hem zwaar. Hoe zou
hij zijn weldoener in de oogen durven
zien, waar hij diens verwachtingen zoo
zeer teleurstelde.
Was het werkelijk niet beter, dacht
hij, maar een koen besluit te nemen, met
jde studie uit te scheiden, en, wat zijn
jvriend hem reeds vaak voorgesteld had,
jeen anderen loopbaan te kiezen? Zijn
liefde voor de studie scheen hem nu een
[dwaling.
Ga,nsch in gedachten verdiept, wps hij
die troepen niet in opdracht der Porte
aan de zijde der Arabieren meevechten.
Zij moeten beschouwd worden als een
korps, waarover Turkije niets te zeggen
heeft. Italië schijnt echter de redelijk
heid van dat betoog niet te ^villen inzien,
en stelt de ontruiming der eilanden ifit
De Jribuna schetst het vraagstuk der
vier voor de D'ardanellen liggende eilan
den als het ernstigste, omdat 't gevaar
dreigt, dat Turkije om (het bezit van Chios
en Mytilene in oorlog met Griekenland
wordt gewikkeld. Het blad is van oor
deel, dat de haast, die de Drievoudige
Entente ha,n den dag legt om de eilan
denkwestie te regelen, Europa nog wel
eens zou kunnen plaatsen voor een nieu
wen oorlog, die dan weer met kunst
en vliegwerk plaatselijk moet worden be
perkt.
De „Germania" geeft in verband met
het overlijden van kardinaal Rampolla
de volgende bijzonderheden over
het H. College
der kardinalen.
Kardinaal Rampolla, die, gerekend naar
zijne verheffing, op de derde plaats stond
in de orde der kardinaal-priesters, trad
steeds als hun hoofd op, daar zijn beide
voorgangers, de kardinalen Netto en Gib
bons, niet in Rome vertoeven. Volgens
zijn leeftijd van 70 jaren stond hij tus-
sdhen de kardinalen Lugon, die 71, ,en
Rinaldi, die 69 jaar oud is, op de 25e
plaats, nadat zijn mede-kardinaal Res-
pighi, die denzelfden leeftijd had als hij
zelf, in Maart van dit jaar was overleden.
In den loop van 1913 stierven zes
kardinalen, drie Italiaansdhe en drie bui-
tenlandsche, één .uit de orde der kardir
naai-Dissöhoppen, een uit ae örae uer
kardinaal-diakens en vier uit de órde der
kardinaal-priesters.
'Het H. College bestaat thans uit 56
leden, waarvan er 24 door Leo [XIII
en 3,1 door Pius X zijn gecreëerd; één
is in petto aangesteld.
Van de kardinalen, die in hetzelfde
consistorie (14 Maart 1887) gecreëerd
werden als kardinaal Rampolla, leeft nu
alleen nog kardinaal Serafino Vannutelli.
Op het onlangs te Milaan gehouden
Kafholiekencongres had, naar men weet,
monsignore Rossi, aartsbisschop van Udi-
ne, verklaard,- dat
de Heilige Stoel
niet meer dacht aan het herstel van het
wereldlijk gezag, maar er zich mede z<pu
terveden stellen, indien voor zijne onaf
hankelijkheid bijzondere internationale
waarborgen in het leven werden ge
roepen.
Het Vaticaansöhe orgaan, de j,Osser-
vatore Romano", schrijft thans in een
officieele nota, dat deze besprekingen te
Milaan een zuiver academisch karakter
hadden, en dat niemand opdracht had
ontvangen, namens den Heiligen Stoel
eenige verklaring af te leggen. Niemand
had dit ook willen doen, want het is vol
strekt niet bewezen, dat het herstel van
het wereldlijk gezag van den Paus niet
een gebod van politieke noodzakelijk
heid is.
verder gegaan, toen een opgewekt: halt,
hem plotseling deed opschrikken.
In verwarring keek hij rond; zijn muts
vloog van het hoofd.
Hoe ver wil de wandelende scho
lier heden o'p 't Sylvester nog? vroeg
Magna Behrenberg, die voor hem stond.
Ik hoop, dat de geleerde heer over den
weg aan mij denkt, want maandenlang
heeft hij zich niet laten zien... Nu, hoe
is het gegaan? vroeg zij goedmoedig,
toen zij zijn ontsteltenis bemerkte. Al
les toch goed?
Zijn hoofd, dat hij even opgeheven
had, zonk weder op zijn borst. Frans
had wel in den grond willen zinken
van schaamte.
Weder tegenspoed gehad? vroeg
Magna verder. Ik hoorde, dat uw ge
tuigschrift in den herft niet meegevallen
is; maar ik dacht, dat gij het wel inge
haald zou hebben.
Frans wist niets te antwoorden.
Zijn groote verlegenheid verwekte
haar deelneming.
't Is anders geen geschikte tijd om
te studeeren. De onrust van het jaar
zal je afgeleid hebben. Was het zoo?
Kom, ga met me mee, ging zij vrien
delijk voort. Kom .den avond bij mij
doorbrengen, dan kunnen wij genoege-
lijk praten. Het verheugt mij een gast
te hebben a.nders zou ik de laatste uren
De Belgische Kamer heeft eindelijk 'de
laatste artikelen van
de schoolwet
die men besloten had voor het reces nog
af te werken, aangenomen. Nadat wé-
derom heel wat langdurige beschouwin
gen en redevoeringen door de heeren
socialisten en 'liberalen ten gehoore wa
ren gebracht, werd tenslotte artikel 13
volgens den tekst der regéering aange
nomen. Verschillende voorgestelde wij
zigingen werden met de stemmen van
rechts tegen links Verworpen.
De overige artikelen zullen, gelijk men
weet, na de Kerstvacantie jn Januari be
handeld worden, en naar het te hopen js,-
oo'R spoedig definitief worden afgehandeld.
Aan het slot der zitting nam de Kamer
verschillende voorioopige credieten aan.
Het Brusselsdhe „N, v. d. Dag" geeft
Ihet volgende staaltje van
socialistisch wanbestuur
Het socialistisch gemeentebestuur van
Herstal exploiteert voor eigen rekening
de gasfabriek. N'u gaf citoyen Bourget,
schepen in den raad, lezing van het ver
slag over de werkzaamheden van het jaar
1912, alsook van de rekeningen. Het Ka
tholiek raadslid Closset bewees met de
onweerlegbare stukken er bij, dat, dank
aan de onwetendheid- der socialisten in
bestuurszaken, er aan de gemeente een
verlies berokkend was van 41.470 francs.
En dat in een enkel jaar!
De bewijsvoering van Closset was zoo
duidelijk, dat de gemeenteraad, waarin
nochtans maar 2 Katholieken zetelen,
weigerde de rekeningen goed te keuren.
Men ziet, wat het zijn"zou, als de socia
listen het land moester besturenZ,e kuin-
n#M*- nnc me+-=«**van een
enkelen stadsdienst uit de voeten.
Verschillende Diuitsche bladen wijden
nog nabeschouwingen aan het vonnis,
door den Straatburgschen krijgsraad te
gen den 20-jarigen
luitenant Von Forstner
uitgesproken.
De meeste bladen zjjn van oordeel,
dat het vonnis zeer streng moet worden
genoemd.
De alldeutsche „Tagl Runds." meent:
dat het vonnis menschelijkerwijs gespro
ken zeer hard is, al is het ook het zacht
ste, dat volgens de rechtsbepalingen ge
veld kon worden, wanneer de rechtbank
onmogelijk tot vrijspraak kon eon-
cludeeren»
De „Morgenpost" schrijft: „De straf
is billijk, maar ook gestreng, en uit ver
schillend oogpunt zelfs hard te noemen.
Voor de kwajongensachtige dwaze
woorden is dit jongmensch werkelijk
zwaar gestraft, maar juist zijn jeugd, dje
als verzachtende omstandigheid is aan
gemerkt, wordt aanklaagster der werke
lijke schuldigen.
Op lieden als dit jonge luitenantje moet
het voortdurend wijzen op het gebruik
van de wapenen, de uitwerking hebben
die hier niet achterwege is gebleven."
De D.uitsche „Tageszeitung" schrijft:
„Het vonnis zal zelfs door de anti-mili
taire pers als zeer streng, ja als (een harde
boete erkend worden. Die anti-militaire
van het jaar alleen moeten zijn. Mijn
vader wordt ongaarne aan de jaarwis
seling herinnerd en mijn broeder zal
eerst laat terugkeeren.
Magna sprak rustig zonder hem weer
met vragen lastig te vallen. Zij wilde
hem tijd laten weder op dreef te komen.
Ziezoo, wij zijn er, zeide zij, voor
de slottrap van Feldhaus de sneeuwvlok
ken van hoed en mantel schuddend.
Laat je door den bediende naar den
huiskamer brengen. Ik moet eerst even
naar vader gaan.
Frans volgde den bediende, die hem
naar de aangenaam verwarmde kamer
yoerde. De knecht bracht licht en dekte
een kleine tafel voor twee personen,
Frans beleefd vragend plaats te willen
nemen en de freule verontschuldigend
die nog eenige oogenblikken door den
baron opgehouden werd.
De jonge man gevoelde zich door de-
'ze ontvangst geeerd. Tot dusverre was
hij door zijn weldoenster zoo geheel als
een knaap behandeld; thans achtte zij
hem blijkbaar hooger.
Magna verscheen spoedig en was een
aangenaam gastvrouw voor den -jongen
man.
Het was er recht aangenaam in het
vertrek'; de waterketel zong en pruttel
den, wijn en rum stonden op tafel en
M,agiia bereidde gen krachtigen war
pers kan uit de uitspraak van denStraats-
burgschen krijgsraad Ieeren hoe gestreng
onze militaire wetten zijn en hoe hard
onze krijgsraden bij overtredingen
straffen."
Ook de „Köln. Volksztg." js van oor
deel, dat de straf hard is voor den luite
nant, die jn zijn jeugdige onbezonnen
heid gehandeld heeft.
Het „Berl. Tagebl." keurt de uitspraak
goed, wijl zij een werkelijke voldoening
schenkt Niet alleen wordt hiermede de
lichaamsverwonding uitgeboet, maar ook
de meening, als zouden de militairen in
Duitsdhland vrijelijk van hun wapens
kunnen gebruik maken, weggenomen.
Volgens een bericht uit
Mexico
aan de jtTimes" houden jn Ciudad—
Mexico en in andere plaatsen in de noor
delijke staten de runs op de banken,
steeds aan. Het publiek verlangt in baar
geld betaald te worden.
Jodh zijn de berichten vam een fkian-
cieele crisis, die Mexico zou doormaken,-
gelijk N.-Amerikaansche bladen meldden,
zeer overdreven,. De bedoeling js blijk
baar het crediet van het land te onder
mijnen.
De groote banken staan nog steeds in
relatie met de regeering; haar geld
middelen zijn nog in orde.
GEMENGD.
r-Ook te Parijs is de winterkoude
plotseling ingevallen en in nog erger mate
dan bij ons. Verscheidene personen wer
den zoozeer door de koude overvallen,
dat zij in deemiswekkenden toestand naar
de ziekenhuizen moesten worden ge
bracht
-..Door een brp.n d, is een groot
onbewoond" lanumns te
Bath in asch gelegd. De schade wordt
op 2500 pond sterling geschat. Gevon
den papieren wijzen uit, dat de suffra
gettes weer de hand in het spel 'hebben.
r-- In den afgeloopen nacht liet een
nog onbekend dader een zeepfabriek, aan
den straatweg naar "Mittelhausbeigen in
de voorstad Kronenburg bij Straatsburg
gelegen, door middel van dynamiet
in de lucht vliegen, j^et gebouw Werd
totaal vernield. Menschen werden bij den
aanslag niet gewond.
Tengevolge van de ontploffing
van een gashouder vloog de postwagon
van den trein, diè om [4 uur 30 min.
's morgens uit Parijs vertrekt, in brand.
Talrijke brieven werden tot asch verteerd.
Vrijdagavond 9. uur is een personen
trein bij Löttringhausen ontspoord.
De locomotief is van den spoordijk ge
vallen. Een volgende personentrein js op
den ontspoorden trein ingereden. Een
hulptrein met geneesheeren en een zie
kenwagen is onderweg. Blijkens nadere
opgaven zijtn acht passagiers gekwetst;
de machinist en de stoker hebben levens
gevaarlijke brandwonden opgeloopen.
De wali van Erzeroem seint, dat
een aardbeving het dorp Sjewrik-
soefla heeft verwoest. Jjaikéle inwoners
zijn gedood, anderen gewond. Je Tsitak
is eveneens groote schade aangericht. Na
dere bijzonderheden ontbreken.
men drank, terwijl allerlei smakelijke
gerechten den honger des jongelings
stilden.
Ongemerkt wist Magna hem daarbij
zijn gemoedsbezwaren te ontlokken; wat
hij zeide, was wel doordacht voor zijn
jaren en hij vond een opmerkzaam ver
trooster.
Gij wilt nu een vaderland dienen,
dat zich aan zooveel onrecht schuldig
gemaakt heeft, antwoordde Magna hem.
De wereld heeft reeds slechtere en min
der rechtvaardige tijden gekend dan de
ze. Het beste en zekerste daarbij is ze
ker, op de plek, waar men gesteld is,
zijn plicht te doen4 het braafste, zich
nuttig te maken en het verdere rustig
af te wachten. Wij zijn niet geroepen
over alles een oordeel te vellen. Alle
aardsche verhouding zijn aan Gods be
stier onderworpen... Of zijt gij mijn mee
ning niet toegedaan, vroeg zij, ziende,
dat hij plotseling heftig het hoofd op
hief, als wilde hij iets antwoorden.
Spreek slechts, noodigde zij hem vrien
delijk uit.
Recht moet toch recht blijven, zei
de hij, en als mijn land... ik bedoel die
over dit geval te beslissen hebben, on
recht doen, wil ik liever het land ver
laten dan het te verdragen.
Deze beschouwing strekt u tot eer,
ik .vrees iiiLussclien, dat gij dap ee,u
Federatie R. K. Middenstands-
vereenigingen.
Het bericht van de „Tijd", dat en
medio Januari te Utrecht eeïi verga
dering zal plaats hebben, om tot over
eenstemming te gejraken in zake de fedef-
ratie van alle R. K. Middenstandsbon)-
den, wordt door den heer A. Kéll'Q-
naers, hoofdredacteur van de R. K. Mid1-
denstander, in de „Maasbode" als „zeer
voorbarig" tegengesproken, en vanwege
het hoofdbestuur der Haarlemsche Han
ze wordt aan de „Msbd." medegedeeld^
dat bij genoemd bestuur daarvan niets
bekend is.
50-jarig jubileum der Staatsspoor.
Naar de Tel. verneemt, is dezer da
gen aan het personeel der Staatspoor*
dat 25 jaren en langer in dienst defi
maatschappij is, de gratificatie van 30
dagen bezoldiging uitgekeerd.
Deze gratificatie met getuigschrift
werd aan 3000 a 4000 personen uitge
reikt tot een totaal bedrag van onge
veer f300.000.
Naar ruwe schatting zal deze bij hef
50-jarig bestaan der maatschappij door
de directie genomen maatregel, voor het
overige in dienst zijnde personeel, dat
thans nog geen 25 dienstjaren telt, vap
de maatschappij in de toekomst nog een!,
som vorderen van ongeveer f2.000.000.
Behalve de bovengenoemde bedragen1,
betaalde de maatschappij ter gelegen
heid van haar 50-jarig jubileum aan het
geheele personeel uit, varieerende va»
1 tot 14 dagen bezoldiging, welke feestk
gave haar ongeveer f 500.000 kostte.
Voorwaar, ..respectabele ciifers, i
Tegen de straatzangers cn
de café-chantant-liedjes.
Het Hoofdbestuur der Dioc. Veree-
niging van djen Volkszang in Limburg)
heeft een adjres gericht tot de heeren-
Burgemeesters d(er Limburgsche gemeen-»
ten, waarin hunne medewerking ge-»
vraagd wordt in de actie tegen het zede-»
looze en verdjer het naar den inhoud out
benullige straatlied.
Het laatste gedeelte van het adres,
reprodluceeren wij hier, om er onze in-»
stemming medje te betuigen
,Om aan dezen wantoestand paal en
perk te stellen en met vrucht werkzaam]
te kunnen zijn aan dje veredeling van dep
volkszang, richten ondergeteekenden,;
leden van het hoofdbestuur der Dioce-i
sane Vereeniging van den Volkszang in
Limburg, tot U, Edelachtbare Heeren,
het beleefd maar dringend) verzoek, in
het belang van de zedelijkheid en de be
schaving van ons gewest, aan alle straat-»
zangers gedurende dén loop des jaars,
maar vooral bij kennissen en andere
openbare feestelijkheden, het venten en
zingen van liederen langs den weg te
verbieden. Ook verwachten zij, dat een
streng politietoezicht zal üiijgeoefencJI
wordjen op hetgeen in de herbergen en
zoogenaamde „café's-chantants" wordt
voorgedragen. De eer van ons gewest is
er mee gemoeid. Op strijd tegen het
zwerver zult moeten worden, sprak Mag
na lachend. Overal doen zich wel eens
brandende kwesties voor. Gij zijt niet
verantwoordelijk voor de handelwijze
der regeerders, handelingen, die boven
dien moeilijk door den eersten den bes
te te beoordeelen zijn. Kunt gij later;
als man eenmaal invloed op den gang,
der zaken krijgen, wel aan, plaatst u dap
steeds .aan de zijde, waar het recht is,
maar vergeet niet, hoe veelzijdiger de
vraag, hoe moeilijker het antwoord.
Was dan nu de weg zoo moeielijk
te vinden, dat Duitschers tegen Duit-
schers vechten moesten, vroeg hij met
de hem eigen hardnekkigheid.
Ik heb in dit geval, gaf Magna
nadenkend ten anwoord, bedacht, dat
altijd, als het zwaard getrokken wordt,
het recht van den sterkste van kracht
wordt. Wij, die er niet aan kunnen ver
beteren, moeten ons in 's hemelsnaam
daarbij maar neerleggen.
Zij ging op idit thema nog voort, maar
de oorlog, dien zij besprak, deed haar
denken aan een graf in de verte, waar
in een jeügdig, lief leven gezonken was,
aan de smart, die de ouders van Josi
die Tiny op dezen Oudejaarsavond ge
voelen moesten. Tiny had haar steeds 'n
heilgroet in 't nieuwe jaar gezonden
of zij nu schrijven zou?
(W,ordt vervolgd.).
