BUITENLAND.
BINNENLAND.
5e Jaargang
No. 1270.
Bureau OUDE SINGEL, 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
ƒ1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post ƒ1.50 per kwarti 1.
Afzonderlijke nummers 2Vfl cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, Iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, Iedere regel meer 10 cent
Dit nummer bestaat uit TWEE
BLADEN en een GEÏLLUS
TREERD ZONDAGSBLAD.
Baron van Wijnbergen.
De afgevaardigde voor Eist heeft gis
teren de heeren Tier Spill en LieftinCk
waardig te woord gestaan, Hun anti
papistische uitingen en beschuldigingen!
kon den natuurlijk niet oraiweerlegd blijb
ven en 't strekt den heer v. Wijnbergen!
tot eere, dat hij in eerste en twieede in
stantie deze taak wel op zich heeft wil
len nemen en daardoor op voortreffelijke
wijze het pad 'effende voor den heer
Loeff, die zich nu tot de al ge me ene po
litiek kon en kan bepalen.
Dit is een practische werkverdieeling,
welke echter voor den heer v. Wijnber
gen deze onaangename zijde heeft, dat
alle anti-pa|pïsten tegen hem blaffen era
zijn verdiensten trachten te verklein|e/n.
Nu kan deze afgevaardigde daar best
tegen en op geen weldenkende onder
ons zal de minachtende bejegening,
waaraan 'hij van 'links bloot staat, invloed
uitoefenen. Integendeel: hoe feller men
links schrijft, hoe beter de slagen uit
Eist daar blijken te zijn neergekomen.
Intusschen wil 't ons voorkomen, dat
mr. van Wijnbergen toch wel rechtheeft
o(p bijzonderen dank onzerzijds era 't -is
goed dat deze wordt uitgesproken ook
ien einde hen de oogen 'te openien, die
zijn optreden in de Kamer niet op de
juiste waarde zouden weten te schatten.
Troelstra's gezag.
'i Is eau het gedrag van den heer
i roelstra goed merkbaar, dat de socia
listen in den grond Van hun hart maling
aan 'het gezag hebben, want hij springt
er in de Kamer zonderling mee om.
Ziehier toch een episode uit de Ka
merzitting van gisteren
De heer Troelstra (S. D. A. P.)In de
afdeelingen heeft de heer Marchant zoo
warm in de vijfde afdeeling voor het
vlootplan gesproken, dat de heer Loh1-
nian het met hem eens was. (Groote be
weging).
De heer Marchant (V. D.)Daar is
geen woord van (waar,.
De heer Tnoelstra: Ik lieg niet. Ik
moet u ontmaskeren.
De Voorzitter verzoekt spr. geen me
dedeelingen te doen 'uit die afdeelingen].
De heer Troielstra: Ik moet aantooraen
dat de heeren valsch spel spelen en ik
zal dat ontmaskeren.
De Voorzitter: Ik vetbied u een der
medeleden te beliqédigen (door hun valsch
spel te verwijten.
De heer Troelstra: Ja, ja.
De VoorzitterIk 'roep u tot de orde.
De heer Troelstra: Jawel.
De VoorzitterAls Igij 'daarmede voort
gaat, zal ik u het woord ontnemen.
Wiat zegt men daarvan?
De man, die 't naast staat bij den pre
sidentszetel, moet niet alleen zelf tot de
orde worden geroepen wegens iets, wat
hij straks in anderen zal moeten tegen
gaan (het 'klappen uit de afdeelingen),
maar gedraagt zich 'daarbij ook nog zoo
wederspannig en onbehoorlijk', dat hij'
bedreigd moet worden met ontneming
van het woord.
En dat heer zit dan 's avionds te pre-
Sideeren alsof er geen smietje rust op
zijn parlementair gedrag.
Beseft mr. Troelstra niet, dat hij zijn
gezag als waarnemend voorzitter ernstig
ondermijnt met een optreden als giste
ren?
Indien de zittingen onder zijn. leiding
een rustig en regelmatig verloop' hebben
zal zulks niet te danken wezen aan, zijn
aanwezigheid op den presidentszetel,
doch louter (hieraan, dat de overige le
den de socialisten doen het dan ten1
irespecte van hun partijgenoot meer
b esef toon en voo r orde en gezag dan d e
heer Troelstra als Kamerlid aan den dag
legt.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Kerk eis Staat in Italië.
Voor eenigen rijd werldj te Milaan
ouder voorzitterschap van graaf Delia
Torre van den Italiiaanschen Katholieken?
Volksbond een Sociale Week gehouden.
Hij heeft toen een redevoering gehou
den, waarin hij na in n^arn d|er Itffaliaaji-
sche Ka'ilhiolieken voor den H. Stbel ter
Vervulling van diens verhevene zending
volledige vrijheid' en onafhankelijkheid'
tie hebben opgeëischt, aldus zou zijn
vooiftgegaan„Als burgers zijn wij van
mleening, dat' de vrede tusschen Staat
en Kerk, 'die de goed|e oplossing zou zijn
van een noodlofttBg geschil, altijd'_nog,
dank Zij die consjtithtioraeele gezindheid'
dies landls, van d|en kanttUvan'. dein stfeat
<0ot stand kan komien zondier diat de bur
gerlijke souvereinijteit van den staat
d|aardbor lijdjtldilt is onze oprechte over
tuiging en ook ons rechtm'atig Verlangen,
wanjt wij zouden er ons m|et recht fier
en gelukkig .over gevoelen, indien wij
den ochtendstond mochten zien' aanbre
ken van. den Idlag, \vaarop Ift'alië, verzoend
mlejt) die Kerk, krachtfg zijn taak --weer
zou hervattendie nl. van be vordering
der chrisjtelijke beschaving in de wereld".
Aan deze woorden worden, evenals aan
hejÜgeen Mgr. Rossi, de bisschop' Van
Undine „zeid'e, djoor de nietPkatjïiOiliek'e
Ijtaliaansche pers natuurlijk aanstonds dé
m'eest vèr-,strekkende beschouwingen en
conclusies vastgeknoopt over een af
stand door den H» Stoel van alle
aanspraken op de wereldlijke macht, enz.
Nu is de Ifaliaansche iKam'er verga
derd >en in een d^er ziftingen' heeft de
mjinJhs er-pres id en t Giolitti aan die Ital-
aansche liberale afgevaardigden, djie toen
zij nog candid'aat waren, het progrlamfna
hebben onderfteekend' van de minimum-
eischen over Kajtiholieken, een Votiuml van
wanftrouwen toegeslingerdi
Bij de voortgezette behandeling van
hejtj adres van antwoord' op d(e troonrede
betoogde de Katholieke afgevaardiigidie
Cameroni, dat de .„georganiseerde Ka
tholieken" trouw Zijn aan die grionid|wet
en beslis|t vaderlanidlslievendl gezind, djoch
da(tf zij tevens een einid|e gemlaakt wen-
schen |te zien aan het geschil tusschen
Kerk en Staat.'
'Hij verklaarde, nooiit zijn stem te
zullen geven aan een voorstel, dat ertoe
leidien 'kon die volledjige onafhankelijk
heid van Iltalië en 'zijn intjregiteit tera op
zichte van jh/eft buitenland te vermliradleren.
Dat de Katholieken hechten aan hun .ge
loof, m'ag geeii reden zijn, om hen In
poliltiek opzicht ten achter te stellen bij
andere s|taat[sburgqrs. Dit was het fundla-
m'ehteel e punt, dat den grondslag vorm
de van de overeenkomsten tusschen Ka
tholieken en liberalen. Hij zeide verder
de overtuiging te koesteren, dat minis
ter-president Giolitti zijn program - niet
zou wijzigen en d,aft hij zich zou laten
leiden door democratische, niet door anti-
clericale gevoelens.
Maar waj! "bedoelde Cam'eroni met dfe
„georganiseerde Ka;tholieken Want
een officiqele poli|tieke organisatie be
slaat er niet.
De m'inis'ter-president Giolitti heeft
bij interruptie gezegd: Als de Ka
tholieken .wegens hun steun tegenover
de socialisten, op een cbmlpensatSe wach
ten, zullen ze nog lang 'geduld m'oetfen
hebben.
En hierop is een klaar en .duidelijk
antwoord gekomen van de „Osservatore
Romano", die o.a, in een 'hoofdartikel
zegt:
Er is hier geen spirake Van contpen-
satie'sdie laten we over aan de andere
politieke partijen, m'aar van réchten.
„Ons is heft voldoende, dat ons rech;t
gehan'dh'aafdl wordjt', het recht, dat alle
burgers van nieft barbaarsche pf h|alf-
barbaarsohe sftjaten mloeten kunnen deel
achtig jrden. Maar de rechten van
de Kroon zijn nieft' gelijk te stellen m'et
die van den straatveger, en wjij katholie
ken hebben speciale rechten, welke dé
sHiaat dient te eerbiedigen. De rechten,
die onverbrekelijk verbonden zijn m'e|t
de vrijheid en onafhankelijkheid) van den
Heiligen SftoeJ en die van de hoo'gtfc van
het Valkaan uitstralen tot aan den min
ste der geloovigen, behooren niet tpt de
categorie der concessies. En indien d(p
gel den die wetten ni et geschikt zijn voor
düt zoo verheven doel, is het dje plicht
van den S|taat ze te hervormen. De rechl-
tfen der 'katholieken ouders hun kinderen
te kunnen opvoeden en pniderrichtjen in
de godsdjensjt'ige beginselen die ziij be
schouwen als de wezenlijke b'asis van 'hef?
burgerlijk leven, de erkenning dlaarVan
door den S(tiaat is geen concessie. En het
is een onbe|twistbaar recht der kathplie-
ken in hun geweten piet te worden be-1
engd door wetten, die het familieleven,
in wanorde brengen en' een eiradie miaken
aan de onverbreekbaarheid v]an den hu
welijksband, noch door Wiettien, dje pp
hatelijke wijze, als bij vervolgingen, de
b'ij de Grondwet gewaarborgde vrijheid
van vereeniging, van gemeenschappelijk
leven en werken, beperken. En) bovenal
is het een onbetwistbaar recht der ka
tholieken geheel gelijk gesteld te wor
den mlet de an die re burgers... zoodat hun
organisaties ook stem' en Vertegenwoor
diging hebben in d(e o:. ganemi, dje liggen
tusschen die wetgevende en uitvoeren dje
macht..."
Wlij willen geen comlpensatieS... „Die
zijn de panacee van d'e bewind^|oerendre
partijen of van die partijen, die aan
het bewind wensclien te komen e'nl wij
katholieken verlangen niet alleen, niet
ons daar neer te zetten daar waar men
beveelt/'
En hiermlede kan minister Giolitti het
Voorloopig wel doen
De Belgische Kamer heeft, dank zij
de obstructie van links,
de Schoolwet
nog niet kunnen; afhandelen. De behan^
deling der artikelen wprdjt voortgezet
en is gevorderd tot d[e artikelen 11 en
11 bis.
De socialisten hebben aan de liberalen
voorgesteld om' een parlementair sta
king te houden, doch dit werd afge
wezen, dq liberalen zullen bij de be
spreking der artikelen d'en pndjemlom'en
strijd voortzetten, dat wil zeggen, dpor
ellenlange redevoeringen, welke niets
om' het lijf hebben, obstructie trachten
te voeren. j
De rechterzijde heeft echter besloten
Maandag era Za+erdjag Ter volgende week
ziittihg te houden en de zittingen zoo
lang 'mbgel ijk te doen duren, in dj en'
zulks noodig is.
Blij de voortzetting yan het begrloo-
tingsdebat in den
Rijksdag
verklaarde die Rijkskanselier zich tegen
de sociaal-dlemöcratische voorstellen be
treffende d'e benoemïn'g en het ontslag
van den Rijkskanselier. Dit zou een in!-
breuk zijn op de in de grond|wet vast
gestelde rechten van den Keizer.
De Rijkskanselier wees de bewering
der sociaal-dembcraten, djat er een diepe
klove bestond tusschen de officieren en
de manschappen van de h,andi. Er werd
vbligens hem' in geen leger ter wereld
voor eeh m'eer vertrouwelijke verhouding
tusschen officieren en soldaten gezorgd,
dan in het Duitsch;e leger. Dit gevoel
van saamhoorigheid gaf het Duitsche le
ger zijn gro ote kradi t. v Biravo' s
Die Rijkskanselier legde er ten slotte
opnieuw nadruk op, in vterbarad' met dje
incidenten te Zabern, diat het leger het
recht Ihieeft tegenover .een rechtstreek-
schen" aanval zidiizelf te beschermén,
mlaar dat van een bepaald ooigenblik af
de militaire maatregelen te Zabern een
overschrijding waren geweest Van' de
wettelijke grenzen.
Ik heb, zeide die Rijkskanselier, m'ij
in waarheid slechts verzet tegen den
stormloop van de sociaal-democraten op
d'e keizerlijke rechten en het keizerlijk
gezag en ik Wijs ten stelligste het Ver--
wijt van de hand, dfat ik recht en wet!
niet voldoendé heb1 beschermd.
De zittingen van den Rijksdag zijn tot
13 Jalnuari! 1914 verdaagd,
GEMENGD.
Het Spaansche koninklijk
echtpaar heeft gisteren Parijs verla
ten, aan het station uitgeleide gedaan
door Poincaré en Douwergue.
De Servische Skoeptsjina zal, na
dat ze in het einde dezer maand de han
gende zaken heeft afgedaan, worden
ontbonden. De nieuwe verkiezingen
worden tegen het Voorjaar verwacht. Mi
nister Pasjitsj heet ambtsmoede eh
vrordt als aanstaand 'gezant te Parijs ge
noemd. Geschiedt 'dit, dan zal de thans
fungeerende gezant te Parijs Wesmdtsj,
waarschijnlijk minister van BuitenlanicL
sche Zaken worden.
Blijkens de laatste berichten van
admiraal Fletcher, over Mexico, was de
konanneerboot Bravo, die het garnizoen
van Tamipico steunt, bezig de stellingen
der opstandelingen te beschieten!.
Geen van beide partijen had toen nog
eenig voordeel van beteekenis behaald.
Op de Amerikaansche oorlogsschepen
bevinden zich 150, aan boord van een
Engelsch stoomschip eveneens 150, op
de Kroraprinzessin Cacilie 350 en inj de
onzijdige zone 500 vluchtelingen.
Naar het St. Petersburgsche tele>-
graafagentschap uit Peking verneemt
heeft de Russische regeering het initia
tief genomen voor he tterug trekken
harer troepen ,uit de (aan Mongolië grenp
zende) Chineesche provincie Tsjili.
De Russische gezant heeft den diplo-
matieken Vertegenwoordiger der Chinee-
sChe regeering te Peking een voorstel
dienaangaande gedaan.
De „Joconda" ook wel bekend on
der den naami van „Mona Lisa" beroemd
schilderij van Leonardo da Vinei, djat
in 1911 uit het Parijsche Louvre werdi
gestolen is te recht en te Florencje
teruggevonden. t
Het was door een Italiaan gestolen,
die 'beweerde dat Napoleon zooveel
kunstschatten uit ItaT'i had geroofd, dat
hij dat eene wel mocht terugnemen.
Volgens een telegram uit 'Belfast
hebben de douane-ambtenaren daar meer
dan 200 kisten geweren in beslag ge
nomen, die uit Duitschland door een
nachtboot waren aangebracht.
Drie Bulgaren zijn te Koemanowo
in Servië gearresteerd, terwijl ze bezig
waren dy n amiiet-patron en teplaat
sen onder een militaire spoorwegbrug.
Te Leeds staken 5000 gemeente-
wericlieden. Alle diensten staan zoo goed
als stil, behalve de tram. Aan twee der
drie gasfabrieken is de staking algemeen
en de stad 'ligt 's avonds in het duister.
Vijftienhonderd (havenarbeiders heb
ben het weric te Havre gestaakt.
Te Boedapest is een omvangrijke
gas- en 'jel'iefc'turlcï'teitsöjfcakinjgj
uitgebroken. Zij telt reeds een" vijfdui
zend deelnemers.
Het Britsche stoomschip Wiemar
is op de Noordzee vergaan. Alle op
varenden, twaalf man, zijn verongelukt.
Koninklijke Besluiten.
Bij Kon. besluit is eervol ontslag ver
leend aan mr. G. H. Bolhuis, uit zijn
betrekking van president van het Hoog
Militair Gerechtshof en aan de luit.-ge-
neraals R. P. Verspyck en M. H|. Env
gelhard uit hun betrekking van lid van
gemeld college
js aan mr. Wl C. A. Schol ten eervol
ontslag verleend uit Zijn betrekking van
lid van het Hoog Militair Gerechtshof;
Zijn benoemd bij 'het Hoog Militajr
Gerechtshof tot president mr. dr, C. J.
Hl Schepel, thans Vice-president der ar-
rond'issements-rechtbank1 te Utrecht;
tot lid mr. FL Wl Van Sandick thans
rechter in de arrond.-rechtbank te 7s-
Gravenhagede kolonel-commandant der
Xle infanteriebrigade J. C. H. A. Quack
te Nijmegen en de kolonel-oomman denft
der IIIe infanteriebrigade P. P. Collecttie
te Bergen op Zoom; een en ander mlet
ingang van 1 Jantiari 1914.
Bij kon. besluit is low aan jhr. mrr
Hl. van Wieede, buitengewoon gezant en'
gevolmachtigd minister te Brussel, eer
vol ontslag verleend als lid voor Neder
land van het Permanent Comité vani het
internationaal fandbouw-iwstituut te Ro
me;
2o. benoentd als lid voor Nederland
in het Permanent Comité van het Inter
nationaal Landbouw-Instituut te Rome
mr. W. B. R. van Welderen baron Ren1-
gers, buitengewoon gezant en gevol
machtigd minister te Rome;
is aan H. S. Hordijk eervol ontslag
verleend uit zijn betrekking van hoofd
commissaris van politie te Amsterdam!
is benoemd tot hoofdcommissaris van
politie te Amsterdam Th. M. Roest van
Limburg, thans hoofdcommissaris van
politie te Rotterdam, tevens comi-
missaris van rijkspolitie, londer teekening
Van gelijktijdig eervol ontslag uit zijn
betrekking van commissaris van rijkspor
litie: i i 1 -|
zijn benoemd tot leden van het cen
traal college voor de reclasseering mr.
Hi. P. Marchant, hur. V. H. Rutgers, bei
den lid van de Tweede Kamer der Sta,-
ten-Generaal, J. R. Snoeck Henkemaras
en mr. A. Fertener Van Vlissingenj, raads
heer in den Hoogen Raad der Nederlan
den, allen te ;s-Gravenhage.
De Onderwijs-kwestie.
Naar aanleiding vara de uitspraak van
minister Cort v* d. Linden ira zake het
oinderwijlsvraagstuik, schrijft de >,Tijd"
O.ITL
„Met name de Katholieke kiezers gul
len niet zonder voldoening en erkente
lijkheid zien, in welk een heel wat gun
stiger conditie thans het vraagstuk, dat
onze geheele poliltiek beheers dit, is ge
komen, dank zij de gelukkige impulsiies
der reohiterzijide, de tactiek der Katho
lieke Kamerfractie en de hooge staats
manskunst van haar woordvoerder mr.
Loeff. En met vertrouwen wenden zij
in deze dagen hun gedachten naar Den
Haag, den vertegenwoordigers van ons
Katholieke volk wijisheid en juiste in
zichten toebiddend, opdat hun beraad
den goeden weg vin de in de nog drei
gende moeilijkheden!"
De Haagsche redacteur van de „Tijd"
heeft een ondewhoud gehad met dr. Kuy-
per. Op de vraag, of de antirev. Mder
bij zijn meening blijft, dat ge era enkel
rechtsdh man zitting moet nemen in de
veel besproken staatscommissie inzake
het onderwijsvraagstuk, antwoordde de
ze: „Zeer zeker! [Wat moeten onze man
nen daarin doen Trachten tot een com
promis te komen? 'Maar een compromis
sluit altijd een gedeeltelijk toegeven van
bjeide kanten in zich en dat kunnen wjjj'
nooit doten. Het eigste jis mocht mep
toit zoo'n compromis geraken, dan is
het uit, dan zijn Wij ons recht kwijt,
dan kunnen wij later niet opnieuw be
ginnen!"
„Van eenig toegeven kan dus, volgens
u, geen sprake zijn?" informeerde ge
noemde redacteur nog eens duidelijkr
heidshalvei
„Neen.(Wjij zouden dankbaar kunnen
aanvaarden, als diit Kabinet op den weg
der reChtsgelijkfheiid een schrede verder
wil zetten. Maar van onze volle eiischien
afstand doen, dat gaat miet Ik ken de
heeren van Links uit de besprekingen
van de vroegere Grondwetscommissie. Ik
weet precies, wat ze willen, maar wij
kunnen er niet ip treden! Onze mara-
raen in de Tweede Kamer zullen goed
doen met nog eens nader te ilnformeeren
;er zijn dubia, zooals de minister zelf
z^iide, maar zich laten verleiden, zullen
zij, naar ijk hoop, ni;et doen.
Dr. Kuyper sprak 'ten slotte den weras'ch
uit, dat Rechts eenstemmig zou blijven
en dat er geen scheiding in de ge-
léderen zou komen. In ieder geval hand
haaft de antirevolutioranaire partij (haar
standpunt onverzwakt.
In een driestar jm de ^Standaard"
schrijft dr. JC
„W,aar onrecht in het spel Is, moet miiet
wlie het leed, maar alleen wie het aan
deed, over de brug komen.
Laten afdingen mogen ,we op rgeen
van onze 'driie eischen: le. algeheeie fi-
nancieele gelijkstelling van Rijks- en
Gemeentewege (bij bouw 'en voor sala
rissen en meubileering; 2e. geen con
ditie, die 'onze paedagodiek niet duldt;
en 3e. gelijlktijdige stemming over de
beide revisiën." (Onderwijs en kiesrecht).
De Kameroverzriichitschrijlver van de
„Maasbode" is een andere meening toe
gedaan. Hij schrjjft nl:
„Over de veelbesproken Staatscommis
sie deed de Premier de hoogst ge
wichtige mededeeling, dat hij haar op
dracht zóó (had geformuleerd, dat de op
vatting van hen, die subsidién niet ge
noeg achten, doch gelijkstelling eisdhen,
en de opvatting van hen, die met wette
lijke regeling geen genoegen kunnen
nemen, maar meenen, dat grondwettelijke
voorziening onmisbaar is, dat die opvat
ting daar tot piting] Jkan komen en in
een compromis opgenomen.
Ziij, die zich nog de beide voorwaarden
herinneren, waaronder de Katholieke Ka
merclub verklaarde, 'dat alleen van onze
zijde in de .Staats com missie zitting ge
nomen kon Worden, .zullen aanstonds ge
zien hebbén, dat voor èera zitting nemen
van Katholieken s(mogen we niet gerust
ook zeggen: van rechtsdhen?) in die
commissie, niet alleen de bezwaren ver
vallen zijn, maar ook thans veel reden
bestaat, thans, nu men onder de beste
zegenwenschen voor de Regeering, onder
zoo duidelijke aanwijizing harerzijds, waar
het recht staat, de werkzaamheden kan
aanvangen. Op jhet besluit der Katho^
Ueke Kamercluib behoeft 'men niet voor
uit te loop en om dat nu reeds gerust te
kunnen zeggen/'
De nieuwe hoofdcommissaris
van Politie te Amsterdam.
Da „Staatscourant*bevat de benoe
ming van den ^eer Th. Mi. Roest van
