35) MAGNA.
BUITENLAND.
5e Jaargang No. 1269.
Bureau OUDE SIXGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
ƒ1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwarti >1.
Afzonderlijke nummers 2VS cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent
Vrijdag
December
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
V* Verraders.
iWje hebben nu, het weinig benijdens
waardige voorrecht genoten, d|enl oudfen
heer Lieftinck in de Kamier! die Vrijmet
selarij te hoofen vej^dediigien, Z,elfs dfrar,
op die publieke plaats, ontzagl hij zich
iiiet daarbij allerlei minwaardige uitdruk
kingen te slingeren naar de rechterzijde,
naar de katholieke Keik en hare bedie
naren. E,eu wandeling waar dlan ook
moet voor dezen logeman wel eed kwel-,
ling zijn, wan,t indien die wegen, welke
hij m'et zijn tegenwoordigheid yvereert,
al niet „zwart zien van debaters en die
nonnen'', dan ziet hij toen. van nabij of
van verre een, R. K. scnool, klooster of
kerk, want die Room'sche zetten waarlijk:
hun gebouwen met in Verborgen h.oekjes.
't ls^ voor de gemoedsrust van den hee;
Lieftinck 't best, wann)eer hij de Veluwe
pf de Mookerhed tot plaats Zijnet ont
spanning kiest
iUehjik we zeiden, ZijnHoogEdeliGe-
strenge pakte ten Btipnehove geweldig
uit; wat op 's,'harten grond lag welide
herd onbedaarlijk naar de keel, want hjij
was boos, niet het minst over de wijze,
waarop de heer van (Wimbergen zicjh een
matonniek tijdschrift had' weten' te ver
schaffen, dat „niet in) den handel" was,
Lien verbolgen, vrijmetselaar hoorende,
dachten we.: wat zullen die broeders van,
den troffel onder ^elkaar uitpakken als
ze 't hebben over den afgievjaarMigdie V;an
Eist en over [den mam van ,wien pleze zijn
ïriagonniek geschrift bekomen had. Wie
weten niet, hoe de heer yam Wijnbergen
eraan gekomen is, maah 't ligt voor de
hand d|at de >een pf addere vrijmetselaar
minstens ondoorzichtig of al te ,gulh|ar-
tig is geweest. .Zpo zachtzinnig zullen
intusschen de heeren) Ueftin,ck c.s; wel
niet over hdm1 pordeelen. Eed eZel zullen
Zij hem noemen, c^at hjij niiet snapte, wat
hij gehieim moest houden; een onbe
trouwbare, mtet wien men voorzichtig
möet zijn een verrader,, dlie de geheimj
zinnigheid der vrijmetselarij verbrak.
Als de heeren van dien) driehpek zoo
bezig zijn, kunnen zij zich meteen voor
stellen, hoe wij, Roomischjen, denken o,Ver
de „Katholieke zijldie'welke dje liberale
pers van voorlichting voorziet en daar
altijd gretig gastvrijheid' 'vindt.
Èr is echter één onderscheid': onJzer-
zijd s valt niets te verbergen en| is1 alles
„in den hauld'el", zoodat op! dit stuk1 de
„Katholieke zijde" d'e hand[en vrij heeft.
Maar overigens scharen wij dezeh scri
bent naast den geheimzinnigen vriend van
ds. Lieftinck.
KAMEROVERZICHT.
TWEEDE KAMER.
Mgemeen kiesrecht. Kostelooze ouder
domsrente. De Onderwijskwestie
In drie groote punten Is het beleid
van deze regeering, zooais dat aangege
ven ligt in de rede van den minister
van Binnenlandsche Zaken, den heer Cort
v. d. Linden, saam 'te vatten.
FEUILLETON.
Haar boek vloog in de lade; licht
streek zij zich over het zachte blonde
haar, wierp haar vlecht op den rug en
de deur was zij uit.
Trina, vraag den heeren boven te
komen, laat hen in den salon. Dan kunt
gij papa wekken en hem zeggen, dat
graaf Dornick en baron Behrenberg er
zijn.
Zij ging alvast in den' salon; haar
hartje klopte, haar wangen gloeiden. Zij
nam zich echter voor, zoo weinig mo
gelijk verlegen te zijn.
De beide heeren traden tegelijk bin
nen. Bernard begroette zijn kleine vrien
din recht hartelijk.
Kent ge graaf Dornick al
Ik had reeds voor' eenige weken de
eer, met juffrouw Edith kennis te ma
ken, sprak Dornick, vormelijk voor haar
buigend.
Uw vader, ging Bernard voort,
sohreef mij dezer dagen, dat hij mij wil
de spreken.
Edith geloofde haar ooren niet. Haar
vader zou landraad Behrenberg geschre
ven hebben.
„Hoofdpunt" van het ministërïeele
program wordt het algemeen kiesrecht
voormannen en de efifemiing van den weg
voor hert vrouwenkiesrecht.
Op de f w e e de plaats komt ^de
kostelooze ouderdomsrente aan, behoef-
tigen". De wijzigingswetten, die voor een
en ander noodig zullen blijken, zulke
nog dit jaar de Kamer bereiken. Minister
Treub Is dus wel van, plan vlug aan te
pakken. Minister Treub, die.... met hef
tigheid het beginsel der „Staatsbedee-
ling" heeft bestreden.
En hoe de regeering! op de derde
plaats over de onderwijskwestie
denkt, hebben wijl reeds gisteren gezegjd.
Ofschoon de rechterzijde het redht heeft,
dat de regeering bij de aanstaande
grondwetsherziening zal komen met een
eigen voorstel, waar ze zichzelf voor ver
klaart, en waaraan. ?e haar eigen lot ver
bind i, doet de IR eg ee ring dat biet De
regeering wil niet ze'lï met een voor
stel komen, maar zij wil wel een voor
stel, dat gedaan wordt om tot een com
promis te komen tusschen rechts en links
inzake de onderwi/s-kwestiie, steunen. [W|e
zijn dus op de linkerzijde aangewezen;
wil deze zelf een ons bevredigend voor
stel doen of zich bij een voorstel van
de rechterzijde aansluiten, dan is er zeer
groote kans of, liever gezegd, zekerheid,
dat de onderwijskwestie wordt opgelost
of tenminste de op dit oogenblik be>-
staande onrechtvaardigheid veel minder
schrijnend en drukkend wordt gemaakt.
De regeering, heeft echter ons rilet a'an
de genade en goedgunstigheid der lin
kerzijde overgeleverd. Neen; zij heeft
haar volle sympathie verklaard voor een
bevrediging onzer onderwijseischen, het
zegel harer goedkeuring'gehecht aan air
les, wat tot 'zulk een bevrediging leiden
kan.
Mochten onze wen&cfrien op onderwijs
gebied niet in vervulling gaan aan 'de
linkerzijde de verantwoordelijkheid en
de schande ten volle!
De regeering wpl echter niets weten
van een compromis, in dien zin, dat de
rechterzijde het algemeen kiesrecht zat
steunen op voorwaarde, dat er een be
vredigende oplossing komt in zake het
onderwijs, 't Is daarom Te hopen, dat de
grondwetsherziening in zake het kies
recht zoo lang uitblijft, dat er nog tijd
genoeg is voor onderhandeling over de
voorbereiding van een gelijiktij(dige aan
de orde stelling van art. 192,
Op wat de minister den beer iVan {Wijn
bergen heeft gezegd .over diens gering
schatting van ae religieuse gevoelens van
personen, behoorenae tot de linkerzijde,
zal het dezen afgevaardigde piet moeilijk
vallen een afdoend antwoord te geven.
Nooit toch is door dezen afgevaardigde
of door wien der rêchterzijHe ook be
weerd, dat bij de linkerzijde geen gods
dienstige personen worden aangetroffen;
alleen wezen zij terecht op het ongods
dienstige der beginselen, overeenkomstig
welke ook de meesten handelen, doch niet
allen.
Ik hoop hen thuis te treffen. Daar
ik op 't punt sta een reis te ondernemen
kwam ik heden. hier.
Ik zal het papa dadelijk laten we
ten. Hij' rust wat, maar zal toch wel
spoedig hier zijn.
In ieder ander geval ware Edith zelf
naar buiten geijld om haar vader te
roepen Z.ij kon echter ditmaal niet be
sluiten zooveel tijd van de aanwezigheid
van haar held te verliezen. Zij schelde
en vatte moed om op de sopha te gaan
zitten.
Blijft u lang op reis? Bij' het vele
heen en weertrekken van troepen moet
het reizen toch nog al lastig vallen,
sprak zij wjjs.
'tZal zijn zwarigheden ook wel heb
ben, antwoordde Bernard goed geluimd.
Maar ge weet toch wel, hoe ongeduldig
bruidegoms zijn en dat men, om naar
zijn bruiloft te gaan, alle zwarigheden
overwint.
Edith's oogen werden hoe langer hoe
grooter.
Zijt gij dan bruidegom vroeg zij
in spanning naar Bernard blikkende.
Vriend Bernard schijnt valsche
voorstellingen te willen wekken, juf
frouw Edith; ik ben de bruidegom, ant
woordde Dornick. Ik ben op weg naar
mijne brnid. Het huwelijk zal eerstdaags
ALGEMEEN OVERZICHT.
In het kort hebben wij reeds gemeld
wat de
Fransche regeeringsverklaring
behelsde. De nieuwe minister-president
heeft deze in de Kam er voorgelezen. Da
delijk volgde er een nog al heftig debat
op, igevolgd door e:n motie van orde,
voorgesteld door Fainlevé, die aldus
luidde: „De Kamer'keurt de verklarin
gen der regeering goed, vertrouwt, dat
zij een politiek van democratische her
vormingen zal volgen, berustend op de
eenheid onder de republikeinen en steu
nende olp een zuiver repub lik eins che
meerderheid en gaat over tof de orde
van den dag."
Afgevaardigde Lefèvre was hiermede
niet tevreden. Hij dééd een pche,rpen
aanval op het finaniiëel beleid der re*
geering en wilde aai de motie toevoe
gen:
„dat de regeering geen buitenlandt-
ische leening zal toestaan op de Fran
sche 'markt vóór de uitgifte van de
Fransche leening",
Minister Caillaux kwant 'daar krachtig
•tegenop, want dit zou de geldmarkt
drukken. Doumergue zet uiteen, dat de
formule Van Lefèvre.. wantrouwen bevat
jegens de regeering. deze 'kan de toe
voeging 'ten gunste der prioriteit niet
aanvaarden. Het amendem ent-Lef èvre
wordt verworpen met 283 st. tegen
1214 st.
1 Gioux stelt de volgende invoeging in
de dagorder voor. De Kamer, enz. is
besloten voor alles voor de nationale
behoeften de inkomsten van het land te
'reserveeren, daarbij1 elke toevoeging af
wijzend. Delahaye vraagt of Caillaux
voornemens is geen enkele buitemlandr
sche leening op de Fransche markt toe
te laten. Minister Caillaux antwoordt,
dat te dien opzichte geen enkele ver
plichting door de regeering noch door
den Minister van financiën is op zfich
genomen. De Minister is van oordeel
om voor de nationale behoeften de fi-
nancieele bronnen' yasn het land aan' te
wenden. De invoeging van Gioux wordt
'met 350 st. tegen 20 st. goedgekeurd^
waarna de geheele dagorder waarin ver
trouwen wordt uitgesproken in de re
gering, toet 342 st. tegen 141 st. wordt
aangenomen.
In de afgeloopen week is door de
groote (mogendheden een liedje gezon
gen van eensgezindheid ieoi samenwer
king om tot oplossing van het Balkan-
vraagstuk te geraken.
Maar ach, die
internationale naijver
toch tussdhen die zelfde grtootmogendl-
heden
Wat is er aan het handje?
Onze lezers weten dat von Sanders
een Diutsch opperiofficier, benoemd is
tot opperbevelhebber van het Turksche
leger. Hierop hebben de Russische, En-
gelsche len Fransche regeeringen te Kon|-
plaats vinden en vriend Bernard wil
daarbij tegenwoordig zijn.
Dat u verloofd waart, wist ik wel.
Pap,a heeft me dat eens verteld. Gij
hadt de schoonste bruid der wereld.
Dornick boog, koel lachend.
Servus servorum, mijne heeren,
klonk op dit oogenblik de stem van
den Regeeringsraad. Heel charmant van
u, aan mijn verzoek zoo spoedig gevolg
te hebben gegeven, mijn waarde. Ver
geef mij, dat ik u wachten liet. Ik had
mij eenige oogenblikken terug' getrok
ken... Graaf Dornick zeer vereerend.
Al bij voorbaat mijn hartelijken geluk-
w^nsch. Schoonste tijd des levens. He>
laas, jn gedrukte stemirüng (doojr de treu
rige herinnering, 'ging* hij voort zich
plotseling Josi herinnerend. Een groot
verlies, dat de familie Landskron gele
den heeft. Mag ik nogmaals mijn leven
dige detelnëming uitdrukken.
Dornick boog andermaal.
Gij hebt den wensch te kennen ge-
'geveïi, mij te spreken, onderbrak Beh
renberg de woerdenvloed van den Regee
ringsraad. Ik heb helaas niet veel tijd
te uwer beschikking te stellen en. te
wachten op mijn terugkeer zou u wel
te lang geduurd hebben. Zal ik u naai
uw studeerkamer vergezellein. Vriend
Domick zal intusschen.
stantinopel in lichtingen ingewonnen. De
Parte heeft tot nu toe geantwoord, dat
de benoeming van een' Duitschem gene
raal tot commandant van het Turksdie
leger niet op zichzelf zal staan en ctat de
Turksche Regeering de bedoeling heeft
nog 28 Engelsche officieren te benoe
men om1 de reeds bestaande Engelsche
missie te verstekken. Bovendien zal ook
'ook admiraal Limpus als chef van deze
missie een plaats in den Marineraad,
worden aangewezen. Voorts zal een En
gelsche schout-bij-nacht het commando
over een flotille torpobooten krijgen en
zullen die 28 Engelsche officieren belast
worden 'met de reorganisatie der Turk
sche vloot. En aan een Fransch generaal
',zal het opperbevel over de nieuwgeorga-
niseerde gendarmerie worden gegeven,
waarbij achtereenvolgens 42 Fransdhe
officieren zullen worden benoemd» Het
evenwicht onder de mogendheden wordt
dus, zegt de Turksche regeering', vol
doende gewaarborgd»
Maar wat krijgt Rusland? Invloed of
toezicht in Armenië?
Het heeft ook reeds zijn invloed doen
'gelden op het Turksche ministerie. De
grootvizier heeft zijn ontslag ingediend
en nu is door den ministerraad, welke
onder voorzitterschap van den Sultan
gisteren plaats had, de ontstane crisis
opgelost Izzet Pasja wordt grootvizier,
de minister van Marine Mahmoed wordt
minister van Oorlog of president van
den staatsraad, en de stad-comm;andant
Dsjemal wordt minister van Marine. De
chef Van den generalen staf, Hadi Pas
ja, die zich: een tegenstander der Duit-
sche militaire missie heeft getoond, zal
[aftreden. Bovendien zal Djem'al bei, die
als Chef van het eerste legerkorps aftrad
,om plaats te maken voor generaal Von
'Sanders, het ministerie van Openbare
Wierken van Osman Nizami overnemen).
Inlijving van Kreta bij Griekenland.
Aanstaanden 'Zondag zal de vereenii-
ging van Kreta met het Grieksche moe'r
derland plechtig worden verkondigd^
Koning Konstantijm zelf zal, vermoede
lijk vergezeld van den winister-presidjeiirt
Venizelos zich naar Canea begeven en
het oorlogsschip „Averof" drie torpedo
jagers en twee oompagniën infanterie
zullen den Koning de militaire eer be
wijzen. Zondagmorgen heeft een gods
dienstoefening plaats, die zal worden
bijgewoond door de overheid en de
vreemde consuls. Daarop wordt de
Grieksche vlag op fort Firke geheschen,
waarvan de internationale troepen haar
in het jaar 1909 afhaalden. Aati de grook-
te mogendheden zal daarop mededeeling
worden gedaan van de officieele inlij
ving van het eiland.
De Italiaansche Kamer
heeft het adres van antwoord op de
troonrede vastgesteld. Cameroni (kath.)
bevestigt daarbij!, volgens een Reuter-
telegramde grondwettelijke loyali
teit en de oprechte vaderlandslief
de der georganiseerde katholieken, die
niettemin vurig wenschen dat er een, einr
Gaarne, gaarne. De graaf stoort
anders niet. Integendeel. Zijn raad kan
mij integendeel zeer nuttig zijn.
Edith had zich bij haars vaders bin
nenkomst een weinig terug getrokken.
Zij kon het niet van zich verkrijgen, de
kamer te verlaten.
De Regeeringsraad liep intusschen 'n
paar maal opgewonden door de kamei
als kon hij' het rechte woord om te be
ginnen niet vinden.
Een uitermate veelbewogen tijd,
begon hij eindelijk. Een vreeselijke oor
log, groote nederlagen, zooals nog niet
dikwijls is voorgekomen.
Edith verschrok in haar hoek. Papa
zou weder door zijn groote weerzin
tegen Pruisen den Landraad ergeren en
hem misschien wel ernstig ontstemmen.
Tot haar groote verbazing nam het ech
ter een andere wending.
Groote nederlagen, herhaalde hij.
Pruisen heeft zijn macht doorslaand be
wezen..... doorslaand, zeide hij nogmaals,
daar niemand een woord van instem-
ming sprak.
Dornick scheen verdiept in de be
schouwing eener fotografie in een dei
vele albums, die op tafel lagen; Behren
berg stond tegen een stoel geleund, in
afwachting wat volgen zou.
Het verloop van den krijg, is zonder
de komt aan de oneenigheid tusschen
Kerk en Staat. Hij verzekert, dat hij:
nooit zijn fetem zou geven aan eenjg
voorstel strekkende om de volle onaf
hankelijkheid en de integriteit van Italië
tegenover het buitenland te vermindej-
ren. 'De katholieke trouw mag voor amb
ten en bedieningen geen politieke infe
rioriteit tegenover andere medebur
gers tengevolge hebben. Dit was het
uitgangspunt der overeenstemming tus
schen katholieken en liberalen. 'De re
denaar spreekt Zijn vertrouwen uit, dat
Giolitti zijn program zal getrouw blij
ven, dat hem is ingegeven door demo
cratische en niet anticlericale beginse
len.
GEMENGD.
De tegenwoordige Grieksche ge
zant !te Wieenen, dr. George Sfrieit, wordt
als aanstaand minister Van Buiten)-
landsche Zaken van zijn land ge
noemd.
Uit Sjanghai verneemt de „Daily
Telegraph", dat de troepen onder ge
neraal Sjangsoen slaags zijn genaakt
met het leger van generaal Feng-Koiept-
'sjeng, dat sedert den laatsten opstand
in 'de buurt van Nanking kampeerde. De
verliezen moeten beiderzijds aanzienlijk
zijn.
Gisteren werd te VeVey en in de
gansche omgeving van Fransch-Zwitser-
land een hevige aardschok ge
voeld, Welke allen in groote ongerust
heid bracht. De tramwagens bleven plot-
'seling staan. De schok ging met onder-
aardsch gerommel gepaard.
'Bij een Mohammedaansche proces
sie te Midnapur in Britsch-Indië is een
bom igeworpen, bestemd voor Abdur
Rahman, den ipolitie-spiion, wiens huis
onlangs ook' door bommen werd be
dreigd. De bom miste haar uitmerking,
Het vonnis, geveld tegen rekruten
van het 99ste regiment infanterie uit
Zabern, die voor den krijgsraad te
Straatsburg terechtstonden, luidde: te
gen Henck wegens ongehoorzaamheid in
2 (gevallen 6 wieken arrest, tegiep tw,ee
anderen (elk 3 weken arrest.
De auditeur-militair had tegen Henck
7 maanden, tegen de twee anderen) 3
maanden gevangenisstraf geëischt.
iSedert eenige dagen is de dienst
op d(en spoorweg Wieenen-Konstaniti-
nopel weer geheel normaal.
De geheele Noordelijke helft der
Ver. Staten van de Rocky Mountains tot
de kust van den Atlantischen Oceaan,
wordt door zware stormen geteis
terd. 'Het spoorwegverkeer is er ontred
derd, in Ohio en Illinois hebben zelf6
fabrieken moeten sluiten omdat de
grondstoffen van hun bedrijf niet per
spoor kunnen worden aangevoerd. Op
het Michigan- en Erie-meer zijn drie pas-
'sagiersbooten vergaan en alle opvaren
den verdronken.
Bij New York rijn twee sleepbootcn
'verongelukt.
voorbeeld In de geschiedenis I Men moet
bekennen, dat graaf Bismarck een buiten
gewoon scherpen blik heeft. Ik kan mij
niet met al zijn maatregelen vereenigen,
maareen oorlog, die het aanschijn
der wereld veranderd heeft.
De Regeeringsraad hield nogmaals op
en keek naar zijn toehoorders alsof hij
een teeken van instemming verwachtte.
Daar echter beiden bleven zwijgen,
moest hij zijn rede andermaal voortzetten.
Men heeft in dezen tijd veel kunnen
leeren. Kracht noch eenheid bij de mid-
delstaten. Hoogstens wat soldatenspel.
Hun troepen hebben zich bij Langen
salza flink gedragen. Zij zegenvierden op
verscheidene punten, wat ook de tegen
standers mogen zeggen, zeide Behrenberg
kalm.
Maar de leiding 1 riep de regeerings
raad uit. Die onzekerheid en verstande
loosheid Wat ik zeggen wilde, mijn
waarde landraad, ging hij plotseling in
een anderen toon voort, terwijl hij voor
Behrenberg staan bleef, bij den nieuwen
stand van zaken zullen voorzeker, evenals
bij het leger geschied is, ook de burger
lijke verhoudingen spoedig veranderd
worden.
(Wordt vervolgd.)
