9
BUITENLAND.
BINNENLAND.
32) MAGNA.
5e Jaargang
No. 1266.
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DE ABONNEMENTSPRIJS, bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
ca het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
ƒ1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwarti Ti.
Afzonderlijke nummers 2V3 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Dinsdag
December
1013.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden inededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
De heer Bios: zagf zeer pessimistisch
de finantieele toekomst in. Arme bela'sj-
tingbetalers W|as, Minister Kolkrpan aan
het bewind gebleven hij zou de m'eest
gföwen'Schte maatregelen hebben weten
te treffen. M,aar het verdwaasde kiezers)
volk heeft anjders beslist, en zal het
nu voelen in ;de ponembnnaie, hoe onl-
bezonnen het heeft gehandeld.
In de avondvergadering die water
staats! begriootinig 'was het als andere
jaren een bepleiten van locale water-
staatsbelangen ,en s 1 a ri sverbet eri n gen
ALGEMEEN OVERZICHT.
Het nieuwe Fransche 'ministerie is
thans definitief gevormd. Men zal het
noemen het 'ministerie
Doumergue-Caillaux
Doumiergue heeft tegenover de nieu
we ministers uiteen gezet welke de hou
ding en het programma van het nieuwe
kabinet moest zijn, hetgeen door allen
aanvaard is. Die allen zijnDoumiergue,
minister-president er buitenlandsche za
ken; René Renoult, binnenilandsche za
ken; Bienvenu Martiu, jjustitieCaillaux,
financiën; Meunier, arbeid; Noulens,
oorlog; Monis, marine; Viviani, onder
wijs; Malvy, openbare werken; Fernand
David, handel; Reymuld, landbouw; Le
brun, koloniën.
Péret wordt onderminister van bin-
nenlandsche zaken, Maginot van oorlog.
Ajarn van kqoqhap,Het onderminis-
terschaip van financiëh vervalt, de onder
minister van schoone kunsten zal imofgen
worden benoemd.
Nu reeds worden stemmen gehoord
van afkeuring over het nieuwe kabinet,
en vooral over Doumergue als minister
v|an buitenlandsche zaken en Noulens ais
minister van oorlog. Gerust kunnen wij
daarbijVoegen Viviani minister van on
derwijs, de man die de sterren van den
hemel wilde uitdooven.
Een groot program zal het nieuwe
ministerie niet aan de Kamer voorleg
gen, want reeds over vijf maanden wor
den de algemeene verkiezingen gfyhour
den en..,, zal "het wel vallen, ails het
niet reeds eerder vervangen is.
iHet anti-clericalisme viert nog hoog
tij ïn Frankrijk, ofschoon toah niet meer
zoo fel. De Parijsche gemeenteraad heeft
met 39 tegen 37 stemmen een verzoek
om de ziekenzusters weer in de stede,-
lijke ziekenhuizen toe te laten, verwor
pen.
Een voorstel-Gal li om particuliere zie
kenhuizen, waar zusters in dienst zijn,
voor subsidie van gemeentewege in aan
merking te doen komen, werd na zeer
heftige debatten met 41 tegen 35 stem
men aangenomen'.
Tijdens de bespreking werden de
raadsleden Michaux (socialist) en Roba-
glia handgemeen. Michaux heeft voldoe
ning in een tweegevecht geëischt. Na
tuurlijk, dat mag "wel, maar liefdezus
ters in ziekenhuizen, niet!
De toestand in Mexico
blijft critiek. Nu krijgt Huerta ook al
de vrou'vvien [tegen {zich. Een tweehonderd
har er trokken in het zwart gekleed, naar
het paleis van Huerta en brachten pro
test uit tegen het haar ontnemen van
haar mannen voor militairen dienst ,en
het haar daardoor in hulpeloozen toe
stand achterlaten. Huerta ontving de
vrouwen niet eens!
De voornaamste Bank in Monterey
heeft alle aanwezige (banknoten doen ver
branden, opdat ze iniet in handen der opé
roerlingen zullen vallen. De Bank is ge
sloten, hoewel algemeen erkend wordt,
dat ze tot betalen in staat is. Alles op
bevel der regeering.
Onrust blijft er heerschen in Europa,
minstens zoolang tot de volledige rust op
den Balkan
is ingetreden. En dat kan nog wel eern,
poosje duren.
Een aantal Bulgaarsche bendehoofden
hebben de waakzaamheid van de Servi
sche en Grieksche overheid weten te ver
schalken en zich bij1 de Albaneesche ben
dehoofden te Wjaiona 'gevoegd. Geza
menlijk moeten zij besloten hebben eei.
nieuwen veldtocht tegen Servië en Grie-
keniand te beginnen. Naar men zej.t
poogt men te Sofia in kringen die in- 1
vloed op den gang van zaken in Mace
donië hebben de uitvoering van dit plan
te beletten. i
Dan onderhandelt de Bulgaarsche re j
geering met buitenlandsche fabrieken
over de levering' van munitie, liefst vp.o„ 1
LQ mill ioé.n te.gdi e.qhfeêf
Het unionistisch hoofdkw,artier te
Belfast schat dat er in Ulster reeds
80,000 igeweren en eenige miljoenen pa
tronen bijeen Zijn gebracht, alsmede
•eenige artillerie. Nu is er een procla
matie verschenen, die allen invoer van
wapenen in Ierland verbiedt. Wiel wat
laat, doch beter 'laat dan nooit
Koninklijke Besluiten.
Blij Kon. besluit is; D. H. UI rich, com1-
mis^aris van politie te Dordrecht be
noemd tot ridder in de orde vanOranje-
4 millioen nieuw berg- en veldgeschut
besteld in Duitschland. Alles voor de
lieve vrede, weet u!
De verhouding tussdhen Servië en
Griekenland is ook niet rooskleurig. Ve-
nizelos zelf is onmachtig om tegen de
inServië beslaande vijandelijke strooi-
rning in te gaanin de Grieksche deelep
van Macedonië heeft ze zeer de over
hand. De regeling der nieuwe grenzen
en der kerk en schoolquaesties onder
vindt daarvan de grootste moeilijkheden.
En Turkije heeft geldgebrek. Een ver
tegenwoordiger eener Fransche ban-
kiersgroep heeft wel een dièque van 3
m'illioen aan den minister van financiën
overhandigd, dodh wat beteekent 3 mil
lioen voor een leege schatkist!
GEMENGD.
De kroning van den Japanschep
Keizer "is voorloopig pp' 3 November
1914 vastgesteld.
De trein van Luik naar Verders
on tspOfOrde bij Chené. Twee rijtui
gen werden omgeworpen. Er zijn dertig
j/cLwetsten.
Koning Manuel en zijn gemalin
zijn wegens ziekte van de p r i n s e s(-
moedcr van Hohenzollern uit
Muncheri naar Sigmaringen terugge
keerd.
Iri de mijn Brüdkstrasse zijn giste
ren door (b iïlinen s t room/end wat e r
een mijnbaas met drie werklui afgesne
den. Hun lijken zijn later gevonden.
is aan H. Visischer eervol ontslag vfer-
leend ,als burgdm'ees'ter der gemeenten
Grafhorst, Wftl'sum en JJselmuiden,
Adolf Kolping.
Gisteren was het honderd jaar ge
leden, dat de gezellenvader Adolf Kot-
iping te Kerpen bij Keulen werd gebo
ren.
De zeereerw. plater E. J. B. Jansen O.
Pnaed. schrijft naar aanleiding van dezen
,,roemrij!ke(n) gedenkdag voor de sociaal-
godsdienstige beweging van den lateren
tijd" een mooi artikel .La de Tijd,
waarin hij o. m. herinnert aan de woor
den, die werden geschreven door de
liberale „Kölnische Zeitung", toen Adolf
Kolping op de Algemeene Vergadering
te Keulen in 1858 de nieuwe organisatie
van de Gezellenvereeniging met Dioce-
saanbonden bekend maakte en instelde.
yjfl mm) ..VflfUfrfUawft wfrriMVftrtr»
plaats naar de hoógeschool en naar het
priesterseminarie geroepen en hem, na
dat hij tot priester der Kerk gewijd was,
teruggezonden, opdat hij den handwer
kersstand, die tegelijk met den landbou
wenden de kern van het volk Vormt, naar
de zedelijke en sociale positie zoude te
rugvoeren, welke bedoelde stand door
ongelukkige tijdsomstandigheden verlo
ren had. Hij was voor deze taak als ge
boren: eenvoudig in zijn wandel, met
een hart vol heiligen menschenmin, zop-
der eenigen schijn van eigenliefde,
krachtdadig van wil, rijk aan verstand,
geoefend in de taal van het volk, aan
schouwelijk en pakkend, als hij sprak,
zonder menschenvrees, maar vol vreeze
Gods, zoo Avas hij het geschikte werk'r
tuig, om den zedelijken en den socia
len toestand van den handwerker weder
op te heffen."
Salarismeeting.
Zondag is te Rotterdam' de sjalaris-
m'eeting gehoud,en, uitgaande van den
Bond Van Nederlandsché Onderwijzers,
De heer T. L. Ossjenidprp, als voor
zitter van den Bond optredend;, zeide,
d;at deze vergadering een aanklacht is
tegen 'die huidige regeering, omldat djeze
niet in het vooruitzicht hjeeft 'gesteld,
d|at in de verbetering vlan die pioisiitiiei
van ld|en onderwijzer zoo spoedig moge
lijk word,t voorzien.
Andere taal, dan de verkiezingspraat-
jes! j 1 1
V Het is een feit.
Het js een feit
IWIat is een feit
Luistert even naar „De Balans," de
mocratisch orgaan voor Leiden en Om
streken (verschijnend Zaterdags om de
Veertien dagen).
is een feilt" aldus de Balans
iu eer: artikel over den Nationalen Bond
vara Protestantsche kiezers in Nederland,
„Het is een feit, dat steeds meer wordt
erkend, dat walt niet Katholiek is van
lieverlede in zijne zaken wordt benadeeld
door het bruiaal sdlieip doorgevoerde se
paratisme der Katholieken."
Als de sahrijlver voor zijn kostbaar
geestesproduct een orkest-begeleiding wil
samenstellen, late ihijl 'hier de Turksdhe
trom invallen of wanneer hij er een
speech van wil maken, voor den Pro-
tesitantsfchen Bond b,v., geve hij hier ge
legenheid tot uitbundige toejuichingen.
Maar, ongetwijfeld, 'hoogjgeadhte, en,
zeer waarschijnlijk ook, (hooggeleerde heer
.redacteur van D e [Bjala ns -—/zelfs onder
hen die krachtens hun ambt "„hoogge
leerd" zijin, treft men er aari, die een
kolossale domheid aan den dag leggen
waar 'hét betreft de bieoordeelimg van de
katholieke leer, katholieke personen en
toestanden komt nu toch eens aan
niet bewijzen.
Doch gij moet niet zoo dom en dwaas
doen, als de< naar wijf me enen se
cretaris van den Protestantenbond bij
gelegenheid van da lezing over (het we
zen van de RX« (Kerk, dije professor E,erd-
fmuis hield in de Rem or. st rants ghe Kerk
aïïITer. :Ol| zült ais een echte smidïeTaard
in anli-papistisclre lekkernijen di.en avond
ook wc! aan dat festijn in de Remon
strants oh e Kerk hebben aangezeten, lem
zult dan ook nog wel weten, hoe bedoel
de heer .aan het einde van prof. Eerd-
man's lezing kwam vertellen, dat Rome
het zoo ver heeft weten te brengen, dat
ieder Hagenaar in zijn stad niet anders
dan een Roomsche. panapluiie kan krij
gen, daar er in den Hiaagj niet anders dan
Roomsche parapluie-Uiandelaars zijin. Na
deze zeer belangrijke mededeebngi be
treffende Rome's macht ('t is bovendien
aosohuit onwaar, wat de man verkon
digde vroeg de spreker, wat de pro
fessor vsn zoo leis vreeselijks dacht.
Prof. Lerdmans zeil echter niet, wat hij
diicht;. z-riT voor hem was (het beweerde
klaarblijkelijk te onzinnig. Op dien avond
hebt gij ook weer eens, heer Balans-
redacteur., voor de zooveelste maal kun
nen constaieeren,' dat hcu gemakkelijker
i® met bonken slijk naar de Katholieke
Kerk te gooien, dan die Kerk door mid
del van op^waarheiid-iberiistenderedenee-
r.lngen aan te vallen.toen nkprof. Eerd-
mans niets zakelijks wiisit te antwoor
den op de hem door een katholieken de
bater gestelde vragen, waardoor hij iee-
lijik in het nauiw werd gedreven.
Zoo zult U ook niet kunnen bewij
zen uw valscha beschuldiging, die gij
een feit noemt
Neen, weet gij, wat een feit is?
Een f èit is, dat juist de Katholieken
FEUILLETON.
Gelooft ge niet, dat wij hier een
gelijken storm hadden ^ien opsteken als
wT zulke nederlagen geleden hadden?
vroeg- Bernard koel. De critiek volgt te
recht en ten onrechte, op ieder ongeluk.
Het ligt aan. de onrust en h,et onverstand
van het publiek, dat dan een voorwerp
van zijn wraak wil hebben. Geloof mij,
ook hier ware en wervelwihd over ons
losgebroken, als wij het onderspit ge
dolven hadden. Ik vind, dat het Oosten-
rijksche volk over het algemeen zijn ne
derlaag kalm genoeg draagt. Waarlijk
alleen een zoo oude vastgewortelde mee-
tnin.g vermag zulk een ramp te weer
staan.
't Is in Ieder geval een geluk, dat
ei niet velen warén als onze goede
schoonzuster Tiny, sprak Dornick met
een spotachtig lachje. Zij was de bloed
gierigste van allen. Zij had zich liefst
ir de rangen der pleegzusters geschaard
r. 'w mama wilde het niet hebben. En
daarna? Zij wilde niets meer eten of
drinken, niets meer lnooren of zien. Als
iemand maar den naam Pruis uitsprak
of zij een Pruis zag gruwde zij.
geen andersdenkenden om hunne gods
dienstige pf politieke richting] bij! het
zaken-doen boycotten.
Een feit is ook, dat de voorlichting,
die de „Balans" schenkt in zake de 'Ka
tholieke leer ien practijk sledhts wordt
ingegeven door h aat, en dat daarom alle
rechts'dhapen lieden moeten wensdhen,
dat aan zulk een voorlichting een einde
komt. Gelukkig wenschen dat dan ook
de meeste vrijlzinnigen hier ter stede.
Een feit ies ook, dat wij de „Balans"
te veel eer aandoen door zooveel notitie
van het blaadje te nemen. Als wij
het bovenstaande als een 'brief op
vatten, zouden wij er echter nog als p. s.
aan willen toevoegen, dat wij de Balans-
redactie ontstaan van de verplichting om
ons voor die eer haar dank te betuigen.
KAMEROVERZICHT.
TWEEDE KAMER.
Tegen 'ée S\. D, A. P. en tte Rechterzijde
jhen nterkwaardige bekentenis.
De finantieele toeko^mst.
Scherp was de ajanVal die de vrijz.-
dem, afgevaardigde, de heer Bios, richtte
tot dje 3, ;D(. A. P;. „Steieds" zoo iherk-
tes de afg. op „steeds zal van onder
op uit het volk' d|e vraag Weerklinken'
Waarom' hebt gij nie,t gewild.? Gij' hebt
niet gewild mee te werken, terwijl ér
zooveel verbeterd: moest worden'. Gij
hebt niet mee willen werken aan die ver
betering van de positie der ouderwijzers,
zoo dringend noodig. De 'belangen djer
ambtenaren hebt ge voorgestaan in
woorden. De.cUden hebt 'ge niet gewil'd
/iede d,e heer Loeff: hiet glaat
niet alleen om wetten te maken, maar
omi besturen. En idpt hebt ge niet ge
wild. Dat zult gij hoorem en blijven
hooren, d.at zult gij voelen en blijfyen
voelen, totd,at gij u herzien hebt".
Da heer Bois erkende r!ond-uit de
S. D. A,. P|. eens te willen „zweepen".
Bil d,e afgevaardigde h'eeft zijn fyoorgeno-
mien taak goed, volbracht; dat moet er
kend. i
Minder goed of liever gezegd:
slecht heeft h|ij het er afgebracht bij
zijn verdediging" van de concentratie te
genover de rechterzijde. Een enkele keer
is er wel eens door de vrijzinnigen jpn
de verkiezingsdagen gezondigd. Maar
hfrr groote kwaad, het anti:-papisme, is
niet loor hen, doch door die coalitie
partijen zelf gesticht, doordat zij zich
afscheidden in antithese met de linker
zijde, Zulk sen zwakke verdediging tee-
kejn't boa zwak de concentratie zich ge
voelt,
Ben rnlerkwaardig bekentenis van den
h": Bos wasl dat deze regeering los
staat van de Concentratie en niet ver-
p 1 i, c h t is zich aan de wens'cben van
de concentratie ie s toren. Hierdoor er
kent hij, dat de concentratie door niet
zelf dei teugels fyan het bewind In hapden
te weihen, te kort is geschoten in hare
verplichtingen jegens de kiezers om te
trachten de door haar gedane belofte
zoo waarschijnlijk mogelijk in vervulling
te doen gaan. i
Bernard had Dornick's vertelling met
somberen blik aangehoord. Hij kon zich
dat jonge, hartstochtelijke wezentje in
haar groote teleurstelling zoo goed voor
stellen. Wat moest zij onder het koele
lachen en de kleingeestige woorden der
anderen, wat moest zij vooral onder de
scherpe woorden van Dornick geleden
hebben Een weinig deelneming met
haar v r.iri et zou haar gekalmeerd heb
ben, want het waren toch slechts edele
gevoelens, die haar bezielden.
Bernard kon er niet meer van hooren.
Hij liet Dornick met Magna alleen.
Het groote verdriet, dat Tiny thans
van haar eigen familie heeft, zal haar
aandacht misschien wat van de vader-
landsche rampen afleiden, meende Mag
na. Het -is ook voor ons nog nauwelijks
te denken, dat Josi's jong, hoopvol le
ven zoo vroeg is geëindigd....
Ik kan den goeden J.osi geen
grootsche lofprijzing nageven, Magna,
onderbrak Dornick haar plotseling, ter
wijl hij zijn sigaar ter zijde legde en op
stond. Dat hij een brave, goede jongen
was, zooals er honderden zijn, wil ik
gaarne toegeven en ook dat hij u zeer
genegen was. Dat laatste beviel mij in
hem altijd het beste. Domme mannen
laten altijd hun oog vallen op veelbetee-
Bmende vrouwen. Hij heeft op mij
steeds den indruk gemaakt van leen trou
wen New Foundlander, die zijn mees
teres volgde... Wees nu eens eerlijk,
Magna... Gij hebt het toch ook nooit
anders opgevat.
Magna wist niet, hoe zij haar ergernis
voldoende zou uiten.
Gij hebt Josi steeds miskend, beet
zij Dornick toe. Gij hebt hem pooit recht
willen doen wedervaren. Zijn geschikt
heid om allerlei wetenschappen aan te
leer en, wjas niét groot, maar wat hij wist,
wist hij goed, had hij grondig bestu
deerd. Vioor alles wat groot jen goed was,
voor al wat hoog en edel yva.s had hij
gevoel en hij had een kinderlijk vroom
gemoed.
Nu ja, hij heeft nauwkeurig alles
opgenomen wat hem geleerd werd, en
over gemoedsbezwaren of twijfelingen
heeft hij zich nooit het hoofd warm
gemaakt, wat men in hem benijden kan.
Dat hij met den rozekrans in de hand
gestorven is, heeft natuurlijk bij vrou
wen is dat altijd zoo grooten indruk
op u gemaakt en nu verheft gij hem
tot in de wolken, wat ik u wel gun. Ha"d
hij' echter langer geleefd en ware .hij er
werkelijk in geslaagd de hand van Mag
na te verwerven... ik geloof, dat ik het
hem en u nooit zou vergeven hebben, of
hadt gij u dat alles ernstig als geluk
kunnen voorstellen.
Magna was bij zijn laatste woorden
heftig opgestaan. Vertoornd zag zij hem
aan, doch zij zweeg.
Veroordeel mij niet. Ik weet, dat
mijn woorden u kwetsen moeten. Ik wil
de u er echter voor bewaren, u te ver
diepen in een leed, dat gij in werkelijk
heid niet gevoelen kunt. Ik weet dat
Tiny u geschreven heeft en wie weet,
wat zij u nog schrijven zal. Bij het
leven, dat gij hier leidt, moet de ver
beelding ten laatste wel de overhand
krijgen; ook uw heerlijke, frissche
kracht kon daarin ten onder gaan.
Mocht ik dat rustig aanzien?... Maar gij
begrijpt mij mogelijk niet.
Zijn stem klonk plotseling teeder.
Later misschien I sprak Magna,
haar hoofd trots opheffend. Als ik uw
goeden wil waardreren kan.
Ljater zou ik niet zoo hep tolt u kuP-
nen spieken. God weet hetl Toen ik u
zoo lijden zag, kon ik niet langer zwij
gen. Geef mij de hand ten bewijze, dat
gij mij' vergeeft.
Magna legde1 haar hand koel in de
zijne; zij wilde geenerlei zwakheid too-
nen.
Ik ga nu spoedig naar Tischerick
terug. De oogenblik n, dat wij nog on
gestoord zijn, moet ik echter benutti
gen om u over een aangelegenheid, Ber
nard betreffende, te spreken. Gij weet,
idat zijn oom Eggestorf op het oogenblik
in Tischenick is. Terstond na den op-
marsch der Pruisen heeft hij zijn kas-
(teel verlaten ieni is naar £uid-D,uitschland
naar Weenen gegaan. Hij is over den
politieken toestand danig uit zijn hu
meur en zijn eenige troost is, dat z.i. die
toestand onhoudbaar is. Maar nu heeft
hij, jammer genoeg, zijn toorn....
Ook op Bernard overgebracht, zoo
voltooide Magna treurig, omdat deze
deelnam aan de overwinningsfeesten.
Geeft mij groote bekommering. H
moet verklaard hebben geen enkele
Pruis op zijn bezittingen te dulden.
Dornick knikte toestemmend.
't Is verwonderlijk, hoe de anders
zoo rechtvaardige man op dit punt zoo
onrechtvaardig denken kan. Bernard is
als eenige zoon van zijn eenige zuster
zijn wettige erfgenaam. Mijn moeder is
vroeger al in haar erfdeel gekort, wijl
mijn vader zich in allerlei staatkundige
moeilijkheden wikkelde. Oom troostte
later zijn zuster steeds hiermede, dat
haar zoon toch zijn erfgenaam was en
•daarmede alles weer terecht kwam.
(Wiordt vervolgd.)