TÊIITlleton. MAGNA. BUITENLAND. BINNENLAND. 5e Jaargang No. 1259. Ecicbclve SouAomt Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN. Interc. Telefoon 935. Postbus 6. DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAO, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per wedt ƒ1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco per post 1.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 2Vfl cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent De ^DVF.RTFN ripr>RI!S h^dnagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent Ingezonden mededeelingen vail 1 —5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte. Kleine Adverteutiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop (geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aaugeboden betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent V Talma gehuldigd. Een g roots che huldiging Is gasteren te Tilburg gebracht aan oud-minister Talma; een huldiging, opi initiatief vail de R. K. J-iandels reijzigersvere eniging, hem aange boden door de R. K. vereenigingen in Tilburg, vertegenwoordigend een Leden tal van ongeveer 1 p,OOOi Dat $s geschied'op den julsten lijd. juist itilt het [huidige ministerie gaat kna gen dit knabibelen aan het madhtjge en grootsche werk van den man, wiens energie wellicht nooit door een andier minister zal worden overtroffen, juist nu is die hulde fheeli het Christen vólk, iin het bijzonder den Christelijk en art) eiders, uit het hart gegrepen, omdat zij nu ook is een ons afgedwongen uiting van ver ontwaardiging, een waardig protest. Na twintig jaar 'verlangen en klagen en strijden, heeft ons Talma geschonken een stel sociale wetten, waarop "Neder land trotsch kan zijnhij gaf een Ziekte-, een Invaliditeits- èn een Ouderdomsver- zekering. En nu hebben wij 'het ergste voor die wetten 'te vreezen, ui. dat ze voor een gedeelte niet zullen worden uit gevoerd, voor een ander gedeelte zullen worden „gewijzigd", d, w„ z. zullen wor den ontwricht. JWlij noemden slechts de voornaam ste van Talma's sociale wetten, zijn verzekeringswetten tslechts een ge deelte van diens reuzenarbeid. In de 'hitte van den verkiezingsstrijd, toen de politieke hartstochten op het kookpunt stonden, toen zelfs moest de liberale ?,N. Rott .Crt." met spijt en teleurstelling erkennen „De werkkracht van minister Talma is reusachtig geweest De heer Colijin wordt geroemd om zijn volharding, doch wat hij gedaan heeft, is kinder spel, vergeleken fyij hetgeen de heer Talma heeft laten zien. Deze heeft niet maar een gedeelte van de^parle- mentaire periode niet stooim-op ge werkt, neen, vijf jaren lang. Zoek een tweeden staatsman, die in heel zijn leven zooveel wetten ontworpen heelt, als de heer Talma in deze vijf. jaar, gij zult er geen vinden. Dan zult ook gij ontzag krijjgeu voor dezen man, die in productieve kracht alle anderen van vele landen verre heeft over troefd." is het dan wonder, dat de hulde, aan oud-minister Tallma gisteren door de zijnen, door Katholieke vereenigings- mannen, te Tilburg gebracht, getuigde van gloeiende geestdrift en van ware dankbaarheid voor den ontzaglijken ar beid, voor het zwoegen van dezen werker. Moge deze geestdrift, deze dankbaar heid levend zijn in heel het Christen volk over heel ons land, opdat "het, zoo spoedig als zich daartoe "de gelegen heid aanbiedt, toiome, dat heit 'niet wöl de vernietiging van Talma's arbeid om dien te vervangen 'door een onwaardig surrogaat, maar dat het wil de Jiand- havjng en de doorvoering en de verdere Dornick's vertrek. Met zijn rijke begaafdheden kon hij .zich hier zoo nut tig maken. En Gaby sterkt hem nog in zijn onverschilligheid jegens de eerste en hoogere plichten. Ho.udt gij hem voor zoo volgzaam dat de invloed eener vrouw vat op hem zou hebben? Ik niet. Van een karaktervolle vronw, zoo als Tiny, ook niet? Heeft hij ooit aan de jongere zus ter gedacht? vroeg Bernard verbaasd. Neen, ik geloof het niet, antwoord de Magna, verheugd haar onvoorzichtig- tigheid zonder leugen te kunnen goed maken. Tiny's ruwe manieren zouden hem wel niet aanstaanMoet gij u in Brückhoven nog ophouden.? vroeg zij ontwijkend, om van het gevaarlijke on derwerp af te komen. Ik zou papa van daag niet igiaarne alleen, laten, hij heeft het in den laatsten tijd toch al zoo vaak eenzaam gehad. Be heb te Brückhoven nog wat van de Landkronsche bezittingen te bespre ken met Regeerinlgsraad Schultze. Gij kunt wel naar- huis rijden:; later kom ik te voet terug. jDaWlgaiiik miet je mee tot Iden (dom. voltooiing van diens heerlijke en zegen rijke wetten-trits. jWpie weet hoe spoedig de stembus ons daartoe oproept Talma-Kluyver. Prol J. O. Kluyver, die voor minister Talma ae becijferingen maakte, hoodiig voor de uitvoering van het deze week in werking tredend airt, 369 der Invaiidiw tehswet, heefb, nu ook de Eerste Kamer de gelden voor de uitkeeringein beeft toegestaan, zich met een enkel woord verdedigd tejgen de aanvallen, waaraan hij blootstond. Mijl had berekend, dat 22.400 personen in aanmerking zouden Hoornen voor een rente, welk aantal men tot 25.000 heelt afgerond. Maar .ziet: het aantal rente trekkers wordt minstens drie maal zoo groot. Hoe zit dat? [Wel, heel eenvoudig, antwoordt de heer Kluyver. die o. m. door een verge lijking mét de Dudtsche statioijiek aan toont ,tiat hij zoo kwaad nog niet ge rekend heeft, en dan voortgaat: „Mij .was niet opgedragen, er jjaar te raden, hoevelen well zouden be proeven om gratis zich eene rente te zien toegekend. „Dat liet aantal arbeiders plotseling enorm Is toegenomen, dat het begrip loondienst In eens eene onverwachte uitbreiding heeft .gekregen, dat de werking van art 369 stertc op staaits- pensionneering heglint te gelijken, dit is een loop van zaken, waarvan ik de mogelijkheid bij miijne schattingen niet in aanmerking had .te nemen." Volgens den hoogleeraar schuilt de fout dus in de uitvoering der wet: had men daarbij de grenzen even eng ge trokken als bij de voorbereiding, de groote uitbreiding vani het aantal rente trekkers ware met ingetreden. Lijkt nu wel Staatspensionneering. Prol Kluyver had natuurlijk ten volle het recht om zich te verdedigen, waar door tevens minister Talma's werk in eere werd hersteld. Overigens lijkt ons evenwel napleiten van geen groote waarde't geval li|gt er nu eenmaal toe en 'betalen is de boodschap. W(el kan bij nieuwe aanvragen de controle ver scherpt worclen eni bovendien leert deze geschiedenis een keer te meer, groote voorzichtigheid te betrachten omtrent de plannen dofr luchthartige jStaatspension- neejrders. ALGEMEEN OVERZICHT. Kleine oorzaken hebben Vaak groote gevolgen, peni (jong 'officier 'yan het Duit- sche leger, luitenanit Von Forstmer, in garnizoen! te Zabern 'had Sn een' particulier gesprek on behoorlijke en beleedigenJde woorden geuit ten opzichte van! de soldaten uit Elzas Lotharingen). „De opwindimgis ontstaan* omdat sol daten over voorvallen in dienst niet In de nabijheid daarvan heeft Frans Hellbrimck zijn kosthuis. De directeur van het gymnasium beeft hem, op ver zoek van den pastoor, na een voorge schreven tijd nog opgenomenhij moet een schitterend examen afgelegd heb ben. Ik moet daar in de buurt eens rond zien. Van daar ga ik naar de uitspan ning, waar ik dan je rijtuig wel vind. Bernard nam blijkbaar met genoegen afscheid. Hij ging echter niet terstond naar het huis van den Regeeringsraad maar verwijlde nog eenige oogenblikken op het Domplein om, nadat zijn zuster vertrokken was, de kerk binnen te tre den. In een bank neergeknield, was hij weldra in vrome aandacht verzonken, alsof hij den goeden God in een buiten gewone aangelegenheid wat te vragen had. Het was stil in het kerkgebouw, waar hij de eenige bezoeker dacht te zijn. Een paar vrouwenoogeh keken echter vol ongekunstelde verandering op hem neer. Bij een der grootste pilaren zat in een kerk een jong meisje met bleeke magere trekken, dat blijkbaar in het overgangstijdperk verkeerde, waarin de wereld haar met den naam1 „Backfisch" bestempelt. Haar blonde vlecht viel lang langs haar rujg^ fhjaar Idoed| wiafs Wielf lanjgl, maar de schooltasch verried, dat zij tot de langs denl dienstweg geklaagd, maar ze openbaar hebbeni gehiaakt, en omdat de openbare mieening, zonder rekening te houden met de bnimiddlellijk bekend ge- mjaakfe medediee linger;] over de ware toe dracht en nadat niemand meer kon twij felen, dat het recht zijni loop zou nemen, het gebeurde buitensporig (opgevijzeld en als agitatie-stof gebruikt heeft. Dat zulke toestanden! niet hij den troep ge duld kunnen 'Worden, 'is duidelijk". Dit is de officiëele lezing vajnl den Pruisischen minister van Oorlog in den Rijksdag, later gevolgd 'door een inter pellatie van den! lElzassischen afgevaar digden, Delsor, waarop de rijkskanse lier in den) loop dezer week zal antwoor den. Intusschen1 is en blijft de verhouding tusschen de burgers em militairen zeer gespannen. Zaterdagavond moet het te Zabern tot nieuwe an nu vrij ernstige gebeurtenissen zijn gekomen. Uit Fransch-Belgische bron' worden de vol gende bijzonderheden, die te Straatsburg ontvangen zijn, bekend gemaakt: Twaalf luitenanits hadden een burger gegrepen, die, ongetwijfeld, met hen den spot had gedreven. Zij wildeni hem1 naar de wacht brengen!. Toen zij op het Kas teelplein kWameni, ontsnapte hij aan hun handen! en nam de vlucht. Dadelijk liet men de wacht imet de bajonet op' het geweer uitrukken en| den vluchteling na zetten. Men) vatte hem, boeide hein en nam hem mede. Op het Kasteelplein liep een menigte te hoop. Luitenant Schadt liet toen 50 man komenl. Hiij liet scherpe phtronen onder (hen! uitdeelen" en hen naar buiten gaan, waar hij hen| tirailleursgewijs op stelde om een charge uit te voeren). Lui tenant Schadt ging, met getrokken sabel' vooruit en riep de menigte toe: „Als jelui het 'plein inliet ontruimt, laat ik schieten". Hiij herhaalde de gebruikelijke sommatie drie keer, terwijl de tamboer een roffel sloeg. De menigte week toen terug. Maar toch oordeelde de luitenant het noOdig 30 meitèdhen, onder wie een re'd|acteur van het [Wbcheriblatt, in hech tenis te laten) nemen. Op dit oogenblik kwamen het publiek en de rechters uit het gerechtsgebouw, wiaar een belangrijk Iproces gaande ge weest was, naar buiten!. Zonder vorm van proces werden look twee raadsheeren van het Landgericht en de procureur-ge neraal opgeplakt, iden1 men hen herken de, werden zij (natuurlijk losgelaten. Men Verzekert, dat een kolonel het bevel over de soldaten op' zich had ge nomen. 'Bovendien moet ook iemand die gisterenavond vreedzaam thuis zat te eten, in hechtenis genomen en naar de wacht gesleept zijn, zonder dat men weet waarom. De gemeenteraad heeft 'een motie aan genomen, welke telegrafisch aan den rijkskanselier, den stadhouder van Elzas Lotharingen, den Pruisischen minister van oorlog en het presidium van den Rijksdag is gezonden, Waarin ernstig" wordt geprotesteerd tegen het feit, dat „Höhern Töchtern" behoorde. Het ge zichtje had een nadenkende, vroegrijpe uitdrukking; "haar droomertgl door de wereld starende oogen waren op den biddende gevestigd. i Het is baron Behrenbergl Ja, hij is het, zeide zij in zich zelf. Ik herken hem heel goed. Waarom majg! hij wel hier zijn; er is nu toch geen godsdienst oefening. Zou hij verdriet hebben? Stil zat zij op haar plaats, steeds den kerkganger aanstarend. Plotseling be dacht zij, 'dat het toch beter zou wezen onbemerkt heen te gaan. Het zou hem onaangenaam Wezen (ridh bespied te zien. Voorzichtig |gïeep zij! naar haar school tasch, maar... door een ongelukkig toe val gleed die over haar 'hanjden en de slag van den val weergjalmde door het kerkruim. De biddende schrok op en keek ver rast in de richting, vanwaar het geluid kwam. Het meisje nam intusschen zoo haastig mogelijk haar zaken bijeen; zij moest edhter toch Iden bezoeker voorbij, want maar één deur der kerk, een voor deur mojgj jwfel, was open. Buiten gekomen bracht zij op de e er- ste plaats haar schooltasch in orde. Voor zij daarmede klaar was, hoorde zij reeds schreden achter zich. Juffrouw Edith,juffrouw Edith Schultze, als ik mij niet vergis, zeide Bernard op haar toetredend en haar ongeveer dertig rustige burgers, zon|- der eenige aanleiding door een militaire patrouille met geweld in hechtenis zijp genomeni, en ondanks de vertoogen van de burgerlijke overheid den pacht in de kazerne hebben! moeten doorbrengen. Eerst heden zijtn] zij voor den burgerlij ken rechter geleid, die huoi onmliddfell'ijke vrijlating beval. De gemeenteraad ver zoekt dringend onverwijld maatregelen te nemiemi om' de burgerij, die daarop recht heeft, afdoende te beschermen'. Met dit gevolg, dat de regeering] naar de jongste gebeurtenissen een streng onderzoek heeft ingesteld. Niet alleen ini ons land vormen de li beralen en socialisten 'een blok tegen de rechtsche partijen, doch ook in1 Baden, en zij volgen) daar'precies de zelfde ma nieren als hier. Wanneer zij meerderheid zijn, maken zij Imet uitsluiting van rechts daarvan gebruik. B(ij verkiezing van eer sten voorzitter voor de Badensche Tweede Kamer werd gekozen een liberaal Rohiihuirst met 37 stemmen, tegeni 35 op Zehnter katholiek, en tot eerste ondervoorzitter den sociaal democraat Gless. In België waar het linker blok ini de minderheid is, wordjt even bis dit bij ons in de oude Kamer geschiedde, obstructie ge voerd. De behandeling der schoolwet, ontwerp van minister Poullet moet wor den verhinderd. Daarom' werd voorge steld door den sociaaldemocraat v. d. Velde in de ochtenduren enkele sociale ontwerpen in behandeling te nemen.. De premier echter Verzette zich daar tegen. Blijkbaar wil men de dringende noodzakelijkheid der sociale onftwerpen Êxploiteeren om de oppositie te dwin gen het s'dhooldebat te bekorten; men wil niet aan de eerste beginnen voor het laatste is afgehandeld. De heer De Brocqueville betoogdé, dat de uitslag der verkiezingen van 2 juni 1912 eropi (wees, dat de meerder heid Van het land zich uitgesproken had voor een oplossing van den schoolstrijd in clericale richting, ren al dus werd besloten. GEMENGD. President Poinqaré heeft goedge vonden), als arbiter in het Bulgaarsch- Grieksch geschil opi He treden. Blijkens een telegram uit P a n a m a loopt de bevaarbare geul van het kanaal groot gevaar weer verstopt te worden door aardverschuivingen. De Engelsche marine lijdt een zeer zwaar finantieel verlies door het plot seling verdw'ijmen van den schat meester Lowry, in wiens boeken een tekort van 125.000.000 gulden wordt geconstateerd. De minister van oorlog had sinds igeruimen tijd onjtdekt, 'dat er misbruiken werden gepleegd, 'namelijk bij het aan- koopen yaini legerbehoeften en leeftocht. Zekere onderofficieren word/en verdacht vriendelijk de hand reikend. Ik hoop dat gij mij niet vergeten zijt, hoewel wij elkander sedert uw overkomst in Brückhoven nog slechts vluchtig gezien hebben.... Ik ben uw schooltasch zeer dankbaar mij uw aanwezigheid verraden te hebben. Ik was trouwens op weg naar u.(-„'. Is u vroeg thuis, wij hebben el kaar in den laatsten tijd herhaaldelijk gemist. Papa is nu eenige ,.rigen op reis geweest, maar gisteravond teruggeko men. Vanmiddag moest hij uit, maar om half zes zal hij weder thuis rijh. Papa is altijd prompt. Dan zullen wij hem hier afwachten, sprak de landraad, zijn horloge raadple gende. fHijl jheeft nog een kwartier tfijd én moet hier voorbij komen.... Hebt gij on zen |dom al 'eens nauwkeurig beschoulwd Ja? Maar mag ik u toch-, zoo |g)ing hij bij haar verlegen stilzwijgen voort, mijn geleide aanbieden. De kerk bevat veel belangrijks. Haar groote oogen gaven zeer duide lijk te kennen, hoe verheugd zij over dit voorstel was. Gij weet, sprak Bernard onder het voortgaan, dat het niet meer de eerste, onder Karei de Groote gebouwde dom is, maar dat hij; Tweemaal afbranddeDe funda menten en de crypte rijn echter nog de oorspronkelijke, voerde. Eldith met groo te hulp snellenl. 'De toestand var. "W kruiser geldt voor critiek. De bemanning heeft zich aan land kunnen begeven. Een boot door de kanonneerboot „Kubaner" te water gelaten, om huljpi te verleenien sloeg bij een poging tot redding olm1. Twee zeelieden verdronken, terwijl nog drie matrozen worden1 vermist. Met het oog oip de toenemende branding is het voorloopig onmogelijk de Uralez" vlot te miaken. schmi'ergelden aanIVaard te hebben. De zaak is Van zoo bedenkelijken aard, djat de minister Van oorlog beloofd heeft een openbare verklaring af te leggen als gevolg van het onderzoek dat is inge steld, Het Fransche wachtschip jeanne Blanche, dat van de vlootschouw te Kon stan tinopel terugkeerde, is met den Franschen gezant en diens echtgenbote aan boord, bij Gallipoli door een vracht boot a a n g e v a r e n en licht beschadigd. De gezant en mevr. Bompard zijn on gedeerd. Volgens de Matin heeft Nani, de lijaliaansche zaakgelastigde te Konstan- tinopel, aan den grootvizier meegedeeld djat elf Turksche officieren, die hij bij name noemde, nog het verzetin Tri poli laanwakkeren. Daarom kan Italië de eilanden in de Egeïsche zee nog niet teruggeven. De grootvizier heeft ge antwoord, dat de genoemde officieren op de Porte Onbekend zijn. Mochten zijl al bestaan, dan beschikt de Turksche re geering [niet over de middelen om hen uit Tripoli te verwijderen. Zij kan al leen verklaren dat Zij met hen niets van doen heeft Op de \verf Schiekau is Zaterdag de D,uitsche kruiser, 'die de Kai- serin Augusta zal Vervangen, met goed gevolg te water gelaten. De opperbur- gemeester hield de dooiprède en gravin Rogau Rosenau doopte het schip met den naam Lützow. Troepen stakende s tuden ten hebben de leerlingen der medische facul teit te Saragossa verhinderd de lessen te volgen en 'trams met steenen bestoo'ktj. Ben agent is ernstig gekwetst. Drie stu denten zijln bij een charge der politie gekwetst. De ongepamJtserde kruiser Ura- lez" is heden gedurende een tocht v,an Jalta naar Sevastopol ïn| de baai van Petschainaja o p e en k 1 i pi g e 1 oo pe n. Volgens ontvangen draadlooze telegram men kwam de commandant van de Zwar- te-Zee-vloot, admiraal Eberhardt, op 'n torpedoboot met grooten spoed op de plek van het 'ongeval aan. Wiegens den: heftigen Noorden wind én de sterke branding, kon men met het zich iri de haven bevindend reddjngmateriaal iniet Internationaal privaatrecht Bij kon. besluit Zijn benoemd: ia. tot lid en voorzitter der bij het kon. besluit van 20 Februari 1897 in- te zekerheid aan. Ha, ik merk, dat u al aardig op de hoogte is Ik ga er dikwijls heen, en heb er alles over gelezen, wat ik vinden kon, waagde Edith, hoe langer hoe meer op haar gemak, op te merken. Ik maig ,er gaarne urenlang in droomen. Dat is toch rijn doel niet. Bernard gevoelde zich aangetrokken door het eigenaardig karakter en de be- teekenisvollen blik van rijn begeleid ster. Van haar antwoorden 'ging zekere vroeg rijpheid met groote naïe(B&teit ge paaid, en haar oogen, idie zoo verleger doch zoo vol vertrouwen, tot hem opza^ gen, herinnerde hem aan een paar ga- zellenoogen. Zij hadden bij hun onderhoud op het domplein heen en weer geloopen en Edith scheen gaarne bereid, hem inog een weinig gezelschap te houden. Uw godsdienstoefeningen heb ik ook eenige malen bijgewoond, zeide Edith, na eenig stilzwijgen het onder houd hervattend. 7t Is yeel schooner dan bij ons: de gewaden, de gezangen, de lichten, de koorknapen, alles riet er zoo feestelijk uit. Er komen dan ook meer menschen dan bij ons, wat ik zeer goed begrijpen kan. III I (Wordt vervolgd.)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1913 | | pagina 1