MAGNA.
Uit de Leidsche Vroedschap.
BUITENLAND.
5e Jaargang
No. 1240.
ESiaireaia OUDE S2NJOE 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
j het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
10 per kwartaalbij onze agenten 10 cent per week, f 1.30 per kwartaal. Franco
post 1.50 per kwartaaL
Afzonderlijke nummers 2Vt cent, met Oeïllustreerd Zondagsblad 5 cent
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels f 0.75, elke regel meer 15 cent
'ngezonden mededeelingen van 1—5 regels f 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
>e wijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentlën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cer.t; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
1 Amsterdam lil.
>;vond aan avond vergaderen nu in
roode district de vnien-
1 der linkerzijde om elkander te be-
pen.
Is om te gieren.
lp 't Binnenhof zitten de heeren
ifederlijk bijeen, zióh gemecnsühappe-
verheugend in de nederlaag der
'[terzijde, die zij straks bij de atge-
ne beschouwingen nog eens extra
:n trachten aan te vallen. I
Laar tegen den avond pakken zijl gaujw
sneltrein naar de hoofdstad om me-
s fouten te gaan uitmeten ten aan-
re der op te zweepen kiezers. Hiöel
•oode Kamerfractie" is daarvoor in 't
eer, terwijl de concentratie zich even-
onbetuigd laat.
u is het ook inderdaad wel de
;ite waard voor de vrienden, om
nder ginds eens flink de waarheid
ertellen. De socialisten zien hun zorg-
lig gekweekt boLwerk bedreigd, ter-
de vrijzinnigheid gaarne met hooge
;t zou willen zeggen: Wij zijn er
nog, dat zie je!
n daarvoor halen ze dan kameraad-
ippelijk nogeens [heel den romp-
ij ap van dezen zomer overhoop, het
.olsChe congres niet te vergeten, waar-
zéker ter vermeerdering 'der
sgezindheid Schaper juist nu een
Shure in 't ILdht gat.
leze brave man bedoelt het waarlijk
want wél "keurt hij nog eens stevig
weigering der portefeuilles af, maar
:ns betoog't hij, dat het optreden van
Kabinet-Cort van der Linden de fout
Zwolle kan neutraliseeren.
/el zeker, wel zeker! JSen lieve taak
r den heer Cort van aer Linden,, wiens
daartoe te Amsterdam III al heel
iig geëffend wordt
loe de stemming, ginds is, bleek
eravond, toen in een vrijzinnige sa-
ïkomst Zijne Hoogheid Duijs, die
im debatteeren, all 'bij den aanvang
est opstaan om zijn partijlgenooten aan
sporen „den boel niet in 't honderd
schoppen".
wat zou de vrijzinnigheid graag
i, dat wij haar nu eens hielpen. Zijl
ft het natuurlijk niet te vragen, wijt
es een erkentenis van onmacht zou
Het moet liefst zooi gaan, dat het
iralisine er alle eer van behoudt, als
verkleurt, maar de concentratie heeft
praats genoeg, zoodat we daarvoor
sen, hoe ons de handen ook jeuken
de socialisten in hun hartader aan
tasten.
loe 't zij: 'tis en blijft een grappig
ai daar in Amsterdam IIL
Flauw!
In een Amsterdamsche conpentratie-
eting zeide de roode candidaat Oude
est gisteravond, toen hijiin debat kwam
„Wielke misdaden heb ik gedaan?
Êeker, de man van de spoorwegsta
ng van 1903 ben ik.
„Maar ik was tegen die staking.
FEUILLETON.
Tiny zag den spreker uitdagend aan
zeide
Gij weet niet eens, wat vaderlands-
fde is. Ieder land, waar het u naar
R zin gaat, staat in uw schatting even
og.
Ubi bene, ibi patria 1) citeerde
aaf Dornick uitdagend. Gij hebt ge
le. Het verheerlijken van een plekje
onds, ten koste van alle overige, wijl
of onze voorouders daar toevallig
levenslicht aanschouwd hebben,
Rit mij onverstandig voor. Het zij mij
rgund u er aan te herinneren dat ver-
dng: van het vaderland ietwat hei-
•Rsch is, het christendom is cosmopo-
iisch;.
'na bemerkte tot haar verbazing,
1 Tiny, in weerwil van haar barsch-
id, oplettend naar den spreker luis-
rde.
Gij hebt ongelijk, waarde vriend,
dus mengde Behrenberg, die insge-
b nader was getreden, zich nu in het
Waar 't mij goed gaat, is mijn
herland.
^rek. Het christendom-is in idealen
Ik heb de spoorwegmannen er voor
gewaarschuwd! Ik wist, dat de keitke-
lijken en liberalen zich gereed maakten
ons een nederlaag te bezorgen. Maar
de menschen zelf wilden vechten en
toen mocht ik mij niet onttrekken. Ik
was de kapitein en ik wilde het
zinkende schip niet verlaten. Ik bleef
en vocht mede. Ziedaar mijn misdaad!"
Hebt ge ooit flauwer praat gehoord?
De man miste in 1903 .den moed om
tegen de massa, die 't z. i. mis had, in
te gaan, en daar durft hij zidhi nu waar
achtig nog mee te verontschuldigen.
Hij huilt als een gestrafte school
jongen, die stottert: Ik kan 'tniet helpen,
meester; die andere jongens hebben 't
gedaan; ik ben eigenlijk tegen mijn zin
m eegeloop en.
O, wat 'n flauwe vent!
Een krachtiger woord zweeft ons op
de lippen, maar de socialisten houden
niet van grove woorden als 't henzelf
betreft, en daarom zullen we 't maar
niet uiten.
V Staatscommissie van onder
wijs.
Zooals men weet, is in de Troonrede
aangekondigd de samenstelling van een
Staatscommissie, die ziich tot taak zo.u
stellen eenige wijzigingen te brengeu in
de bestaande onderwijswetgeving.
Hoever zouden die wijzigingen mogen
gaan? De regeering heeft over deze
vraag een zwaren sluier Jaten hangen;
zij heeft niets naders betreffende, hare
plannen bepaald. Zouden ook rechtscihe
leden in die commissie zitting, wallen
nemen? Sommigen betwijfelden het, daar
zij meenden, dat die >vijiziigingen, wilden
zij bij de regeering genade vinden, toch
niet zouden mogen beantwoorden aan
de wenschen van de rechterzijde. Nu
zal er echter waarschijnlijk meer liiöht
komen.
Naar wij n.k uit goede bron vernemen,
heeft de Katholieke Kamerclub besloten,
dat hare leden bij eventueele qjtnoodi-
ging om zitting te nemen in de Staats
commissie voor Onderwijs, die in de
Troonrede werd aangekondigd, alleen
dan zich daartoe bereid zullen verklaren,
indien van regeeringswege art. 192 dn
de Grondwetsherziening! betrokken wordt
.en de opdracht aan de commissie van
dien aard zou fijn,, dat zijl gelijkstelling
van het bijzonder mét het openbaar
onderwijs niet uitsluit.
'De regeering zal zich dus nu "over deze
kwestie hebben uit te laten, zoo zij ook
leden van de Katholieke Kamerclub in
de door haar saam te stellen commissie
wil opnemen.
Art. 192 luidt: „Het openbaar onder
wijs is -een voorwerp vande aanhou
dende zorg 'der regeering." En verder:
„Er wordt overal in het Rijk van over
heidswege voldoend openbaar lager on
derwijs gegeven."
Dat de Katholieken alle mogelijke
wijzigingen van weinig waarde achten,
tenzij dit artikel, waarin alleen het
zin oosmjopiolitisch, maar heeft altijd
het natuurlijke gevoel, dat ons hecht
aan onzen 'geboortegrond, erkend en
hfoojg gehouden. Ja, het spreekt zelfs
van den hemel als van 'een vaderland,
juist om teen onzer levendigste en na
tuurlijkste gevoelens daarbij te vertegen
woordigen.
Als gij met zulk zwaar geschfut
begint, moet ik mijn tirailleursvuur wel
prijsgeven. Jammer, dat mijn goede tan
te Clarine u niet gehoord heeft; zij
zou van ontroering een tranenvloed ver
goten hebben.
Gij moest niet altijd met uw tante
spotten, merkte Magna ernstig op. 't Is
roerend, zooals zij u bemint.
Aandoenlijk en onaangenaam te
gelijk, zeide Dorneck. Maar ik zie, dat
beide dames zich tegen mij richten;
ik trok mij van de kampplaats terug.
Terugtrekken is mijnerzijds helaas
ook noodzakelijk, sprak Bernard. Ben
je klaar om mee te gaan, zusje, of heb
je andere plannen?
Neen, ik ga met je mee. Ik vrees,
vader al te lang alleen te hebben gela
ten, gaf Magna ten antwoord, terwijl
zij opstond. Maar hoe is het? zoo wend
de zij zich tot Tiny en Josi. Gij komt
toch Zondag bij ons dineeren. Wij had
den ons al zoo lang voorgenomen, zoo
spoedig gij in 't land waart, de buren
bij ons te vereenigen. Toe, Bernard, zeg
openbaar onderwijs als het onder
wijs wordt beschouwd, waarover de aan
houdende zorg der regeering zidh uit
strekt, wordt gewijtzigcq is alleszins, be
grijpelijk.
Vervolgens is het ook zeer goed te
verklaren, dat de Katholieken weinig
lust gevoelen in die commissie zitting te
nemen, als van te voren bepaald is, dat
de bereiking van hun ideaal, de gelijk
stelling van openbaar en bijzonder on
derwijs, in ieder geval, hoe de bespre
kingen ook mogen loop en, is uitgesloten.
Z[i] willen de verklaring van de regee
ring, dat die gelijkstelling ten t minste
niet a priori, voordat de commissie
hare beraadslagingen aanvangt, van de
baan wordt geschoven.
|WSj verheugen ons ten zeerste, dat
de Katholieke Kamerclub door deze hou
ding de regeering zal nopen klaren wijn
te schenken. De kiezers, voor wie bij
de verkiezingen de onderwijskwestie de
question bruiante is geweest, heb
ben daar ook ten volste recht op.
VEen onverwachte verdediging.
iWïij hebben er alreeds meermalen op
gewezen, dat van links minister Tal
ma's Ouderdomsrente wordt becritiseerd
en afgekeurd, omdat er zooveel men-,
schen, die werkelijk wel behoefte heb
ben aan een pensioentje van twee gul
den in de week, buiten vallen, terwijl
daarentegen aan anderen, die het best
zouden kunnen missen, het buitenkansje
wordt toegeworpen. Artik. 369 bepaalt
n.l., dat hij of zij, die bij' het in 'werking
treden rier Ouderd<orr pensioenwet
dat is op 3 December a.s. den leef
tijd van zeventig jaar bereikt of over
schreden heeft, recht jh|eeft op een wé-
kelijksche rente van twee gulden, indien
hij aannemelijk maakt, dat hij in het tijd
vak van tien jaar, dat onmiddellijk
voorafgaat aan het in werking treden
van dit artikel, of aan ide vervulling van
zijn zeventigste jaar, gedurende ten
minste 156 weken in de termen
van verzekeringsplicht zou zijn gevallen;
met andere woorden, hij moet kunnen
aantoonen, dat hij in de tien jaren tus-
schen zijn zestigste en zevenstiigste jaar
of tusschen 1903 tot 1913, in „loon
dienst" is geweest gedurende een tijd,
dien de wet zoo breed mogelijk heeft
gesteld op een termijn van niet meer
dan gezamenlijk 156 weken, of van ge
middeld ongeveer vier maanden per"jaar.
De in dit artikel duidelijk omschreven
noodzakelijke voorwaarden om pensioen
te kunnen trekken de noodzakelijk
heid van 156 weken In dienst van een
ander gedurende de laatste tien jaren
arbeid te hebben verricht vindt, zooals
wij zeiden, geen genade in het oog van
menig linksch politicus.'
Nu is het echter zeer opmerkelijk er
een verdediging van te vinden in het
Handelsblad, n.l. in een in den vorm1
van een feuilleton geplaatst artikel on
der 'den titel „Twee gulden per oud-
te" van J. F,. (Jan Feith?) Deze s dhr ij
het eens aan den graaf en de gravin,
terwijl ik hoed en mantel aandoe.
En idan komt gij toch' natuurlijk
ook? vroeg! Bernard aan Dornick.
De meesteres van „Fekthfcus" heeft
mij niet in de uitnoodiging begrepen,
antwoordde Dornick min of meer stroef.
Alsof gij niet wist, dat gij tot on
zen vriendenkring behoort en altijd har
telijk welkom zijt, sprak Magna, licht
kleurend, met groote vriendelijkHeid.
Dornick boog en de anderen traden
nu naderbij om van broeder en zuster
afscheid te nemen.
Graaf Landskron wilde Magna den
arm bieden om haar uitgeleide te doen,
maar zijn zoon nam het slechte weder
tot voorwendsel om zelf die taak op zich
te nemen, en Magna steunde hem daar
bij.
Zoo vergaat het ons, als de slun
gels groot worden, zeide de graaf la
chend. Dan wordpn de jonge dames be
zorgd voor onze gezondheid.
Uitmuntende lui, die Behrenbergs,
ging hij voort, nadat broer en zuster de
kamer verlaten hadden. Bernard, braaf
als hij is, zal zeker nog veel tot stand
brengen, en Magna, dat is een echt be
wonderenswaardig meisje.
Ik had mij haar naar uw beschrij
ving, schooner voorgesteld, meende Ga
by. Zij heeft vriendelijke oogen en
nette gestalte, maar overigens vind ik
ver zegt over boven omschreven voor
waarde 1
Een waarlijk tegemoet komende be
paling:... doch aan de vervulling van
deze voorwaarden moet de wet dan
ook vasthouden, wi 1 zij aan de uit-
keeringen werkelijk het ka
rakter geven van een arbeids-
premie, en niét van een aal
moes als onderstand aan arm
lastige ouden. (Wij spatieeren).
Juist zoo. 't Is te hopen, dat deze
verdediging van de reeds veel en vinnig
ten onrechte bestreden bepaling in 'mi
nister Talma's wet de aandacht moge
vinden, die zij' verdient.
Er stond slechts één punt van' meer
dan gewone importantie op de agenda
wat natuurlijk niet wegnam, dat ook
aan kwesties van minder of heel wéi
nig belang door enkele leden geraakt
werd. In één opzicht was er een merk
waardige kant aan deze bijleenkomst:
dat er namelijk het woord gevloerd werd!
door leden, wier geluid men andjers het
heele jaar door niet verneemt, zelfs niet
bij de behandeling der gemeentöbegroo-
ting.
Onder de ingekomen stukken! \yas êien
aanvraag om een voorschot uit 's Rijks
kas van f125.000 ten behoeve v.an den
bouw van arbeiderswoningen. Dergelijke
verzoeken zien wij gaarne komen, onf-
dat ze een zeer sympathiek doel heb
ben-: verbetering der volkshuis-vesting; eenigszins zonderlinge houclingf aan. Hij:
welke in onze stad zop dringend noo-
dig is.
De gewichtigste aangelegenheid, wel
ke gisteren aan de orde kwam, was de
voorgestelde wijziging) lin de verordening
op de heffing der plaatselijke direkte
belasting.
Onze lezers Weten, dat door het Da-
gelijksch Bestuur onzer gemeente een
aantal wijzigingen in die verordening!
zijn ontworpen, tengevolge waarvan die
belasting juister en billijker zal worden
geheven. Zoo werd vooreerst voorge
steld, om den aftrek' van person eel e-,\
bedrijfs- of vermogensbela'sting in het
vieryoig. hier ter stede niet m'ecr toe te
laten. Dit stanpunt wordtf reeds' door
nagenoeg alle gemeenten in het land' in
genomen 't werd tijd, dat Lcidicn volg
de. Deze belastingen, R. en W, zei
den het zeer juist 1 toCh, zijn te be
schouwen als uitgaven, die nu eenmaal
tot de gewone, op iedereen drukkend(c
lasten behooren, evenals huishuur, kos
ten voor de waterleiding, enz.
De Raad heeft dit standpunt van B.
en W. in het geheel niet aangevallen.
Een tweetal amendementen! Van ide finan-
cieëele commissie brachten ;er ook geeta
belangrijke wijziging) in.
Over andere wijzigings-Voorstellen is
breeder gediscussieerd. ReedM in die sec
ties was de wenschelijkheid1 geuit, dat
da grenzen der klassen, vporal voor de
niets jn hlaar te bewonderenIs zij [niet
een beetje femelend? opperde zij, een
vragenden blik richtend op graaf Dor
nick. Haar broeder is wat stijf en ziet
er al zoo oud uit.
Wees toch wat toegevend, freule.
Hij is altijd nog een jaar jonger dan ik.
Gaby's blauwe oogen drukten een
voor hem zeer vleiende bewondering
uit. Al sprak zij niet veel, haar oogen
konden toch zeer veelzeggend zijn.
Tiny zat gedurende dit gesprek bij
den hlaard; het spel der vlammen scheen
haar geheele aandacht in beslag te ne
men want zij sprak geen woord ten
gunste van haar vrienden.
Broeder en zuster begaven zich' in-
tusschen door het altijd nog onvrien
delijke weder naar hun woning.
Hoie jammer, dat de Landk'ron's
niet altijd hier zijn, sprak Magna. Welk
een aangename nabuurschap zou dat
vioor ons zijn.
Ik vrees, dat zij niet lang zullen
kunnen blijven. Alle voorteekenen zijn
er, dat wij een ernstigen tijd tegemoet
gaan. In beide landen denkt men ern
stig aan de mogelijkheid van een oor
log. Josi zeide mij, dat hij slechts door
het voorgeven van dringende familie
aangelegenheden verlof kon krijgen.
Volgens een familiegebruik moet de va
der, als hij niet hier woont, zijn oud
laagste inkomens vernauwd zouden
worden, om daardoor tegemoet te ko
men aan het euvel, Ö,at door aanslag naar
het middencijfer van elke klasse de laag
ste inkomens v,an die klasse moeten bij
passen, wat van de hoogere te weinig
geheven wordt. De heer Zwiers, die
blijkbaar de voornaamste woordvlo ier
over deze kwestie in de afdeeling is ge
weest, heeft in de openbare vergadering
v|an gisteren zijn betoog herhaald, waar
bij). hij o. i. zeer 'helder het goieid recht
van zij-n systeem heeft uiteengezet. En
kele collega's zijn hem hijgeVallen, doch
de voorzitter heeft met klejmf gewézen
op de groote ontstemming, welke uit
verdere doorvoering van vernauwing der
grenzen zou voortvloeien, en dit argu
ment heeft bij' ae vroede vaderen nogal
ingeslagen.
De verdere besprekingen kunneh we
wel passeeren, om'dat het verslag daaruit
voldoende heeft aangestipt voor dege
nen, die er, belang in stellen. Alleen wiD
Ien we even erop de aandacht vestig
gen, dat de profeten in onzen Raad, zich
weer hebben doen gelden. Een Vorige
raa/cfs'zitting hoorden we een raadslid
vol pathos uitroepen: dat heb ik zoo-
Veel jaren geleden al voorspeld. Giste
ren kwam datzelfde raadslid/, 'gesteund/
door een partijgenoot, verklaren, dat hij
vijf jaren geleden eigenlijk eenzelfde
voorstel had gedaan als Be en We thans
indienden. 'Waar dergelijke miediedeelin-
gen anders voor dienen rian yoor zelf
verheerlijking is ons niet redht duidelijk.
De heer Pera nam tenslotte wel een
zeide, dat de wijziging hem volstrekt
niet bevredigde, dat hij veel liever alle
voorstellen zag ingetrokken en dat hij^
gebeurde dit niet, tegen zou stemmen.
De Voorzitter verklaarde zich niet tol
terugname van de wijzigingsvoorstellen)
bereid, omdat dan die weg tot elke ver
betering werd afgesneden en de heer
Pera verzette zich ér niet tegen, dat) 'de
Verordening zonder hoofdelijke stem!-
ming werd aangenomen.
Met vreugde zal door de betreffendie
beambten in gemeentedienst wel Ver
nomen zijn, dat ook voor hen salarisver-I
betering ia,an Ide orde Izal gesteld worejen.
W|a(ar de Raad herhaaldelijk zooi gul Was
tegenover hoogere ambtenaren, mlagl wel
er op gerekend worden, dat hij ook met
het oog op deze minder bezoldigd^
functionarissen, die In de gemeente even
onmisbaar zijn, een royaal standpunt
zal innemen. I
ALGEMEEN OVERZICHT.
De besluiten, door Joeansjikai uitge
vaardigd en waarvan wij gisteren mel
ding maakten, iblijken liet karakter van
eert staatsgreep
te hebben. De Pekingsdhc correspondent
van de „Daily Telegraph" geeft van die
besluiten, tegen do Koeomingtang-partij
sten zoon „Landskfoh" als woonplaats
ovcerdragen, niet een deel der Inkom
sten.
Dan zou Josi zich' hier vest' 'en
en onze buurman worden. Mogelijl ou
hij dan wel spoedig huwen, zeide Mag
na opgewekt. Hoe schoon is zijn zuster
Gaby, niet waar? Zij heeft een gezicht
om mee te dwepen.
Mij bevalt freule Tiny beter. Er
is leven en uitdrukking in haar gelaat.
houd ook veel van Tiny. Toen
zij voor twee jaar bij ons logeerde, was
zij een alleraardigst bakvischje vol
nieuwsgierigheid en belangstelling voor
alles. Nu schijnt zij zeer veranderd. Hebt
ge wel gezien, dat zij bij Josi's dronk
op ons land niet mede klonk?
Zij overdrijft een weinig, zeide
Bernard verschoonend.
Kort daarna stond het rijtuig voor
hun woning.
Wij zijn er, sprak Magna's broe
der. Ik zal niet uitstappen, daar h'et al
laat is en ik ternauwernood op tijd in
Brückhoven zal kunnen zijn, om de in
mijne zorgen aanbevolen dame af te
hlalen. Zeg dat aan vader en wensch
h'em namens mij goeden nacht. Gij moet
ook niet wachten op mijn terugkomst,
het zal laat worden eer ik thuis kom.
(Wordt vervolgd).
