6
(.6) MAGNA.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
5e Jaargang
No. 1239.
Bua^eaai OUD!S SINGEL S-S, L^BDgN.
latere. Telefoon 935. Postbus 6.
OTT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAa UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevrthm-veraefcertng
het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Lekten 9 cent per week
'1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.3Ö per kwartaal. Franco
post f 1-50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/# cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent
Donderdag
November
1^13.
De ADVERTENTIEPRIJS Dedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
:irrezonden mededeelingen van 15 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
.vijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine AdvertentlEngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertemien) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrokktogsn 1—5 regels 50 cent, Iedere regel meer 10 «ent
i* Neutrale Scholen.
De Belgische Socialist v. d. Velde, in
kamer ginds het schoolwetsontwerp
Poullet besprekend en natuurlijk bestrij-
:nd, getuigde vierkant:,, weinig ach-
Iting te hebben voor de neutraliteit". H,et
roord neutraal „bezeert hem de lip-
de onzijdige syndicaten zijn hem
haast „een gruwel" en een neutrale uni
versiteit acht hij; „niet denkbaar".
Mooi.
Maar luister nu naar dezen snellen
draai.
Na opgemerkt te hebben, dat in deze
materie oorlog wel de bron lijkt der
beste dingen, ging v. d. Velde plotseling
voort
„Echter ben ik bereid te erkennen
dat wanneer het geldt de school voor
de jeugdigste kinderen, een neutraal
onderwijs mogelijk en gewenscht is.
Die school moet zijn een huis van vre
de, waar al de kinderen moeten lee-
ren elkander te waardeeren en te be?-
minnen".
Alzoo: wat voor ouderen „een gru
wel", een „niet denkbaar" iets moet ge
acht worden, zou dus voor kinderen het
toppunt van alle wijsheid zijn?
We zullen aan deze redeneering niet
veel woorden spillen, want we kennen
soort „vrede" ,door neutraliteit ge
kweekt, maar al te goed.
Nu heeft v. d. Velde in den loop zij
ner rede ook een wei vernuftige ver
klaring gegeven, waarom zijn geestver
wanten geen eigen scholen stichten. Zij
Aoen -dit niet „wijl noch (het rationalis
me, noch het socialisme in de lagere
scholen dient onderwezen."
Accoord.
Maar waarom bouwen zij dan' geen
eigen neutrale scholen, als dit soort dan
toch zoo voortreffelijk is?
Waarom riïet?
Bij al hun luid uitgekreten liefde Voor
volksontwikkeling enz. hebben de roode
heeren daar uit eigen zak al net zoo
min wat voor over al£ de vrijzinnigheid.
Van der Velde zeide 7t in de Belgische
kamer zelf:
„De 'toegestane subsidies zijn niet
hoog genoeg om te voorzien in all de
kosten aan het oprichten eener school
verbonden. Uit een Katholiek pros
pectus blijkt dat een klas een 5000
fr. kost en het oprichten eener school'
een uitgave van 160.000 frank veroor
zaakt. En dan nog moet worden voor
zien in de kosten van onderhoud.
Want een derde dezer kosten valt ten
laste van de stichters, daar de staat
alleen tweederden ervan draagt".
Aldus verzucht v. d. Velde, wiens par
tij intusschen Wel geld heeft voor allerlei
volkshuizen, zoodat hij armoede niet "tot
excuus kan voorwenden, zooals hij
scheen te willen doen.
|H>oe 't zij', onwillekeurig geeft deze
socialist den Chrssleliiken partijen 'hier
mede Weder een pluimpje. Z;ij toch heb
ben nooit tegen de kosten opgezien om
FEUILLETON.
- rk kjapi en |\vil slechts van één stand
punt de zaak beoordeelen. Ik ben een
Oostenrijksche, niets anders dan een
0o nrijksche.
Als ik nu antwoordde, dat ik
slechts als Pruis oordeelen kan, zou de
Zaak waarlijk zwaarwichtig worden
Bet is echter Waarschijnlijk, dat gij daar
op al spitst, voegde hij er nadenkend
aan toe. En toch hebben wij' altijd hog
een 'gezamenlijken bodem, als Duit-
sch'ers namelijk.
Tiny haalde minachtend de wenk
brauwen op.
Dat is tegenwoordig zoo'n bezwe-
ringsthcoriede andere Duitschers zul
len echter wel jaan onze zijde staan. Maar
u durft men dat zoo niet zeggenGij rijt
tiet alleen Pruisen, gij rijt ook Pruisi-
beambten, niet waar?.... Waarom
rijt gij dat eigenlijk. Waarom blijft gij
rie.t, gelijk uw vader: onafhankelijk op
eigen bezjtting?
Omdaj: naar imij'n opvatting de man
plichten jegens rijn vaderland en
tijn volk te vervullen heeft, gaf Ber
nard kalm maar beslist ten antwoord.
Wie diensten bewijzen kan moet niet,
Onderwijsinrichtingen te stichten naar
hun geest. Langen tijd hebben zij 7t zelfs
aangezien, dat zij daardoor langs onbil-
lijken weg, dubbel moesten betalen voor
de volksontwikkeling. Dat zij deze on
billijkheid nu eindelijk eens stop willen
zeiten is waarlijk hun goed recht, ook
wijl neutraliteit „een gruwel" en een
„niet denkbaar" onding is.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Gisteren is verschenen die proclamatie,
waarbij koning
Lodewijk III van Beieren
herinnert aan de ziekte, waaraan koning
Otto reeds meer dan 27 jaar lijdjt, zon
der-dat er eenige hoop op herstel is,
en zegt dat hij in 's lands welzijn het
zware besluit heeft modten nemen om
krachtens de grondwet hejt regentschap
voor geëindigd en den troon voor onbe
zet te verklaren. Di enten gevolge 'heeft
hij als koning de regeering des lands
aanvaard. Na voorlezing dezer proclama
tie in de Kamerzitting van gister, bracht
de voorzitter een Hoch uit op den ko
ning, waarmee het heele Huis instemde).
De beraadslaging over het raippiort der
geneeskundigen omtrent de ongenees
lijkheid van koning Otto. werd tot heden
uitgesteld.
Koning Loldewijjk zal pp 12 dezer wor
den ingehuldigd in (Je troonzaal Van
het rèsidentiepaleis.
Spoedig na de voorlezing der procla
matie van den koning^ .werd deze jn
de stad aangeplakt
Van alle openbare gebouwen werd de
Bieiersche vlag uitgestoken. De borid's-
vorsten en buiten landsche regeieringen
hebben vanochtend van de troonsbestij
ging bericht ontvangen.
De koning heeft een omvangrijke £m'-
nestie afgekondigd.
Volgens koninklijk besluit worden de
titel en de eererechten van koning Otto
door de troonsbestijging van koning Lo
de wijk niet veranderd.
Italië en Oostenrijk
Hebben op hun nota een antwoord y'an
Griekenland ontvangen', Waarin het ze^t,
dat het de internationale commissie tot
afbakening van de grens van Zuidelijjk-
Albanië niets in den weg heeft gelegd,
maar dat de mbeilijlkheden, die de £om-
missie bij haar werkzaamheid onder
vindt, het gevolg zijn van de omstan
digheid, dat Zuidelijk Albanië werkelijk
Grieksch is en niet bij Albanië moei
worden ingelijfd.
Voorts eindigt hdt antwoord, naar het
heet, met "deze zinsnede
„(Griekenland zal het Albaneesch ge
bied eerst ontruimen, als de zes groo(te
mogendheden (niet enkelen ervan) dit
uitdrukkelijk verlangen"i.
Dit zal echter niet spoedig geschie
den. De „Echo de Paris" zegt nl. te
weten dat Engeland, "Frankrijk en Rus
land Voornemens zijn te Weenen en Ro-
als de daglooner, voor rich zeiven le
ven. Vooral den adel is dat onwaardig.
Tiny keek eenigszins beschaamd voor
zich.
Je bent vandaag werkelijk onuit
staanbaar, Tiny, zeide haar broeder,
toen het gezelschap opstond om zich
naar de aangrenzende vertrekken te be
geven. Waj scheelt er sinds eenigen
tijd aan, dat gij zoo onaangenaam rijt?
Tiny maak,te zich ongeduldig los van
den arm van haar broeder en vluchtte
in een der diepe vensternissen, die eetï
aantrekkelijkheid der vertrekken van het
slot „Landskron" vormden.
Ook Wan da zocht in zulk een nis haar
toevlucht, terwijl de overigen rich in
ongedwongen groepen verdeelden.
Graaf Landskron en Behrenberg ston
den in een druk gesprek verdiept, ter
wijl Gaby's mooie handen en bekoor
lijke bewegingen tot haar recht kwamen
bij' het schenken der koffie in de sier
lijke kleine kopjes. Zij zag er recht huis
moederlijk bij uit, wat Dornick zeer
scheen te bewonderen.
Gij hebt dus werkelijk voor eeni
ge jaren met gunstigen uitslag uw eind
examen afgelegd? vroeg de oude graaf,
met onverholen bewondering Behren
berg aanziende. Waarom hebt gij dat
toch eigenlijk gedaan, als gij toch niet
in staatsdienst treden wilt. In de heer-
me een nota in te dienen ten betoplgfe
dat het Europeesch ooncer| met afzon
derlijke stappen van een of van einkele
mogendheden onvereerigbaar is. Wan
neer Oostenrijke en Italië doordrongen
waren van de overtuiging dat de samen
werking van alle mogendheden waar
borgen geeft tegen verwikkelingen over
de grenzen van Albanië, dan zouden zij
zich stellig hebben gewacht idoor on
hoffelijk optreden resultajten te berei
ken die ook met correcte middelen te
vlerkrijgen Zijn.
Indien lediter de kabinetten te iWieem'en
en Rome aan eigenmachtig handelen de
voorkeur nnoChten geven boven geregel
de samenwerking dan zullen de 'mogend
heden der Drievoudige Entente d|aft niet
lijdelijk aanzien en maatregelen in^mien
om hunne belangen en waardigheid te
beschermen.
Men houde echter wel in het oog, daft
deze grimmige uitlating, vian de „Echo
de Paris" geenszins officieel isi.
Een ernstige spoorwegongeluk
is voorgevallen te Melim, waar een snel
trein uit Marseille tegen den posttrein
van Parijs inliep, D,e posttrein, die ui|t
7 wagens bestond, wend letterlijk aan
guizels geslagen. In twee ervan zaten
40, o£ 50 ppstoomimiezen.
Het eerste onderzoek paar de oor
zaak yan de ramp vijst uit, dak zij
toegeschreven .pipet worden aan onvoor
zichtigheid yan den machinist ,Duihaine
die met den imiailtrein, komende yan!
Marseille, met een vaart van ongeveer.
90 kilometer in het uur door heft sftaB
tion van Melun reed, niettegein(s1}a,aiid!e
drie seinen hem1 volstrekt verboden het
station binnen te komen,. ,De uit Parijs
komende posttrein reed nu van terzijde
op den mailtrein in. De wagens, die de
post voor Ponfarlier, ,Mon(t Cenis^ Be-
san £on bevatten, zyjn verwoesjt De gas-
reservoirs ontploften, en binnen enkele
minuten begon de wrakhoop der wagens
te branden. Het reddingswerk word\j
zeer bemoeilijkt, daar de spoorlijnen
slechts door walmende to opts en verlicht
worden en door de vlamimlen^ d(ie aan
de verwoeste wagens lekken. Did loico-
miotief van den poistjtrein heejjfe ^ich 1.20
meter in de aarde gewoeld.
Verschrikkelijke tponeelein deiden zich
bij heft reddingswerk voor. Zoo zat een
vrouw onder den tender beklemdl die
haar bewustzijn niet verloor en na een
onduldbaar lijden van 7 uur nog helder
van geest stierf, zonder daft men iets
te harer redding had kunnen dpen.
Laat in den nacht waren er 40 lijken
gevonden en verschillende gekwetsten
waaronder 2 Hollanders, die slechts ge
ringe verwondingen opgfeLoopen hadden.
De ernstige gekwet^ften werden naar het
ziekenhuis gebracht, waar zij door Pre
sident Poinqaré, die aanstonds naar d|e
plaats des onh.eils Wals! gekomen, wer
den bezocht. Zeer bewogen bleef hij
aan het bed van alle gewonden Bta'a'nJ
schende omstandigheden zou u dit mis
schien niet licht mogelijk rijn.
Tijdens mij'ns vaders riekte kan
ik „Feldhaus" niet verlaten. Ook is er
mij veel aan gelegen den post van Land
raad hier Je behouden. Het groote exa
men legde ik hoofdzakelijk af tot mijn
eigen voldoening en om de wenschen
mijner overleden moeder in vervulling
te doen gaan. Gij wenscht mij nog altijd
een grootere eer en hoogere werkzaam
heid toe.
Uw regeering zou werkelijk aan
haar traditie ontrouw moeten worden,
eer iemand uit deze provincie op een
hoogtere staatsloopbaan zou mogen re
kenen.
Wij inoefen zonder eergierigheid
ons land dienen, aptwoordde Bernard
met gemoedelijken humor. Op ieder
vlek kan een man zich verdienstelijk
maken.
Wat was dat nu eigenlijk aan tafel
met mijn broeder? vroeg Magna intus
schen aan Tiny, die op de vensterbank
zat, mistroostig voor zich uitstarend met
het hoofd op de hand geleund. Hebt
gij met hem gekijfd?
Gekijfd? Er valt niet met hem te
kijven. Daarvoor spreekt hij te veel als
een oude professor! riep Tiny ongedul
dig uit.
en Vroeg naar hun toelstanld» ln den
trein bevond rich ook de post ui(t Tunis
en Algiers Waaronder een groote zen
ding juweelen.
De machinist van den mailtrein hoe
wel licht gewond, is gevangen genomen
en in staat Van beschuldiging gesteld.
GEMENGD.
DjC Chineesche regeering heeft
manifesten uitgevaardigd, waarbij de
Koeomingtang (de partij der ppposiltie
in het Zuiden van China) wordt odttbon-
den ien de zetels van leden djezerpjartijifl,1
het pjarlement voor onbezdt wordein vier-
kiaarid.
jDq zeer uitvoerige manifesten zijn ge
grond op de overweging dat oproer en
Voortdurend ^verzet itegen de regeering
allen vooruitgang tegenhoudt
Er heerscht opwinding over dit optre
den van de regeering, die afdoende mili
tair e maatregelen heef,t genomen, voor
zij tot dezen s|tap overging. Mitsdien
is geen verstoring der ordg te wachjten.
jpe intieme vrienden van Huerta
kennen den inhoud van.de nota uit
Wi a s h i n g ton. Daarin wordt verklaard,
dat indien Huerta nieft onmiddellijk af
treedt en zich onthoudt van de samen
stelling van een nieuw Kabinet, presi
dent Wiilson een ulti'niaitunf zal zenden,
da,t indien het nie{t door dje Mexicaan-
sche regeeirng wordt injgtewiligd, Wil
son er toe zal dwingen, de machtiging
te vragen van het congres om1 tot stren
ger maatregelen tegen Mexico over te
gaan.
Verkiezing Provinciale Staten van
Zuid-Holland.
Gisteren heeft de stemming plaats
gehad voor de verkiezing van een lid
van de Provinciale Staten van Zuid-Hol
land in het district Gouda.
Het aantal kiezers bedraagt 13272. Uit
gebracht zijn 10670 geldige stemmen,
waarvan op de heeren
Jhr. mr.!Wj.TIh. C. van Doorn (lib.) 4039,
A Dijkgraaf (soa-deni|.) 862,
R, U. Jongenburger (anti-rev.) 5362,
Dr. E. A. Keucheiiius (dhr. sod.) 100,
,G. Roos (vrij-antkrev.) 257 stemmen;
zoodat gekozen is de heer R* U.
Jongenburger.
De verkiezing strekte ter vervulling
van de vacature, ontstaan door het over
lijden van den heer Vingerling.
De onzen hebben rich kranig geweerd
tegen de met alle man en macht op
komende vrijzinnigen.
De ouderdomsrente.
Naar het „Hbld." meldt, zullen op
9 Dec. a.s., den dag, pier uitbetaling van
de ouderdomsrente aan zeventigjarigen,
twee termijnen van de rente worden uit
betaald, nl. voor de week van 3 Dec.
(dag der invoering van art. 369 der In
validiteitswet) en voor de week van 9 Dec.
Gij schijnt bijzonder slecht gehu
meurd, sprak Magna, haar licht over het
zachte bruine haar strijkend.
En aan Josi, die inmiddels gena
derd was, als een magneet aangetrokken
door Magna, vroeg deze:
Wat is er toch met Tiny gebeurd?
Ja, gij moet haar maar eens tot
rede brengen. Ik geloof werkelijk, dat
de tijd haar het hoofd op hol breng i.
Maar zeg mij eens, Tinerl, ging hij op
zachter toon voort, is dat met Dornick
al lang zoo? Gij hebt niets daarvan ge
schreven? Hij schijnt met volle zeilen
op Gaby aan te stevenen.
Onnatuurlijk vond ik dat niet,
meende Magna. Hoe schoon immers is
uw zuster. Ik weet niet, wat ik meer in
haar bewonderen zal:i haar gestalte, de
regelmaat harer trekken, haar schoone
teint of haar prachtig haar.
Zij liet haar blikken bewonderend rus
ten op Gaby Landskron, op haar lie
felijk aangezicht, verlicht door het flik
kerend haardvuur, waarbij zij zich eeni-
'ge oogenblikken Rad nedergezet.
Ben je ook al behekst door haar?
vroeg Tiny jaloersch. Als ik Gaby vijf
minuten aankijk, zou ik haar wel eens
willen dooreenschudden om te maken,
dat ze een ander gezicht zet. Ik ben
maar liever zoo leelijk als ik ben, dan
zoo'n steenen beeld, bromde Tiny.
Veiligheid passagiersvervoer ter zee.
Bij Kon. besluit is een delegatie aan
gewezen ter vertegenwoordiging van de
NederlandsChe Regeering op de in Nov.
te Londen te houden internationale con
ferentie betreffende veiligheid van het
passagiersvervoer ter zee;, en zijn daarin
benoemd: tot algemeene leden de hoeren
J« V. Waerdsma, president-directeur van
de HoLland-Amerika-lijn te Rotterdam
tevens voorzitter; H. Si. J|. Maas, con jjIl
generaal der Nederlanden te Lon
tevens onder-voorzitter; A. EX. Muller,
hoofdinspecteur voor de scheepvaart te
's GravenhageJ. (W|ilmink, directeur van
de Kon. Hollands che Lloyd te Amster
dam; J. [W[. G. Coops, referendaris bij
het departement van Landbouw^ Nijver
heid en Handel, tevens secretaris, te
's Gravenhage; tot technische leden de
heeren: prof. E. Vossnack, hoogleeraar
aan de Technische Hoogesdiool te Delft;
M. G. de 'Gelder, voorzitter van de com
missie tot vaststelling van de minimujmr
uitwatering, directeur van de Rotiterd.
Droogdok-Mij. te RotterdamH. J. Nier-
strasz, chef van /den tedhnischen dienst
der radiotelegirafie te ScheveningenP. H>.
Gallé, adj.-directeur bij het Kon. 'Ned.
Meteorologisch Instituut te De JMt
Amsterdam III.
Hiet „Volk" poiogt niet de teleurstelling
over den in Amsterdam 111 geleden
nederlaag te verbergen en dat is ook
maar verstandig. Het bliad noemt dien
nederlaag (wij citeeren) „te gevoeliger,
daar zij ons werd toegebracht op liet
sterkste punt van onze macht", en on
danks een flinke schriftelijke "en fnóMBe-
linge propaganda door het bestuur van
de partij-afdeeling in dit district
„De weinige getrouwen uitgezonderd,
die als altijd ook nu avond aan avond
hun toewijding gaven7'" - 'aldus schrijft
de redactie, „saheen het socialistisch
Amsterdam met een ongekende eenstem
migheid te hebben besloten, nu eens met
de armen over elkaar aan te zien, hoe
avond aan avond de liberalen ljuira bluf-
tocht voortzetten, hoe het liberale vci^
kieringsorganisme wroette iin het imge-
want van Amsterdam III.'7 De „licht
zinnige slapheid77 van dc Amsterdamscjhe
partijgenooten acht het „Volk" de eenige
reden, Waarom de (SI. D|. A. P|. deze ne
derlaag moet boeken, „eene slapheid, die
haar oorsprong vindt in de verdeeldheid
die bij de portefeuille-kwesti-e de partij
zoo diep heeft geschokt7'
Vervolgens bezweert de redactie in
sterke bewoordingen haar politieke geest
verwanten de volgende week bij de her
stemming revanche te nemen. Over .de
geheeie linie van het roode leger te Am- 1
sterdam wordt alarm geblazen, en zelf9
de hoofdmannen in het parlement wor
den te hulp geroepen. De redactie deelt
mede, en een telegram van pir. Troel
stra bevestigt dit in hetzelfde nummer
der courant, dat de geheeie sociaal-de-
mocratischc kamerfractie ziich beschikbaar
stelt voor den herstemmingtestrijd in Am
sterdam IIL
Wij zullen jc die opmerking van je
leelijkhteid maar toegeven, om je niet
to ij del te maken, zeide Josi, met onm's
kenbare broederlijke tecderhcid naar zij
ne nister blikklenld. 't Zou anders voor
mij een leelijke tegenvaller wezen, ging
Rij voort, zich tot Magna wendend, tot
zwager te krijgen, iémand als Domeck,
dien ik van mijn jeugd af niet heb 1 n-
nen uitstaan. Ik ben- er blij om, Tiny,
dat hij niet op u 'toog heeft laten jvalleh
en ilk 'Iben nieuwsgierig wat Gaby er
van zeggen zal.
Magna, ik kom morgen bij je, zei
de Tiny, plotseling opstaande. Ik moet
je spreken.
't Zal mij aangenaam wezen, Tiny,
maar als 't mogelijk is, laat er de po
litiek buiten.
Zegt gij dat om uw broeder? Die
geeft daar niet veel om. Of denkt gij,
dat hij zich zal laten „einsperren."
Wees niet zoo te goeder trouw,
freule Magna; uw vriendin is werkelijk
gevaarlijk, sprak nu graaf Dornick, die
zacht genaderd was, een stoel nabij trok
en zich bij de gronp nederzette. De aan
vallen zijn de freule nauwelijks vol
doende om van haar vaderlandsliefde
blijk te geven. Wie weet, wat zij nog in
het schild voert, om Oostemïjk's tegen
standers te vernietigen.
(Wordt vervolgd).
