18
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
5e Jaargang
No. 1224.
Ouiresss QUDB SINGEL 54, E.fE2S23BNL
Interc. Telefoon 935. Postbus
IT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ctagevaflen-TCirekerlng
bet GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD toot Lelden 0 eent per week
1.10 per kwartaalbij ome agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
post f 1-30 per kwartaaL
Afzonderlijke nummers 21/, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent
Z iterdag
October
1013.
De. ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
;""P7onden mededeellngen van 15 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
vijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine AdvertentlSngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentlën) 1-5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent Iedere regel meer 10 cent
Dit nummer bestaat uit DRIE
BLADEN en een GEÏLLUS
TREERD ZONDAGSBLAD.
Jhr. Mr. Victor de Stuers.
Over dezen Katholieken veteraan valt
einig nieuws meer te zeggen, zoozeer
as zijn verdienstelijk leven een open
jek, waarin gretig werd gelezen. De onh
andigheden brachten trouwens mede,
it ieder al eens een blad van dat boek
«Sloeg, want om monumenten te be-
hermen, kunstwerken tegen verval te
ihpeden, wanSmlaak te bestrijden en de
fc.oonh.eid te dienen, daartoe was' 't
iak noodig vooral toen Holland' op
tistiek gebied nog zoo 'smal dacht
!t de 'heer de Stuers in 't openbaar
ptrad en luide de artistieke 'misstanden,
idke zoo welig tierden, hekelde.
En hekelen kon hij! Met bijtend sar-
isme vermocht hij zijn tegenstanders
ontwapenen, bij Welk werk hij zonder
anzien des persoons handelde, wijl 't
tlang der kunst hero boven alles ter
arte ging. Stellig heeft hij zich daarbij
rel eens vijanden gemaakt en niet altijd
- zijn ambtenaarsk'amer in het departe-
lent van Binnenlandsche Zaken bevatte
imaangaiande tn'erkwaardige getiuige-
assen, welke hij den bezoekers gaarne
xpliceerds— niet'altijdl liep alles even vlot
an stapel, maar het éinde kroont bij hem
eerlijk het werk. Algemeen erkent midn
tails zijn juist inzicht, zijn waar oor
kei, zijn onmiskenbare verdiensten, wat
lorwaar niet weinig ook hieraan te dan-
Bis,dat mr.deStuers waar noodig nooit
toomde, met persoonlijke opofferin-
(m zijn sdhoon doel na te jagen en
lieeds met groote onbaatzuchtigheid helt
ind van Rembrandt en Jacob van Cam-
>en gediend heeft
Moge de Zeventigjarige volledig her
tellen en nog lang kunnen genieten den,
Brtverheffenden aanblik*, welke het in
leeds ruimer kring opluiken v,an ware
aast 'en van waarheid in d'e kunst Voor
leml is.
i* Indië.
Over 'dit land., hetwelk 'door het eed
genootschap De IWjaal Malefijt-Idenburg
naar den rand van 'den afgrond Werd
[evoerd verkiezingsstijl 1913 over
lit land blijven Ide gunstige berichten
lanhouden.
Zoo moet nu weer het Hbtd. ver-
Uaren, dat de memorie van toelichting
op de Indische begrooting voor 1914,
looals die onlangs bij de Tweede Kamer
verd ingediend, wederom een gunstigen
lijk geeft op de Indische financiën. Voor
den gewonen dienst wordt een voofdee-
!g verschil verwacht van f 1.415.386.
Bovendien bleek de laatste jaren voort
durend, .dat de ramingen, der ontvangsten
in belangrijke mate door de uitkomsten
werden overtroffen.
„De laatste jaren''. Waren toen niet
">e zgn. achterlijke Ghristenen aan 't
bewind, zoowel te Buitenzorg als op 't
Plein 1
Gelukkig dat de heer idenburg voor-
loopig nog op zijn post blijft om zijn
verstandig beleid verder door te voeren.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Algemeen wordt verwacht, dat het gis
ter door ons vermelde optreden van diefri
Duitschen kroonprins in zake de
Brunswijksche kwestie
geen nieuw uitstel voor de troonsbe
klimming van prins Ernst August zal
veroorzaken. Het eenige gevolg om dit
stelling nemen van den] kroonprins te
genover zijn Keizerlijken vader, diie in
deze aan den kant zijner eenige dochter
en haar gemaal staat, zal ialleen zijn da(t
hij nog voor langen tijd ver van het hof
zal verwijderd worden gehouden.
De „Lok. Anz." irueent toch te we
ten, dat teloor deni Pruisischen minister
raad goedgevonden is het volgende voor4
stel bij den Brunswijkschen landdag in
te dienen.
Aangezien prms Ernst August van
Brunswijk-Liineburg, zoowel door zijn
eed op het vaandel als in zijn brief aan
den rijkskanselier waarborgen heeft gef-
geven, dat hij de vermeende rechten van
zijn vader op Hannover nooit zal laten)
gelden, acht de Pruisische rege|ering, in
°verleg met de Brunswijksche, een uit
drukkelijke verklaring van afstand van
den prins ten aanzien van Hanno\er,
welke verder gaat dan deze béwijzen
van zijn gezindheid, niet noodig. In
plaats daarvan moet de prins op den dag
van zijn troonsbeklimming in) een plech
tige verklaring de grondwet des rijks
erkennen, welke dn artikel 6/Uitdrukte ijik
bepaalt dat Hannover van Pruisen deel
uitmaakt.
In dit artikel staat, dat Pruisen in den
Bondsraad „met de vroegere stemmen
van Hannover, het keurvorstendom Hes
sen, Holstein, Nassau en Frankfort" 17
stemmen uitbrengt.
In andere goed ingelichte kringenHtwif
feit men echter sterk aan de juisthejild1
v,an dit bericht van de „Lokal—Anzei-
ger".
iHoe het echter zij de geruchten 'blijven
loopen dat de laatste toebereidselen voor
de troonsbeklimming getroffen worden.
IHet Brunswijksche ministerie zal over
enkele dagen zijn opwachting gaani m!a-
ken bij den ouden hertog van Cumber
land te Gmunden, die ten behoeve vaiü
zijn'zoon iafstand van deni brunswijkschen
troon heeft gedaan. Uit het paleis te
Gmunden worden ook tal van kostbare
meubelen naar dat te Brunswijk overge
bracht. En voor de hertogelijke stallen-
te Brunswijk heeft de oude hertog aan
Zijn zoon 70 rij- en koetspaarden, ge
schonken, die daar tegen het einde van1
de maand zullen aankomen.
Frh. von Schale, leider der 'Wielfen-
partij in Hannover, is naar BrumsWijk
vertrokken om te zorgen dat het fpaleis
voor het hertogelijk paar in orde wordt
gemaakt.
Indien de bondsraad het voorstel van
Pruisen goedkeurt, zal de landdag van
Brunswijk er van in kennis worden ge
steld. De landdag zal daarop in geheime
zitting bijeenkomen en den1 prins uitnoo-
digen de regeering te aanvaarden, het
welk Ernst August met een proclamatie
doen zal. r
Een kort telegram vermeldde gistiér
het
vergaan der L 2
jhet nieuwste Zeppel'inluchtschip dat gis
ter zijn laatster» proeftocht zoui "doen al
vorens aan de marineautoriteiten te wor
den overgedragen. Een oifficieele mede-
deeling over de ramlp zegt, dat 3 minu
ten na de afvaart, op "290 M. hoogte,
tusschen de voorstel motorgondel en het
omhulsel een vlammenpluim zichtbaar,
werd. Twee of drie seconden later stond
't geheele luchtschip in lichte laaie éf\
ontplofte. Tezelfder tijd viel d'4.L 2 -lang
zaam met de spits naar beneden, totdat
op 40 M. hoogte een tweede ontploffing
(vermoedelijk van de benzine) weer
klonk. Bij den schok tegen den grond
volgde een derde ontploffing; het ge
raamte stortte ineen. Een compagnie ge
niesoldaten, personeel van het vliegveld
liepen toe en ook genejesheeren waren)
weldra ter plaatse.
Twee mannen, die nog levend bij dé
L 2 werden gevonden, zijn weldra
storven. Een luitenant werd zwaar ge\-
kwetst naar het ziekenhuis vervoerd waar
hij gisteravond overleed.
De overige 25 man zijn tijdens den
val gedood. De oorzaak van de ramjpl
wordt tot nu toe gezocht in een ontplof
fing in of boven de voorste motorgondelL
Onder de slachtoffers van de ramjp
yieil L 2 bevinden zich de korvetcomman
dant Behnisch, de oberbaurat Neumann,
de architect Pietzier, drie technische b&-
ambten, allen behoorende .tot de ma
rine. Tot de afdeeling luchtvaart defl
marine behooren de dooden kapdtein-
luitenant Freyer von Trenk, de marine-
ingenieurs Hausinann en Von Busch, be
nevens twaalf personen, machinisten,,
hulpmachinisten -en bootsmansmaten!..
Verder zijn nog gedood kapitein Gluth
en twee monteurs van de Zeppiejli'nwerf.
De zwaar gewonde, idiie later ook over
leed is de luitenant van het Königin Au
gusta-regiment Von Beuel.
De oorzaak, waarom'zich zoovele men-
schen f28) in het luchtschip bevonden,,
is, dat het was opgestegen vo-or een
hoogtevlucht en daarvoor meer dan ge
wone belasting wenschelijk is. Een oog
getuige zegt, dat de motoren al dadelijk
niet goed werkten, zoodat het vertrek
nog een kwartier is uitgesteld om ze na
te zien.
Statig steeg daarna om kwart over tien
de ballon op. "Boven uit de schuitjes
stonden de passagiers naar beneden) te
wenken. Velen staarden hen na. To-en
zag men plotseling een vuurstraal schie
ten uit het voorste schuitje. In een oog*
wenk was het geheele ;evaarte in rook
en vlamimen gehuld. Nog draaiden de
luchtschroeven. Op eens een gefsvéldige
ontploffing, die de ruiter, tot op 3 K.M.
afstands deed trillen. In een omtrek van)
2 K.M. zijn geheele reeksen ruiten ge
broken. Menschen, die voor de vensters
zaten, werden door de i luchtdruk van
hun stoelen geworpen. Eenige aviatebrs,
die in de lucht waren, konden ternau
wernood hun evenWichLbewaren. In de
school te Johannisthal éntstond een' he
vige paniek, doordat men aan een aard
beving dacht.
Toen kwam het geraamte, want meer
was er niet van o'/ergr bleven, raar be^
neden. Men zag lichamen er uit vallen.
SoirJmige ooggetuigen beweren gillende
kreten gehoord te hebben. Onmiddellijk
schoot van alle kanten hulp toe.
Vlak in de buurt hielden eenige ger
njesoldaten oefening. Zij behoorden tot
de eersten, die het brandende wrak be
reikten. Er was weinig meer te helpen.
Eenige slachtoffers werden nog levend
te voorschijn gehaald. De ongeiukkigen.
leden zoo vrees el ijk, dat zij de helpers
smeekten, hen uit hun lijden te verlossen.
Vele der helpers werdifen door het
gloeiende aluminium gewond. Maar Zij
lieten Zich niet ^afschrikken. Zij vertelljen
afgrijselijke bijzonderheden van verkool^
de ledematen, 'die zij'in de hand hiiêtyfem
bij het aanpakken der onherkenbaar ver
minkte lijken. Jntusschen kwam de brand
weer "Uit den omtrek en een lange reeks
zaeken-automobielen. Zij konden h'pg
gebruikt Worden om lijken te vervoeren;
deze lagen hedenmiddag in een lange
rij in de leege hal van de marinelucht-
schepen. Alleen een jong garde-officier,
Freiherr Von Beuel, die op zijn verzoek;
als gast meegenomen was, is nog levend
naar 'het hospitaal' gebracht
En nauwelijks was die ramp geschied'
of telegrammen meldden twee andere
vliegrampen, waarbij drie andere mili
taire vliegers zijn omgekomen. Van twee
Vliegtuigen beide in den nacht opgeste1-
gen is er een gevallen waardoor die twee
inzittenden direct gedood werden, het
andere moest een noodlanding doen,
waarbij een ontploffing het vliegtuig in
brand stak, en een der Inzittenden levend
yerbrandde terwijl de andere ernstige
brandwonden opliep.
Wiel een ongeluksdag voor het mili
taire Duitschland.
GEMENGD.
.Uit Rome wordt gemeld, dat de
Paus gisteren een 250-tal pelgrims uit
Keulen, tegelijk met e,en 3000-tal pel
grims uit Midden-Italië op den Doma-
sus hof in a ud iëntie ontving. Bij het
verschijnen van den H. Vader hi-eveni di'e*
pelgrims/een geestdriftig gejuich aan. |D<e(
„Schola Gregoriana" Izong onder leiding
van mgr. Müller en onder begeleiding!
van de Pauselijke kapel een b'e-dle tot
O. L. Vrouw voor het welzijn van den
Paus. De H. Vader gaf daarop met lui
der stemme den Apostolischen Zegen.
Het kabinet te iSofia lis d oo r R u s-
land gewaarschuwd, Idat indieni
Bulgarije in geval van nieuwe verwikke
lingen op den Balkan, zich niet onzijdig
houdt, Roemenië dezelfde houding ten
aanzien van Bulgarije zal aannemen.
Te Kon stantinopel loopen
wilde geruchten, dat men de voorberei
ding van een nieuwe staatsgreep
op het spoor gekomen is.
Die geruchten wordt voedsel gegeven1
door 'de omstandigheid, dat de chef van
de politie en -militaire gouverneur van'
Konstantinopel in de laatste dagen herJ
haaldelijk conferenties hebben gehad met
Talaat bei, den minister van binnenland!*
sche zaken. Ook neemt de politie maatre
gel-en van voorzorg.
"De directies der imljnen van Char-
feroiy hebben gisteren e(eji méBedeeling
doen aanplakken "Qat de l oon en, van T
November af, met 10 procent zuft
l'en verminderd worden. Ook de
mijndirecties van de Borinage, hebben
hetzelfde besluit genomen.
De directies der mijnen verklaren, dat)
zij dit besluit hebben moeten nemfeïi,,
wijl de marktprijs van de fabriekskolen
zoo laag is. De prijs van de genomen
kolen zal echter niet verminderd worden.
De Uranium Stoomvaartmaatschapi-
pij deelt mede, dat uit New-York bericht
is ontvangen, dat de Hol land sche
fa mi lie, waarvan het eene kind zich
in Montefiore bevindt, gered en in)
New-York is. Het is mevrouw Groen e-
veld—de Groot uit den Haag, met drie
van haar vier kinderen.
Koninklijke besluiten.
Blij Kon. besluit is prof. dr. ,W|. |H|. No-
lens, lid van den Mijlnraad, aangewezen
als voorzitter van dien Raadi en is ,A. S.
Talma, oud-minister van "Landbouw,, Nij
verheid en fclandel, voor den_ tijd van
vier jaren benoemd tot lid van den Mijn-
raad
is iHj. A. Su Schrijnemakens, hoofd der
St. Vincentius-burgen9chooI) te Amster-
dam, "benoemd tot ridlder iji de or-de yan
Oranje-Nassau;
is A. van [Wiarendoip, ontvanger der
gemeente 's-Gravendeel, benoemd tot
ridder in de orde van Oranje-Nassau;
is aan M. van Wiestrienen eervtfi? ont
slag verleend als ieeraar aan de R. JHl
B. S. te "Gouda;
zijn benoemd tot burgemeester te Put
te P. H Leys; te Beek en .Donk Q.
Verhaak; te Puttershoek N. A. de Jon-
cheere; te Weespercarspel J. C. F. Biletz
gemeente-secretaris; te Aardenburg »7 O.
Reepmaker van Belle; te Dwingelo-o F.
E. BI. van den Biesheuvel Sdhiffer, ge
meente-secretaris
is benoemd tot (directeur van het post
en telegraafkantoor te Oude Tonge J. J.
Noteman, thans commies der posterijen
en telegrafie 2e kL;
is aan A. Overduin eervol ontslag ver
leend als burgemeester van IWlestkapelie
is de directeur van het post- en tele
graafkantoor te Zeist C. Burgersdijk eer-
vdi avn zijn tegenwoordig beheer onthe
ven zullende hij tijdelijk met een anderen
werkkring worden belast;
is benoemd tot directeur van het post
en telegraafkantoor te Schoonhoven D.
Bijlo, thans in gelijke betrekking te Leer
dam.
Invaliditeitswet.
Bij Kon. besluit van 10 Oct. (Stbh
no. 388) wordt bepaald:
Na de eerste uitbetaling eeoer rente,
toegekend krachtens art. 369 o-f 370 der
Invaliditeitswet, kan jdoor den directeur
van het kantoor der posterijen, alwaar
de rente wordt uitbetaald, voor verdere
betalingen dier rente als- betaaldag wor
den aangewezen een andere werkdag diain
Dinsdag. De betaaldag kan daarna niet
meer op een anderen werkdag ^vorden
gesteld dan met goedvinden van den
rentetrekker. i
Indien de vastgestelde 'betaaldag valt
op Paaschmaandag, Pinkstermaandag^
Hemelvaartsdag, een Kenstdag óf Nieuw
jaarsdag, wordt de rente üitbetaald op
den daaraan voorafgaan den werkdag.
Art. 2. Van den Hoor hem aangewezen
betaaldag geeft de directeur van het kan
toor der posterijen onmiddellijk schrif
telijk kennis aan den rentetreMcer.
Een benoeming.
Donderdagmiddag had jn den Rotter-
damsch-en Raad de benoeming plaats van
een genees- en heelkundige bij het Bur
gerlijk Armbestuur.
Nummer één op de voordracht stond
dr. Konipg. v.
Nummer twee dr. Dagevos.
Met voorbijgaan van den 'eersten voor-
gedragene werdi door den raad be
noemd...* dr.Dagevos, V
Naar aanleiding vaii deze benoeming
heeft de „Maasbode" eenige zeer juiste
opmerkingen gemaakt, welike wij heb
ben opgenomen In ons persoverzicht van
heden. c
Tweede-Kamer verkiezing.
Mr. Paul J. Reimer, te Hilversum, die
door ide R. K. kie&vereeniging candidaat
was gesteld (in de vacature-Polak Am
sterdam III) heeft voor deze candidatuur
bedankt De R. K, kiesvereeniging heeft
nu candidaat gesteld den heer Dl Kuir
oer, voorzitter van den Katholieken Me-
taalbewerkersbond, 'behoudens nadiere
goedkeuring van het centraal bestuur dier
R. K. kiesvereenigingen.
LEIDEN, 18 October.
Debatingclub.
Zooals bekend, hebben eenigen tijd
geleden de R. K. vereendgingen de Jonge
Garde en de St. Jozetfsgezellenvereenir
ging het plan gevormd om in dit Winter
seizoen een reeks debatingavonden te
organiseeren. Gisteren werd de eerste
dezer avonden gehouden in het gebouw
van laatstgenoemde vereeniging. Inleider
was de voorfltter van de Jonge Garde,
de heer G. Molkenboer, die tot onder
werp had gekozen „Neutraliteit in het
vereenigings- en openbare leven is onbe
staanbaar". i
De korte, jnaar zakelijke inleiding, rif
kelijk geïllustreerd met voorbeelden van
zeer recenten 'datum, lokte een aange
name en vruchtbare discussie uit. Deze
eerste avond is reeds een suoces geweest.
Het bestuur dezer debatingclub zal
worden gevormd door twee leden van
beide genoemde vereenigingen, bijge
staan door den IWjeleerw. heer A. J. M.
van Meeuwen als geestelijk adviseur.
Aan het einde der vergadering deed
de voorzitter van de Jonge Garde den
leden een aangename mededeeling be
treffende 'de zooveel belovende uitvoe
ring van „ArtL et Rehgioni!". Elders 'id
dit blad is daar meer over Ie 'vinden
De le Mitrailleursafdeeling.
Hedenmorgen heeft kapitein I. P. J.
Verberne voor het Stadhuis aÖiier He
lste mitraiheurafdeeliing, welke sinds 1
October hier ter stede in garnizoen Tigt,
aan Burgemeester jhr. mr. dr. N. VC|.
de Gijselaar gepresenteerd
Omstreeks elf uur kwam de eenstö
mitrailleurafdeeling, bestaande uit zes
stukken, aangereden onder het vrooljjk
geschetter der trompetters.
Voor het Stadhuis werd' halt gehouden.
Op het hooge bordes hadden plaats ge
nomen de Burgemeester £n luit-kolonel
Ferf, commandant van de afdeeling véld-
artillerie alhier.
Kapitein Verberne reed daarop voor
het bordes van het Raadhuis en sprak
met luide stem, zobdat het verre de
Breestraat doorklonk, den Burgemeester
als volgt toe:
„Mijnheer de Burgemeester, het was
mij een voorrecht voor eerüge dagen bij
de opening van het AUütiair Invalidenhuis
getuige te zijn vap de JbeLangelooze
wlijze, waarop u en de Jngezetenein.
van Leiden medeleven met het leger.
Daarom is het dan ook voor mij
een nog grootere vreugde, ,dat de
lste mitrailleurafdeeling hier geplaatst
werd. Ik wensch de le mitrailleurafdée-
ling geluk, dat zij hier jn Leiden in
garnizoen is gekomen, en u, mijnheer
de Burgemeester, breng ik mijn hart-
grondigen dank, dat u mij in de gelegen
heid hebt gesteld, de le mitrailleurafdee
ling aan u te mogen presenteeren. Ik
geef u de verzekering, dat het personeel
van de le mitrailleurafdeeling mee zal
werken, om de goede verstandhouding
tusschen burgerij en garnizoen hoog te
houden. i
Zich daarop tot de afdeeling wendend,
riep kapitein Verberne zijn ondeirhoonigeii
toe: „Officieren, onderofficieren, koirpor
raals en soldaten! Ik noodig, u uit 'tof
een hoera! voor den Burgemeester en
de burgerij van Leiden!"
Aan deze utinoodiging werd vol geest
drift gehoor gegeven en luide weerklonk
door ide lucht het gejuich der soldaten.
De Burgemeester dankte daarop in
een kort woord.
Daarna weerklonk het commando:
„Om te defileeren, voorwaarts in stap",
en defileerde de geheele afdeeling voor
den Leidschen burgervader.
Waarmede deze korte plechtighid, die
door véle Leidenaars werd bijgewoond,
geëindigd was.
Met Stct na 244 zijn verzonden
wijzigingen in de statuten van de Ver
eeniging tot stichting en instandhouding
van eene Christelijke Kweekschool tot
opleiding van onderwijzers en onder
wijzeressen voor scholen mét den Bijbel
alhier. U A
-(Bij beschikking van den Minister
van Binnenlandsche Zaken is voor het
tijdvak van 1 Nov. tot en met 31 Dec.
1914 benoemd tot conservator bij de
geolqgie en mineralogie aan de Rijksr
universiteit alhier dr. A. Quaas, te
Berlijn. j ill
De dames M. Saraber en G. N. van
der Schenk, beiden alhier, zijn te Amster
dam geslaagd voor het examen vrije en
orde-oefeningen der gymnastiek.
De tooneelvereeniging „Futura"
zal waarschijnlijk in Januari een uitf
voering geven