DE TWEE VRIENDEN.
5e Jaargang
No. 1223.
Bureau OUDE SINGEL 34, LEIDEN,
latere. Telefoon 935. Postbus 6.
r BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAQ, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAOEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Lelden S cent per week
10 per kwartaalbij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
post I .SO per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
'nazonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
vijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Qroote letters naar plaatsruimte.
Kleine AdvertentiSngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentlSn) 15 regels 25 cent, Iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Lit de Leidsche Vroedschap.
og zelden wist de Raad zich met
c een bekwamen spoed door een Jangjè
nda heen te slaan.
)m half vier -daalden we al weer de
ige trappen van het stadhuis af.
n to oh. zijn verschillende niet-onbe-
grijke zaken afgedaan,
daaruit alweer blijkt, dat rn'en; fyet
richt v,an de behandelde punten niet
afmietlen naar de lengte <Jer redlef*
Tingen, die de Raadsleden eraan „gei
en te wijden.
la de gewone serie adres's'en kwami
de orde het onderzoek van .den ge-
fsbrief v,an den heer Wi. Pera, die,|
slechts enkele vergaderingen gleen
gang gfehad te hebben, thans .veer
t eere in den Raad terug korrit. Ook
Raad mag met dit feit wel worden
uk gewenscht, want de heer Pera is
eds gebleken te zijn een /bekwaam!
ijverig lid, die trouw op zijn postTs.
3 vormde hij steeds een schrille He
istelling met het Raadslid, dat rnaan-
en maanden achtereen schittert door
rezigheid, zoodat hij daar nu weer zat
een vreemde tusschen wie zijn col
a's moesten Zijn.
>.q meerderheid van! den Raad had
teren gelegenheid, omj een onedele
d terug te nemén. iVlen Zal zich her
eren, dat eenige vergaderinigiehj terug
heer J. P. CreyghJion gewipt werd
de ccumimissie van aanslag Voor de be
tingen op bedrijfs- en andere inkom*
n, louter wijl hij kalhol'ck is en dus
loort tot de partijen, die in de Raads-
1 in minderheid zijn. De vrijzinnig-dë-
craat J. Bot'ermans werd gekozen om
racature te verVullen, doch deze heeft
al duurde het wat lang, eer het be-
it kwam ten slotte de wijste partij
kozen en voor de eer bedankt
et op 1 na algemeene .stemmen heeft
de Raad den heer Creyghjtion her
ten.
Veer werden eenige besluiten geno-
n om gemeenten in .den omtrek mede
doen genieten van de in onze sleutels
ld ontwikkelde energie. Zoo zal heelt
izennet voor de waterleiding in
gstgeest worden uitgebreid (zoo
in dc gemeente Voorhout, waar
ids lang stemmen in dezen geest op-
igen, de eledriciteitsyoorzieningivér-
imd worden; zoo werd) eindelijk de
ereenkoinst inzake gasvoorziening te
azerswoude gewijzigd, om' Bi e n t-
lizen in de gelegenheid te kunneln,
lilen van Leiden uit gas te betrekken,
ïze stedelijke lichtfabrieken worden
ier en meer de Centrales, waaruit in
ijden omtrek licht en kracht verspreid
frdt
Het voorstel van drie Raadsleden, cun
ize gemeente ais zoodanig te doen toe,-
id'en t(ijt het in deze maand te Am-
irdaim! te houden congres voor Kinder-
lenuing en hare bijdrage te bepalen
f100. is gelukkig gekelderd. Wij
emen het gelukkig, omdat wij met
nige raadsleden van oordeel zijn, dat
FEUILLETON.
pi-
Hij had ook zijn woning in het hotel
in de rue du Bac, ofschoon hij. ver-
heidene huizen te Parijs in eigendom
Zat i
Zijn vader had dat zoo gewild.
De oud-graankooper had, met zijn
oopmansvernuft, begrepen, dat de hui-
in te Parijls aanzienlijk in, jigaarde zoud
en stijgen, dus dat men op geen betert
rïjze zijn geld beleggen kon.
.dit 0ogenblik \varen Rose en haar
'ün afwezig. i
Zij waren eenige dagen'geleden, naar
auidreuil gegaan, om den ouden Lasson
a zij'n vriend, vader 'Canteleur, te be
kken en vervolgens- zouden zij! eenige
'eken gaan doorbrengen, op het kasteel
a Guyonnière, dat Pierregeheel had
ten herstellen en in bewoonbaren staat
kagen. v.
Er hadden "heel wat gebeurtenissen
laats gehad, sedert Jean de Trémazan
aar Nice was vertrokken, om zich onder
bevelen van generaal Bonaparte te
Ijlen. 1
men met dergelijke zaken wel weet waar
men begint, doch niet waar het einde
iigt. Is dergelijk subsidièeren door een
gem'eente eenmaal ruchtbaar geworden
en gewoonlijk is men zoo luidruchtig
in zijn loftuitingen, dat de heele wereld
het moet hooren dan moet mén er
maar op rekenen, dat 'het eene Congres
na, 'het andere 'tegenwoordig schijnen
de menscihjen bezeten door een congres
manie aan de gemeentekas zal aan
kloppen. En dan zou het ook moeilijk
worden', te weigeren.
Over eenige ,and!ere puntten de'r agenda
glippen we heen, om! nog een o ogen b l ik-
stil te staan bij de beantwoording dioor
den wethouder van Onderwijs van de
vragen, door den heer Carpentier! Alting
gedaan in de vergadering yan 25 Sep
tember tijdens de behandeling van het
voorstel, om ook aan de openbare school
in de Medusastraat een vervplgklaskte
met één jarigen cursus te verbinden.
Genoemd raadslid had toen. allereerst
gevraagd een opgave omtrent het aantal
kinderen, die thans de 3e en 4e klasse-
scholen verlaten hebben, na deze ge
heel te hebben doorgeloopen. De wet
houder van onderwijl deelde nu mede,
dat met 1 October 233 kinderen die
scholen Ihebben verlaten, van wie er 221
met vrucht de .twaalfde klas doorloopen
hebben. Uit de beantwoording der ver
dere vragen bleek, dat 4:5 der leerlingen
dertien jaar zijn en '43 zich voor de
vervotgklassen hebben aangemeld, terwijl!
55 oud-leerlingen op andere wijze on
derricht genieten. Er blijven dus over
7$ leerlingen, die nog. geen 13 jaar zijn,
wefue \1 klassen met "vrucht hebben
doorloopen, doch biet naar $e vervolg-
klassen zijn. Deze 78 behoeven echter
lang niet allen leeg.loopers te worden,
zooals de wethouder aantoonde.
We zijn wel benieuwd, welke conclu
sies prof. Alting uit deze cijfers zal wilr
len trekken. Het zou ons'wel verbazen,
als hij er alsnog uit zou willen conclu-
deeren tot oprichting eener vervqlg-
school. v
Bij de rondvraag kwamen nog de sub
sidie voor de onafhankelijkheidsfeestep
en die feesten zellf ter sprake.
Men kan Zich herinneren, dat in üe
vergadering van 10 Juli beslaten werij
aan het comité „Plan 1913" voor de oln-
dfhankelijkheidsviering een sdbf.idie te
verleenen van f2500 of zooveel fn in der
als noodig zal zip "óm een eventueel na-
"deel-ig saido der rekeifing te jdekkep
De heer Fokker, Mie deze zitting
merkwaardigerwijze nog slechts een
maal het woord gevoerd 'had, kwam
nu vragen, of B. en W|. van plan
zijn om die subsidie ook te verleenen,
als de feesten van zoo weinig beteekenis
zullen zijn als is aangekondigd. De Leid
sche burgerij, zei de heer Fokker nqg;
schijnt niet bjjster met de "toegezegde
feesten ingenomen.
Het komt ook ons 'voor, dat de heer
Fokker het hier aan het rechte eind
heeft. W:ie veel onder de menschen ver
keert én het gesprek dan op "de plannen
voor 19 November brengt, zal moeten
Het Directoire was nu gevestigd.
Barras was de oppermachtige in Frank
rijk, maar hij had te kampen met een
menigte moeiLijkheden, die steeds toe-
napen.
Het bloedige tijdperk was geëindigd;
Parijs herademde en begon weer aan
zijn zaken te denken; de schavotten wa
ren afgebroken en de gevangenissen open
gezet, wat niet belette, daitfde regeering,
die ware zegeningen over het land ge
bracht had, van alle kanten werd bestre
den door partijen, 'die haar de macht
wilden ontrukken, en, die, elk voor zich,
veroveren.
Wiat evenwel de 'groote kracht van
het Directoire was en het zoolang staan
de hield, was,, (dat het volk geen belang
stelde in de partijtwisten; het had een
tijdperk van angs't en ontzetting door
gemaakt, daaraan was nu een einde ge
komen, men voelde zich weer veilig dn
zijn land en stad, men kon zich van de
geleden verliezen herstellen en'meer ver
langde men niet
Noch de koningsgezinden, die er nog
altijd van 'droomden den troon te her
stellen, noch de Jacobijnen, die gaarne
weer de meesters jn Parijls "geworden
waren, konden meer aanhang vinden on
der het volk.
Bovendien had men alle reden om
ontwaren, dat velen, zeer velen alles be
halve te spreken zijn' over wat het co
mité ontworpen heeiu We zeggen dit
hier niet, om dit comité onaangenaam
te zijn; dan hadden wij waarlijk een
anderen vorm'kunnen kiezen. .Wij mee-
nen het alleen even te m'beten relevee-
ren, „om het comité alsnog ernstig in
overweging te geven, zoo mogelijk zijn
plan te wijzigen. Het comité schijnt trou
wens zelf met de zaak wel wat verlegen,
zooals kan blijken uit een 'bericht elders
in ons blad opgenomen.
Het antwoord'vp|i den; burgemeester
leek ons wel wat zv/ak. Hj| vond, dat
het toch eigenlijk wel een mooi feest
zal worden, dat alleen de klagers zich
uiten en de tevredenen meestal zwij
gen, Wij zijn het daar niet geheet mee
eens. Men denke er maar .eens aan, dat
hier in Leiden een dagblad "bestaat, waar
in den eenen avond hét plan voor Ï9
November leelijk werd afgetakeld, ter
wijl het volgend nummer, toen de re
dactie blijkbaar geschrokken was van
haar eigen stoutigheid, vol zoeten lofs
stond voor dat ontworpen feest.
En, zei de burgemeester nog, als het
feest weinig zal kosten, behoeven wij
ook weinig te betalen. Dat sluit als een
bus, zouden we zoo zeggen, maar was
het bok een antwoord op de vraag?
BUITENLAND.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Van alle kanten worden gissingen en
zelfs z.g. onthullingen gedaan over de
oorzaak van de
ramp der Volturno
Zoo beweert men o.m. dat de brand
moet ontstaan zijn doordat de tusschen-
dekpassagiers tegen het verbod in rook
ten en bij nadering van leden der beman
hing hun sigaretten (wegwierpen die|d'>c.
de preede naden van de vloeren in h t
bagageruim kunnen gevallen zijn en
brand veroorzaakt hebben.
Anderzijds wordt als mogelijke oor
zaak opgegeven de aanwezigheid van
massa's carbid en andere licht ontbrand-
bare stoffen in de vrachtgoederenruimen.
Hiertegenover staat echter de besliste
ontkenning der Uranium Maatschappij',
die evenals haar cargadoor beweert nimi-
imer ,op! (haarpassagiersbooten lichtbrand-
bare stoffen te vervoeren.
De derde officier van de Volturno ech
ter, Disselman, die aan boord van de
„Groszer Kurfürst" te New York is aan
gekomen zegt dat de oorzaak moet ge
zocht worden in de ontploffing van het
olie-reservoir of wel van andere reser
voirs, welke chemicaliën inhielden en
welke zich in het voorste gedeelte van
het schip bevonden. De boot onderging
een siddering. Onmiddellijk daarop hoor
de men de ontploffing alsof zij door een
zwaar schot getroffen was, waarop> nog*
andere reservoirs uit elkaar sprongen,
zoodat men den indruk van een hevige
kanonnade kreeg. In de eerste paniekj
zeide hij verder, dacht niemand aan de
90 tusischendeksipassagiers, die zidlt h»
ru5[m no. 1 bevonden. Velen hunner za-
voldaan te rijn over zijn legers en Kun
aanvoerders.
In twee jaren tijds. hadden (de over
winningen elkaar opgevolgd.
De hoofden van 'den opstand jn de
Vendée, Charrette 'en Sto'ffle, waren ge
vat en gefusilleerd.
In Bretagne waren de "koningsgezinden
bij Quiberon verslagen, een nederlaag,
even beslissend als die jder .uitgewekenen
bij Champagne.
Deze overwinningen hadden echter ook
voor den overwinnaar haar treurige zij
de, omdat zij behaald! waren op1 Fran-
salien, op landgenooten, maar gelukkig
waren er nog andere overwinningen,
Waarin men zich zonder nevengedachten
kon verblijden, die een „onvermengde
vreugde veroorzaakten.
Jourdan én Moreaui zegevierden met
hun legers in Duitsdhland,
In Italië versloeg generaal Bonaparte
den vijand over de geheele linie, had
Piemont reeds veroverd en maakte zich
gereed om naar Weenen op 'té rukken.
Hij vooral werd populair en heel Pa
rijs kende reeds de Jegende van den
„kleinen korporaal".
Na het verdrag van Campo-Formio,
waarbij de Rijn werd erkendi als grens,
was Napoleon Bonaparte naar Milaan
gen zich terstond den uitweg door de
vlammen afgesneden. Toen het vuur iets
verminderde trachtte de kapitein in het
manschappen kwartier op het voordek
door te dringen. In den gang vond hij
drie lijken van matrozen, die reeds den
dood in de vlammen hadden gevonden*
Indien de mededeeling van den derden
stuurman Disselman niet overdreven is,
dat de vlammen 90 tusschendekspassa-
giers verrast hebben, dan is het aantal'
van ipïmi 140 slachtoffers zeker te laag.
Het is n.l. zeker dat vier groote sloep'en
met ieder minstens 25 man zijn omgesla
gen, met de bovengenoemde slachtoffers
jn (het (ruim (maakt datpiinstens reeds 190
slachtoffers ongerekend nog de velen 'd,ïie
in de radeloosheid over boord sprongen
en den do.od in de golven vonden.
Van de door de „Tourraine" geredden
zijn nog acht jonge kinderen uit Havre
te Rotterdam' aangekomen. In Brussel
waren de schipbreukelingen door een be
ambte der Uranium-maatschappij en den
concierge van „Montefiore"^ den heer
Helman, alsmede door een der heeren
bestuursleden van deze stichting ont
vangen. Van het station Beurs werden,1
de kleinen per rijtuig naar „Montefiore'}
gebracht.
Onder deze kinderen bevond zich een
kleine blonde knaap, met gezond uiter
lijk en blozend gelaat, met blauwe oogen
en kortgeknipt haar. Het kind weende
voortdurend <e'n was niet te (kalhieeren.
Oipi vragen in de Fransche, Duitsche,
Poolsche en .andere vreemde talen ge
steld gaf het geen antwoord. Plotseling
echter riep het schreiend: „Ik wil naar
TnoMér?'''"'Dé'^kifda^"\Va'3~ dus blijkbaar
van Hollandsche afkomst, later 'wat ge
kalmeerd verklaarde hij'Wtim Groeneveldi
te heeten en drie jaar oud te zijn.
Dit is dus de tweede geredde van de
familie Groeneveldde Groot uit derf
Haag, omtrent zijn moeder en haar drie
andere kinderen is nog niets bekend.
Voor de schipbreukelingen, waarvan
er gister reeds 87 met de „Campanello"
naar New York vertrokken was tot gis
ter bij Montefiore f7000 binnengeko
men. I i I i 'I l i
De Welfische kwestie
is in izooverre weer een instap' vooruitgeko
men dat naar officieus gemeld wordt
het Pruisische Ministerie spoedig een
besluit zal nemen ten aanzien van de
troonsopvolging in Brunswijk. Dit be
sluit geldt de vaststelling van het voor
stel, dat Pruisen, op verzoek van de
Brunswijksche regeering, bij den Bonds
raad zal indienen. De bondsraad zal dat
voorstel in deze maand nog afdoen. Men
kan stellig verwachten, dat Ernst Au
gust bij zijn troonsbeklimming in plech-
tigen vorm trouw aan de rijksgrondwet
en aan hetgeen zij insluit zal beloven,
en dat hij zijn bereidwilligheid, om alle
plichten van een bondsvorst getrouwe
lijk te vervullen, plechtig zal bekrachti
gen.
Naar nader wordt gemeld heeft de
Pruisische Kabinetsraad gister een bcf
sluit inzake het in te dienen voorstel
genomen.
gegaan, waar hij er een ware hofhouding
op na hield.
Deze gunstige berichten van buiten
oefenden een krachtigen invloed uil op
de bestrijding der moeilijkheden in het
land zelf.
De eerzuchtigen, cLie de regeerders be
nijdden en trachten wilden hun de macht
te ontrukken, alleen om 'daar Man zelf
van te genieten, smeedden dus hun com
plotten tevergeefs, de burgers waren
tevreden met de fegenwoöTdige' rëgee-
ring, die in het land orde en rust her
stelde en daarbuiten het aanzien vam
Frankrijk wist te verhoogen, en be
moeiden zich verder alleen met hun
zaken, en hun genoegens.
Langzamerhand keerden de monniken
en nonnen naar Me kloosters terug, zij
het dan ook nog schuchter, en men
sprak er reeds van de kerken te her
openen.
Zoo keerden rust en vrede tot het
land terug, men kwam weder jjtot de
oude toestanden, onder gewijzigden vorm,
maar men was de gruwelen nog niet
vergeten, die men onder het Schrikbe
wind had bijgewoond, den angst, dien
men had doorleefd, en men sidderde nog
als men dacht aan die dagen, toen nie
mand bij het opstaan er zeker van was,
dat hij 's avonds weer in zijn eigen
Over deze aangelegenheid hebben als
nog ook de kroonprins en de rijkskanse
lier schriftelijk van gedachten gewisseld.
De kroonprins heeft daarbij bezwaren
geopperd tegen de troonsbestijging in
Brunswijk van Ernst August, vóór deze
uitdrukkelijk afstand van Hannover heeft
gedaan.
De rijkskanselier heeft in zijn ant
woord de kwestie .uitvoerig en in bijzon
derheden uiteengezet en de beweegrede
nen aangegeven, welke voor de Pruisi
sche regeering ten deze besl'issind zij'n.
De 'brief van den Kroonprins aan 'den
Rijkskanselier, waarin hij ten opzichte1
der Brunswijksche troonopvoling partijl
kiest tegenover de regeering en zij'n va-
der? wekt hier zeer groot opzien. De<
Duitsche bladen hebben nog geen ge
legenheid gehad hun meening over het
voorval te uiten, maar uit korte opmer
kingen (blijkt reeds, dat die Inmenging van
den Kroonprins ook al is zijn oordeel in
overeenstemming met de openbare mea
ning, zeer ongunslig zal worden opgeno
men.
OEMENDQ.
Te New York is bericht ontvangen
uit Mexico (stad), dat op een heden
daar gehouden bijeenkomst van de b ui -
t enlandsqhe diplomaten besloten is,
dat de diplomaten, ieder aan zijn re
geering, zulien vragen oorlogsschep
pen te sturen naar de Mexicaansche
wateren, teneinde indien noodig ge'wa-
pende machten te kunnen plaatsen voor
legatie-gebouwen.
Ook heet het, dat de diplomaten aan
de!Mc-Jcaansc! :g dé.: raad
ben gegeven, de Amerikaansche nota op
bezadigde.wijze te beantwoorden.
Hedenochtend zijn de feesten ter
herdenking van den Volkerenslag bij
Leipzig begonnen met een plechtigheid
bij het standbeeld van prins Schwarzen-
berg. (De keizer en het (geheele hof waren
daarbij tegenwoordig.
Te Portsmouth is gisteren het
nieuwste Engelsche oorlog-
s chip!, de Queen Elizabeth, te water
gelaten. Het is van een type dat't midden
houdt tusschen een sLag'schip en 'een ge-
pantserden kruiser, en wordt voortbe
wogen door turbines van 60.000 P. K.
met een imaximum-sneihcid van 25 Iknoopj
in het uur. Als brandstof zal uitsluitend
olie worden gebruikt.
De bewapening bestaat uit acht ka
nonnen van 37.5 UVl. on zestien/van 15cM(.
Het schip kost in het geheel
28,200.000 gulden.
Een vergadering van den Engelschen
Nationalen bond van nvairozen en-
stokers heeft gister met algemeene
temmen besloten na 1 Mei van het vol
gende jaar geen dienst te nemen op
trans-atlantische vrachtbooterf
tenzij deze behoorlijk met toestellen ryoor
droodlooze telegralie rijn uitgerust.
De Bürgerschaft van Lubeck heeft
de voorstellen van hare commissie tof
invoering van ieen bijzondere b e l a s-
t i n g o p o n g e h u w d e n, die op zich
zelf wonen, verworpen.
woning naar bed zoui gaan, en men zich
eiken avond gelukkig prees, althans voor
dezen dag weer aan net schavot te zijn
ontkomen.
In de meeste familiën had men ver
liezen uit die sombere dagen te 'be
treuren, bloedverwanten, vrienden of be
kenden, ter dood gebracht om de on
zinnigste redenen, en. zelfs de specu
lanten, die in die dagen niets verloren,
maar een vermogen gewonnen hadden,
spraken liever niet over dien tijd en
zouden hem „ook niet terugwenschen.
Frankrijk had een ziekteproces doorge
maakt en nu nog vroeg men zich met
eeniigen angst af, welke dokter het zou
genezen,
Die markies d'A,rgouges, zijn Vrouw
en de barones de Frévent spraken over
de egbeurtenissen van den dag', over
Bonaparte en #ij!n overwinningen, over
zij'n huwelijk met Josephine en over de
eerzucht, die hij nu reeds aan den dag
legde, toen de bel oj> de binnenplaats
luidde en Jeanne riep: t
Er komt bezoek!
Zij stond vlug op, ging naar het venster,
dat op de binnenplaats uitzag, en hernam
Een officier.
Haar echtgenoot vroeg:
Kent ge hem?
i Neen. (Wordt vervolgd.)