DE TWEE VRIENDEN.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
5e Jaargang
No. 1217.
Ibureau OUDE SSW42ISL, 54, ILEJfiJDESN,,
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
IT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG. UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
.10 per kwartaal, bi| onze agenten 10 cent per week, 1 30 per kwartaal. Franco
er post 1.5Ü per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels f 0.75, elke regel meer 15 cent
"^zonden mededeelingen van 15 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
vijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertenüöngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop on verkoop
(geen handels-advertentiSn) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aan geboden
betrekkingen 2—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 fcfc&i
Kentering?
Als we in onze m'enschenwereldi won-
irbaarlijke dingen zien gebeuren, vra-
:n we ons altijd af: wat zou daar
liter zitten?
En nu is de houding yan Het V aF
r 1 a n d in d,eze dagen werkelijk won-
u-baarlijk.
Zoolang [onjs heugt behoort idjt orgaan,
elks eene hoofdredacteur 't Vad,
zit er twee deze functie vroeger,
kleedde bij de befaamde Zutfen-'
he Courant, tot de inleest fel He
iti-clericale bladen een reputatie,
elke het in den jonglsten wericiezings-
rij'd stevig heeft opgehouden.
Maar wat zien we nu gebeuren?!
Eerst geeft het orgaan gjasftvrijhleiJd
n zekeren heer de Jong ongetwij-
ld het Kamerlid, nu al denkend dat
voorletters niet meer noodig zijn
om den „Bond van Nederlandsche
aderwij.-jers" af te straffen wegens des-
'b beaamden aanval op het bijzonder
iderwijs.
Vervolgens gaat het in een lang arti-
:1 te keer legen mr. Samuel van Hou-
niet alleen voor zoover deze er
:n aparte rnieening op nahoudt, inzake
ïzeri politieken toestand, maar ook
aar deze papenvreter de decoratie, Ver
end aan kardinaal vaji .Rossum1, bitter
,d gecritiscerd.
Het Va id. sbhrijft hierover;
,yDe grieven van mr. S. van Houten
jn lo. dat het bezoek van kardinaal
an Rossum aan den ia.nde en zijne on,t-
wgst door de Katholieken wel in de
»il TP\v*rW Tiin °r> rkl" LarHinai'
n Rossum' gepousseerd wordt dpor de
zuïeten, 3o. dat de onderscheiding is
rleend zonder dat van eenige ver-
enste tegenover onzen Staat iets be
nd is". i i 1
„We wenschen over deze drie grieven
enkel woord te zeggen. Wat de
Erste grief betreftook wij Zijn over-
dat de Katholieken hunnen in-
oed hebben aangewend oml kardinaal
an RossUm hier officieel ontvangen te
'ijgen. En waarom! zijn wij; daar van
reituigd? Gin. de eenvoudige reden,
it wij precies hetzelfde zouden ge-
aan hebben als weKatholieken wa
rn, Men imbet zich toch eens indenken
liet ongekende feest, dat het voor
nzc Katholieke landgenooten, \yas, dat
En Kardinaal en nog wel een Neder-
ndsche Kardinaal, dien de laatste drie
:u\ven niet hebben gekend, hier in het
fld. kwam. En we zouden het een
»gst illiberale daad gevonden hebben,
s de Regeering, door dit gedenkwaar-
ige feit te negeeren, onzen Kathjolie^
en burgers, wat hun godsdienst aan-
iat, niet als volkomen gelijkberechtigb
Eü had efkend. Thorbecke zou dan ook,
iór het geval gep-iaatét, n,aar onze ovar
ii ging het verzoek oiru officieel ent
ingen te worden van een Nederlander,
ie Kardinaal was geworden, direct lieb-
en ingewilligd, Verheugd opnieuw ge-
genheid te hebben te toornen, dat het
beralc beginsel van godsdienstvrijheid
FEUILLETON.
»7)
Ten slotte mompelde zij):
Welnu, ja, het is waar, mijn broeder
n ik moesten zoo handelen, hoe hard
e noodzakelijkheid ook was, maar gij?
Zij had de hand naar hem uitgestrekt
Hij greep die hand, drukte die krachtig
i de zijn e en zedde met trillende stem:
Hebt gij dan niet begrepen dat ïk
bemin, al van die lang vervlogen dagen
i dat ik u gelukkig zag te midden van
W familie? Een gevoel, dat machtig Ss
alles ter wereld dreef mij onweer-
fanbaar tot u aan. Toen ik wist, dat
ij waart gevangen genomen en gevaar
tept t e worden veroordeeld, gij,, de on-
diuld zelf, toen heb ik gesidderd voor
Jv leven en ik ben Jean gevolgd naar
arijs, in de hoop u weer te Üen en u
kunnen helpen met al mijb toewijding.
dag waarop ik vernam dat die d-
lendige dokter Nollan het gewaagd had
11 'net zijn huwelijksaanzoeken te ver
ben, heb ik zulk een woede in mij
felen opkomen, dat ik begreep, hoe
U beminde, hoe mijh liefde voor u
ta den tijd nog grooter was geworden.
ook Tnvolveert d.at men de verschuldigde
beleefdheid tegenover de grootwaardigj-
heidbekleeders van de verschillende ge
zindten in acht neemt. Zou mr. S. van
Houten eenig bezwaar hebben gèh'ad*
wanneer kardinaal Van Rossum Jn
plaats van Roomsch Kardinaal Engelsch!
Aartsbisschop ware geweest?"
„iMaar, zegt mr. S. van Houten, door
den heer Jos. van Veen op de hoogte
gebracht, kardinaal Van Rossum' wordt
miet om hern daartoe .move erende rede
nen d,oor de te Romie oppermachtige
Jezuïeten gepousseerd,."
„|Dit word.t niet door ons offiftkemd
of bevestigdwe weten daarvan niets,
maar het doet ook niets af of toe aan
het punt in quaestie, en staat er zelfs
geheel buiten. Of kardinaal van Rossum
zijne liefde aan de eene of andere con
gregatie in zijne kerk wil verpanden, dat
is aan hem en uitsluitend aan hem ie
beoordeel enen we kunnen toch niet
aannemen, dat mr. S. van Houten de
ontvangst van kardinaal van Rossum' zou
hebben willen afhankelijk maken van de
uitspraak van een inquisitie, die had
te onderzoeken hoe de verhouding van
dezen kerkvorst tegenover de Jezuïeten
orde stond. Ook die Orde heeft hare
ups and downs gekend.. Trouwens welke
Orde in de Katholieke kerk den boven
toon voert kan op d.e houding tegen
over die kerk van den wnarach/tigen
voorstander van godsdienstvrijheid! geen
verschil 'maken."
„iRest de .grief, dat van eenige ver
dienste tegenover onzen staat van kardi
naal van Rossum niets bekendis. We
meen en dit zóó je moeten verstaan, dat
mr. S. van Houten hier bed.oelt den
staat als geheel. Wie zouden hier kun
nen zeggen, dat cTie verdienste hierin
ligt, dat kardinaal van Rjossum' den Ne-
derlandschen naam' op zijn gebied tot
hooge eer hqeft gebracht, maar dat zal
voor mr. S. van Houten wel niet af
doende zijn; die zal web vinden, dat
die verdienste enkel bestaat voor de Ka
tholieke landgenooten. Maar zelfs al wa
re dit zoo, dan zou ook daarmee de ge
rechtheid van de verleende onderschei
ding niet kunnen worden bestreden;; in
d,ien gedachltengang toch zou evenmin
de Voorzitter vati de synode der Ne'd,
Herv. Kerk of de Opperrabijn daarvoor
in aanmerking kunnen konten^ of welk
geestelijke ook, en toch is door den
heer van Houten, als wïj ons niet ver
gissen, als minister wel een voortitel
aan d,e Kroon gedaan, aan geestelijken
eene decoratie te verleenen."
Is dit alles niet verwonderlijk in een
blad als het Vaderland?
Wat zou daar achter zitten?
Zou de politieke hoofdredacteur, de
heer De Meeker, die m ikCoL-mb
Borgcsius leider der Liberale Unie
werd, bij zichzelf denkenLaten we nu
dje rechterzijde niet heelemaal afstoo-
ten, want we kunnen haar nog zoo bar
noodig krijgen in deze yoor links banjge
tijden.
Wiij vragen maar.
„Toen heb ik den diood gezworen aan
den ellendeling, 'die zooveel misdaden
op elkaar gestapeld had en van dien
dag af stond het bij mij vast, bat een
van ons beiden te veel pp de wereld
was, dat een verdwijnen inoest, hij of
ik. Gij weet nu wat er gebeurd is. Gij
zijt vrij en ik aanbid u. Ik heb voor u
zooveel liefde, als ik oprechte vriendj-
§chap heb voor uw ongelukkigen broe
der. Wij zullen het aan den tijd over
laten om de bitterheid uwer herinnerin
gen te verzachten. Gij, hebt in mevrouw
de barones de Frévent een tweede moe
der gevonden; zijl zal u steunen en u
leiden, pij weet wat gij aan de jusffcifciie
te antwoorden hebt, wanneer z'ijl u on
dervraagt. Morgen zal de moord op dok
ter Nollan bekend worden. Jean en Ik
zullen dan reeds ver van h'ier zijln.
„De daders van dezerj moorcl, die niet
meer dan een daad van gerechtigheid
was, zullen verdwenen zijn, naar alLe
richtingen verspreid, zooals de Chouanen
gewoon zijn te doeq, nadat handelend
zijn opgetreden. Gij zult bier alleen blij
ven met de bedienden, die van niets
weten en dus! ook niets kunnen zeggen.
Wat zal men veronderstellen? Een vak-
strik, gespannen door onbekenden. Vaar
wel. Over eenigen tijd zullen wij elkaar
te Parijis weerzien.
De oude barones keek hem piet ze-
V Politieke verwachting.
De verwachting js, dat de Tweede
Kamer oq zijn vroegst tegen 4 November
zal worden bijeengeroepen tot hervatting
der werkzaamheden. Door een tijdigen
aanvang met de Koloniale en Staatsbe-
grootingen zou er dan naar gestreefd
worden het budgettijeperk zooveel mo
gelijk zonder avondvergadering door
te komen.
iWjei1, dat zal best Likken.
Er is nu geen rechtsch Kabinet meer,
hetwelk moet worden icgengewerkt, zoo
dat alle reden voor linksche obstructie-
redevoeringen is vervallen, terwijl van
rechts zulk geredeneer niet te wachten
is. Bovendien hebben de socialisten er
belang bij, geen avondvergaderingen
noodig te maken, wijl ze op1 die manier
hun leider, die 's avonds moet presi-
deeren, kunnen sparen.
Ja, ja, 't zal nu wel glad van stapel
loopen met de begrootingen.
ALGEMEEN CVERZICHT.
We wisten gisteren niet goed, wat te
maken over de tegenstrijdige berichtten
over d;e demobilisatie yan Turkije die,
gegeven de gespannen toestand tusjschen
Turkije en Griekenland
zeker niet goed te verklaren waren. Nu
komt echter een nieuw bericht beweren
dat slechts een gedeeltelijke demobili
satie bevolen is. Van d;en anderen kant
maken de voorbereidselen om het Griek-
sche leger opnieuw - .rijdyanrdig te ma
ken, snelle .vorderingen. Het leger zal,
als het op voet van 'oorlog is gebracht,
450 tot 500,000 man sterk zijn.
De Grieksche gezant te Weenen heeft
echter uit naam zijner regeering te ken
nen gegeven, dat Griekenland bereid is,
Turkije belangrijke concessies te doen.
Ofschoon in d,e voorstellen der Porte
tal van punten voorkomen, waarmede
Griekenland niet kan instemhien, zijn, zij
toch als grondslagen voor nieuwe onder
handelingen aanjiemelijk.
In Turksche kringen te Wieenen acht
m'en het uitgesloten, dat reeds nu zou
word.en begonnen 'mlet de.demobilisatie
van het leger van Adrianopel. Het daar
op betrekking hebbende iradé m|oet zoo
gelezen worden, dat de <>pperbevelh(e(b-
ber Izzet pasja de bevoegdheid heeft
gekregen, den datum van demobilisatie
vast te stellen. Als dit juist isj, bewijst
het over hoeveel invfloed de militaire
partij in Turkije beschikt en daaruit is
ook te verklarenw dat aan alle officieren
van het negende legercorps in Thracië
is gelast, zich onverwijld bij hun regi
menten te vervoegen. Dit beVel is inder
daad in zekeren zin in strijd m!et dat
tot demobilisatie.
'In diplo'miatieke kringen te Wieenen
acht rnien een toegevende houding voor
Griekenland het verstandigst, d.aar het
tegen ide 300,000 mlan van lzzet pasja
vermoedelijk niet meer dan 100,000 man
lil het veld; Zal kunnen T>fengen.
kere bewondering aan.
Als eenig antwoord "hadl Rose hem de
hand gedrukt
Eenige minuten later verwijderden de
beide vrienden zidh door het bosich in de
richting van Vitré, waar zij,, na zich
eenige uren bij vertrouwde vrienden te
hebben opgehouden, den volgenden
aankwamen.
Den volgenden morgen toen bij het
aanbreken van den dag de bewoners
van Plan co ët zich 'naar hun werk be
gaven, zagen zijl bij het onzekere licht
van de morgenschemering! een vreemd
voorwerp, dat aan een "der onderste tak
ken hing van den eeuwenouden eilk, die
al sedert langen tijd de trots was« van
'dit zoo sidhilderachtiige en "heerlijk gele
gen dorp.
'Zij bleven verwonderd staan.
Het was het lijk van een gehangene,
maar die gehangene Was' geen man uit
d'e lagere klas.
Armoede of ellende kon hem niet tot
het droeve besluit hebben gebracht zelf
moord te plegen.
Hij was zelfs ri|k gekleed, een klee
ding, die geen der bewoners van Plan-
coët zich kon veroorloven.
Zijn das van kostbare kant, zijn ge
borduurd zijden vest, zijn sierlijk gesne
den rok, zijden kousen en verlakte schoe-
Artikelen in de officieuse Duitschc
pers geven te kennen, dat Duitschmnd'
oij een botsing tussfchen Turkije en Grie
kenland'zich onzijdig zal houden en 2ich
zal bepalen tot vriendschappelijke raad
geving aan beide partijen.
De Engelsche pers is nogal uiteenloo
pend, in haar beschouwingen over de
rede van Minister Churchill over de
Ilome-rule-kwestie
waarvan wij gisteren iets vermeldden.
Een goed, idee kan m;en zich echter uit
dit kleine gedeelte niet mflken.
,De meeste unionistische bladen ach
ten haar verzoeningsgezim<i en zien er
een voorteeken van vrede in;. Sommigie
unionistische bladen noemen haar raad
selachtig.
Naar het oordeel van de ^ïinistrïeele
Westminster Gazette geeft de rede dui
delijk aan, dat het ministerie geneigu
is de wenschen van Ulster inzake scho
len en godsdienst te bevredigen, mits
het beginsel van zelfbestuur voor Ier-
Land, onaangetast blijft
De regeering zal echter weigeren de
politieke eischen van Ulster in te willi
gen.
In een onderhoud met een'journalist
van de Daily Avail heeft minister Chlur-
chil als zijn overtuiging te kennen ge
geven, id.at binnenkort een vergelijk in
het geschil over home-rule tot sltanid
zal komien. D,e do,or ChurchJill in zijn
rede te Dundee aangedjuide Schikking
zou bestaan in de uitsluiting van Noord
oostelijk Ulster van het iers'che zelf
bestuur, en de paily Mail is gemach
tigd, dit mee tc d,eel en de rcgearing
zal een dergelijke schikking aanvaarden.
De Unionisten hebben bij monde van
F. E. Smith, di e sprak nam ens Bon ar
Law, de regeering een bespreking voor
gesteld op den grondslag van uitsluiting
van die streken in Ulster, welke vau
home-rule afkeerig zijn.
Joeansjikai
de pas gekozen president der Chinee-
sche republiek zal bij zijn plechtige in
stallatie een verklaring .afleggen, waarin
hij d,e Chineesche burgers zal aanspo
ren om> te trachten de vriendschapsban
den imiet het buitenland nauwer toe te
halen. Joean Sji Kai zal beloven, dat
hij zich nauwgezet zal houden aan alle
verdragen en overeenkomsten', door vroe
gere Chineesche regeeringen gesloten
rbet buitenlandfsdhe mogendheden ,en
eveneens aan alle behoorlijk aangegane;
contracten met buitenlanders.
Ook zal hij de rechten en privileges*
tot dusverre door buitenlanders in China
genoten, bevestigen.
De Beierschc regentenkwestie
•waarvan reèds zoo dikwijls sprake is
geweest, zal nu binnenkort» althans vel
schillende Duitsche bladen lanceeren be
richten dienaangaande, opgelost worden.
Prins-regent Ludlwig, die zooals men
weet, idle regeering voert in tn.aaml Van den
krankzinnigen (koning Otto, zou dpor ecu
eenvoudige proclamatie tot koning won
den verheven.
nen, dat alles toonde aan, da/t die man
tót den hoogeren stand moest "behooren
of althans rijk moest zijn.
Naarmate het later in den morgen
werd, verzamelden zich meer qn meer
nieuwsgierigen rondom iden boom.
Weldra was het nieuws van de grie
zelige vondst 4oor het geheele dorp ver
spreid.
Vader Legner, die juist zijn herberg
had geopend, naderde den gehangene.
Onder hem was een plankje ^aan de
schors van 'den boom gespijkerd, dat
tot opschritf droeg:
„Verrader en dief, terechtgesteld als
straf voor zijn misdaden".
Onderteekend!
„De Cihouanen".
En daaronder stond nog de gerust
stellende verzekering:
„Alle goede burgers; hebben niets van
ons te vreezen."
De heibergier en de andere bewoners
van Plancoët hadden den gehangene
reeds herkend: Het was Hiubert Nollan.
De justitie werd gewaarschuwd cn zij
kwam ter plaatse om een onderzoek in
te stellen, maar veel ijver legde zij daar
bij niet aan den dag.
AI sedert geruimen tijd had men niet
meer van de Chouanen gehoord.
Deze onverwachte wecler-opleving van
een bendé, die men reeds verstrooid
Aldus melden tenminste de berichten
uit München, die verder verklaren* dat
d'e leidend,e Centrumsbladen, met uit
zondering van de „Bayer-Kur". voor het
plan gewonnen zijn en dat ook de „al
machtige" domproost dr Pichler, zich
voor het volgen van dien weg in zijn or
gaan uitgesproken heeft In de eerstvol
gende dagen zouden in het Centrum
conferenties gehouden worden, om|. de
kwestie definitief te regelen.
Men Sherinr.ere zich wel tegenover deze
berichten, dat de oud-prins-regent Luit-
pold altijd beslist geweigerd heeft den
koningstitel aan te nemen en dat ook
prins-regent Ltidwig van een aannem'enl
van dien titel niet heeft willen weten.
,Men heeft 0(et nu eqh'kr druk over den
wil dea volks en inea weet: vox popdi,
vox Dei.
GEMENGD.
De Times verneemt over den toe
stand te Dublin, dat de handel er
stil staat en vele kleine winkeliers hun
voorraad schier uitgeput hebben. De wer
kende stand is pr, ondanks de huip uit
Engeland, treurig aan toe. ^Vlet dat al
schijnt er geen uitzicht op een schikking
te zijn. Een van de partijen zal moeten
toegeven.
De arbeiders die aan de havenwerken
te Huelva bezig zijn hebben gestaakt
Ook de dokwerkers hebben uit solidari
teit het werk neergelegd. Het handeiLsL
verkeer in Je haven, opi de sporen en
het vervloer vdn mijh p roducten staat te
Huelva en Rio Tinto geheel stil.
Dte regeering vreest d,at de staking
te Hüelv* e 1 fomeen ra* worden.
Dr. Vermeulen.
Na een kortstondig ziekbed is gister
namiddag te 3 uur ie Rijswijk op 67-
jarigen leeftijd overleden dc heer dr.
P. J. F,. Vermeulen, lid van de Eerste
Kamer der Staten-Generaal voor de pro
vincie Zuid-Holland en directeur van het
dagblad „'De Tijd", waarvan hij vroeger
hoofdredacteur was.
De heer Vermeulen jverd te Delft ge
boren in 1846. Na zjjn opleiding! aan
het Stedelijk Gymnasium aldaar stu
deerde hij; aan het Seminarie te Hageveld
en daarna aan de universiteiten te Leiden
en te Heidelberg.
Aan de Leidsche Hoogeschooli promo
veerde hij in de wis- en natuurkunde in
1871, nadat hij reeds een paar jaren te
voren benoemd was tot leeraar in de
scheikunde en de n&tuurlijke historie aan
de gemeentelijke hoogere burgerschool
te Goes. Deze betrekking vervulde dr.
Vermeulen tot 1881, in welk jaar hij
leeraar werd aan dc bijzondere ,tL B.S.
te Rolduc.
Van 1880 tot KOT was de fhans ont
slapene lid van de .Tweede Kamer voor
het district Helmond,
De overledene was ridder in de orde
van den Nederlandschen Leeuw en van
den HL Gregorius den proote.
Aan het hoofdartikel, dat „De TijdT
waande, verontrustte |de overheidsperso
nen, maar deic hadden niet den mVsten
lust zich den haat op den hals te hak
van onbekenden, die even ondernemende
als gevaarlijke vijanden waren.
Zij ondervroegen eenige bewoners
van het dorp, die evenwel van niets wis
ten en begaven zich vervolgens haar het
kasteel Argouges,waar zij de barones en
Rose in diepe neerslachtigheid aantroffen.
Toen zij in verhoor genomen werden,
antwoorden zij, dat zij den vorigen avond
na haar temgjkeer uit Lamballe, naar haar
kamers waren gegaan, dat dokter "Nollan
zich eveneens naar zijln vertrekken had
begeven en dat zij vruchteloos op hem
gewacht hadden.
Zij verzekerden, zooais zTj met Pierre
Laisson hadden afgesproken, dat zij! geen
flauw vermoeden hadden van hetgeen er
gebeurd was*
De oude Malo, die daarna onder
vraagd werd, verklaarde eveneens dat
hij in 't eerste oogenblik niets gezien of
gehoord had; dat hij zijn kamer had in
een der nevengebouwen en dus niet we
iten kon, wat er op het kasteel voorviel
dat midden in den nacht de dames hem
hadden laten roepen en dat hij haar in
doodsangst had aangetroffendat hij en
de andere bedienden overal naar den
dokter hadden gezocht, doch hem niet
gevonden. (Wordt vervolgd)