ie»
DE TROONREDE.
"feuilleton.
DË TWEE_VRÏENDEN.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
4e Jaargang
No. 1197.
Bureau OUDE SINGEL 54, L.EIÏHEIN.
interc. Telefoon 935. Postbus 6.
T BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAQ, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAOEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
r post /1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2Va cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent
Dinsdag
September
1013.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeellngen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
aewijsnummer. BI] contract aanzienlijke korting. Oroote letters naar plaatsruimte.
Kleine AdvertentlSngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, Iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, Iedere regel meer 10 cent.
De Troonrede heeft ons, den recht-
ïen partijen, geen verrassingen ge-
icht. Het was te voorzien, dat in het
Dgramyan ihet nieuwe, (extra-pa riem en-
re kabinet gewag zou worden ge
lakt van de twee door de concen-
atie op bijzondere wijze naar voren
brachte puntenAlgemeen Kiesrecht
Staatspensioen. Maar ook was het te
orzien, dat inzake het Staatspensioen
het regeeringsprogram veel minder
u worden beloofd, dan den kiezers in
verkiezingscampagne is voorgehou-
n. Is er niet gezegd, dat het ouder-
mspensioen van minister Talma eer-
:ns veel te gering was en tweedens
een veel te laten leeftijd werd ge
ven? En nu.... in het regeeringspro-
am blijft de zeventig-jarige leeftijd ge-
ndhaafd en wordt met geen woord
rept van een verhooging van het in
wet-Talma voorgestelde pensioen. Al-
:n wordt het pensioen uitgestrekt over
le behoeftige zeventig-jarigen (met
bepaling, dat ze gedurende een.
bepalen termijn geen ondersteu
nt genoten van een instelling van lief-
digheid) en zal het kosteloos worden
rstrekt, niet slechts in den overgangs-
d (zooals ooTc de met 5 Dec. in wer-
ïg tredende wet-Talma bepaalt) maar
tijd, m. a. w. zal het Stapltspen-
oen zijn. 't Verwonderd ons niet, dat
t regeeringsprogram niet verder gaat,
ch 't moet wel een pijnlijke verras-
ig zijn voor degenen, die zich gouden
rgen hadden laten voorspiegelen,
't Verwonderd ons niet, Want: waar
li het geld vandaan moeten komen?
is reeds zegt de Troonrede
ld te kort voor de in de vorige zitting
ngenomen wétten. En hiermede wordt
tuurlijk bedoeld het door de rechtsche
geering geschonken kosteloos ouder-
imspensioen aan de in deze overgangs-
riode levende behoeftige zeventig-jari-
arbeiders welke kosten door de T a-
efwet zouden gedekt zijn.
Maar nu komt de Tariefwet er na-
urlijk niet En vat krijgen we nuj.
fasts telling van een algemeene inkom
enbelasting" en „Wijziging en verhoo-
g der successiebelasting". iHoudt hier
in het oog, dat 's lands geldmidjde-
n reeds nu dringend voorziening be-
>eft, en ge kunt u voorstellen, hoe de
llastingbetalers en daardoor heel
maatschappij zullen worden ge
likt. Gelukkige bevrijding van de Ta-
tfwet
Zooals verwacht werd, zal de Ziekte-
et niet ongewijzigd worden ingevoerd!,
i ook de Invaliditeitswet (voorzoover
at reeds in werking is) en de Raden-
et zullen wijzigingen onder gaan. Maar
wordt ook wat betreft het lang-
irbeide Staatspensioen niets
:loofd, dan dat er dit jaar wetsont-
erpen zullen worden ingediend; hoe
ng het duren zal, dat de voorgestelde
etten in het Staatsblad zullen komen,
eten we niet. Dat er dit jaar iets
#9)
Van dat contract deelde hij de bepalin-
•n mede, waarbij hij zich volkomen be-
:id verklaarde ze te wijizigen, wanneer
barones, die hij behandelde alsof zij
e moeder of voogdes van zijn aanstaan-
e was, andere wenschte of de ontwor-
eu bepalingen niet ruim genoeg zou
chten.
Toen hij dit aan de barones zeide,
Hakte zij een afwerend gebaar.
O, dokter 1
^eze uitroep bevatte de meest vol-
laakte goedkeuring der bedoelingen van
en bruidegom, benevens! een hulde voor
ooveel edelmoedigheid.
Zij schoof een tuinstoel voor "hem bij,
laast zijn beminde en zeide:
Weet gij wel, dokter, dat uwi land
tochtig is? En zoo rustig, zoo vreed
aam! ■-
Zij bekende dat zij wel êen oogenblik
Jaarzeld had, toen Rose haar vroeg,
«ijs te verlaten.
Men had haar geschiedenissen verteld
Vaa Chouanen, die haar angstig hadden
tot stand zal komen van sociale wet
geving, daarop geeft de Troonrede geen
hoop„allereerst" zal de medewer
king van de Kamers worden gevraagd
voor verhooging van de belastingen.
(Een zeer vreemde indruk maakt de!
Troonrede, waar zij spreekt over hef
b ij z o n d e r o n d e r w ij s. In het prox
gram dezer nieuwe regeering had toch
wel niemand iets betreffende het bij
zonder onderwijs verwacht. Dat is waar
lijk een verrassing, maar.... een St. Nicor
laas-surpriseWat in mooi klinkende
groote woorden aan de rechtsche kie
zers, die hun ideaal wat betreft hunne
bijzondere school door den uitslag der
verkiezingen in rook hebben zien ver
dwijnen, wordt aangeboden, is, bij na
dere beschouwing, ontdaan van "het
schijn-schoon der verpakking, van niet de
minste waarde. Ingesteld zal Worden een
Staatscommissie wat zeer waarschijn
lijk beteekent: uitstel ad Kalendas^Grae-
cas. Deze staatscommissie moet ontwer
pen een algemeen bevredigende rege
ling wat, gezien de antipathie van de
linkerzijde (tegen het (bijzonder fonderwijs,
een practische onmogelijkheid is, van
welke antipathie zij^ trouwens wel dege
lijk .blijk zou geven in de „voorwaarden."
waaronder aan het bijzonder onderwijs
subsidie mag geschonken worden. Men
moet dus niet denken, dat men doon
zulk een staatscommissie te beloven het
zoo lang gekrenkte rechtsgevoel dér
Christelijke kiezers zal bevredigen.
Ten slotte wijzen We nog op de alL
nea van de Troonrede, waarin sprake is
van het aankweeken van „verdraagzaam
heid" in onze Koloniën. Als men in aan
merking neemt, dat de concentratie
steeds den mond vol heeft over den „op
gedrongen kerstening" van onze Kolo
niën, klinkt deze zinsnede over het aan
kweeken van verdraagzaamheid ons niet
zoo geruststellend in de ooren.
Onze eind-indruk van het in de Troon
rede ontvouwde regeeringsprogram is
deze
iWiat beloofd wordt op Wetgevend ge
bied blijft eensdeels ver beneden de ver
wachtingen van de Iinksche kiezers, an
derdeels ligt er in een zekere vaagheid),,
een schuchtere onzekerheid, alleen is het
program allerduidelijkst, waar het ge
wag maakt van een zeer aanmerkelijk^
stijging der belastingen.
Afschuiving naar links.
T Gaat voorloopig alles nog heel ge
heimzinnig met de nieuwe partij der hee-
ren van Koetsveld en Bichon van IJssel-
monde.
Met hun vijfendertigen en wat adhae-
siebetuigingen vergaderden de heeren
gisteren te Zwolle, maar nadat de heer
van Koetsveld had uiteengezet en de
liberale pers geeft voor 't verslag daar
van overvloedig ruimte dat 't pas)
goed zal gaan als hij zijn zin krijgt,;
gingen de deuren dicht en werd nog
slechts bekend gemaakt, dat nu gewerkt
wordt aan statuten en reglement.
.Hoe deze er uit zullen zien? Heel
losjes zal 't partijverbond wezen. De
gemaakt, maar zij was nu volkomen ge
rustgesteld.
Rust en vrede heerschten hier.
Argouges beviel haar zoo goed, dat
zij al het plan gemaakt had, er voor
goed te blijVen, ten einde zooveel dich
ter bij Rose te zijn, aan wie zij zich
gehecht had als aan een dochter, en.
wie het haar zwaar zou vallen te ver
laten, maar het was v'Oor haar geluk.
Men moest de barones de Frévent
gekend hebben om zich te kunnen, voor
stellen met hoeveel lieftakigiheid, op welk
een toon van oprechtheid zij dit alles
zeide, hoe zij scheen te genieten van
de kalmte na den vreeselijken storm,
•die over geheel Frankrijk had gewoed,
en waarin zooveel landskinderen waren
omgekomen.
Hubert Nollan geraakte geheel onder
haar 'bekoring.
Hij twijfelde er-geen oogenblik aan.
of die lieve dame zou voor hem een
bondgenoote zijn in deze vesting, 'die
hij wilde veroveren.
Rose scheen wat droefgeestig.
Dat was zeer verklaarbaar.
Evenwel, zij had het beslissende woord
reeds gesproken.
Zij had zich verbonden en de dokter
hield er zich van 'Overtuigd, dat zij haar
woord gestand zou doen.
heer v. Koetsveld spiegelde 'i aldus voor:
„Wij gaan wel s-menwonen in een
huis, maar houden rik onze eigen ka
mers; wij vinden gezelligheid en on-
"derlingen steun in een gemeenschap
pelijke conversational. De geregeld te
houden algemeene vergaderingen vor
men den band en geven de politieke
leiding, doch slechts als advies, waar
van al of niet opvolging geheel vrij
staat; daarnaast ais dienaar, niet als
meester, een centraal bureau, belast
met administratie, organisatie en pro
paganda."
iDat wordt dus een politiek pension,
waar de gasten elkaar zoo weinig mo
gelijk zullen hinderen, terwijl ze eenvou
dig even naar een restaurant gaan als de
gemeenschappelijke tafel hun niet aan
staat
Hoe 't zij: het uithangbord der nieu
we inrichting is al klaar. En is duidelijk
ook.
De heer v. K. zeide toch:
„Tot heden gold voor de Christ-
historischen steeds het parool: „waar
het gaat tusschen twee mannen, die
niet van onze richting zijn, daar kie
zen wij den minstgevaarlijke"van
dien goeden weg werd zeker onder
den invloed van dé coalitie-genooten
thans afgeweken."
|Dit kunnen Wij slechts aldus verstaan:
dezen zomer moesten we per se rechts
kiezen, maar dit pioei uit zijn; we wil
len onze eigen keuze doen.
Nuf we weten al, waarop die keuze
neerkomt: afschuiving naar links.
V Een pluimpje.
(Wijl men alles, war tégen het bijzon
der onderwijs pleegt te worden aange
voerd ieder kent de aantijgingen al
van buiten, zoo vaak worden ze her
haald gaarne verspreid?, meenen we
goed te doen, ook van de loftuitingen
melding te maken.
Zoo deelde dan prof. Hector Treub,
toen hij gistermiddag het rectoraat der
Amsterdamsche fioogeschool overdroeg,
als zijn ervaring mede, „dat de opvoe
ding in de kunst van het spreken over
't algemeen Sn |Nedefland (schandelijk ver
waarloosd Wordt," maar daarop ging hij
voort
„Volledigheidshalve moet ik hier
aan toevoegen, dat ik niet slechts ge
durende het afgeloopen jaar, maar ook
reeds vroeger, den niet minder sterken
indruk heb gekregen, dat de katholie
ke gymnasia in dit opzicht een gun
stige uitzondering maken."
't Is toch wel merkwaardig, is 't niet,
dat juist inrichtingen, waarop verlichte
geesten zoo gaarne smalen, dergelijk ge
tuigenis verwierven. Het is een bewijs
te meer, dat de Rooiüschen alles be
halve achterlijk zijn.
ALGEA1EEN OVERZICHT.
In
Engeland
wordt nog maar steeds strijd gevoerd
X>e barones zou Trouwens tot bemid
delaarster tusschen hen dienen.
Zij scheen deze verbintenis met geest
drift te willen als een werk des vredes.
Met groote kiesheid maakte zij toe
speling op de „lasterlijke geruchten", die
verspreid waren en waarvan zjj de
valschheid nu duidelijk ingezien had.
Zij verzekerde 'dit op een toon van
overtuiging, die een lichten glimlach om
de lippen van den dokter bracht
De voorwaarden tot "het huwelijk wer
den bij gemeen overleg vastgesteld en
de dag er van bepaald.
Binnenkort zou het aanstaand huwe
lijk officieel worden afgekondigd.
Alles zou met den groots ten eenvoud
plaats hebben, onder het dak van het
kasteel Argouges, yvaar de eenzaamheid
zoo gunstig scheen en als voorbeschikt
om te diienen tot plaats voor het sluiten
van een verbintenis, waaraan zooveel tra
gische voorvallen waren vooraf gegaan.
De touw van Rosie legde haar als
plicht op, haar huwelijkin stilten een
voud en met vermijding van alle fees
telijkheid te doen plaats hebben.
Dokter Nollan zelf had ook 'kort ge
leden zijn vader verloren en zij, over
wie Rose rouw ciroeg, waren ook ^ijn
vrienden, wier dood) hij betreurde, het
geen ook voor hem een reden was, om
over de home-rule-kwestie, de kwestie
over een eigen-regeering voor Ierland.
Gelijk te begrijpen is, bespreken de
bladen nog altijd uitvoerig het voorstel
van lord Loreburn om een conferentie
van alle politieke leiders door de regee
ring bijeen te doen roepen tot het be
spreken van de mogelijkheid een er min
nelijke schikking van de lersche kwestie.
De verschillende beoordeelingen en
beschouwingen zijn in het kort aldus
samen te vatten.
Aan de eene zijde staan de radicale
bladen, die zich met alle kracht tegen
het denkbeeld van een dergelijke confe
rentie verzetten. Zij verktaren rikt te be
grijpen, welk een practisch nut een der
gelijke conferentie, die, zooals het voor
stel immers luidt, met een „tabula rasa",
alsof er'ten, opzichte van de kwestie nog
niets besloten was. zou moeten beginnen
wel zou kunnen hebben. In beginsel toch
is de Home-rulekwestie al uitgemaakt,,
aan de besljssing van het Lagerhuis valt
niet te tornen.
Aan de andere zijde staan de uiterste
unionistische bladen, die met de uiter
ste strevingen van de Ulster-men mede
gaan. Deze verzetten zich tegen 't voor
stel der conferentie, omdat het plan na
tuurlijk is door die conferentie tot een
overeenkomst te komen. En van het be-
!gin af aan verklaren zij zich tegen elke
overeenkomst.
De beken dé captain Craig verklaart*
het volmondig: „Een conferentie zon
der de mogelijkheid van een overeen
komst zou een dwaasheid zijn. Maar iwat
Ulster betreft, kan van (een overeenkomst
geen sprake zijn. Het vaste en eenige
minimum Van Ulster's éiseïföiïs,- dat
alles blijft als onder het imperial par
liament.
Tusschen deze twee uiterste partijen
is er natuurlijk een groote groep van li
berale en unionistische bladen, die, zij
het dan om verschillende motieven, met
het plan van lord Loreburn instemmen.
De liberale bladen die het plan steunen,
doen het over het algemeen, omdat zij
aan de unionisten geen gelegenheid wil
len geven tot het verwijt, dat niet allé
middelen tot verzoening die waren aan
geboden, ook aangegrepen zijn. De unio
nistische bladen hopen natuurlijk dat
door de conferentie de kwestie voor
eerst van de baan zal zijn en dat voorts;
de vrijheden, aan Ierland af te staan,
nog heel wat beknibbeld zullen worden.
IHet standpunt van de Ieren wordt uit
eengezet in de „Freeman's Journal."
Daarin wordt herinnerd aan het inter-
vieuw, dat Redmond in Juli had met sir
Edward Carson, en waarin deze als de
lersche eischen stelde, een eigen parle
ment met waarborgen van onafhankelijk
heid en een verantwoordelijk uitvoerend)
gezag tot het uitvoeren van de besluiten
van het parlement. Hoe die eischen ver
vuld zouden worden, was minder, mits
ze maar vervuld werden.
Voor een conferentie achtte het blad
echter twee voorwaarden beslist noodza
kelijk: vooreerst, dat ook de uiterste
Ulster-men er aan deel zouden nemen
het huwelijk in alle stilte te doen voln
trekken.
De "beminnelijke oude dame drukte
zich uit ais een goede grootmoeder, die
slechts één doel heeft: de vreugde en
het geluk van haar kleinkinderen.
Zij nam de hand van Rose, legde ze
in die van haar verloofde en zeide:
Dus- zult gij voor het leven ver-
eenigd zijn.
De dokter toonde zich een volmaak
ten edelman, zooals de markiezin en de
graven, wier plaats hij in de toekomst
hoopte te zullen bekleeden.
Op een toon van innige dankbaarheid
zeide hij tegen zijn aanstaande:
iNooit zal ik vergeten, hetgeen ge
voor mij 'doet, mijn leven behoort u toe.
|Zij beet zich op de lippen.
Haar oogen begonnen te schitteren,
maar zij sloeg ze neer lilt vrees zich
te zullen verraden.
Zijn leven!
Het behoorde haar 'toe!
Hij wist zelf niet hoe waar de woor
den waren, die hij hiermee had ge
sproken.
'ZÜij herinnerde zich, hoe zij eenmaal
zijn woning in de rue Saint-Honoré had
verlaten, waar hij haar door een val
strik heen gelokt had, hoe zij "hem toen
het mes, waarmee zij hem in bedwang
en bij de irit«pr/vik zouden berusten en
voorts dat het beginsel van Home Rule
zou worden erkend,
Overeenstemming omtrent 'de confe
rentie bestaat er dus in het minst niet
Maar dat was ook niet te verwachten,
£en telegram, maakt er melding van,
'dat de bewoners van Albanië er niet
opgesteld zijn, dat zij bij
Montenegro
worden Ingelijfd.
De toestand aan de grens tusschen
Montenegro en Albanië is, blijkens een
telegram uit Wieenen aan de Daily Te
legraph, zeer gespannen. De Malissoren
stammen Hoti en Gruda weigeren zich
onder bestuur van Montenegro te stel
len en de pogingen om hen daartoe te)
dwingen, hebben zij tot tweemaal toe
gewapenderhand afgeslagen. In die ge
vechten zijn enkele Montenegrijnen ge
dood en gewond. Te Skoetarie houdt
men het voor waarschijnlijk, dat deze
(stammen hun zin, om bij Albanië te ko
men, zullen weten door te zetten.
GEMENGD,
i— Koning Constantijn zal, na zijn be
zoek aan Londen, op het Elysee 'door
Poincaré worden ontvangen, die Jhem een
maaltijd zal aanbieden, waarbij, naar men
aanneemt, redevoeringen alles terecht
zullen brengen, omdat de overgeleverde
vriendschap tusschen Frankrijk en Grie
kenland erdoor zat worden bevestigt
IHet bekende Turksché blad
Tan in is wegens een artikel, geschikt
om tweespalt in het leger te brengen,
voor onbepaalden tijd geschorst
Het Kooinkl. bezoek te Amsterdam
H. M. de Koningin heeft gistermorgen]
half negen nogmaals een bezoek ge
bracht aan de Entos. H. M. h,ad denl
wensch te kennen gegeven geen rucht
baarheid aan haar bezoek te geven. D;e
Koningin was vergezeld vaai de Grootf
meesteresse baronesse Mei vil van Lyn-
dlen, baron Sirtema van Grovestins,
grootmeester en den adjudant jhr. Hocjf|t
Graafland, benevens den burgemeester.
'Bezichtigd Werd de afdeeling voor de
scheepsbouw. Met zeer veel belangtstel-
stfelling bezichtigde H. M. onder meer
de groote stalen schroefas, welke door
de fa. Kam te Rotterdam wordt ten toon
gesteld. Daarna bezocht men de afdee
ling Eerste Hulp bij ongelukken aan)
boord, de hygiënische afdeeling en dé
afdjeeling voor scheep son derwijs.
In de afdeeling scheepsbouw hebben
de heeren Van Konijnenburg en Ben them
rondgeleid. Ook de afdeelingen vissche-
rij, kanalen en vaart- eu baggenverkh
tuigen werden bezocht. In <k laaifete af
deeling werd onder meer bezichtigd het
model der zoogen. Cutter, een sooi|t
zandzuiger, welke door de firma Smit te
Rotterdam was ingezonden.
Bij het vertrek zeide de voorzitfcer
van het centraal bestuur H. M. d(ank|
voor die herhaalde blijken van bel|ajn,g(-
stelling in d|e E.N.T.O.Si Namens H. M|,
hield, voor de voeten had ge.worpen en
gezworen hem nooit te zullen vergeven.
Ook kwam haar voor den geest, op
welke gewelddadige wijze zij gescheiden
was van haar ouders voor de revolutio
naire rechtbank, toen zij werd wegge
sleept door ruwe gendarmen, die haar
naar de gevangenis sleepten uit de ar
men harer moeder, die haar bij de laat
ste omhelzing nog. deze woorden in het
oor had gefluisterd:
fHerinner u.
Z,ij,stond op het punt om uit te roepen,
in een opwelling van hartstochtelijke
woede;
Ja, moeder, ik herinner mij!
Maar een waarschuwenden blik van
de barones riep haar tot de werkelijkheid/
terug, herinnerde haar aan haar belofte
voorzichtig te zullen zijn en de rol, die
zij op zich had genomen, tot "het einde
toe te zullen spelen.
Zij bedwong zich.
Met zachte, vriendelijke stem, die al
leen een weinig beefde, zeide zij tegen
den man, die haar slechts haat inboe
zemde:
Ja, ik ben de uwe. Van nu af be-
hooren wij elkaar toe.
In Vendenliaire zijn de dagen al kort,
da duisternis valt spoedig.
(Wordt VÊCKolgd).