258
BUITENLAND.
DE TWEE VRIENDEN.
BINNENLAND.
Het Vredespaleis.
■Ie jaargang
No. 1181.
9e Ceictaohe SotiAomt
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG. UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLLS Ongevallen-verzekering
het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
0 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2J/8 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent
Donderdag
Augustus
1013
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
vonden mededeelingen van 15 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
/ijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel ineer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Vredespaleis.
leden werd dan eindelijk het Vredesm
is te Den Haag in gebruik gesteld,
reen geschiedde met groote praal en
'egenwoordigheid van het Vorstelijk
s.
eel Den Haag stond te kijken en heel
wereld gewaagt er van.
r zal intusschen wel geen ding jijln,
rmede den laatsten tijd, ook in heel
wereld, zoozeer gespot is, als' juist
dat Vredespaleis.
!en paleis v6or den vrede, zoo smaalde
i; ;t mocht wat: de oorlog komt er
t al dichter en dichter bij; zie maar
r 'den Balkan en naar de ontzag-
kende krijgstoerustingen van Europa,
lu, Zooals het Vredespaleis daar staat,
iet dan ook eigenlijk niet veel meer
een apotheose van het geld van
negie's geld. 't Is geen kunst om
bouwwerk te stichten als men
n raad weet met zijn kapitalen, ter-
dergelijke stichting *pok aan haar
m 'geen innerlijke waarde ontleent,
laar letten we nu eens op de be
riming van het paleis. En dan is het
verblijdend teeken, dat het inderdaad
ongebruikt zal blijven. Ja, dat het
een behoefte voorziet,
teeds meer 'toch wordt door de
ten der gansche wereld arbitrage toer
ast, voorloopig nog wel niet in groote
'esties, maar ook hierbij kost de eerste
het meest. De arbitrage-idee zal
immer meer toepassing vinden en
dan staat het Vredespaleis gereed
diplomaten en juristen te ontvangen
voor te lichten met een boekerjj,
ke alles omvat, wal op "het- gebied
I internationaal recht verschenen is
verschijnen zal.
l/ërkelijkzoo beschouwd, is het een
iglijk feit, dat Carnegie's' stichting
r niet vruchteloos staan zal; dat ze
:n bloot sieraad is, maar een gebouw
groot nut. t
loodat we maar concluaecren willen
mogen spotten met den wat al te
idschen naam van het paleis, zijln
:hting 'is desniettemin een feilt van!
cte bëteékenis, zoodat terecht de ope-
g met praal geschiedde.
ALGEMEEN OVERZICHT.
n weerwil van alle tegenspraak van
Igaarschen kant, blijft men in goed-
'elichte Konstantinopelsche kringen
houden dat er
voorloopige onderhandelingen
>r Natsjewits met de Porte zijn geo-
id over den toestand in Thracië. Wat
3 het aggressieve optreden der
rken, die nog geregeld schermutselen
t Bulgaarsche vrijkorpsen, wordt ver-
lard, dat de Turksche (troepen voorloo-
de stellingen behouden, die zij ten
sten van de Maritza hebben bezet,
ch dat Zij niet Verder voortrukken.
Te Konstantinopel bestaat echter, vol-
FEUILLETON.
K)
Gij zoudt toch niet weigeren de
welijksvoorwaarden op te maken, het
ïtract
Wanneer men het mij vroeg, zeker
:t, want dat is mijn vak.
- De Trémazan's zijn altijd goede
inten voor u geweest
T)at zijn zij zeker, en ik ver-
el ook niet, Idiat ik hen betreur. Dajt
iren brave mens elfen, mijn v.riend, zoo
men er maar weinig vindt en zulke
insch.en moesten sterven als' misdadj-
rs, op het schavot. Die tijkfen zij|n/
randerd... wél Veranderd 1
pij vervolgden Kun weg.
Erangois Gouray stond aan de deur
to zijn herberg.
Zijn gelaat was somber.
Gewoonlijk was de kastelein uit „De
ouden Leeuw"1 een vroolijk en wel-
toioed man, zoodat zijn droefgeestig1-
eid dadelijk de aandacht trok van den
Maris, 'die zeide:
Wat zet gij een benepen gezicht,
toiray, hebt gij slechte tijding ont
togen?
gens den correspondent van de „Times"
weinig hoop dat de !T,urksch-Bulgaarsche
onderhandelingen tot een bevredigendje
oplossing zullen leiden, indien Bulga
rije althans zijn huidige tactiek blijft vol
gen. Bulgarije stelt nog altijd alles in
het werk om de lAdrianopel-kwestie door
de mogendheden te doen oplossen. Men
schijnt in Sofia blijkbaar niet te weten,
aldus de „Times" dat door een
dergel'ijken politiek de toestand Voor Bul
jgarije er nog slechter lop wordt, want de
'groote mogendheden hebben thans iinZa-
ke het AdrianopelvraagiS'tuk een andere
\houding aangenomen.
De meeste groote mogendheden zijln
namelijk besloten Adrianopel aan Tur
kije te laten onder Voorwaarde, dat Bul
garije daarvoor zékere politieke en eco
nomische concessies krijgt Dat weet
men op de Porte heel goed en daarom
is zij dan ook vast besloten Adrianopel
niet meer te ontruimen.
Van die stemming in Bulgarije geeft
een goed inzicht het onderhoud, dat een
medewerker van de „Nat. Ztg." met een
Bulgaarsch staatsman heeft gehad over
|de kwestie-Adrianopel.
Voor ons zal die kwestie steeds bran
dend blijven, zoo werkelijk de vesting,
voor welke wij zulke zware offers brach
ten, niet aan ons wordt afgestaan. H|et
verlies.van Adrianopel zal een doorn im
het vleesch van ons yolk blijven, die het
er toe zal brengen, alle krachten in te
spannen voor het bereiken van het doel',
dat men het thans onthoudt.
Dat wij onze troepen niet ten twee
de male tegen Adrianopel lieten opruk
ken om het te veroveren, was alleen in
het vertrouwen op de mogendheden, cjat
zij zulk een onrechtvaardigheid iniet zou
den toelaten.
Wij hebben 09k heden 'de hoop nog
niet opgegeven, dat de onderhandelin
gen over Adrianopel een voor ons gun-
stig verloop zullen nemen, want het is firn
het belang van Europa en van de mo
gendheden die nauwe betrekkingen tot
de- Balkanstaten 'hebben, dat de toestan
den in den Balkan zoo worden geregeld
dat een duurzame vrede ontstaat. Van
een ontevreden volk, dat in zijn verwach
tingen bitter bedrogen werd, kan mem
niet verlangen, dat het zich verzoent met
een lot, -hetwelk het voor onverdiend
(houdt.
Inzake het geschil tusschen de
Vereen igde Staten en Mexico
heeft president Wilson gister zijn bood
schap aan het parlement (voorgelezen. Hij
begon met den nadruk te leggen op het
welwillende en onbaatzuchtige karakter
van de houding der Vereenigde Staten.
Hij bepleitte voorts een politiek van af
wachting. De Mexicaansche overheids
personen, zeide hij, hebben geen besef
van den geest van het Amerikaansche
volk en willen niet gelooven, dat de re
geering voor het Amerikaansche volk
spreekt. Het gevolg van dit misverstand
is, dat de Mexicaansche bewindslieden
geheel alleen staan. Wiij kunnen hun
Helaas 1
'Wat dan?
Het plein was eenzaam.
Er was niemand in den omtrek dan
de notaris en de griffier.
Gouray antwoordde: t
Cottereau is dood.
AchI
Doodgeschoten door de soldaten.
Wanneer?
Eergisteren.
Waar? I
Op de hoeve La Braconnière, in de
t\uurt van Port-Billet, waar hij een schuilr
plaats had gevonden. Hij' moet verraden
zijn en bij nacht werd hij overvallen door
een patrouille, die hem gevangen kwam
nemen. Hij gaf zich niet over, daar was
hij ;de man niet naar. Toen hij vluchtte
kreeg hij een kogel in den rug. Hij heeft
Zich nog voortgesleept naar het boscih
en daar is hij gestorven, zonder hulp,
als een hond. Arme kerel!
Hoe weet ge dat?
Dat komt er niet op aan, i/k weet
het! I
tZoo zal het met hen allen gaan,
zeide de griffier. Er is geen orde, er
zijn geen aanvoerders.
De notaris fluisterde hem voorzichtig
in het oor:
Mondje dicht.
Zij traden de gelagkamer binnen en
onze goede diensten met het oog op de
noncombattanten injet opdringen.
Wilson ried allen Amerikanen aan,
Mexico te verlaten en zeide, dat hij \zijn
gezag zou aanwenden om te voorkomen
dat welke partij in Mexico ook, hulp van
over de grens kreeg. |Hïj zou den uitvoer
van wapens en schietvoorraad verbie
den.
Een gestadige pressie en moreele
kracht, zoo besloot Wilson, zal spoe
dig aan misplaatste trots en vooroordeel
een einde maken. Wie zullen spoediger
overwinnen als Mexico's vrienden, dan
als Mexico's Vijanden.
GEMENGD.
Stratos, de Grieksche jninistervan
marine, heeft met den Engelschen ge
zant het verdrag over de nieuwe missie
van Engelsen e vlootofficierer.
naar Griekenland onderteekeud. De
missie bestaat uit 14 leden, allen Engel-
sche officieren in actieven dienst;; een
van hen zal den 'dienst van watervliegtui
gen inrichten. Het verdrag geldt voor
drie jaar.
Volgens een telegram van den chef
van het kruisers- eskader werd de krui
ser „Emden" uit hel door Chinee-
sche opstandelingen bezette fort bij1 Woe-
hoe met kanonnen ein geweren bescho
ten. De kruiser beantwoordde ihetvuur
onmiddellijk en bracht met 25 schoten
het vuur der rebellen tot zwijgen.
Het bestuur van jhet Berl'ijnsche
slachthuis vraagt 7i/-' millioen mark
aan voor het bouwen van een nieuwe
v 1 e e s c h h a 1. De hal zal zoo groot
Worden, dat er tusschen de 6000 en
•8500 runderen en ongevtèi 22.000 var
kens te koop gehangen kunnen worden.
De spoorwegbeambten van
N o o r d e Tij k S p a n j e-zijn vandaag be
gonnen te'Staken in den vorm van het
plegen van lijdelijk verzet. Het perso
neel van de voornaamste werkplaatsen
is niet te Werk gekomen. De staking is
het gevolg van een voorval tusschen ar
beiders en een ingenieur.
Eergisterenavond te half negen
ontplofte een stoomketel in een
staalfabriek te Leeds. Naar het heet wer
den drie arbeiders op Slag gedood. Ze
ventien werklieden zijn naar het zieken
huis gebracht. Eén hunner is reeds over
leden.
De vergadering van de mijnwer
kerssyndicaten in het bekk'en van
Asturie besloot tot afkondiging van
de algemeene staking in Septem
ber, en belastte een commissie de vast
stelling vair den datum en de kennisge
ving aan de patroons.
Carnegie.
Gistermiddag was er een gastmaal ter
heer en mevrouw Carnegie /zich in den
Haag. De grondlegger der Carnegfce-
stichting en zijln echtgenoote vonden aan
den Hojek van Holland, plaats hunner
aankomst, de automobiel van dm Ameri-
kaanschen gezant Lloyd Bryce ter hunner
beschikking en vertrokken daarmede naar
den Haag alwaar zij afstapten aan het
hotel der Amerikaansche legatie ontvan
gen door hun gastheer den gezant voor
noemd.
Van het oogenblik dat d'e familie Car
negie in het gezantschjap intrek nam,
werd de Amerikaansche vlag op het dak
geheesdhen en werden er nog 2 uit den
voorgevel gehangen.
Sedert gisterenochtend bevinden da
eere van de voorname gasteln gevolgd
door eene receptie.
Onderscheidingen.
Aan de volgende werklieden en be
ambten, veibonden aan den bouw van
Ihet Vredespaleis, is de zilveren eere-
medaille der orde van Oranje-Nassau ver
leend: L. HL Intres, J. Sdherpenhuyzen,
werklieden, en T. O. 'Tiemens, concierge
van Jiet gebouw.
Het nieuwe Ministerie.
De leden van het nieuw te vormen
ministerie zullen Vrijdagochtend om 9
uur op liet Huis ten BjosCh worden ont
vangen ter aflegging van den ambtseed
in handen van de Koningin.
Voorzitter der Tweede Kamer
Ofschoon daaromtrent nog geen defi
nitieve beslissing genomen is, moet, vol
gens de „Tel.", het voornemen bestaan
oip de nominatie voor het voorzitterschap
der Tweede Kamer te plaatsen: als
eerste candidaat een JJnie-liberaal, als
tweede candidaat een sociaal-democraat
en als derde candidaat een lid der
rechterzijde. t
Een ndienstweigeraar'
Naar de „Tel." verneemt, heeft een
gehuwd ofifcier geweigerd toe te treden
tot de weduwen- en weezenkas der land
macht. Daar op last Van den Minister
van Oorlog de bijdragen voor die kas
Van de traktementen der officieren wor
den ingehouden, heeft de hierbedoelde
onwillige den staat een proces aangedaan.
Het verloop hiervan wordt in officiersi-
kringen met zeer Veel belangstelling
gevolgd
Geneeskunde.
Uit Amsterdam wordt gemeld, dat zich
aldaar een comité heeft gevormd met
het doel een actie te voeren 'tot ver
krijging van een wijziging der wet op de
geneeskunde. Het streven is een perma
nente commissie van deskundigen van
staatswege te doen instellen, die genees
middelen en geneesmethoden aan een
ernstig onderzoek onderwerpt, om ze na
gebleken geschiktheid het praedicaat
„officieel" te verleenen.
Binnenscheepvaartcongres.
Voor dit congres zijn, naar het „Hbld."
I meldt, olm. co de agenda geplaatst de
volgende onderwerpen: 1. Afsluiting en
I drooglegging Zuiderzee. 2. Vroegere
schippersgilden en bemoeiingen der over
heid in vroeger dagen. 3. 'Algemeene bin-
nenscheepvaartbelangen. 4. Vrachtover-
een'komsten. 5.. Binnensoheepvaartwet. 6.
Toezicht op de binnenvaart 7. Onderwijs
schipperskinderen. 8. Verbrandingsmoto
ren bij de binnenvaart
KORTE KRONIEK.
De Diocesane Biond van R.K. Drankr
bestrijdersvereenigingen in het bisdom
Haarlem houdt op 10 Nov* te Amster
dam c^e jaarlijksdhe algem. v.ejgadering.
Met ingang van Sept a-s, treedt
een nieuw tarief voor telegrammen naar
Ned.-Indië in werking; gewone "telegram-
men f2.25 per woord, uitgestelde teler
grammen f 1.12V2 en perstelegrammen
f 0,72 ,per woord.
Bij de firma Gebir, v. "Lier, roosjes-
fabrikanten te Amsterdam, is een werk
staking uitgebroken. Zij omvat ruiin 100
man en is 't gevolg van den sterken ach
teruitgang van het verdienstecijfer.
Stct. no. 201 bevat een Kon. bes'uit,
waarbij bepaald wordt, dat in dit jaar
in de gemeente Hoorn eene Rijkstuin-
bouwwintersöhool zal worden gevestigd.
Heden gaan d'e poorten van het Vret-
despaleis, van cfen tempel van interna
tionale justitie, open. Enkele bevoor
rechten mochten reeds het inwendige
van het grootsche, indrukwekkende ge
bouw bezichtigen en heden Verschijnt wel
is waar in albumvorm, een uitvoerige
aanschouwelijke beschrijving, maar ve
len zal niettemin een korte beschrijving
van dit bouwwerk niet onaangenaam zijn.
De geschiedenis van dit Vredespaleis
is bekend.
rv Vredesconferentie besloot
tot de stichting van een Permanent Hof
van Arbitrage te 's-Gravenhage. In 1903
besloot de Amerikaansche millionnair
Andrew Carnegie een bedrag van
f 3.750000 ter beschikking te stellen
van de Nederland sche Regeerin'g ter jopu
richting van een Paleis voor het Per
manent .Hof Van Arbitrage.
Een „stichting" werd in het leven
geroepen met een bestuur van 5 leden
waarvan de Minister van Staat, jhr. Mr.
A. P. C. van Karnebeek, voorzitter werd.
De keuze voor een geschikte plaats voor
den bouw van het Vredespaleis .yiel op
een deel van het Park Zorgvliet, aan
den ingang van den Ouden Scheveningj-
schen weg; een terrein van 61/2. H.A.
grootte. De Nederlandsche Staat schonk
dit terrein dat een waarde van 7 ton
gouds vertegenwoordigde, pen .interna
tionale prijsvraag voor den bouw werd
uitgeschreven en het ontwerp van den
Franschen ^architect Cordonnier be
kroond. Diens ontwerp zij het met het
oog op de kosten belangrijk beperkt
en vereenvoudigd is thans uitgevoerd.
De omwerking van het ontwerp geschied
de insamenwerking met d,en Nederland}-
I schen architect J. A. G. Van der Steur,
wien ook de leiding van den bouw'wefd
toevertrouwid.
Op 14 December 1907 werd de bouw
aanbesteed, nad|at op 30 "Juli te Voren
op plechtige wijze door den voorzitter
't duurde niet lang of de andere stam
gasten kwamen ook opdagen.
Onder hen bevond zich de kruidenier
Ledo,ux, die er .nu heel anders uitzag,
dan toen wij hem voor het eerst ont
moetten.
jHiij -'droeg nji niet de potsierlijke uni
form van „commandant der nationale
garde", geen 'rinkelende sabel sleepte
meer aan zijn zij, maar hijzelf sleepte zich
voo.rt op een paar krukken.
[Wjas hij evenwei van uiterlijk veran
derd, zijn inborst was nog even zwart
gallig en hatelijk gebleven.
Ook hij had het nieuws omtrent den
smokkelaar vernomen, maar klaarblijke
lijk niet .uit dezelfde bron als die kastelein.
Zoodra hij in de gelagkamer was en
zich gemakkelijk had neergezet in een
armstoel, met zlju krukken naast zich,
riep i'hij ,uit:
1,Gij hebt allen toch den' berudhten
Ohquaan wel gekend?
\Cotter^u!
1'Ja, de' smokkelaar, die hier altijd
zoo goed ontvangen werd.
En met een grimmigen blik op Fran-
gois Gouray ging .hij voort:
r-» (Hij was meer dan een stamgast hier,
hij was de huisvriend.
Jawel, jawel, riep Cléder, de post
meester, een groote ïorsch gebouwde
man, die doorging voor een aanhanger
van de oude regeering, wij kennen hem
allen en giji kent hem nog wel het best,
want hij heeft u o,p de heide van den
Grooten Eik een gedachtenis gegeven, -
die u tot uw dood toe zal heugen.
|Zeker, dat heeft hij, bromde de
kruidenier, maar elk zijln beurt. Hjij heeft 1
zijn trekken thuis .gekregen. Ikj loop nu
wel o.p krukken, maar hij ligt onder de 1
groene zoden en terwijl ik mij tenminste
nog bewegen en praten kan, knagen de I
de wormen reeds aan zijn gebeente.
Gouray, die zich niet langer kon be- 1
dwingen, riep:
Dat ge u nog bewegen en praten 1
kunt, burger Ledoux, hebt ge voor 'het i
grootste deel aan hem te danken. Wian- i
neer hij gewild had, daar op de heiide 1
van 'den Grooten Eik, dan zoudt ge er
niets van hebben naverteld. Het was be- j
ter fdlat ge daar eens aan dacht, dan nu I
te spotten met een dappere, die stierf
voor rijn overtuiging, liever dan zich
aan te slpiten bij de onderdrukkers, die 1
nu te Parijs ook! hun trekken thuisge-
kregen hebben, zooals gij zegt. i
•De ex-commandant der nationale garde
van LambalTé beet zich van gramschap
op dë lippeh, maar hij durfde niets terug-
zeggen, want het gelaat van Frangois
Gouray was hoogrood gekleurd van
woede, zijn oogen fonkelden en het was
hem geheel aan te zien, dat hij de nage
dachtenis van zijn vriend niet straffeloos
zou laten .hoonem, zelfs niet door een
kreupele.
L'edoux haastte zicih. daarom een andere
wbnding aan het gesprek te geven.
Pp heel wat zachter toon hernam "hij:
1 M|en zegt, dat de ci-dëvants weer
hun slag willen slaan. De agenten van
Fitt en Coiburg dwalen door het land
en langs de kust zijn handlangers van de
prinsen aan het werk, maar men houdt
h'en in 'toog. Het schijnt, dat zij van
plan zijn vandaag of morgén een landing
met Engelschen te beproeven, maar dan.
fcullen zij wel ondervinden, met vföe "zij
te doen hebben. De soldaten van de
Republiek zijn op hun hoede<
(Hij voegde er met stemverheffing bij:
1De natie, de groote natie, wil niets
m'eer met prinsen enJ edelen te doen
hebben. Hun rijk is uit, Wat ment er
ook van heggen mag,.
'Niemand ging er op in.
(De notaris Sénécan haalde alleen de
schouders op en mompelde:
Onverbeterlijk!
,De griffier, die meer vredelievend was
aangelegd, zeide:
Elk denkt op zijn manier.
(Wordt vervolgd).
