'e Sclcbclve Sou^omt
Woensdag
2Q
BUITENLAND.
BINNENLAND.
4e Jaargang
No. 1174.
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN,
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
dit blad verschijnt elken dag. uitgezonderd zon- en feestdagen
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voör Leiden 9 cent per week
1.10 per kwartaalbij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post /1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2V9cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent
Augustus
1013.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer !5 cent
Ingezonden mededeelingen van 15 regels 1.50, elke regel meer 30 cent met graüs
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Qroote letters naar plaatsruimte.
Kleine AdvertentiSngevraagde betrekkingen, buur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertetrttEn) 15 regels 25 cent, Iedere regel meer 5 centaangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, tedere regel meer 10 cent
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
ALGEMEEN OVERZICHT
In verband met een bericht v,an gister
over net verder voortrukken der «-
Turken in Thracië
gene zijde der Maritsa, waardoor cle
bestand daar no;g ernstiger zou worden
wordt nu uit Konstantinopel gemeld''cfat
de Turken er nietaan denken, meer land?
In bezit te nemen dan zij' in ljun rned'e-
deeling van 19 Juli hebben aangedhidl
fat aangaat de bezitting van Demstik'a,
Ortakeni en Soefli wordt voorgegeven
dat deze slechts voorloopig is en ge
schiedt om strategische redenen en over
wegingen van menschelijkheid. Tot de
lankcmst der Bulgaren zal Turkije'er
de ord'e handhaven.
De Bulgaarsche gezant te Rome heeft
tegen een verslaggever van de „Tribuna"
rezegd, dat Bulgarije zich niet dooi; Tur
kije tot onderhandelen zou laten.bewe
gen, noch tot een oorlog. Het beschouwt
ie kwestie van Ad'rianopel als van inter
nationalen aard; de mogendheden moe
ten haar oplossen. De gezant gelooft,
naar hij: zeide, dat Europa zich krachtig
tegenover Turkije zal laten gelden. Het
aanzien van Europa in het naburige Oios
ten staat er mee op het'spel. Een eenvou
dig middel om Turkije tot rede te bren
gen zou zijn, een paar van zijn havens te
Wokkeeren, met name Smyrna en Trebi-
Irisonde. De Turken rekenen er op, dat
Europa de zaak moe is, maar-de gezant
gelooft, dat het een misrekening zaEblij;-
ken, wanneer Europa's geduld op te zwa
re proef wordt gesteld. Ook houdt- hij
zich overtuigd, dat Rusland nooit zou
dulden, dat Bulgarije van /de _Egeïsche
Zee wordt verdreven.
De Katholiekendag te Metz
na de z.g. „Schoolvergadering" de
eerste openbare vergadering gehouden,
die door ruim 7000 personen bezocht
was.
De presient, vorst zu Löwenstein hield
de openingsrede. Hij; igaf een overzicht
Van den verleden jaar gehouden Katho
lieken dag te Aken .en de vruchten, die
deze reeds had opgeleverd, om dan de
beteekenis v,an -den Katholiekendag te
Metz vooral daarin te ^tellen,"dat het d£
eerste General-versammlung was na het
verschijnen van de Pauselijke encycliek
,Sin£ulari qi.adatn". De Katholiekendag
kon iet voorbijgaan zonder dat een
woord gewijd was aan die belangrijke
encycliek met hare belangrijke beslis
sing ten ppzichte van de wijze .v.an or
ganisatie in vakvereenigingen.
Hij gaf een omschrijving van die ency
cliek en las het 'slot ervan voor,, waarin
de Katholieken worden aangemaand den
ouderlingen strijd, over deze kwestie te
laten rusten en eventueele moeilijkheden
aan de bisschoppen over te laten. Daar
aan verbond d,an de joresident een vu
rige aanm'aning tot eenheid en vrede.
Het was, zeide hij; hooglsit verwerpelijk,
zuiver Katholieke vereen iglin gen
vijandelijk te behandelen en tTe bestrijden.
Ze moesten infegendeel ondersteund en
met alle kracht bevorderd worden. Maar
van den anderen kant moesten .ook de
Christelijke vakvereeni'gjuigen niet ver
dacht gemaakt worden, waar de kerke
lijke overheid dezen hadden toegelaten.
Voor de Duitsche Katholieken was de
strijd nu beslist en moest dub) nu ritsten,
verklaarde spr. onder daverende Toejui
chingen van"de vergadering. Het oogen-
Mik was gekomen, dat die Katholiekendag
zijn autoriteit in de weegschaal legde.
Niet alsof de Katholiekendag een inter
pretatie van de encycliek geVen wildjp,
dat stond niet aan hem, ook niet alsof
deze een uitspraak wild(e doen oVer den
gevoerden .strijd, waarbij van beide zij
den de overtuiging voor eigen recht de
strijders te veel prikkelde. Maar slechts
'gehoor gevende aan den wensch van den
Paus, verklaarde „de president in naamj
Van den Katholiekendag: De strijd over
de kwestie der vakvereeni|gfin!gen is be
slist en nu verlangen de Katholieken van
puitschland d,at hij: ruste. (Stormachtige
i toejuichingen).
Be eenheid der Diuitsche Katholieken,
0 ging de spreker nog voort, is een
heerlijk goed en de onontbeerlijke grond
slag voor de verdediging en de bescher
ming van d$. godsdienstige en cultureele
belangen .van de Katholieke .Kerk in
Duitschland. Daarom zullen wjj: niet dul
den, dat die belangen nog langer wor
den bedreigd. Vooral wend ik me tot
de pers, welke Üe beste groepen van onze
arbeidersorganisaties vertegenwoordigt
met de dringende bede: Laat den twist
rusten, (aanhoudendeinstemming). "Na
tuurlijk zal elke zijde ook nu pvertftifigc!
zijn, dat ze de goede zaak' voorstaat,
maar geeft toch als vruchteloos alle po-
(giingen op, elkaar te bekeeren en res
pecteert in anderen de overtuiging, die
men bij zich zelf gerespecteerd-wil zien.
Mocht v,an den Katholiekendag te Metz
gezegd worden, dat er een „einde geko
men ïs aan den ingeslagen weg over de
vakorganisatie. In de geschiedenis van
het Duitsche volk zou d!an oen monu
ment gezet zijn, d'at de „vrede van Metz"»
zou heefen, (langdfurig, stormachtig ap
plaus). i
Tot slot bracht de redenaar zijn dank
aan den Paus voor zijn daad Van Aposto
lische wijsheid. Wpj danken u, zeide hij
orm., voor uw woord' te juister tijd ge
sproken en zullen het verwezenlijken.
Tijdens de vergadering werd een tele
gram voorgelezen namens d'en Paus door
Kardinaal Merry del Val gezonden. Het
luidjde aldus1
„De H. Vader heeft met de grootste
welwillendheid de kinderlijke en eerbie
dige verzekering v,an trouw, gehoorzaami-
heid en liefde ontvangen, welke, ten 60-
sten algemeenen Katholiekendag verga
derde personen, door u Hem eerbiedig
hebben gegeven. Hij dankt u daarvoor
van ganscher harte. Hij[ koestert d'en iu-
nigen wensch, dat de arbeid van uw
congres groote en zegenrijke vruchten
moge voortbrengen, tot heil van. Se
Kerk en van de zielen, met de hulp van
God en onder bescherming van den
Apostolischen Zegen, dien Zijne Heilig
heid aan alle congressisten gezamenlijk
van ganscher harte yerleent"
Het telegram \yerd met vpel'geestdrift
begroet.
Vervolgens werd ook bepaald', dat de
eerstvolgende Katholiekendag, in 1914,
in Munster i.W., gehouden zal word'en.
De volksverein
hield gisteren in de groote feesthal zijn
23ste algemeen e vergadering, bijge
woond door de bi schoppen van Metz,
Straatsburg en Spiert en een groot aantal
parlementsleden en hooge persoon.ijkhe-
den. Justizraad Karl Trimborn uit'Keulen
hield de openingsrede. Hij wees er o.p.,
dat de „Volksverein" nu bijna 800.000
leden telde en genoemd mocht worden
een .Katholiekendag in permanentie, hij
gaf eene uiteenzetting van het beginsel
des Volksvereins, de „bevordering van
de Christelijke ordening in de jnaat-j
schappij". Hij sprak over d'en moei
lijken arbeid] van den Volksverein en
beantwoordde de vraag, waarom de Kar
tholieken als zoodfanig en niet als staats
burgers opgeroepen worden om mede
te werken 'aan de oplossing van de so
ciale kwesties. Liever dan er op te wij
zen, hoe innig maatschappelijke zaken
met den godsdienst samenhangen, wilde
Trimborn wijzen op Adölf Kol ping, der
Gezellen vader. Deze was van meening:
dat de oplossing van de sociale kwes-
tie, voorzooVer deze op de wereld kan
worden opgelost, allereerst en noodza
kelijk eischt belijdenis en beoefening van
den godsdienst, voor ons wil dat "zeg
gen van het Ghristendom. En, daar deze
slechts beoefend kan worden in een vaste
/stellige belijdenis, blijft, trots het' ge
schreeuw tegen ultramgntaansch isole
ment of hoe men het verd'er noemen wil,
voor ons niets over dan ons goed, oud,
en Katholiek geloof in Christus als uit
gangspunt en fundament en bron voor
onzen socialen arbeid!.
Dezen weg wil ook de Volksverein
bewandelen, de godsdienst moet zijn de
ziel van elke sociale Vernieuwing'.,
Aan den grondslag van de Katholieke
belijdenis zal de Volksverein .onversaagjd
vasthouden, evenals Kolping zeide van
zijn gezellenvereeniging, zoo zeggen wij
van onzen Volksverein. „Juist omcl'at de
Verein Katholiek is, is hij geworden wat
hij is kan hij wordjen wat hij zijta
moet"
Verder bracht de voorzitter vani den
Volksverein het jaarverslag uit van deze
vereeniging. Daaruit valt te melden, dat
het ledental met 47.240 is toegenomen
en thans 776.090 bedraagt, d. i. 3,3 pet.
van de Katholieke bevolking van Duitsch
land. Vooraan staat he? diocees Munster
met 6,8 pet., dan volgen Paderborn met
6,5 pet. en Keulen met 6,1 pet
Voor de eerste maal kon de Volks-
verein in dit jaar wijzen op zijn vrouwe
lijke leden, die aan den arbeid haddert
deelgenomen. De afdeeüng vrouwen telt
than9 26.780 leden, die een eigen blad
heeft.
'De inkomsten ^bedragen dit jaar
676.589.71 mark.
GEMENGD.
De „Qroix" verneemt uit La Roche-
sur-Yon de volgende h e I d e n d a a dj v a n
den g e e s t e 1 ij k e van dat plaatsje
den Weleerw. heer Poirier.
Zondagmiddag bevond de geestelijke
zich n.L met de kinderen van een vacantia-
kolonie op het strand van Bretignolles
(Vendee). Daar de zee 2eer kalm scheen,
gingen verschillende kinderen baden.
Plotseling werd een jarige jongen door
een golf weggesleurd. Abbé Poirier, die
den jongen en nog twee rijlner makkers
in gevaar zag, begaf zich onmiddellijk
te wafer om de kinderen te redden. Plot
seling echter zonk hij in de diepte.
Badgasten, waaronder ook de vader
van het kind, stelden alle pogingen in
het werk óm hen te redden, doch tever
geefs. Ablbé Poirier wetd dood aan land
gebrachthet lijkje van den jongen
spoelde eenige uren later op het strand.
Zijn twee makkers wqren nog bijtijds
gered kunnen wo-rden.
Volgens een telegrafisch bericht uit
Sjanghai hebben de troepen van de
Noardelijken (de Cirtneescne re-
ge eri ngs tr o ep en) na een zwaren
strijd den Purperen Berg en den Tijger-
heuvel', die de Zuidelijken eenige dagen
geleden hebben veroverd, hernomen. De
Noardelijken sluiten'Nanking thans in.
In Kopenhagen zijn twee jonge
bandieten op klaarlichten dag een Jrank
binnengedrongen en hebben vdaar met
.revolvers in de hand de bedienden ge
dwongen de safe te openen. Nadat zij
9000 kronen aan baar geld hadden
buitgemaakt, zijn ze per automobiel
gevlucht.
Z. Em. Kardinaal Van Rossum
in Nederland.
Zaterdag heeft Z. Em. Kardinaal van
Rosspm een bezoek gebracht aan Minister
L. Wj. H- Regout.
*rA.an dit bezoek ging vooraf eenbezoek
aan de parochiekerk van Meelrssen. Onge
veer 12 uur arriveerde Z. Jam. met Z.
D. ,H. Mgr. Meepwissen, dr. Drehmanns
en den gentilhomme aan de parochie
kerk van Meerssen. "Bruidjes boden Z,
Em. bouquetten aan en *de Z^ereerw.
heer pastoor der parochie begroette Z.
Em. in hartelijke bewoordingen. Z. Em.
faf aan de geloovigen, die het ruime
erkgebouw tot in alle hoeken vulden,
zijn zegen en sprak hen in het kort toe.
Na de kerkelijike plechtiheden werci
Z, Em. uitgeleide gedaan door het mu
ziekgezelschap en de geestdriftige hoera's
der opgetogen bevolking. Tegen halfeen
bereikte Z. Em. het landgoed Kruisdonk
te Rothen-Meerssen van den Minister.
Nabij het buitenverblijf stonden honder
den 'belangstellenden, die Z. Em. een
ovatie brachten.
Ten buize van den Minister werd de
lunch gebruikt. Als gasten zaten aan
tatel de Kardinaal, Mgr. Meeuwissen, dr.
Drehmanns, de gentilhomme, Mgr. dr.
Menten, de pastoor-deken van, Meerssen,
de Commissaris der Koningin, de Limb.
Eerste Kamerleden jhr. jVUchiels van
Kessenich, jhr. v. d. Maesen de Sombref
en O. Haffmans, Mgr. dr,. Nolens e. a.
Het woord werd gevoerd door den
gastheer, den Minister van Wjaterstaat,
en Z. Em. den Kardinaal.
Met de auto's vani den Minister,
welkp ,Z. Em. em gevolg ook te Wlittem
hadden afgehaald, Vertrok de Kardinaal
en gevolg om half 5 naar het klooster
te "Wlittem.
Koninklijke besluiten.
Bij Kon. besluit is aan den directeur
van het post- en telegraafkantoor te
Apeldoorn, j\ F. Freudenbejg, eervol
ontslag verleend;
is aan F. I. Schotel, adjunct-inspec
teur der posterijen en telegrafie te Am
sterdam, eervol ontslag verleend;
■is aan de vrouwelijke commies cler
posterijen en telegrafie 2e kl. J. M.
Ledeboer eervol ontslag verleend;
zijn benoemd tot commiesi der poste
rijen en telegrafie 4e kl.C. J. v. Burken,
H. J. Engelkens, T. S, F. Scheltus, A. J.
van de Velde, allen thans surnumerair;
B. Tiemens, S. de Gast, J. de Waard,
J. MaarSj Wj. M. Grevelink, A. Benthem,
E. Dénis, allen thans adspiramt-commies.
Het XXe Wereldcongres voor
de vrede.
Voor het XXe [Wereldcongres voor den
Vrede waren aan het Internationaal Vre
desbureau te Berm negen rapporten toe
gezegd. De voorzitter, Henri La Fon
taine en Prof. Quidde uit München zijn
door overmaat van andere werkzaam
heden 'ter bevordering der vredesbewe
ging niet in staat geweesi hun rapporten,
bjdig gereed t.e hebben. Echter zaljprof.
Quidde, die rapport zou ifitbrengen over
de mogelijkheid van vermindering van be
wapening, een bepaald voorstel bij. de
Commissie voor Ontwapening indienen.
De korte inhoud van het rapport van
prof. mr. Q. van Vollenhoven^ hoogleer
aar aan de Universiteit te Leiden, over
Internationale Politie als sanctie van 'in
ternationaal recht, laten wij hier volgen:
De hoogleeraar beantwoordt de vraag:
„Kan en moet het Volkenrecht worden
gehandhaafd door het dwangmiddel eener
internationale politie?" bevestigend. Uit
drukkelijk! stelt hij voorop, dat dit denk
beeld de souvereiniteit der natiën onge
rept laat. Geen vage wereldstaat-utopie
hangt hij aan. Geen Vereenigde Staten
der Wereld of zelfs maar van 'Europa
is zijn einddoel.
Hij is zich zeer wel bewust; dat hij
niet de eerste is, die het denkbeeld op
werpt Maar hij js he't, die het eerst de
nog vage theorie wil verdichten tot een
concreet voorstel. En dit voorstel sluit
alweer volstrekt niet uit, dat met de co
dificatie van het Volkenrecht, met de
ontwikkeling en uitbreiding 'der scheids
rechterlijke beslissing van geschillen wor
de voortgegaan. De rapporteur wil een
begin maken met de handhaving vam in
verdragen neergelegde, dus reeds gecodi
ficeerde, regelen van internationaal recht
en wel alleen tusschen de staten, diie zich
bij die verdragen tot naleving daarvan,
hebben verbonden.
iHij kiest daartoe enkele overeenkom
sten, o.a. de overeenkomst van 1907, be
treffende de rechten en verplichtingen
van onzijdigen in den oorlog ter zee,
met uitzondering vap enkele artikelen,
en wil de"'handhaving dier overeenkomst
trekken binnen den kring der bevoegd
heid van de internationale politie.
(Hij denkt zich deze internationale .po
litie als een lichaam van volmaakte on
partijdigheid. Admiraliteit en vloot zul
len in den aanvang in ^envoucGge geval
len zelfstandig kunnen opftreden, b.v.
wanneer de gelaedeerde staat zich tot de
admiraliteit wendt met zijn klacht. Doch
op den duur zal eau rechterlijke uit
spraak, liefst onverwijld gegeven, voor de
zelfstandige beslissing van de admirali
teit of de internationale poliiitie al dan niet
zal optreden, iin de plaats komen.
Behalve onpartijdig, zal die interna
tionale en permanente admiraliteit of
schoon door de so.uvereine staten sa
mengesteld volkomen zelfstandig moe
ten zïjin en van die souvereine staten vol
strekt onafhankelijk. Haar wapen, de in
ternationale vloot; samengesteld uit een
zoo groot mogelijk deel van de zeemach
ten der verschillende mogendheden, zal
eveneens onafhankelijk moeten zijn van
de mogendheden. Aldus verkrijgt men:
wezenlijke bescherming der verdragen,
gesteund door onpartijdige uitspraken,
en .uitgevoerd door een uitsluitend van
dien onpartijdigen rechter afhankelijke
politiemacht.
;Een opHit schema gebouwd concreet
voorstel wil Pijof. Vani Vollenhoven in
de Internationale Commissie van "Voor
bereiding voor de derde Vredesconfe
rentie ter tafel gebracht zien.
De uitwerking welke 't optreden eener
politievloot zal hebben, zal in de mees
te gevallen van preventieven aard rijn.
Gestreng zal zij er zich echter toe moe
ten bepalen te blijven binnen de perken
harer bijzondere opdracht. Doet zij dit
dan zal het vertrouwen in haargaande-
weg toenemen en wordt zij een onmis
baar element, ook in moreele beteekenis^
Iji de voortschrijdende organisatie der
internationale gemeenschap.
De gevolgen van den hoogmoed.
Notaris Van Dals,Uni, leider en laatste
lijk protest-candidaat van de „Volkswiil"-
partij in het Kamerdistrict Hontenisse,
zond aan verschillende bladen een door
hem ontworpen en bjj de „Volkswil"
gevoegd programma voor een extra-par
lementair ministerie.
Het „Vad." teekent hierbij sarcastisch
aan:
|Daar "de ihhqud ons geen 'reden geeft
te veronderstellen, dat de staatsman aan
w'ieu thans de vorming van "een extra
parlementair ministerie is opgedragen, dat
programma zal willen overnemen,"hebibien
wij het in ons archief gedeponeerd, tot
tijd en wijle dat de heer Van Dalsum
zelf eens door H. M. ide Koningin met
de Kabinetsformatie mocht worden po-
last i
De partij van het „verraad".
Reeds wezen wij; zegt de (A.R.) „Rot
terdammer", op de merkwaardige uit
spraken, door de sociaal-democratische
voormannen in de dagen vóór het con
gres ten .beste gegeven.
Om de meerderheidsresolutie er door
te krijgen werd den proletariërs onge
zouten aangezegd welken ernstigen mis
slag zij bij verwerping begaan zouden.
Een reeks schetsjes voor de toekomst
werd ontworpen.
Op dat van den "heer Vliegen vestigden
wij reeds de aandacht.
Nu is de heer Schaper £an de beurt
Ziet hier wat ihij schreef:
,;Duizenden en duizenden zullen wor
den gedesillusioneerd, als er weer niets
tot stand zal komen, dan wat alle-
daagsche dingetjes. De anarchie van
de onverschilligheid zal reusachtig toe
nemen. Men verliest de hoop en den
moed, het parlementarisme wordt een
belaching. Alleen de kerkelijken zullen
toonen, iets te kunnen cloen.
En op ons zal het odium tè liggen
komen. [Wiij hebben niet gewild, zelfs
niet beproefd. W|ij hebben partij
belangen gesteld boven de groote
heilige belangen van het nu levende
ontberende geslacht, boven de belangen
van de ouden van dagen, mannen en
Vrouwen, die 'door de wet-Talma niet
worden geholpen. die ons er op
hebben beroemd, ook' dezen te willen
helpen, wijl laten hen in den steek.
Xs dat eigenlijk geen verraad?"
„De partijbelangen dus gesteld boven
de groote heilige 'belangen van Ihet n,u
levende ontberende geslacht."
De machtige S. D. A. P. volgens Scha
per de partij van „het verraad",
(Een scherp en raak schctsjol
De Staats begrooting.
Naar de „'Tijd" verneemt, sljiit de
Staatsbegrooting voor 1914, zooals die
aan den Raad van State is verzonden,
met een belangrijk tekort.
Rond het Vredespaleis.
Men schrijft ons uit Den ,Haag:
[Wie langen tijd den Sclieveniingsehen
weg niet bezocht, zal het begin er van
niet 'herkennen.
Verdwenen zijn daar al de onooglijke,
uitgestorven gebouwen aan de linkerzij
de. Naast het Station der stoomtram in 'de
Anna Paulownastraat, dat ook rijn .dood
ziet naderen, werd het portiershuisje van
het Vredespaleis geplaatst, en vandaar
tot aan de voormalige tol buigt zich "het
hek yan Carnegie's stichting, waarachter
nu met grooten ijlver "de laatste handl
wordt gelegd aan den tuin. Deze ziet
er waarlijk aardjg uit. Een deel is niet
allerlei als 't ware in] 't wildgroeiende
planten bezaaid, £ie mettertijid, dicht op
geschoten, de peinzend rondwandelende
diplomaten voor de oogen desl voliks> zul
len beveiligen. Nu ziet men nog den]
vijVer met zijn Cirioksche kolonnades, dde
het middelpunt vormen van den lusthof,
waarvan de vredesapostelen ter verpoo-
zing van hun speurarbedd zullen kunnen
kuieren.
Buiten het hek wandelt het publiek het
paleis rond, want door „Zorgvliet" slin
gert zich nu de Carnegie-laan een
waarlijk mooie .jveg, waaraan dure vilb'
verrijzen. Men zal aardig wat moe n
bezitten, om daar te kunnen-wonen
Van „de Beek", het in de duinen op
wellende watertje, dat men ook dj
