No. 1169.
13
BUITENLAND.
RINNFNLANI).
Bureau OUDE SINGEL. 54, LEIOEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG. UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
10 per kwartaal bij onze agenten 10 cent per week, 1 30 per kwartaal. Franco
post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Woensdag
Augustus
1913
De ADVEKI EN IIEIV1J5 b.draagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 15 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine AdvertentiSngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-ad vertentign) 1—5 regels 25 cent. Iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent
De situatie.
/Het Vaderland toont zich zeer in-
omen met het besluit van het Ziwol-
e congres en schrijft o.m. dat „de
!'ng om de nieuwe regeering1 onder
zweep van Troelstra te stellen, daar-
g >r mislukt is." Het blad verwacht dan
dat het mi/risterie-Cort van der
den „een krachtige positie zal inne-
als het „zal trachten te verwe-
1 lijken de groote hervormingen, die
vrijzinnige zijde den iinzet hebban
,'ormd v]an de verkiezingen."
vlu, van die kracht zijin wij nog .niet
bijister overtuigd, 't Valt toch te voor-
n, dat de socialisten, nu zij; niet mee
gen regeeren, zich bijzonder op 'de
tiek zullen. toeleggen. En dan Jcan
lister Cort v. d. Linden ,vvel zeggen
heb niets met u van doen en ga mijn
;en gang1", maar de concentratie zou
ir politiek fatisoen te grabbelen
oien indien zij: de, immers con am on
aanvaarde, herstemmingseischen als-
g van zich afwierp. Hiermede zal na-
urlijik het ministerie rekening hebben
- houden, ten einde het niet .met dew
I ren vrienden te kwaad te krijgen. Deze
enden vormen intusschen geen meer-
rheid, zoodat het tasten én zoeken zal
jven, want rechts neemt, dit spreekt
a zelf, een koel afwachtende houding
n.
Zoodat we maar zeggen willen: van
e „krachtige positie" zien we niet veel
men. Iets krachtigs krijgen we weer
s als een nieuwe stembus ons een an-
meerderheid zal geschonken
:bben.
Hoe eer. hoe liever.
m
Bittere ironie.
De redactie van het „VoLk", die, zooals
len weet ,grootendeels voor het aan
aarden van ministerportefeuilles was,
:hijnt nu de spot te drijven met de
[achteloosheid, waarin zich hare partij-
enooten hebben gestort.
Het blad schrijft nl. het volgende:
„Komt er een.kabinet, dat geen alge
meen .kiesrecht en geen staatspensioen
brengt, of beiden op een manier wil
brengen, dat het voornaamste gevoel,
waarmede ze door ide arbeiders ont
vangen worden, een. gevoel van teleur
stelling is, dan zal de arbeidersklasse
door een groote volksbeweging moeten
aanvullen wat 'te in de Kamer mist."
Dat kan toch geen ernst zijn, maar
ïoet bedoeld wezen als bittere ironne.
Wat de soc.-dem. arbeiders in de
.amer missen (terwijl zij het hadden
unnen hebben), moeten ze aanvullen
oor een groote volksbeweging'n
ersten-Mei-dag-betooing, een meeting
ooralg. kiesrecht of zoo iets derge-
jks allemaal dingen, die den arbeid
ers geld kosten, maar waarmede zij
iets bereiken.
't Is wel bittere ironie van het „Volk"!
'n iiiuinph der Christelijke
liefde.
Men weet, dat de vrijmetselaars-regee-
ingen in Frankrijlk in haar strijd tegen
en Katholieken godsdienst verscheidene
erbanningsdecreten heh'ben uitgevaar-
igd tegen die mannen en vrouwen, wier
enige misdaad 't was, dat zijl uit dien
odsdienst de kracht putten om zLhzelve
p te offeren in den dienst'van den. even-
lensch.
Maar het Franschje volk zou spoedig
ndervinden, dat het voor geen geld,
oor hoeveel ook, die diensten kon er-
rijgen, welke de kloosterlingen verrich-
-n uit louter liefde voor hun mede-
ienschen. Dat wisten die krachtige be
trijders van de kloosterlingen 'n
ombes en Clemenceau ook heel goed,
•i terwijl de ziekenzusters uit de hospi-
'len waren verbannen .en. "daardoor het
olk van haar hulp was verstolken, haai
en zij die heldinnen der naastenliefde
hunne huizen ter verzorging hunner
;eken. 'n Triumph der Christelijjkeliiefde!
Maar die triumph zou nog grooter
gorden. De drang van geheel het Fran-
-he volk, om de ziekenzusters- wederom
te laten tot de hospitalen, wordt
nweerstaanbaar. Er heeft zich een co-
'ité gevormd, hetwelk doqr heel Frank-
|k zijn werking 'ten .gunste der liefde
vers uitoefent. Op een van de ve'e
^kkaten, welke het comité verspreidt,
aat te lezen: „Voor het volk zijn de
eken-verplqgers goed genoeg de
hoogere heeren willen de zusters voor
zich alleen ook wijl willen de zusters."
En in twee en twintig grootere steden
staat op de agenda van de eerstvolgende
gemeenteraadszitting het voorstel om de
zusters wederom terug te roepen, in de
hospitalen.
'n Triumph der Christelijke liefde.
ALÜEME N OVERZICHT.
Nu de vrede gesloten is, doet koning
Ferdinand van Bulgarije
al zijn best om zich in de oogen zjjner
onderdanen schoon te wasschen. Men
wii beweren, dat dit noodig is, daar de
bevolking door de tegenslagen der laatste
tijden .erg revolutionair gezind is ge
worden. Be weerd wordt reeds, dat de
koning van ,plan zou zijn afstand te doen
ten bate van zjjn zoon. Van andere zijde
wordt dit echter ten stelligste tegenge
sproken. Dat er echter wel iets van aan
moet zijn, bewijst de dagorder, die de
koning tot zijn leger heeft gericht. Hij
wijst daarin allereerst op de overwin
ningen, die in den loop van den veld
tocht tegen Turkije, welke met een vol
ledige triomf van het Bulgaarsche leger
eindigde, behaald zijn.
De dagorder vervolgt dan: Soldaten,
op het oogenblik, waarop gij naar uw
woonsteden moest terügkeeren, is een
nieuwe ramp over ons gekomen. %De
bondgenooten, met wie wij juist-on>
sichreven verdragen gesloten hadden, heb
ben ons verraden en wilden oins alles
ontrukken, wat gekoicht was met het
bloed van een tienduizendtal helden.Ver-
••onbtf Sardien cr-db ^crrahde^jTtfiraat1;
kwam heel de Bulgaarsche natie in ver
zet tegen deze berooving. Geen enkele
vaderlandslievende Bulgaar kon goed
schiks en zonder strijd afstand doen van
Monastir, Ochrida, Dibra, Perlepe, Salo-
niki, Serres en andere Bulgaarsche
streken, waar onze rasgenooten wonen.
Uitgedaagd door onze vroegere bondge
nooten, moesten wij tegen onzen wil
opnieuw een moeilijken strijd aanbinden,
die zeker met succes bekroond zou zijn
geworden, indien verschillende onvoor
ziene politieke omstandigheden .onze
krachten, die van alle 'kanten tegelijk
geëischt werden, niet verlamd hadden.
Wij waren verplicht den vrede van
Boekarest te teekenen, wijl het vaderland
niet in staat was met vijf naburige lan
den te strijden zonder n!et alles te wagen.
Wij zijn uitgeput en vermoeid, maar n:et
I overwonnen. Wij moeten onze glorierijke
vaandels weer oprollen tot betere dagen
zullen komen.
Na nog zjjn dankbaarheid betuigd te
hebben voor de opofferingen, die de
soldaten zich getroost hebben, besluit de
koning met afscheid te nemen van zijn
glorierijke soldaten, van zyta. dierbare
medewerkers.
Kostelijk is anders de manier, waarop
hij de nederlagen weet te verklaren en
zijn zinspelen op de .„betere dagen", die
komen" zullen.
Over den toestand op den Balkan
heeft gisteren minister Grey zichi in het
Engelsche Lagerhuis uitgelaten. Hijl be
gon met de mededeeling, dat de ge-
zantemconferentie is verdaagd wegens
den vacantietijd. De bedoeling is echter,
dadelijk weer bijeen te komen, wanneer
dat noodig mocht blijken. Uit de ver
daging der conferentie mag niet worden
afgeleid, dat er oneenigheden tusschen
de mogendheden zijn. gerezen, riet is
waar, dat er rneeningsverschillen be-taan
omtrent het vredesverdrag van Boekarest,
maar deze zijn niet van dien aard, dat
zij groepen van mogendheden in verscml-
lende kampen verdeelen.
Daarna deelde Grey mede, dat de mo
gendheden het ten aanzien van Albanië
en de Egeïsche eilanden eens zijn ge
worden. Een internationale commissie van
controle zal-voor Albanië worden inge
steld, met een gendarmerie ondier offi
cieren, gekozen, ui't een der kleinere oni-
zijdige s'taten van Europa.
Het doel 'is, den Albaneesohen staat
zelfbestuur te verleenen en hï|m te plaat
sen onder het bewind van een vorst,
gekozen door de mogendheden.
Twee belangrijke kwesties, die nog
een'igen tijd de aandacht der mogend
heden zullen vragen, zijn: de "herneming
van Thraclë door de Turken en de ver-
deel'ing van Macedonië volgens de bepa
lingen van het vredesverdrag van Boekar
rest. Turkije heeft het vredesverdrag van
Londen ifiet in acht ge omen eni ook. het
verdrag, te St. Petersburg tusschen Roe
menië en Bulgarije gerioten, is 'niet ge
handhaafd. Beide verdragen zijn onder
de auspiciën van de mogendheden tot
stand gekomen-
Wanneer jnen de gebeurtenissen van
de laatste weken de :vue laat passee-
vren, dan lijkt het wet of iedere staat,
die betrokken was bij den Balkanoorlog,
verdragen, overeenkomsten en verbonden
overboord had geworpen en er slecht?
op uit was om, te trachten het grootsit
mogelijk voordeel te trekken uit den
toestand.
Een bevredigend feit is echten dat
de vijandelijkheden geëindigd zijn en de
legers gedemobiliseerd worden.
Met h et verdrag van Londen was "be
oogd den Turken een goede grens te
geven voor de verdediging van Konstan-
tin op el. De mogendheden hadden het
recht te dezer zake hui.ne wenscben ken
baar te maken en advies te geven.
Toen de quaestie omtrent de Turksche
grens opnieuw aan de. orde kwam, was
het streven van de Bii'sche politiek ten
opzichte van Turkije de Turksche autori
teit en integriteit in Aziatisch Turkije en
het gebied achter de vin Anos-Midia te
bevestigen en te verzekeren. 'Het. succes
van d'ie politiek was echter, afhankelijk
van de goedkeuring en medewerking1 van
de andere Europeesche mogendheden, en
die medewerking kon niet worden ver
kregen tenzij 'het ad/ies der mogend
heden omtrent Adfiauopel en Thracië
werd aanvaard. Deed Turkije dit niet,
dan,_Jzou. het.die po'verlammen en
zou Turkije vroeger o'ï later staan voor
noodlottige gevolgen, waaruit Groot-B,rit-
tannië het niet kan redden.
„Wat het verdrag van Boekarest be
treft", zeide de minister,, „zijn wij bereid
iedere beslissing goed te keuren, diie de
instemming der mogendheden heeft, maar
wij zijn niet van. plan wijzigingen voor
te stellen. De mogendheden zullen tijd
noodig hebben om den' toestand, in het
leven geroepen door de heroveringen van
de Turken en het verdrag van Boekarest,
na «té gaan en definitief uit te maken,
welke eischen zijl moeien stéflen, en welke
stappen zij moeten doen.
Grey gaf verder in scherpe bewoor-
dingen zijn afkeuring te kennen over den
oorlog tusschen de geallieerden en hij
wees er Turkije en de Baikanstaten om
dat uit het feit, dat de mogendheden In
de laatste maanden geen geweld hebben
gebruikt, geenszins valt af te leiden, dat
geen enkele mogendheid tusschenbeide
zal treden in geval van provocatie.
België viert Zijn yroote zonen
in de laatste dagen- Te Pithem is Zon
dag jl. onthuld het monument, opgericht
ter eere van den Jezuïetenpater Verbiest,
die ais missionaris onder de Cliineezen
en als geleerde zich zulk een naam heeft
verworven.
Pater Verbiest is afgebeeld, zittend in
een kunstig bewerkten Chineeschen ze
tel; hij draagt net mandarijns-costuum
en houdt de hand op sterrekundige werk
tuigen,, waartusschen het Kruisbeeld, als
heerschend over het stoffelijke, rust.
Op den voorkant van het arduinen
voetstuk staat in gulden letters te le
zen: „Het Vaderland aan Ferdinand Ver
biest, Jezuiet en missionaris. Onder kei
zer Kang-Hi, voorzitter van het sterren
kundig Hof, te Peking. 'Geboren te Pit-
them den 19 October 1623; over.eden
te Peking den 28 Januari 1688." Aan
den zijkant links is het zinnebeeld der
sociëteit van Jesus gebeiteld, en aan den
zijkant rechts in Chineesche letters, den
naam van den geleerde.
Het is een echt meesterstuk, z^gt het
Brusselsche „N. v. d. Dl.", waardig op
de grootste plaatsen van onze grootste
steden te pronken, en sterkt den beeld
houwer tot eer.
De onthulling zelf had met groote
plechtigheid plaats. Meer dan '20.000
vreemdelingen waren naar het plaatsje
gekomen om aan de feestelijkheden dieel
te nemen. Tal van autoriteiten, waar
onder de ministers Van de Vijvere en
Poullet, de Chineesche gezant, verschil
lende afgevaardigden en'senatoren, Chi
neesche hogwaardigheidsbekleediers en
missionarissen en o.m. ook de zoon van
een Tartaarschen graaf, de redacteur van
het eenige Katholieke orgaan in China,
de „Ta-Kong-Pao" (de Onpartijdige),
waren aanwezig.
Een 500-tal zangers zong een feest
cantate en Van Cauwelaert hield een
feestrede. t
En de inwoners van Diest hebben op
denzelfden dag de vijfentwintigste ver
jaardag der heiligverklaring] van Johan
nes Berchmans, die in 1599 aldaar ge
boren werd, gevierd. De schitterende ver
siering van het stadje, de algemeeme feest
vreugde, de duizenden pelgrims, afles'
wees er -op, dat Diest zijn heilige op
schitterende wijze wilde huldigen. Niet
tegenstaande de hevige regenbuien trok
des middags een grootsche processie uit,
welke de deugden van den heiljige zinne
beeldig .voorstelde.
Maandag werden de feesten voor'gezet.
Honderden studenten, zoowel Vlaam-
sche als Waalsche, waren uit alle stre
ken des lands samengestroomd. Nadat
op 't marktplein n plechtige Mis was ge
zongen, zette zich de processie van stu
denten in beweging, welke met de ze
gening met het H. Sacrament besloten
werd.
In den namiddag kwamen de studenten
in het St. Johannes Berchmans-College
bijden, waar zij door verschillende spre
kers werden toegesproken. Op het einde
nam Mgr. De Wachter, wijt-bissChop van
Mechelen, het woord, die de studenten
aanspoorde, het niet bijl vurige toejui
chingen te laten, maar vooral het voor
beeld van den heilijge na te volgen.
Met een praohtiige verlichting werden
1de feesten besloten, die wederom aan-
toonen, op welke wijlze de Belgen hun
heiligen weten te vereeren.
- JaLAriuMfD.
In de TSitBchërsdie-pers sffflü
dezer dagen een bericht voor over
de tot standkoming van ,een schikking
waardoor de opheffing der J e z u e-
t en w et in Duitischland .mogelijk kan
worden.
De Kölni.sche Volkszeitung noemt ech
ter het bericht over de wijze, waarop
Pruisen voor de afschaffing van de Je-
ziuietenwet zou gewonnen zijai, geheel
verzonnen.
Zeker zal de Bondsraad zich in den
herfst" met de zaak bezig houden, maar
van opheffing van de wet zal er, naar
het blad verneemt, geen sprake zijn, ten
hioogste van een verlichting dloor een
andere uitlegging van den Jezuïeten in
de wet geoorloofde werkzaamheid.
Het Nowoje Wremja zegt thans van
gezaghebbende zijde te weten, dat het
incident van Kawala op een mis
verstand zonder eenige bfeteekenis berust,
't Bondgenootschap tusschen Frankrijk en
Rusland is thans hechter dan ooit te
voren. Andere bladen verklaren eveneens
het incident omtrent Kawala voor ge
sloten.
De Amerikaansche consul te Cara
cas deelt mede, dat Castro's poging
om een omwenteling in Venezuela .te
bewerken, heeft gefaald. De consul be
vestigt dat generaal Torres met zijn oT-
ficieren, die zich in het Oosten des lands
aan het hoofd der beweging hebben ge
steld, gevangen genomen zijn.
Een buitengewoon zwaar onweer
gepaard gaande met storm, heeft de h i t-
tegolf te New York gebroken.
Vier inwoners zijn door den bliksem
gedood en verscheidene door ingestorte
daken.
Bij New York zijn door de storm twee
motorjachten vergaan. Van de dertig op
varenden is niemand gered.
Het Bulgaarsche agentschap deelt
mede dat de Turken Kirk Ki:lisse
versterken en proViandeeren, ten einde
een beleg te kunnen weerstaan. Zij ne
men den te velde staanden oogst in be
slag tn rooven het vee uit de dorpen,
welker bewon:ers in de bosschen vluch
ten.
De algemeene staking te Milaan
is geëindigd.
Het Mysteriespel te 's Bo^ch.
Zondagmiddag werd' de tentoonstel
ling vain Oulde Kerkelijke Kunst te 's Her
togenbosch bezocht door Mgr. Tacci, in
ternuntius te Den Haag, die vergezeld
was van zijn auditeur, Mgr. Vallega, en
den secretaris van den Bisschop van Den
Bosch, den Weleenv. heer van Riel. De
voorzitter van het comité Mr. R. Tilman
leidde Zime Excellentie rond. Daarna
werd het mysteriespel bijgewoond tot na
het vierde bedrijf, de djood der H. Maagd
Maria.
•Woensdag a.s. komen Z. D. H. de
Aartsbisschop van Utrecht en Mgr. 'Hof-
mann een voorstelling van dit mysterie
spel bijwonen, en den 25sten dezer
maand komt H. M. de Koningin-Moeder
dit spel en de tentoonstelling bezoeken.
Een ivatholieke H.B.S. te Bandoeng?
Naar de „Pr. Bode" verneemt, is bij.
het bestuur een aanvraag ingekomen om
een perceel gronds, groot 5 bouw, aichter
ide Riouwstraat ,te iBiandoeng, Het terrein,
dat nQg geen ingang heeft aan de Riouw-
straat of Dagoweg, wérd aangevraagd
dopr de St. Aloysiusvereeniging, welke
vereeniging ten 'doel heeft Middelhaar
Onderwijs op uitsluitend katholieken
jgrondslag te bevorderen.
Hieruit is dus de conclusie te trekken,
dat men voortgaat met de ^plannen tot
oprichting van gen Katholieke H. B. S.
socialistische onderofficieren.
In de „Katholieke Onderofficier"
komt een artikel voor over het verschijn
sel, <iat er Tn het leger onderofficieren
zijn, die niet alleen bij verkiezingen rood
stemmen, maar ook publiek verklaren
Ik ben rood." Het blad vindt, dat on-
aerofficier en socialist twee dingen zijn,
die niet bij elkaar hooren. Men kan geen
onderofficier en 'socialist tegelijk wezen.
Een onderofficier behoort tot de ruggen
graat van het leger en het leger dient
tot steun van het gezag; hoe is het dan
mogelijk, dat een onderofficier het kan
houden met het socialisme, dat alle gezag
eener overheid verwerpt. En toch zijn er
"onderofficieren socialist 1
Het blad vijf dit *an onkunde en Aan
slechte lectuur, waardoor bij menig on
derofficier veel stelselmatige ontevreden
heid en critiekgeest worden gekweekt,
oorzaak van het veelvuldig „gekanker"
in de gesprekken.
De „Katholieke Onderofficier" noemt
twee middelen ter verbetering. Roode on
derofficieren moeten ontslagen worden
uit den dienst, waar ze niet thuis ihooren,
wijl het hun taak lis de keur van het volk
op te leiden. Maar dit is een midd^
waarover alleen het gezag te beslissen
heeft. Het is bovendien niet voldoende.
Herhaling van ons verschijnsel en voor
koming voor het vervolg i^ Je verkrij?
gen door het tegengaan der verspreiding
van schadelijke lectuur. Het blad eindigt:
„Zou de boven gesignaleerdle lectuur
niet vallen onder 't verbod van den Mi
nister van Oorlog daaromtrent een paar
jaar geleden in een circulaire gegeven,
als zijnde gevaarlijk tegen cle krijgstucht
en de goede orde?
„Hiermede zou o. i. eeh der putten
gedempt worden, waaruit de walm op
stijgt, die sommige onderofficieren be
dwelmt. en zou de jjeest in ons leger een
aanmerkelijke verbetering ondergaan".
De socialis'ische ministerjassen.
WJen waren de ministersjassen toe
gedacht, welke de heeren Troelstra, Scha
per en Vliegen zoo edel moedigi ijk had
den versmaad, Troelstra om de Ka
merkudde te blijyen regeeren, Schaper
en Vliegen pm niet bekend gemaakte
redenen
De heeren Duys Hugenholtz en Hels-
dingen zouden de gelukkigen zijn ger
weest
Voor Duys was de portefeuille van
Justitie bestemd, voor Hugenholtz die
van Waterstaat, waaronder de spoorwe
gen ressorteeren, en voor Heltsdingen
die van Landbouw, Nijverheid en Handfcl.
Alle drie waren op deze wijze het best
overeenkomstig hun aanleg en talenten
bedacht, merkt het „Hsgz." op.
De crisis.
Aan de Ned. wordt medegedeeld, dat
voor een portefeuille (waarschijnlijk jus
titie) in aanmerking zou komen mr. WL
M. H. Boers, rechter te Utrecht en lid
van den gemeenteraad aldaar.
Minister M. J. C. M. Kolkmnn.
Naar het „Centr." verneemt, is Van
meer dan een zijlde zelfs den demis*-
,sionairen jninister van financiën, mr. M.
J. C. M. Kolkman de gelegenheid ge
boden weder een zetel in de Tweedte Ka
mer te bezetten.
KORTE KRONIEK.
In de volgende week wordt een aan
vang gemaakt met de overbrenging clc-
bureaux van het Kabinet der Koning ,i
