Woensdag
BUITENLAND.
binnenland.
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
lnterc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
ƒ1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post f 1-50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2'/9 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Augustus
1013.
De ADVEK1 EN fliiPRtjS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 15 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, Iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
V 't Is sterk.
Men kent wel de typisch-smalende uit
drukking: „hij moet z'n eigen koek
op....eten."
't Wil zooveel zeggen als: hij heeft
er wel niet veel zin in, maar Jijij moet
toch zijn woorden inslikken.
Hieraan denke men nu eens bij 't le
zen van het volgende:
In „Het Volk" deelt de heer Troelstra
mede, dat hij de vraag of in delgegevjen
Omstandigheden door de socialisten moet
worden deelgenomen aan de vorming
van een ministerie heeft ond'erworpen
aan het oordeel van enkele zijner Duit-
sche partijgenooten.
Karl Kautsky heeft nu d.d. 3 Aug. een
brief geschreven, waarin hij verklaart als
van verre staande geen maatgevende
meening te kunnen uitspreken.
Zijn meening stelt de heer Kautsky
afhankelijk van de beantwoording der
vraig„Kan in de gegeven situatie h,et
algemeen kiesrecht alleen door deze in
trede in eep burgerlijk ministerie ver-
kregefli worden, en anderzijdshebben
wij ook het uitzicht, het kiesrecht door
een dergelijke intrede te verkrijgen?"
Naar aanleiding van Kautsky's ant
woord merkt de heer Troelstra op:
„Waar hij (Kautsky) terecht geen
oordeel uitspreekt over de beteekenis
der situatie ten onzent een oordeel,
dat hem ook niet was gevraagd daar
blijkt uit zijne gansch;e redeneering, dat
zijn antwoord op de door ons gestelde
vraag: of dringende noodzakelijkheid ter
verovering van het algemeen kiesrecht
eefl dwangtoestand schept, die onze deel
neming aan de regeering toelaat, niet
twijfelachtig is. r
Dat antwoord luidt bevestigend.
Is dat nu niet sterk?
Daar trach,t me dezelfde man, die eerst
voor een ministersportefeuille zoo bang
was .als de „politieke dood"(,| h«et a. s.
congres te overtuigen, dat Ti,et toch eigen
lijk maar moet stemmen vóór deelnemen
aas de regeering.
Welk een ommekeer binnen 14 da-
gen. 1 .i
En wiens advies moet hier den door-
flag geven?
Dat van een buitenlander, clie n.i. zelf
zegt, niet op de hoogte te wezen.
't Is kras 1
De katholieken moesten bij voorko
mende gelegenheid eens durven zeggen
wij zullen handelen naar de opinie van
b.v. kardinaal v. Rossum te Rome. Wat
zou h,eel de linker pers op\haar achterste
beenen staan over die Pa&psche stoutig-
h,eM, -lie Ultf-afflosita&nsche brutaliteit.
Deft lieven socialisten zijtf echter ook
dergelijke dingen wel veroorloofd.
V Bedrogen kiezers.
Staatspensioen en Algemeen Kiesrecht
dat is de inzet geweest van links ibij
den jongsten verkiezingsstrijd. En die
verkiezingsstrijd hebben zij gewonnen,
glansrijk gewonnen. Zij tellen in de
Tweede Kamer een meerderheid van
tien leden. En nu? De sociaal-democra
ten nemen een houding aan, die zelfs in
het oog van hun partij-genoten walging)
wekkend is. Zoo schrijft het Vo 1 k van
gisteravond naar aanleiding vah den uit
slag van de verkiezing in het diistrict
Hoogezand, waar de S. D. A. P. eergis
teren een zetel verloren heeft:
„De hoofdreden.' waarom wij, bij
de herstemmingen van 25 Juli ver
geleken en dat is het juiste verge
lijkingspunt, omdat er nu ook maar
twee candidaten waren 400 stem
men hebben verloren, terwijl de libe
raal er 250 won, ligt zeker in dö
portefeuillequaestie. Het is e.en feit,
ons door uit het district terugkomende
sprekers medegedeeld, dat een aantal
arbeiders onze weigering van minis
terzetels dermate verkeerd vond, dat
zij dan nog maar liiever op een liberaal
stemden."
Vele kiezers te Hoogezand hebben
dus, volgens de verklaring van het
„Volle"-zelf» ingezien dat de verwezen
lijking van him wenschen allerminst te
vinden is bij de S. D. >.A. P. (Verstandige
rnensclien, die bij beter inzicht een een
maal ingenomen standpunt laten varen
Maar zullen zij dan bij de concentratie
vinden de verwezenlijking van de hum
bij de stembus gedane belofte? Och,
wie gelooft dat nog?
Hebben de vrijzinnigen in hun bekend
communiqué niet verklaard, dat zij zich
onthouden achten van de inwilliginghun
ner beloften, omdat d.e S. D. 'A. PL h'fn
niet helpen wil? Jammer dat een hunner
partij-organen, de Nieuwe Arnh. Ct
wij wezen er Maandiag reeds op
zulk een houding van de concentratie
als plichtsverzuim, dus als k i e-
zersbedrog bestempeld heeft.
En nu komt ten slotte dis. Bronsveld
in zijn „Stemmen voor Waarheid en
Vrede" een pleidooi houden oni een
Kabinet saam te stellen uit een no)g te
vormen „Middenpartij", die zich ten doel
zou stellen „front te maken tegen de so-
ciajal-democratie ter eener en tegen het
clericalisme ter snderer zjjde'L Alsof de
concentratie niet hetzelfde jin haar be
kend manifest heeft geschrevenIn zijn
clericalisme-vrees, die zijn socialisten-af
keer nog wel zal overtreffen, schijnt de
heer Bronsveld dat heelemaal vergeten
te zijn. i
Hierop komt alles neer: èn het Volk
èn de Nieuwe A r n C r t. en d s.
Bronisveld, zij allen leggen er ge
tuigenis van af, dat de kiezers zich Be
drogen gevoelen.
ALGEMEi N OVERZICHT.
De laatste telegrammen geven de goe
de hoop dat
de vrede
wgl zal gesloten zijn voordat de dne da
gen verlenging der wapenstilstand zul
len beëindigd zijn, dat is dus a.s. Vrij
dag. Wanneer we echter de diverse be
richten nagaan hebben wij voor ons er
noer zooveel hooD niet od.
De Bulgaarsche pers toch blijft op
hoogen toon verklaren dat de eischen van
Servië en Griekenland onaannemelijk
zijn. Zoo schrijft de „Mir"De opoffe
ringen, die Bulgarije zich voor Roemenië
getroost heeft,/ijn zw^ar voof het rijk.
Slechts zoo Roemenië zich er op toelegt
op den Balkan het evenwicht te bewa
ren, waarvoo rhet Bulgarije is aangeval
len en zoo het zich vierkant verzet tegen
de eischen van "Griekenland en jServjifë,,
zijn die offers niet vergeefs gebracht.
De onderhandelingen met Servië en
Griekenland schieten niet op. De aan
spraken van onze vroegere bondgenoo-
ten zijn dermate buitensporig, dat ze
onaannemelijk zouden zijn, ook al bezet
ten hun Jyoepen Sofia. Indien Servië
en Griekenland hun eischen handhaven
en niet de verdiensten en de inspanning
van Bulgarije in den oorlog tegen Tur
kije wille» overwegen-, dan »s vr^de on-
mogelijk*
Roemenië echter vaart in de*c heele
maal niet in het schuitje van Bulgarije.
Het verklaart dat het altijd op vriend
schappelijk ew voet met Servië heeft ge
leefd, dat beide landen vele gemeen
schappelijke belangen hebben, thans
meer dan ooit te voren, en dat zij (te
genover Bulgarije schouder aan schouder
zullen blijven staan.
De belangrijke concessies hebben Bul
garije dus niets gebaat, het behoudt alle
Balkanstaten als tegenstanders.
Het is wel onnoodjig te zeggen, dat
Roemenië's houding Servië en Grieken
land niet tot toegevendheid kan stem
men. De tegenstelling tusschen hun voor
stellen en die van Bulgarije blijft bei-
staan en geen conferentie kan die te niet
doen. I
Daarom is het noodig den knoop door
te hakken, wil men tot vrede komen.
Volgens de „Excelsior" zal Roemenië^
dat de laatste maanden toch al de .rol
van voogd over de Balkanstaten speelt,
daarmede worden belast, in dier voege,
dat de beslissing over punten waarom
trent de vredesconferentie het niet eens
is geworden, aan de Roemeensche regee
ring wordt toevertrouwd. Engeland, Rus
land en Oostenrijk schijnen dit plan wel
gezind, Frankrijk, Duitschland en Italië
hebben er zich nog niet over uitgespro
ken.
Als Roemenië scheidsrechter wordt,
zullen zijn beslissingen vermoedelijk nog
aan een Europeesch Congres worden
voorgelegd.
De „Kölnische Zeitung" zegt, dat alle
mogendheden, behalve Duitsdiiland, hun
instemming met een congres hebben be
tuigd, niet om de beslissingen van "Roe
menië te keuren, doch om zelFde punten,
waarove rde Balkanst: ten het niet eens
zijn geworden, te regelen.
Volgens den correspondent te Boeka
rest van het JfJournal des Débats" is
het bijna zeker, dat de yrede op de Vol
gende grondslagen tot stand zal komen
De Servisch-Bulgaarsche grens zou be
ginnen van een punt o'p<de tegenwoordi
ge Bulgaarsch-Macedonische grens in de
buurt van Egri-Palanka en .afdalen naar
het dal van de Wardar, waarbij Rotsjana
en Istip aan Servië, Radowista en Stroe-
mitsa aan Bulgarije komen. J>e triplex
confinium tusschen Servië, Bulgarije en
Griekenland zou een punt zijn in den
bergketen Bella-Planina, die het dal van
de Wardar van de Stroemitsa scheidt.
Vandaar zou de .Grieksch-Bulgaarsche
grens de waterscheiding oostwaarts vol
gen tot een punt van de Karasoe, gele
gen op de as van de golf van (Kavv'ala/
Serres, Demihissar, Drama en Kawala
zouden aan Griekenland komen. Het is
waarschijnlijk, dat er tegen het toewij
zen van ;Kawala aan Griekenland door
verscheidene mogendheden voorbehoud
gemaakt zal worden. Er zouden .geen
vergoeding van oorlogskosten en geen
schadeloosstellingen voor verwoesting of
wreedheden uitgekeerd worden.
Volgens „den .correspondent van het
„Journal des Débats" zou het voortwoe
den van de cholera in verschillende 'gle-
bieden van den Balkan een der oorzaken
zijn, dat er bij d.e vredesonderhandelin
gen haast gemaakt wordt om tot een
einde te komen.
Naar Reuter ook verneemt js men in
Balkankringen te Lond. a vrijwel eenpa
rig de meening toegedr n, dat Bulgarije
in de voornaamste puiizen zal JocgevJën
aan den wensch der geallieerden, daar
het geen gevaar wil loopen, cjat de vijan
delijkheden Vrijdag a.s. na ejndiging van
den wapenstilstand hervat worden.
Wat betreft de
houding van Turkije
wordt te Londen verzekerd, dat d'e Turk-
sche regeering ondanks de felle opposi
tie in het land niet zal blijven sitaan pip
het behoud van Adrianopel. Turkije zou
met hare tegenwoordige houding niets
anders beoogen dan het prestige yan
het leger herstellen en van Europa fi-
nancieele concessies te verwerven. Wan
neer dit doel bereikt is, dan zullen kfq
Turken waarschijnlijk wijken voor de di
plomatieke pressie van Europa en zich
terugtrekken tot achter de linie Enos-
Midia.
Naar uit Konstantinopel aan het „Ber
liner Tageblatt" wordt geseind, heeft
Natsjewits, de Bulgaarsche onderhan
delaar, die nog altijd in die hpofdlstad van
Turkije vertoeft, den grootvizier voorge
steld, Adrianopel onzijdig tè verklaren
en het autonomie te .verleenen. Als de
Porte daarin toestemt, is Bulgarije bereid
Kirk Kilisse aan Turkije te laten.
De grootvizier zou hebben geant
woord, dat hij op dit voorstel bescheid
zal geven zoodra de mogendheden hem
hun wenschen aangaande Adrianopel ter
kennis hebben gebracht.
Intusschen is de stap der mogendhe
den bij de Porte nog altijd niet geschied,
omdiat Engeland's Zaakgelastigde nog
geen voldoende volmachten hieeft. Mien is
te Konstantinopel echter van meening,
dat het plan tot den stap geheel is tap
gegeven.
GEMENGD.
Een kloosterlinge, zuster Ig-
nace ,van de orde der Dochters van Ma
ria, van Leuven, beeft, zoo meldt 'net ,'H.
v. A." op d'e wereldtentoonstelling Van
Gent de gouden medaille be
haald voor het tentoonstellen van een
albe in kant, gemaakt door middel van
uitgetrokken draad. Deze soort van kant
werd vroeger alleen aan de vorstelijke
hpven en in de kasteelen gemaakt, en
dan nog slechts door enkele adelijke da
mes. Te Brugge, in het museum Gruyt-
huizen zijn maar twee stukken zulke k'ant
te zien niemand wist meer hoe de be
werking ervan geschiedde. De uitvinding
van zuster Ignace is bijgevolg een feit
van beteekenis.
De Chineesche opstande
lingen in de provincie Kiangsi moeten
aanzienlijke versterkingen hebben gekre
gen, waardoor hun krijgsmacht tot
25.000 man is aangegroeid. Een beslis
sende slag wordt binnenkort verwacht.
Admiraal Tseng heeft eergisteren nog
maals de forten van Woesoeng bescho
ten, maar ook toen zonder veel resultaat
Te Sjanghai hebben de regeerings-
troepen in de nabijheid van de Chinee-
zenstad 7000 geweren en veel muni'tie
buitgemaakt.
Twee Engelsche onder
zeeërs, welke aan de vlootmanoeuvfres
hebben deelgenomen, worden vermist.
In sq£imige kringen maakt men zich. zeer
ongerust over het lot van deze schepen
en over hare bemanning ,dbch (tf En
gelsche admiraliteit heeft meegedeeld,
dat deze bezorgdheid geheel ongerecht
vaardigd? is, wijl beiae schepen ope-i
reerden op plaatsen, waar zij onmogelijk
konden vernemen, dat de manoeuit'es
reeds zoo spoedig afgeloópen waren.
Mgr. Drehmanns f
Te laat om nog in on,» vorig nummer
op te nemen, ontvingen wij bericht van
het overlijden van. den Bisschop van
Roermond, Mgr. J. H, Drehmanns,
'De Bisschop "was Maandagavond om
7 uur 'te Roermond teruggekomen van
een vormreis te Horst Voordat hij) zich
ter ruste begaf, had Ihiji verzocht hem
Dinsdagmorgen een weinig later te wek
ken dan gewoonlijk, omdat hij ziidh zeer
vermoeid gevoelde.
Toen men nui gistermorgen om half
negen na heiihaald (kloppen op de deur
dier slaapkamer van den overledene maar
steeds geen antwoord ontving, werd die
deur geopend en vond men dien Biissiohop
dood op zijn bed liggen. j
(De ontboden geneesiheereni Constateer
den, dat de (dood reeds, tegen mididernacht
was' ingetreden.
Hier volgen eenige Levensbijzonder
heden van den overleden Kerkvorst.
Mgr. Drehmanns werd den 16en April
1843 te Roermond geboren. Als student
op het bisschoppelijk college te Roer
mond gevoelde hij) roeping tot den pries
terlijken staat, en na zijne studies aan
het Jclein- en groot-seminarie van het bis
dom Roermond te hebben voltooid, werd
hij den 17en Maart 1866 door Mgr.
Paredis tot priester gewijd.
Reeds spoedig na zijn priesterwijding
werd hij benoemd tot professor aan het
bisschoppelijk college te ^Wieert, waar bij
de Latijnsiche en Ouitsdhe taal en de
physica doceerde. "Na hier gedurende
twintig jaar werkzaam, te zijtn geweest,
werd hijl in 1887 benoemd tot professor
aan het groot-seminarie te Roermond ein
belast met het geven van onderwijls in
de H. Schriftverklaring,
Tijdens dit professoraat werkte hij
mede aan de nieuwe SchriftuurvertaiLng
van de professoren onzer 'seminaries, en
leverde daarvoor een ivLtekende, hoog
geroemde vertaling der psalmen en van
de boeken der Machabeeën.
In 1899 werd hij. benoemd tot ka
nunnik van het 'kathedraal kapittel 'te
Roermond, en in de maand Juni van dat
zelfde jaar volgde zijn benoeming tot tiitut-
lair-bdssiohop van Plhacusa en coadjutor
van wijlen Mgr. Bloermans, met recht van
opvolging. Den 29en Juni 1899 werd hij
tot bisschop van Roermond geeonsa .reerd.
Den 17en April j.l. moont de beminde
Kerkvorst onider zeer vele blijden van
belangstelling, zoowel van binnen als
buiten zjjin diocees, zijn 70en verjaardag
herdenken..
;De overledene was; huisprelaat van Z,.H{.
den Paus, assistent-bisschop bij den Pau-
sélijken troon en Romeinsch graafterwijl
H. M. de Koningin hem begiftigde met
het ridderkruis in de orde van den Ned
Leeuw en het commandeurskruis in de
orde van Oranje-Nassau.
Aan een art.kel, dat de „Tijd" aan den
overledene wijdt, ontleenen we;
„Het. „regeeren is in de toekomst
zien" heeft Mgr. Drehmanns schitterend
bewaarheid. Wlat heeft de scherpzinnig
loodsende en met vaste hand sturende
Kerkvoogd niet voor de Limburgsiche
mijnstreek gedaan? Het antwoord hier
op spreekt luide door de feiten. Tijdig
had hij begrepen, dat^ vyilde de Katho
lieke bevol.injg van ZuLd-Limburg midden
in de gevaren eener ontzaglijk opkomende
nijverheid Katholiek bl ijv e nbijzondere
maatregelen moesten genomen worden.
En zoo trokken naar de mijlnstreek de
Franciscanen en bouwden er nabij Heer
len, midden onder de mijnmenschen, een
klooster en een kerk; de Conventueelen
uit Urmond gingen naar Hoensbroek
(staatsmijn Emma), ook om een klooster
met kerk te bouwen; de Franciscanen
openden een R. K. Hoogere Burger
school te Heerlen. En voor een paar
jaren werd dr. Poels, de Wasbngtonsche
oud-hoogleeraar, door Mgr. Drehmanns
benoemd tot aalmoezenier der mijn
arbeiders. Ziehier enkele feiten, die
spreken van het practisicbe, dat Mgr.
Drehmanns heeft verricht ten behoeve
der mijnstreek.
Feiten van gelijke bestuurskracht zou
den wij uit zijln geheele werkzaamheid
op religieus-sociaal gebied kunnen aan
halen, men denke slechts aan het
initiatief, dat hij "nog zeer onlangs ten
bate van den Katholieken middenstand
heeft genomen, en dat reeds zulke zegen^
rijke uitkomsten heeft gehad,
Was het wonder, dat een Bisschop,
die zóó zijn vólk begreep en opvoerue,
innig door priesters en leeken werd be
mind als een vader, geacht en geëerd
als een door God bijzonder verlichte
Herder? Allen geloovigen was hij ,een
raadsman, voor de zwoegers werd hij
een sociale leider bij uitnemendheid, den
geleerden was hij, wiens helder inzicht
inzake bijbel uitlegkunde wij reeds ver
meldden, een lichtbaak, en den priesters
een voorbeeld van herderlijke waardig-
hed, vadierlijke bemcnne'ij .heid en "liefde
volle gemeenzaamheid met allen.
Zjjlne wapenspreuk „Gum Christo
laboro" is voor Mgr. Drehmanns. geen
holle frase geweest, Tiij heeft met ong.e-
kenden, rusteloozen ijver voor Christus
gewerkt aan het Jieil van allen, die God
hem heeft toevertrouwd, ep met het
klimmen der jaren yerflauwde zijn weiik-
lust niet. Men zou haast moeten zeggen,
dac Mgs. Drehmanns *fcóraan zijn phy-
sieke krachten heeft gevergd, dan wel
mogelijk was, en eindelijk onder zijn zich
niet sparende werkkracht bezweken is.
Met Christus en voor Christus heeft
de edele Kerkvoogd gearbeid, om thans
met Christus te zegepralen!
Z. Em. Kardinaal van Rossum
in Nederland.
Uit Wittem wordt d.d. gisteren aan
de „Msbd." geseind:
Het bezoek van Z.Em. Kardinaal van
Rossum aan Maastricht i§ vastgespeld
op Zondag 17 Augustus; de huldiging
te Gulpen op morgen .is afgelasth|et
bezoek aan Hoensbroek blijft bepaald
op Zondag a,s.
De Kardinaal is in zeer lichte mate
ongesteld tengevolge der vermoeienis
sen.
De secretaris van Z.Em., dr. Dreh
manns, vertrok hedenmiddag naar Roer
mond.
De Kardinaal en Mg?r. Meeuwissen
woonden hedenmiddag de letterkundige
zitting ,die om 5 uur plaats had, bij.
Hofbericht.
H. M .de Koningin zal na het vertrek
van het Loo naar Soestdijk op 8 Augus
tus de villa aan de Waldeck-Pyrmont-
laan op net Loo niet wedei betrekken.
Na den terugkeer der Vorstelijke fami
lie op Het Loo zal de Paleisverbour
wing zoo verre zijn gevorderd, dat de
vertrekken voor de Koninlijke Familie
gereed zijn.
De villa aan de Waldeck Pyrmontlain
zal vanaf 10 Augustus door den Hof
maarschalk Jhr. V. A. E. Boreel en fa
milie worden bewoond.
Pensioen Gemeen e-amhtenaren.
Volgens de „Gemeente-Stem"^ heeft
de minister van Financiën aan B. en WL
van verschillende gemeenten verzocht,
vóór 15 dezer te willen* berichten, aan
welke in de gemeente bestaande gemeen
telijke betrekkingen naar hun oordeel
uitzicht qp pensioen op 55-jarigen leef
tijd behoort te worden verbonden.
De politieke toestand.
Naar de „Nederlander" van verschil
lende welingelichte zijden verneemt, is
binnekort wederom een communiqué der
concentratie-partijen te verwachten, dat
de bedoeling zou hebben aan deze par
tijen verder de leiding te verzekeren, en
eventueel te nemen 'besluiten van het soc.
dein. congres bij voorbaat te ontkrachten.
De crisis en de S. D. A. P.
Mr. Troelstra deelt in het „Volk" Jiet
antwoord mede, dat Karl Kautsky, de
ontwerper der bekende Parijsche resu-
lutie van 1900. hem gegeven heeft op
de volgende vraag:
Indien het ons voorkomt, dat alleen
door onze bereidverklaring tot deel-
