BUITENLAND.
De Liturgie.
4e Jaargang
No. 1160.
Bureau OUDE SINGEL. 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
)JT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DE ABONNEMENTSPRIIS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
jn het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
f 110 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
jer post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2V9 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Zaterdag
25
Augustus
1913.
De ADVER TEN HERRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Alle machtsmiddelen der regeering
zouden ook ge- en misbruikt worden
in naam der soc. dec. ministers
'De klasse-juistitie zou haar vonnds>-
sen vellen, evenals ze dit §teeds deed',
tot diepe ergernis der arbeidersklasse,
maar onze voormannen waren mede
verantwoordelijk.
Bij staking zou de minderheid d'er
regeering een geweldadig optreden
niet kunnen beletten,, zijn majesteit
de onderkruiper zou evenals vroeger
met alle middelen worden beschermd
ende arbeiders zouden zich raet
walging afkeeren, van .de partij op
wie zij haar hope heeft gesteld."
Maar de sichrijver van dit moois
blijkbaar nog niet zoo heel goed besla
gen verspreekt zich in dit stukje op
een in het oog vallende wijze in de door
ons gespatieerde woorden: Als er socia
listische ministers kwamen, dan ont
brak ons de stof voor onze propaganda.
'Waarom? Omdat die ministers, of ze
wilden of nieL in hoofdlijnen hetzelfde
moesten doen als een zoo versmade bur
gerlijke regeering. Ook al was een so
ciaal-democraat minister van justitie,
toch zouden alle machtsmiddelen „ge- ei?
misbruikt worden", toch zou „de klasse-
justilie haar vonnissen vellen.
Een zeer leerrijke bekentenis. Waar
lijk bewuste arbeiders kunnen er hun
voordeel mee doen
ALGEMEEN OVERZICHT.
Op het lasatste oogenblik vóór de
wapenschorsing moet er nog een
belangrijk "oenfeit
IWbUL'II IIIBWlffrfSfrJ'. t*
laten invloed op det onderhandelingen uit
te oefenen. Volgens berichten uit Sofia
toch hebben de Bulgaren den Grieken
in het dal van Petsjowo een belangrijke
nederlaag toegebracht De vijand zou in
paniek gevlucht zijn, zoódat het Griek-
sche centrum bij Dsjuma groot gevaar
loopt. Ook een Servische aanval bij
Tsjernivek zou met een ernstige neder
laag voor de Serviërs zijn geëindigd. Die
Servische rechtervleugel zou van Kotsjana
en Istip zijn teruggetrokken,
ïn tegenspraak met deze overwinnings-
berichten wordt echter uit A.thene ge
seind, .dat niet de Grieksche, maar de
Bulgaarsche troepen verslagen werden.
De Bulgaren hadden aanvankelijk eenig
voordeel, maar toen de Grieken verster
kingen kregen, leden de tegenstanders
op alle ipunten geweldige nede:lagen.
De vredes voorwaarden
zijn intusschen gisteren aan de gevol
machtigden van Bulgarije overhandigd en
blijken zeer zwaar te zijn. Het verlangens
lijstje der bondgenooten luidt als volgt.
le. De bondgenooten eischen als grens
den loop van de Stroema, te beginnen bij
de oude Buig i.nsch-Turkschv grens, tot
Sardere. Vandaar loopt de grens n vvi h. i
Tsjengel-gebergte, volgt dan de water
scheiding tot Tragarz om in noordelijke
en noordwestelijke richting naar de kust
te loopen en vandaar in de richting van
Tsjegada. Zij loopt voorbij Morgazan
naar Kordsjala, gaat dan naar het Zuiden
en eindigt aan de Egeïsche Zee, 3 K.M..
ten Oosten van Kaap MakrL.
2e. Bulgarije doet afstand van zijn aan
spraken op alle eilanden in de Egeïsche
Zee.
3e. Aan de bewoners van verwoeste
plaatsen wordt schadevergoeding gege
ven,. Alle geschillen in verband met de
Servisch-Bulgaarsche grens zullen voor
goed geregeld worden,
4e(. De vrijheid der scholen en 'kerken
in Grieksche gemeenten van Thracië zal
worden gehandhaafd.
Zooals blijkt wil men Bulgarije niets
overlaten van Macedonië, dan het kleine
stukje, dat zijn troepen nu nog bezet
houden. Hoewel het niet waarschijnlijk
is, dat Bulgarije aan deze eischen zoo
maar voetstoots zal toegeven, blijkt het,
te oordeelen naar de uitlatingen van de
dikwijls officieuse „Mir", wel tot eenige
inschikkelijkheid geneigd. Het blad toch
meent, dat het noodig zal zijn als be
ginsel voor de gebiedsverdeeling aan te
uemen de opofferingen, door de ver-
schillende Balkanstaten in den oorlog
met Turkije gebracht. Voorts merkt het
op, dat als het verdrag van 1912 dan al
niet kan dienen als grondslag voor t;.-
beraadslagingen, het in elk geval waarde
behoudt als argument.
Servië en Griekenland zijn, volgens de
„Times", reeds tot een bindende over
eenkomst geraakt amtient hun toekom
stige gemeenschappelijk'' grens, tiewgeü
wordt Scivis.iivandaai Joopt de grens
dwars dor; Erfrmeer van Do!ran »r den
o ergk eten Bel ach i t< avandaar buigt zjj
naar het oosten en loopt ten noorden
van den spoorweg zooveel mogelijk daar
van evenwijdig.
De Albaneesche kwestie
waarover de gezanten te Londen nu
reeds zoo lang confereeren, is in de
laatste dagen tenminste zoover gekomen,
dat men besloten heeft van Albanië een
koninkrijk te maken onder een binnen
zes maanden te benoemen vorst. In de
gisteren gehouden conferentie bespraken
de gezanten opnieuw de kwestie der
gendarmerie voor Albanië. Daar Zweden
nog al wat officieren in Perzië heeft en
derhalve geen vrij groot aantal officieren
voor Albanië kan afstaan, heeft de con
ferentie besloten zich tot Nederland te
w enden.
De conferentie besprak vervolgens hel
vraagstuk van de Zuid-Albaneesche grens
en dat der Egeïsche eilanden. Een ont
werp daaromtrent ligt klaar om aan het
oordeel der mogendheden te worden
onderworpen. Men hoopt Dinsdag tot
een oplossing te komen.
De Katholieke liefdezusters
zijn, zooals men weet, in Frankrijk door
de an'ti.clerical»: diiivcr; lilt de zEKn-
huizen gebannen, maar met wat daar
voor iu de plaats gegeven is, is nu
letterlijk niemand jevreden. Herhaalde
lijk zijn er klachten tegen de leekenver-
pleging opgegaan. Onder deze is wel een
zeer frappante die van zékeren dokter
Marcel Blatin, iemand, die uit een be
kende anti-c!ericale familie stamt en zelf,
evenals zijn vader, lid van de Loge is,
dus is zijn getuigenis wel onverdacht.
Blatin verklaart dan, dat de aanwezig
heid van leeken-ziékenverpleegsters voort
durend aanleiding geeft tot schandalen.
We zullen geen opsomming van dat
fraais geven, doch ons slechts bepalen
bij wat dr. Blatin over de Katholieke
ziekenzusters schrijft De dokter ontkent
dan ten stelligste, hetgeen men van "de
religieuse zusters heeft rondgestrooid, als
zouden zij de ziéken tnet overdreven
godsdienst gaan lastig vallen, als zouden
zij opzettelijk de stemming der verpleeg
den ter neer drukken door hen te wijzen
op den dood, als zouden zij de patiënten
met godsdienstoefeningen te veel lastig
vallen, als zouden zij ten slotte aan de
zieken verpleging en zelfs voedsel wei
geren, wanneer zij niet naar de kerke
lijke voorschriften w ilden handelen. „Ik
vcor mij", voegt de ongeloovige dokter
er nadrukkelijk aan toe, „ik voor mi; heb
nooit zulke dingen waargenomen". Wan
neer er ook wel eens een enkele ma?J
klachten voorkwamen, werd door het
ingestelde onderzoek steeds bewr.zen, dat
de aanklagers geen aandacht waardig
waren en meestens rustverstoorders
waren, wien het er om te doen was
wanorde op de ziekenzalen te stichten.
„De religieuse verpleegsters weten beter
dan de 1 eek en zusters (die geenszins ten
voorbeeld kunnen gesteld worden) tot
de nielcen t* inreken, hen te bemoedigen
ert te^ troosten. Voor alles echter ver-
staanzlj de kunsEom* oj> da ??Ww «ie
orde te handhaven, waardoor de juiste
stemming aldoor bewaard blijft en daar
ontbreekt het elders maar al te dikwijls
aan. Zij dringen aan op welgevoegelijk-
heid bij de zieken, en weten die onder
hun personeel uitstekend te handhaven.
Bij idee religieuse ziekenzusters heerscht
altijd op de zalen dt goede toon, waar
door daar ook niet, als bij vele Ieeken-
zl ekenhui zen, voorkomt dat de verpleeg
sters en de jonge assistenten elkaar met
jij en jou aanspreken. In ieder geval,
besluit de dolk ter, zul ieder moeten er
kennen, dat men bijl de geestelijke zieken
verpleegsters ten b.woikLrenswaard gen
gee:t vol opofferingsgezindheid en naas
tenliefde aantreft.
GEMENGD.
Vijf geneegheeren zijn in consult
geroepen bij den Portugeeschen
president Arriaga. De bladen mel
den, dat de president lijdt aan niersteen
koliek.
Volgens de „O Mundo" waren de in
consult geroepen geneeshceren van mee
ning. dat de ziekte een bevredigend ver
loop heeft.
DL nuujner bestaat uit TWEE
BLADEN en een GEILLUS-
TkEERü ZONDAGSBLAD.
b Ze krijgen mekaar wel.
Niet langer geleden dan 24 uur schre
den we, dat de linker crisis-roman wel
liermede zou eindigen: dat ze mekaar
Lregen. En ziet: gisteravond al konden
ive melden, dat de „S. D. A. R." vani
plan schijnt zich te verscheuren om todh
maar 'n paar ministersstoelen te kunnen
bezetten, terwijl terzelfder tijd mr. Troel
tra in h e t V o 1 k ook van z ij n stand
punt kwam verzekeren,; dat „alles zal
rech kom."
Deze lei der-op-'t-kantje-af doe: zulks
lldus. Hij wijst eerst met voldoening op
jen inerkwaaraigen slotzin van het com
munique der concentratie-conferentie,
ivaarin werd verteld, dat het Jinker-
program de beraadslagingen toch bleef
[beheerschen", om over die blauwe sa
menkomst vervolgens ^ven lenig als
tiiK'gnariig te schrijven-
'O na van steun wordt me*
een -^:nachteed gebaar ter ge
schoven. Her is zelfs beneden de waar
digheid van de concentratie, nader met
de soc.-dem. - onderhandelen over
dergelijke voorwaarden van steun,."
„Dat de heeren, die nog pas over
hunne aanvaarding onzer in het pro
gram-Bos zoo netjes vastgelegde her-
steminingscischen zooveel van rechts
hebben moeten hooren, thans bfct
ogenblik achten gekomen, om door
hel aannem-vn eener hooghartig-* :iau-
f ding jegens ons hun prestige te her
stellen, moet hun y. order» gegund.
Vooral, daar het in elk opzicht onge-
vaarlijk is.
„Dat zij over onze voorwaarden niet
met ons willen onderhandelen, is
immers van geen belang, omdat zij er
niet over behoeven te onderhande
len. De sremi, door pns geboden en
nader omschreven, wordt ook zonder
het maken van een „vast akkoord"
door ons verleend aan een ministerie,
fiat het program-Bos uitvoert. Niet ju
ridische contracten, gemaakt op grond
i Van Iminutieqz'ei onderhandelingen,
m <w; eenheid van wede r-
zijdsch belang bij de uitvoe
ring van eenzelfde program
is uc beste grondslag voor de verhou-
I ding w elke in de paar volgende jaren
zal bestaan tusschen een regeeririg,
l die dat program uitvoert en onze Ka
merfractie. Wij juichen' het daarom
toe, dat de vrijzinnige heeren het ple
gen van onderhandelingen overbodig
achten. Aan onze fraktie zal het dan
l'ggen, in elk voorkomend geval te
bepalen, hoe ver zij met haar steurt
I kan gaan. En onze partij zal o.o hejf
eerstvolgend Paasch-congres desge-
wenscht de ,g:*enzen kunnen bepalen,
XXL
De Portiuncula-aflaat.
Nu velen onzer lezers, in deze dagen. den
Portiuncula-aflaat gaan verdienen ofreeids
hebben verdiend, zal Ihiet hun niet on
welkom zijn, onder deze jubriek het een
en ander betreffende de .bdeekenis van
den naam „Portiuncula", de wording en
de geschiedenis van den ouder dezen
neem vermelden aflaat te vernemen,.
Eerstens dan: waar komt die naam
j,P ortiuncul a"-aflaat vandaan? Ten
tijde van den heiligen Franciscus van
Assisië in de dertiende eeuw dus.
bevond zich op ongeveer een. half uur
afstand van Assisië een kleine oude en
vervallen kapel, toegewijd aan Onze
Lieve Vrouw der Engelen. De
grond, waarop deze kapel stond, met een
kleine uitgestrektheid daaromheen, toebe-
hoorend aan de paters .Benedictijnen
weid genoemd Portiuncula, omdat
deze slechts een klein gedeelte of 1c 1 e i n
portie (portiuncula) uitmaakte van, een
uitgestrekte vlakte.
De ware en groote wereld-hervormer
van de middeneeuwen, de heilige Fran
ciscus van Assisië, die met zulk een
reuzen-kracht ten Strijde, is getrokken
tegen de misbruiken van zijn tijd op
godsdienstig, op politiek, op sociaal en
economisch terrein, hij bezat ook een
hinderlijke liefde voor de gebouwen,
waarbinnen die :teun zich moet blijven
bewegen."
Even hooghartig ais lenig noemden
we deze redeneering. Mr. Troelstra is
wel lich el jk boos over het ways LrZ.jóe
schuiven zijner „voorwaarden door de
concentrat e, maar terstond daarop laat hij
volgentoch zal ik jullie steunen,. want
we zijn het immers feitelijk o zoo roe
rend eens. En in deze liefde-maakt-blindj-
stemming dringt hij den „heeren" zijn
steun als 't ware op. 't Is of hij zeggen/
wilBegint maar, ge zult eens zien, hoe
wjj, sociaal-democraten, zullen mee
vallen.
Heusch, de heeren krijgen mekaar wel,
zoodat alle aansporingen tot de vorming
van een extra-parlementair kabinet of
van een zaken-dito minstens voorbarig
zijn. Zooiets komt pas aan de orde als
de linkerliefde bekoeld zal wezen
welk tijdstip wellicht spoedig genoeg
zal aanbreken, op welk oogenblik dan
tevens den volke zal gebleken zijn, dat
regeeren aan de huidige kamermeerder
heid niet mogelijk is.
En aangezien zulks zoo duidelijk mo
gelijk moet blijken, wijl vele wijfelaars
hardleersch zijn. kunnen we thans niet
beter doen dan rustig afwachten.
Waarom geen Soc.-Dem.
Ministers?
In den laatst en tijd is het duidelijker
dan ooit, dat de Soc.-demoer. partij uit
sluitend haar kracht zoekt in „opbie
den", in schreeuwerige reclame.
Dat zou ten deele gedaan zijn geweest,
zoo eenige harer leden zitting hadden
genomen ia het komende Kabinet en da
den hadden moeten stellen daden,
die noodzakelijk m flagranten .tegen
strijd zouden geweest zijn met hun
woorden, met bun gepoch en ge
schreeuw.
En daarom hebben ze dan ook
van hun standpunt bezien, ^eer wijseljjk
geweigerd ministerieele portefeuilles aan
te nemen. Maar 't fraaiste is, dat men'
hen nu zich in allerlei bochten ziet kron
kelen om van die weigering ten aanhoore
van <d e „bewuste" arbeiders een mooie
en schoon-klinkende verklaring te geven.
Hoort b.v. de „Sociaal-democraat"
„Als men den toestand indenkt, die
geschapen zou zijn geworden bij aan
neming der portefeuilles slaat de
schrik ons om ?t hart.
Alle regeeringsdaden door de meer
derheid, die toch in elk geval uit Ver
dedigers der vijandige klasse zou be-
staan, verr.cht, zouden ook voor rekening
komen van onze mannen. E n d i e a-
den van een in meerderheid
burgerlijke regeering zul
len ons evenals alt ij d de stof
moeten leveren voor on ze
propaganda, wij domenstreeren
daaraan het klassekarakter dier re
gering. Zouden we het .kunnen als
ook „onze" mi.üs'ers (latfMfi (Ziedt
schuldig waren
waarin zijn God werd aanbeden en de
Heiligen werden vereerd, voor kerken
en, kapellen - hem, den arme bij uit
nemendheid, was de schoonheid en de
schittering van Gods huis boven alles
dierbaar. Zoo gebeurde het ook, dat hij,
nadat hij1 reeds de kerk ^aii den, heiligen
Damianuis en daarna die van, den heiligen
Petrus (beide te Assisië) had hersteld,
zich ook wendde tot de kapel van O, L.
Vrouw der Engelen en deze door éigen
krachtsinspanning, gesteund door giiten
en aalmoezen, een waardiger aanzien gaf.
Toen nu de hut, waarin hij met zijn
twaalf eerste volgelingen een leven van
gebed en versterving leidde, te klein
werd, daar zich steeds meerdere volge
lingen bij hem wilden aansluiten, stonden
de paters Benedictijnen, uit dankbaarheid
voor het herstel dier kapeli, hem de kapel
van Portiuncula af, opdat hij daarin ge
zamenlijk met a! zijn volgelingen de gods
dienstoefeningen zou kunnen houden. In
deze kapel is, dus de gronjdslag gèlegd
van den grooten bouw van geheel die
wij,d-verta'kte Franciscaansche orde onder
de moederlijke bescherming van Maria.
In deze 'kapel zijn Christus', de HL
Maagd en vele engelen meermalen ver
schenen aan den heiligen Franciscus. En
op een van die verschijningen heeft de
Zaligmaker aan Franciscus geschonken
de gunst, die wij nu kennen onder den
naam van „Portiuncula-aflaat". Wij zullen
deze gebeurtenis hier laten verhalen, door
den schrijver van „De Seraph,ijr. chc
Palmboom" in diens eenvoud^' ver
haaltrant.
v Ges uaents van eenen engel vermaand
zijnde om naar de kerk te gaan, vond
de H,. Franciscus daar den Zoon Gods
Zijne heilige Moeder en menigvuildiilge
engelen, die hem verwachtten. Als hij
zich met vrees en eerbied op zijn aanr
gezicht ter aarde wierp, zeide hem de
Zaligmaker: „Franciscus, gij zijt met uwe
broeders zeer bezorgd voor de zaligheid
der zielen; vraag Mij dan eenige wel
daad voor hun welvaren en de eer van
Mijnen naam, want Ik heb u aan de
wereld gegeven tot zaligheid der vol
keren en Jerstelling van Mijne Kerk."
Franciscus, op het gezibht van die
opperste Majesteit opgetogen wordende,
zeide„Genadige God, ik vraag, ofschoon
ellendige zondaar, dat Gij gelievet hier
aan alle menscheni de gratie te doen van
volle vergiffenis te schenken, van alle
zonden, welke zij wettjglij;k: zullen ge
biecht hebben. Ik bid ook Uwe heilige
Moeder, de voorsprekeres. vani het rnen-
schelijk geslacht, dat Zij deze mijne
vraag J>ij Uw genade met hare voor
spraak wille ondersteunen." De glorie
rijke Maagd deed het terstond, en dan
antwoordde de Zaligmaker: „Franciscus^
gij vraagt wel een groote zaalc, doch
gij zult nog 'meer verkrijgen. Ik aan
vaard uw verzoek, maar 'wil, dat gij uit
Mijnen naam deze aflaat zult gaan vragen
aan Mijnen Stadhouder, die op aarde
de niaoht heeft van te binden en te
ontbinden." 1
De gezellen van den heiligen Francis
cus, die in hunne cellen waakteij, hoorden
al deze woorden en zagen in de kerk
een overgroot licht en sdhiaren van en
gelen, doch durfden van vrees naar de
kerk niet gaan."
Tot zoover het veiihaal van den schrij
ver van de „Palmboom", pater Benignus
Fremaut. Uit de verdere geschiedenis
blijkt, met welk een voorzichtigheid en
waakzaamheid de Kerk is te werk ge
gaan, voordat zij de door Sint Franciscus
gevraagde aflaat verleende; en op welk
een wonderbare wijze God later her
haalde malen de juistheid van Sdmt Fran
ciscus' opdracht heeft bevestigd.
,De Paus wilde de aflaat slechts ver-
leenen op één bepaalden dag. Diezen dag
nu heeft de Zaligmaker later bij een ver
schijning aan Sint Francisicus, die verge-
veld was van vele Minderbroeders* vast
gesteld. 'tZou de dag zijn, waarop de
Kerk herdenkt, dat de apostel Sint Petrus
uit de gevangenis is bevrijd geworden,
van zijn boeien is verlost geworden, en
wel van de eerste Vespers met geheel den
nacht tot de tweede Vespers van "dien
feestdag.
Aanvankelijk was dus die aflaat slechts
ééns op éen dag en op één plaats
te verkrijgen. De menschen-massa, die
zich op dien (dag naar Portiuncula begaf,
was don ook zeer givr-t Hier volge een
trkTïend voorbeeld van den. ijver en de
godsvrucht der gcloovlgen. 't,W!ordt on*
verhaald door acq reeds bovengenoeiu
den schrijver,.
„Ten jare 1309 heeft de zalige Joannes
van Alverna op den feestdag van Por
tiuncula de biecht gehoord van eenen
man, meer dan honderd jaren oud en
niet ver van Assisaë wonende. Als de
zalige Joannes met verwondering vroeg,
hoe hij met zijn gebroken ledematen den
arbeid van die reis kon doen, zeide de
man: „Pater, kondeik niet gaan, ik zoude
mij doen voeren, ja, doen slepen, om de
groote winst van dezen dag niet te ver
liezen." r*
In latere jaren hebben de Pausen de
gunst van de Portiuncula-aflaat herhal-
delijk uitgebreid. We laten hier volgen
hoe wij nu dezen vollen aflaat kunnen
verdienen.
Krachtens pauselijk voorschrift van 26
Mei 1911' kari) de Portiuncula-aflaat in
alle parochiekerken worden verdiend
onder de gewone voorwaarden van biecht,
communie en kerkbezoek, ééns voor zich
zeiven en verder voor de geloovige zielen,
op Zondag na den, 2en Augustus (dus
dit jaar op 3 Augustus) en wel van af
de eerste Vespers (dus Zaterdagmiddag
12 uur) en den geneelen Zondag.
In de kerken der paters Franciscanen
is de aflaat te verdienen gedurende het
geheele octaaf.
