No. 1154. Zaterdag Juli 1C»Ï3. BUITENLAND. BINNENLAND. 4e Jaargang Bureau OLIOB SINGEL. 54, LEIDEN. Interc. TelefQon 935. Postbus 6. UT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG. UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco er post 1.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 27s cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent. n "ijlvi t v rfSLÖ ■KBÜtr JUEZ2SE De ADVERTENTIEPRIJS n iriagt van 1 —5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. nret gratis bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte. Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, kodp en verkoop (geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Dit nummer bestaat uit TWEE BLADEN en een GEÏLLUS TREERD ZONDAGSBLAD. Een extra'tje. a De Nieuwe Courant is al klaar iet haar oplossing van den crisis. „De ltJ jciaaH-democratie hefeft zich wel met a aar weigering buiten de deur der onder- ak andelingen gezet", maar „bijna ondenk- 'd aar ljjkt toch het blad de vorming van 24 en parlementair Kabinet uit de ooncen- atiepartijen, ook al zou dit zich uit- uitend de uitvoering van d'e sociaal1- emocintische herstemmingseischen ten oei stellen." Hiervoor immers zou wel en paar jaar noodig zijn en hoe speelt ira< en concentratie-kabinet 't gedurende ien tijd met de roode criticasters klaar! Het Haagsche blad ziet daar geen gat i, doch is desniettemin geenszins ont- -rc loedigd, den raad gevend!: we moeten laar een extra-parlementair kabinet vor en, d. w. z. een regeering, die niet uit arlementariërs bestaat en daarvoor ook an geen parlementair program gebon- en kan geacht wojden. Het slintme or- an zet zulks als volgt uiteen: „tZulk een extra-parlementair kabi net zou, wil het kans van slagen bie den, niet alleen in schijn, maar ook'In wezen extra-parlementair moeten zijn. Zoowel door zijn samenstelling als door het program, dat het zich denkt te verwezenlijken. Door zijn samen- Stelling uit mannen, bij wier namen men niet allereerst aan een politieke richting denkt en die dus eerste voorwaarde buiten het afgetreden of komende parlement mnp|pn jrpzoeht eij worden. Door zijn program, dat niet zonder meer een weerslag op het con centratieprogram oï de herstemmings- eischen der S. D. A. P. mag zijn." Beter ,dan met zulk een bespiegeling on De Nieuwe Courant' waarlijk iet aantoon en in hoe groote moeilijkheid linkerzijde zich bevindt. Vooreerst ljjkt on? de vorming van ulk een parlementair buitenbeentje wel ets te (ijken op kiezersmisleidjng. Het en al Idie (br,ave linker kiezers zich nu het uur uit d e sloffen gel o o p en om een re- eering te krijgen, die zoo'n beetje ma- ng kan hebben of minstens zal trach ea te hebben aan hun nadrukkelijk uitge- proken wenischen O ja, we vergaten^, at ]jet ministerie-Heertiskerk "m ieder 'eval weg zal wezen en daar moeten ,ie menschen dan maar blij mee zijn, in fwachting van het geheimzinnige ex- ra'tje, hetwelk hun wordt toegezegd. De N. Crt. voelt ook wel, dat haar uitenmodel schoen wat wringt, want antascerenci over de mogelijke daden van W kabinet doet ze pu al een beroep op iet parlementair initiatief. M. a. w.wait Ie ministers niet zullen kunnen voorstel en, omdat zijl zoo' gxtra zijn,moeten Ie kamerleden dan maar zelf in o.rde irengen. Stevig vooruitzicht. Maar bovendienhoe krijgt jnen een tel mannen bijeen „bij wiej; jnjnien men iet allereerst aan een politieke .richting lenkt" Stel, dat men er voldoende uit uii studeercel of fabrieksgebouw, waar- n zij verscholen waren, opdiept,, hoe lang runnen zij dan wachten met kleur beken- ien? En zoodra zij deze bloot leggen, s het dan niet uit met hun extra-achtigf- leid? Neen, wij kunnen'het denkbeeld van Te N. C r t. allerminst gelukkig of krach- 'ig achten. ALGEMEEN OVERZICHT. Terwijl er van het oorlogsterrein in iet geheel geen nieuws binnenkomt zijn ïr toch twee Balkanzaken waarmede -uropa zich ernstig moet bezighouden. De eerste is de kwestie van den wapenstilstand, die, zooals het er jiu voorstaat,, oo"k een levenskwestie voor Bulgarije is. Naar uien weet is koning Karei Van Roemenië druk bezig de zaken in het rechte s.poor te brengen en heeft hij' dringende ver zoeken gericht tot Serviërs en Grieken om toe te stemmen in een wapenstilstand'. In zijn antwoord hierop zegt de koning van Griekenland, dat hij niet de bedoe ling heeft Bulgarije te vernietigen, hij wil slechts den waarborg, dat de vrede Griekenland en den bondgenooten de voordeelen zal brengen waarop ze aan spraak hebben. Een wapenstilstand zonder waarbor- in de herovering 1 Thracië een recht vaardiging ziet var den staatsgreep, waardoor het aan :et bewind is geko men. Jn regeeringi'.ringen in Frankrijk gen zou Griekenland berooven van de wordt op het oogu.iblik overwogen, of i-j. Turkije wellicht te bewegen zou zijn zich naar de lijn Midia- Enos terug te trek ken, indien alle gro. te mogendheden aan Turkije de verzekc ing geven, dat het geen oorlogsschadcioosstelling zal heb ben te betalen. Dat noemt men eerst den „gulden'* middenweg zoeken. GEMENGD. H et h u w e 1 i, k van prins A r -> thurvan Connaught met de 'herto gin van Fife zal o* 15 October in del kapel van het paleis van St. James inge zegend worden. De koning en de koningin van Sipanje, die incognito naar Enge land reizen, zijn vanochtend te 8 u. 45 te Parijs aangekomen. Zij werden op het station door den heer en mevrouw Poincaré en den heer en mevrouw Pichon ontvangen, en noenmaalden op het Ely- sée in intiemen kring. De ministers Bar- thou en Pichon en de Sp'aansche gezant namen deel aan het noenmaal. Het Engelsche H oogerhuis heeft het wetsontwerp tot afschaffing van het meervoudig! stemrecht van bevoorrechte kiezers .(waardoor het dezen mogelijk is, in erschillende dis tricten hum stem uit te brengen) ander maal verworpen, Uit Sjl.angh'a werd gisteren' gemeld, dat in de laatst 24 uur verschei dene aanvallen op het arsenaal hebben plaats gehad. In denavjonH heb ben de repeenn^r ve Houding aangenomen en drongen zij de opstandelingen tot Nantao, een zuide lijke voorstad der Chineezenstad, terug Een groot aantal revolutionnairen moet gedeserteerd zijn. Admiraal Tseng heeft doen bekend maken dat hij Nantao zal laten bombar deeren, indien de opstandelingen zich niet terugtrekken. President Wilson heeft met enkele Staatslieden beraadslaagd over de moge lijkheid van een bemiddelend op traden der Ver. Staten in Mexi co. Naar de Times verneemt, stelt men [zich voor een commissie naar Mexicoi jenden om de onderscheiden partijen te* bewegen het volk door een vrije presi-1 dentskeuze uitspraak te laten doen over de geschillen, die thans (het land ver deeld houden. Een te El Paso in Texas, aan gekomen koerier deelt mede, dat fce -Madera in Mexico een aantal Amerikanen, Engel- schen en andere vreemdelingen worden belegerd door een bende opstandelin gen. die nun leven bedreigen omdat zij twee veedieven hebben gedood.' De be legerden, die zich in twee huizen in de hoofdstraten verdedigen, beschikken slechts over weinig levensmiddelen en als er niet gauw hulp komt, zouden zij zich moeten overgeven. Inboorlingen, te Tandy.jer aange komen hebben daar meegedeelde dat ,R a i s 0 e 1 i zich thans aan. het hoofd heeft gesteld van de Mi a r o. kl k a n e n diel tegen Spanje vechten. Hij heeft de stammen uit Gharb en pzjebala tot ó'efa h'eiligen oorlog opgeroepen,. Ook in de Fransche zóne 'heeft deze oproep onge rustheid veroorzaakt. Men vreest dat het vermaarde bendehoofd, woedend omdat Frankrijk, Engeland en Duitschland, gtchr tereenvolgens hebben geweigerd hem on der hun bescherming te nemen, wraak aan alle Europeanen heeft gezworen. 'Om Tetouan verzamelen zich speeds meer Marokkaansche strijdkrachten! Een algemeene aanval op de stad wordt te gemoet gezien. vruchten zijner overwinningen. Indien Bulgarije de vredesvoorwaarden al thans de voorloopige aanvaardt, is Griekenland bereid gevolmachtigden naar Roemenië te zenden. De koning van Servië heeft een derge lijk antwoord gezonden. Intusschen trachten de mogendheden' zich van tevoren te veéstaan oVer de hou ding, die- zij tegenover de nieuwe re-< geling der .zaken zullen hebben aan Jje' nemen. Naar de „Frankf. Ztg." uit Wee- nen verneemt, gaat dat niet zonder moei lijkheden. Op" de jongste gezantenconfe rentie bleek er verschil van meening te bestaan tusschen Frankrijk eenerzijds, en Oostenrijk anderzijds. Oostenrijk wenscht natuurlijk aan Servië zoo weinig moge lijk te doen toekennen. Engeland zou op grond van het nationaliteitsbeginsel in Macedonië, waar het om gaat, wonen immers voornamelijk lieden van Bulgaar- schen stam jnede daarvóór zijn. Rus land en Frankrijk daarentegen ,dóen al' hun best voor ,een zoo groot mogelijke versterking van Servië. De .tweede kwestie die het noodige hoofdbrekens kost is de houding der Turken, die steeds verder in OostiRoemelië door dringen. De voormalige grootvizier heeft daaromtrent aam den correspondent te Konstantinopel yan de „Lok. Anz." ver klaard: Wij weten zeer goed, dat ,ons ontreden niet onverdeeld de goedkeu ring van alle mogendheden heeft we?- geUld^en. DUCn uaaium luugcii ..ij vy.io- thans niet bekommeren. Wij eischen voor ons slechts de toepassing v,an het vol kenrecht, waarop alle andere staten, zelfs de kleine en kleinste, aanspraak maken Door den oorlogstoestand zijn alle vroe gere verdragen nietig geworden. Dat grondbeginsel van het internationaal recht zal niemand kunnen bestrijden. Wi hebben daarom beslist het recht, ons aar het Londensche verdrag niet te houden Het zou een misdaad tegenover ons völk zijn, wanneer wij thans niet optraden, Wie de troeven in handen heeft kan zjjlfl voorwaarden stellen. Vroeger waren hei de Bulgaren, heden is de beurt aan ons, Het 'In wanorde gebrachte leger staal heden weder gereed. Het zal ons eei aandoen. Uit de vroegere 24 korpsen hebben wij slechts de keurbenden uitge< zocht. Wij zullen voortgaan, tenzij een mogendheid ons in den weg treedt, waan tegen te vechten een zelfmoord zou be' teekenen, of totdat de tegensanders de voorwaarden; die v\pj stellenj aannemen. Wat w.ij eischen moet rondweg aangeno men worden. Servië, noch Griekenland^ noch Roemenië zullen ons tegenhouden, Jammer genoeg zijn wij in zekere matc^ afhankelijk van twee mogendhedenvar Frankrijk fir^ancieel en yan Ruslandv orn aat het onze buurman een zeer mach tig buurman 'is, dien jmij niet bujten rekening mogen laten. Hij verklaarde voorts overtuigd te zijn dat spoedig een Europeesche conferentie Waaraan Turkije hoopt te' kunnen deel nemen, alle kwesties definitief zal rege len. r Het is nog niet erg duidelijk wat de mogendheden denken te doen. Volgens het „Biërl. Ta- gebl."- zal er bij de Porte een vertóolg worden gehouden van den meest plechti- gen en dringenden aard. Wanneer Tur kije er geen gehoor aan geeft, zal on middellijk een tweede stap, bestaande in de bedreiging met dwangmaatregelen, volgen. Te Ween en gelooft men, dat deze zullen "bestaan in een vlootbetooging voor Konstantinopel en een landing van internationale troepen. DocJa als ook dat niet helpt? D|e mees te! mogendheden zijn tegen een vlootde- monstratie, omdat dit toch niets zoiu uithalen. Frankrijk beschouwt zoowel hel: weigeren van voorschotten aan Turkije als een vlootbetooging voor Konstantino pel als ondoelmatige middelen om.Tur kije tot de overgave van Adrianopel te bewegen. Door het intrekken van hei: crediet zouden niet Turkije, maar in de eerste plaats zijn schuldeischers, van wie het meerendeel uit buitenlanders bestaat, getroffen worden. Een vloot-demonstra- tie zou echter op het "Jong-Turksche mité geen indruk maken, aangezien het Voor de Missiën in Oost en West. Vorig bedrag f 1. N.N2.75 Totaal. f 3.75 Wie volgt? Z. Em. Kardinaal van Rossum in Nederland. Gistermorgen om zeven uur reeds bracht Z. Em. Kardinaal Van Rossura een bezoek aan het oude-mannen- ei? vrouwengesticht en weeshuis te Utrecht. Z. Em. droeg hier de Hi. Mis op. u Nadat de Kardinaal op het altaar in stilte had gebeden, ving om half 8 uur de H|. Mis aan. De Eerw. Zusters zongen op het koor Latijnsdhe liederen. In de kapel waren aanwezig alle zusters van het gestioht zelf, van het St. Antonius- gasthuis en (het St. Andreasgesticht en eenige Eerw. zusters Franciscanessen, be nevens alle weeskinderen en alle oude mannen en vrouwen van het gesticht. Te 8 uur, na afloop der eerste H„ Mis, las de Zeereerw. pater Drehmanns een nog door den Kardinaal bijigewoonde H,. Mis. Hierna werd in processie naar de ver sierde ontbijtzaal gegaan, waar de Kar dinaal en zijn gevolg het ontbijt gebruik ten. Na het ontbijt ontving de Kardinaal de regenten van het weeshuis en bracht vervolgens een bezoek aan de zalen, waar de oude mannen en weesjongjens en oude vrouwen en weesmeisjes waren veree- nigd. De kinderen zongen Hem hier toe en Z.Em. richtte eenige vriendelijke woorden tot allen. Ten slotte bezocht de Kardinaal de recreatiezaal der Eerw. zusters, waar ongeveer 130 zusters bijeen waren. Ook dezen zangen hem eene cantate toe, waarover Z.Em. zich zeer voldaan be toonde. Vervolgens reed Z.Em. weer naar het bissohoppelijik paleis, langs- den w^g aj en toe hartelijk toegejuicht. Nadat Em. in het Bisschoppelijk Paleis was teruggekeerd, ving om 10 uur de audiëntie aau In een, der boven zalen van het Bisschoppelijk' P'aleis. 'Het was reeds tegen half yijif, toen Z. Em. Kardinaal Van Rossum met ge volg van het Bisschoppelijk Paleis naar Rijs en burg vertrok. senburg had de begroeting plaats dóór de Hoogeerwaarde heeren kanunuiikken. provisoren, oud-professoren en. professo ren.. In .^processie werd .vervolgens naar de kapel getogen, waar verschillende La- tijnsche gezangen werden gezongen. Voorts ging het in processie naar de feestzaal, waar een prachtige troon was opgericht Hier had vervolgens de re ceptie plaats en sprak de president van Rijsenburg, Mgr. D'r. A. Q. M,. Schaep- man, den hoogen gast toe. iDan werd gezongen de cantate „Rij senburg" (muziek van J. A. S. van Schaik, gedicht van J. H|. G. Jansen), waarna de senior der theologanten, J.. Mets>, een toespraak hield. ALsnu zong men een fragmenij van 'de Pauscantate van Joh, Verhuist. Ten slotte vereenigden zich <$e hoogte gasten met de kanunniikken -en de hoo- gere waardigheidsbekleders van Rijsen burg aan een souper, waarna de terugrit naar Utrecht werd aanvaard. Een zeer talrijk publiek was evenals des middags bij den< afrit, aanwezig om den Kardinaal hulde te betuigen. De Ned. Bedevaart naar Lourdes. De redacteur van de „Msbtd." seint uit Lourdes d.d. 25 Juli: De ambulance-trein kwam gisteravond om halfaaht hier aan. Studenten pit Rouaan. droegen onze zieken naar het .hospitaal. Mgr. A. J, Gallier hield1 ini de Grot een toespraak over de gemengde huwelijken en de slechte pers,, Wiij bidden hier, zeilde de bisschop o.m. voor de lichamelijke zieken, maar noodzakelijker is nog te bidden voor de geestelijke zieken, Misschien zegt men, ging Mgr. voort, dat ik altijd over de pees piredik. Maar ik hoop, dat God bij het laatste oordeel niet tot mij zal zeggen, dat ik tegen het grootste gevaar van onzen, tjjd niet krach tig genoeg gewaarschuwd',heb. Generaal Bergansius. „Politicus" wijdt in de „O, Hl. pt" aan den overleden, generaal de volgende huldigende woorden ir,..Uit de dagen, toen hij voor de twee de maal was opgetreden als Minister van Oorlog in het Kabinet-Kuyper,, her inner ik me zoo levendig dat oogenblik. Ik meen maar weet dat niet heel zeker toen er in de Tweede Kamer beknibbeld werd op den post, uitgetrok ken voor viering van. het jubileum (in 1902) van dé Koninklijke Militaire Aca demie te Breda., - Er waren toen schamper-sceptische, haast smalende, spottende woorden gesproken over „het vaandel", Dat trof Bergansius in het hart. Het prijsgeven van wat geld voor de viering van het Breda-jubileum zou hij zich dan laten welgevallen, zij het met echt verdriet. Maar, de aanranding der beteekenis, der heilige waarde van bet vaandel: neen, dat kon hij niet verkroppen, - Hij stond daar aan de groene tafel. IDe kleine, parmantige figuur, De ge neraal met den zwaren sneeuwwitter knevel; de levendige, eerlijke, vroolijke, vriendelijke oogen. Hij was geen redenaar,. Maar wanneer „het 'hart" ihem de woorden naar de lippen bracht, dan kon Bergansius. elo quent zijn,'..... met de welsprekendheid, die door het echte van het gevoel, dat u treft, machtige suggestie beeft, zonder dat degeen, Hie aan het woord is, daar zelf eenig besef van Tjeeft. Trouwens, voor „mooidoenerij", voor theatraal vertoon, stond generaal Berganius als mensch te hoog. Daarvoor was hij te echt, te waar, te eenvoudig. Toen in de dagen van hert; Kabinet- Kuyper heb ik gezien, hoe de generaal overmand werd door aandoening. Hij verhaalde de Kamer van een soldaat, een veteraan, die bezweek van emotie bij het aanschouwen van de vlag, waar onder hij gestreden bad. [De stem vanj den Minister stokte Hij! kon niet verder,., ;H,ad geweldige kracht noodig om zidhl „goed te bomden",. (Het is 1 in de herinneringen, naar aanleiding van ..Bergansius' heengaan, gerelateerd, hoe ook in de Madkay-perio'- de, toen Bergansius tegenover zijne par tij- en geloofsgenooten het beginsel van den persoonlijken dienstplicht hooghield, '-Jriejrie gcnrnH" eeng n°rr|rn+ie machtig werd; 'bij in den mln.isterië el en- zetel terugzonik. Dat nerveuse in Bergansius' gestel zal er zeker zeer, veel toe hebben bijgedra gen om zijn toch sterk, stevig lichaam physiek te ondermijnen. Zoodat hij jaren achtereen in lichamelijke machteloosheid aan bed of fauteuil gekluisterd was'. Men zal zich herinneren de lieve, be minnelijke daad van Hu M, de Koningin, die haar rijtuig, "Waarin 'de kleine Prin ses was gezeten, voor generaal Bergan sius' huis liet stilhouden, o.m den „ouden snorrebaard" in de gelegenheid te stel len de jeugdige Kroonprinses te zien.. Men mag overtuigd zijn, dat deze vrien delijke minzaamheid het hart vain den hoogbejaarden, trouwen, braven dienaar der Kroon zal hebben verkwikt. Niet uit roerselen van kleine ijdelheLd of eerzucht. 'Daarvoori stond generaal Bergansius nogmaals gezegd te hoog. Ook de Haagsche redacteur van het „Hbld." huldigt den overleden oud-minisr ter van oorlog .Bergansius, Hij huldigt vooral den soldaat. Een paar passages uit dat waardee- rend artikel volgen hier: Soldaten, salueert I Éen, van uw beste kameraden gaat daar heen voor goed. Hij was uw generaal? Ja, maar in zijn hart bleeiU Itaiji soldaat. Soldaat van de oude garde, van het 1 Jzeren. Regi ment, een .„snorrebaard", die in Napo leon's tijd kon hebben geleefct Een man van doen, van goed en nauw gezet en simpel handelen was hij trou wens heel-en-gansch. Dat maakte, dat het lange en 'breede praten in jdgKamier (waar hij toch zoo thuis,was) hem heel vaak ironisch grimmelen deed om zooveel praats van velen, die er min van wisten dan zijn pink» Overigens kon hij veel verdragen. 1 op twee dingen na: Men mocht niet raken aan de eer van 't leger en niet twijfelen aan zijn hart voor den soldaat. Op beide punten ,ging 't vaak tegen de socialisten. Ad rem heeft hij zoo eens want hij was, schoon geen redenaar, wel ter tale en, zeer slagvaardig toen de heer Schaper laatdunkend had ge sproken van de vlag ab van, een „lap", weerom gevraagd, of dan die afgevaar digde niets voelde voor zijn „roöie lap",. Hard werker, streng Voor zichzelf, veel strenger dan voor anderen (al had hij een vaste, maar gerechte hand), eenvou dige maar schrandere geest zoo heeft Bergansius zijn land gediend, zoo stram en eerlijk als een braaf soldaat van den ouden stempel ,die niet van zijn post gaat, ook al zou men hem vergeten. Hij mag gestorven Zijn in gelijk besef als

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1913 | | pagina 1