De Herstemming.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
4e Jaargang
No. 1142.
Bureau OUDE 8 11\ L 54, LElOEi^l.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt me' GRATIS POMS Ongevallen-verzekering
het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSUL\D voor Leiden 9 cent per week
1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 13b per kwartaal. Franco
per post f 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2", cent, mei Geïllus reerd Zondagsblad 5 cent.
De v vi i ...n mo draagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden rrred'-deelingen van 15 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Qroote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiön gevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentign) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent
Dit nummer bestaat uit TWEE
BLADEN en een GEÏLLUS
TREERD ZONDAGSBLAD.
De geh ee 1 e linkerzijde gaat bij
de herstemming voor den gemeenteraad
samen, ofschoon de twee verbondenen
concentratie en sociaal-demoCratie
bij elkaar Jiooren als water en yuur, op
elkaar gelijken als wit en zwart.
(Wat zegt ons dan dit samengaan met
overgroote duidelijkheid? Dat het er hier
de linkerzijde eerst en vóór alles en
bijna alleen om te doen Ts: de man**
hen der rechterzijde te wippen, de mam
nen van Christelijke beginselen uit den
Raad te weren. Wie hunne plaatsen moe
ten innemen, wie e'r dan wel in dein
Raad moeten komen dat is een kwes
tie, die van minde'r of zelfs van geen!
belang wordt geacht.
Wat moet van zulk .een handelwijze
het gevolg zijn bij de onzen?-
Dat in ben wordt opgewekt een krach
tig en werkdadig verlangen om te wrei-
ken de minachting en den smaad, hunne
partij, hunnen beginselen aangedaan.
Naast den afkeer van de Christelijke be
ginselen moet staan onze toewijding,!
naast den haat onze liefde.
teder katholieke 'kiezer zijl een pro
pagandist, een vurig propagandist
voor de candidate» Ider rechtsiühe partijen.
Deze zijn
in district I de jieeren:
HUURMAN
en
PERA
in district II de heeren
DUFFELS
en
PERA
in district III de heer
VAN TOL.
D;e uitslag van de gisteren te Haarlem
gehouden herstemming heeft bewezen
op hoe weinig slommen het kan aankor
nien. In bet derde district werd| de so
ciaal-democraat gekozen met een meer
derheid van zstemmen op den Cihrist.-
Historisclie. Dat zijl ons een les om
alle krachten in te spannen.; alle zei
len bij te zetten l
Dr. Bos.
Nu 't geval er eenmaal toe ligt, dat
we een linkschi ministerie krijgen, kun
nen we niet anders dan de keuze der
Koningin, die dr. Bos als kabinetsfor
mateur aanwees, een golukKige achten,
'De afgevaardigde voor Winschoten, die
thans ook voor Groningen gekozen is,
maakie in de Kamer steeds'den indruk
van een eerlijk politicus., die niet schroom
de voor zijn opinie uit te komen, ook
al week deze wel eens af van de ge
voelens, welke men linlks bijl voorkeur
jegens rechts'koesterde,.
Met dat al staat hij 'stevig links, wat
ook bleek bij1 de jongste verkiezingscam
pagne, toen hij immers behoorde tot de
rondreizende concentratie-propagandisten
hier trad hij in de'Gehoorzaal op, waar
zijn betoog een goeden, zijn rejdiek ech
ter een slappen indruk maakte wat
on -'..lil zins verwonderde. In zijn rede
kon dr. Bos zichzelf geven en zulks doet
hij dan mot openhartigheid, maar bij
debat komen handigheidjes te pas, waar
mede deze redenaar niet vertrouwd' is,.
ZSch met een Franschen slag van een
tegenwerping afmaken, ligt ni.et in zijn
aard, hij beredeneert de zaken liever»
Maar e» vielen 'hij' den politieken strijd
onzerzijds vele aanmerkingen te maken,
Welke eenvoudig niet weg te redeneeren
Waren en dit zal dr,. 'Boa in de Gehoor
zaal wel gevoeld hebben,. Als linksch
strijder kon. hij zulks natuurlijk niet toe
geven, maar zijn repliek werd er mat
door,.
i Groote gaven als redenaar bezit de
heer Bos niet. Zijn gebaren zijin stijf,
zijn luid gesproken woorden min óf meer
eentonig. Maar wat hij zegt, pleegt lo
gisch in elkaar te zitten en met overtui
ging te worden voorgedragen.
We zijn nu benieuwd, welke ambt-
genooten hij zal vinden en hopen, dat
hij steed !en eerlijken indruk zal blijven
maken, welke zijn optreden in de Kamer
placht te wekken.
Een onvoorzichtige.
De redacteur van het socialistische
„Friesch Volksblad" schreef Zaterdag j.L:
„De krisis, welke, nauwkeuriger om
schreven, genoemd wordt met de(n.)
na,am Kabinetskrisis, dreigt welhaast
een krisis te worden voor onze partij."
Van deze naïeve erkenning is Het
Volk zoodanig geschrokken, dat het pas
Donderdag genoeg bij adem was om
dien redacteur er even tusscheni te ne
men, Hij wordt eenvoudig ongeschikt
voor zijn taak geoordeeld.
O gij onvoorzichtige „Volksblad"-
schrijver! Al ziet ge straks voor uw
eigen oogen, dat uw voorspelling waar
was, dan nóg moet ge de oorzaak cf
't gevolg niet zoeken bij '.„de" partij,
doch bij de „boerswasie" en het „kappe-
taiisme", Pas wanneer ge de zaken al
dus opvat;, zijt ge waardig een rood
krantje vol te schrijven.
Al te goed.
Ten aanzien der onlangs gevoerde
rechtsdhe herstemmingstactiek vraagt
prof, Struycken in Van Onzen T ij d,
„of men, achteraf bezien^ toch niet beter
zoude heblben gedaan, zich over het ge
voel heen te zetten, de eisdhen der oogen-
blikkelijike partijpolitiek met te doen
overwegen, maar, in tegenstelling met
de vrijzinnige partijen, den afkeer van het
socialisme positief ook bij de herstemmin
gen uit te drukken? Op het oog en blik
zelf kon zoo iets als eene belachelijke
zwakheid schijnen, voor de toekomst
ware misschien, juist door de in deze
ten'einde toe gehandhaafde tegenstelling
met de vrijzinnige partijen, grootere ze
delijke kracht tegenover het aangroeiend
socialistisch streven er uit voortgevloeid.
Eene meerderheid der vrijzinnigen ware
toch, zoo beredeneert de heer Struycken,
ook al had de rechterzijde hen bij de
herstemmingen gesteund, niet bereikt; ja
zelfs zouden zij, niettegenstaande dien
steun, toch bij de rechterzijde in de min
derheid zijn gebleven: de Kamer zoude
dan waarschijnlijk zijn samengesteld ge
weest uit 45 der rechterzijde, 43 vrij
zinnigen en 12 sociaEsten, eene samen
stelling voor de vrijzinnige partijen al
even zwak en dubbelzinnig, als die, wel
ke thans is bereikt;. Men had dus, zoo
•concludeert schr„, wel zonder vgroote
schade den ouden strijdi tegen het so
cialisme 1kunnen voortzetten,"
jW|ij zijn het, ook „achteraf bezien",
met deze beschouwingen niet eens,
Zeker, er zouden, indien rechts de
vrijzinnigheid geholpen had, wat minder
socialisten in de Kamer zijn. gekomen,
Misschien ware zelfs, indien we van de
blauwen we'derzijrischen steun bedongen
hadden, hier of daar wel een rechts,chen
•candidaat meer vgekozen.
Vooreerst echter zou een en ander
ons weinig gebaat hebben en tweedens
zou de strijd er döor vertroebeld; zijn.
Zooals 't nu ging en hierbij heb
ben we 't oog op het Roomsche ont-
ho.udingsadvies bileefl de rechte' lijn
gehandhaafd: rood en blauw gingen te
gen ons samen, ze moesten 't nu ook
maar ten einde toe samen uitvechten,.
(Wiat de heer Struycken daar aan 't
eind zegt over „voortzetten van den
ouden strijd tegen het socialisme", lijkt
ons in 't gegeven verband ook slechts
ten deele juist. Door blauw te gaan
steunen, zouden we wel is waar som
mige roode candidaten bevochten heb
ben, maar het socialisme wordt eigenlijk
juist door zijn groot aantal vertegen
woordigers in de Kamer niet weinig in
de benauwdheid gebracht. Hoe meer roo
de afgevaardigden, hoe meer kans, dat
de voosheid der socialistische beloften
en voorspiegelingen duidelijk zal blijken.
Rechtstreeks zouden we natuurlijk
nooit de verkiezing van socialisten be
vorderen, maar nu het linker komikelspel
onwillekeurig toe leidde, nu hebben we
van harte het onthoudingsadvies toege
juicht: de heeren-aan de overzijde moes
ten maar "heblben wat er bijl stond.
.De vrijzinnigheid zou begrijpelijker
wijze wel gaarne gezien hebben, dat we
haar tegen rood gesteund hadden. Zij
ware er dan beter afgekomen dan met
haar povere 37, Zulke ongevraagde hulp
zou echter voor de heeren wel wat al te
gemakkelijk geewest zijn. Indien zij 't
alleen niet langer af kunnen, moeten
zij maar met billijke motieven tot ons
komen,, dan 'kunnen we nog zien, wat
we doen zullen. Maar Hen uit eigen be
weging bijspringen, neen hoor! Al te
goedenz. En daar passen we voor.
ALGEMEI N OVERZICHT.
Officieele bevestiging is gekomen van
het reeds vermelde bericht dat ook' -
Roemenië den oorlog verklaard
heeft aan Bulgarije. De Roemeensohe ge
zant deelde de Bulgaarsche regeering
mede dat het Roemeensohe leger de gren
zen oVertrok en hij' Sofia zou verlaten)
met het gezantschap. Het gezantschaps
archief heeft hij overgedragen aan het
Italiaansclie gezantschap, dat ook vbor
den Roemeensclie onderdanen zal zorg
dragen.
Gistermorgen zijn derhalve de eerste
Roemeensclie troepen Bulgarije binnen
gevallen. Officieel wordt nu medege
deeld dat Silistria zondfer .verzet is ge
nomen. 2 a 300 Bulgaarsche soldaten!
Verlieten de stad, de achtergebleven or
debewaarders werden zonder tegenstand'
ontwapend.
Het Roemeensche leger drong 10 tot
15 K.M. op het Bulgaarsch grondgebied
door. De Roemeensche en Muzelmansche
bevolking is zeer uitgelaten.
De Bulgaarsche regeerinig heeft Ver
klaard, dat zij besloten heeft, geen mili
tair Verzet te bieden tegen den inlyal van
Roemenië, welken Bulgarije, in de gege-
Ven omstandigheden, als vol'tóomen tzon-
der wedergade beschouwt.
De Bulgaarsche regee ing -protesteert
echter ter. sterkste cieze in
dringing ophaar grondgebied. Intus-
schen heeft zij een paar dagen geleden
een formeel verzoek om
bemiddeling
gedaan. Zij heeft zich tot Rusland ge
wend met de verklaring dat zij bereidt
is met Servië en Griekenland een schik
king te treffen. Zij verzocht Rusland
zich met de regeling daarVan te vrille»
belasten.
De Russische regeering Verklaarde zich*
bereid haar goede diensten ond'er zeke
re Voorwaarden te verleenen en na zichj
met Sofia in verbinding te hebben ge
steld, richtte zij tot Servië en Grieken
land het verzoek' de vijandelijkheden te
staken om door bemiddeling van Ruslantf
met Bulgarije tot een minnelijke schik
king te komen.
Het antwoord van Servië en Grieken
land is nog niet ontvangen.
Het voorstel door Rusland gedaan
luidt aldus
1. De oorlogvoerenden sluiten onmid
dellijk een wapenstilstand.
2. De vier minister-presidenten bege
ven zich naar St. Petersburg om er te
beraadslagen over het met Turkije ge
sloten vredesverdrag.
3; Tijdens de besprekingen zal Rusj-
land alles in het werk stellen pm een'
toenadering tot stand te brengen.
Vrij algemeen wordt hieruit afgeleid',
dat bij deze besprekingen het tusfe|c|herf
Servië en Bulgarije in 1912 gesloten;
verdrag geen rol meer zal spelen. Helt
is door den veldtocht in Macedonië van
de baan.
Deze meening wordt ook'.-gehuldigd
door de „Neue Freie Pressed die naar
aanleiding van inlichtingen van betrouwv-
bare.^Servische zijde meldt: Wanneer
Bulgarije bereid is de vijandelijkheden
te beëindigen dan zal ook' _Serviip elk
oogenblik gereed staan om aan dfczen
vvensch gehoor te geven. Maar Servië is
van oordeel dat het verdrag^ waarover
voor het uitbreken van den oorlog zoo-
Veel gesproken werd, thans van nul en
geener waarde is. Het verdrag is vei\-K
scheurd. Servië was in elk Jg'eval van
plan, niet meer gebied op te eis dien dan
liet aan Turkije ontnomen heeft en na
den oorlog tegen de Turken biezct hi&ld.
Daarentegen zal SerVië voor Griekenland
een grooter stuk van het achterland van
Saloniki opeischen.
De berichten^ welke van het hoofd*-
kwartier in Belgrado ontvangen worden,;
zijn zeer gunstig. De Bulgaren zijn ujitj
Servië teruggeworpen en in Macedonië'
hebben Serviërs en Grieken de voornaam
ste punten bezet. Toch verlangt SerVië
geen nieuwe krijgslauweren en hlèt
wensch.t dat aan den broedertwist zoo-
spoedig mogelijk een einde wordt go-
maakt. De toestand wordt thans ,echter
beh.eerscht door Roemenië, dat als sterk
ste staat op den Balkan het beslissende
woord zal spreken.
Uit Boekarest wordt nog aan het
*Berl. Tageblatt" geseind: Van goed
ingelichte Servische zijde verneem ik, dat
Servië zal voorstellen om in Boekarest
een conferentie te houden van alle Bal-
kanstaten (waaronder ook Roemenië),,
om over de nieuwe regëling op den Bal
kan te beslissen.
Van de oorlogsgruwelen
waarvan hij zelf ooggetuige was, heeft
Pater Michel van de Fransche missie
te Kilkitsj aan den, correspondent van
de „Secoio" bijzonderheden meegedeeld.
In Kilkitsj zelf en de omliggende dorpen
werd de mannelijke bevolking door 'de
Bulgaren in de moskeeën te zamen ge
dreven. Daarna wierpen de comitten
bommen naar binnen en toen de ont
ploffing daarvan nog niet gruwelijk ge
noeg was, werden ze in brand gestoken.
In één dorp bij Kilkitsj kwamen op die
wijze 700 mannen*ini de vlammen om,
terwijl h-un vrouwen gedwongen werden
het ontzettende schouwspel aan te zien.
In een ander dorp werden de vrouwen
in de open lucht levend verbrand, nadat
zij eerst den vlammen-dood van hun
mannen hadden moeten bijwonen. De
Fransche consul in Saloniki. aan wien
de pater om bescherming van de be
dreigde bevolking" had verzocht, ver
klaarde niets te kunnen doen. De vrees e-
tijjkste gruweldaden werden door de
bende onder Doneof bedreven.
Pater Michel, die enkele hoofden,
armen en beenen van de slachtoffers
had opgeraapt, werd bedreigd, omdat hij
blijkbaar voornemens was die lichaams-"
deelen als stukken van overtuiging te
gebruiken.
Te Nigrita zijn 1400 huizen in brand
gestoken en 470 inwoners zijn er levend
verbrand.
Pater Michel zegt, dat vele beschaafde
Bulgaren aan dergelijke wreedheden deel
nemen.-
GEMENGD.
De Spaansch,e koning heeft een bef-
sluit geteekend omtrent de aanneming
van vrijwilligers voor den dienst in Afri
ka. De minister van oorlog is th,ans\,
bezig om plannen te beramen voor de
instelling van een Spaans ch vreem
delingenlegioen in Marokko.
Er wordt aan de Belgische bladen
gemeld, dat er een overeenkomst geslo
ten is tusschen gravin Lonyay (prinses
Stephanie) en den Belgischen Staat, over
de nalatenschap van koninig
Leopold II. Prinses Louise i£ dus nu
ddeenige die haar proces tegen den staat
doorzet.
Een rijke Amerikaansch,e, die op liet
oogenblik in een Parijs hotel verblijft
kwam, na van kamer verwisseld te zijn,
tot de ontdekking dat h,are juweel efn
ter waarde van 25 0.000 frs. gesto
len waren.-Van de dieven is geen spoor
te ontdekken
Er zijn in verscheiden hospitalen'
te Bielgrado gevallen van cholera ge
constateerd.
Uit Wieenen wo,rdt aan h,et „Ber
liner Tageb'l." geseind: In de oorlqgs-
h,aven Pola is een omvangrijke
spionnagezaak gntdekt. Tot nu toe
werden 15 personen gevangen genomen^
waaronder eenige onderofficieren van
marine en leger. Leider schjjnt te zijn
sergeant-majoor Schmitz. Een huizoe-
king bracht aan het licht, dat deze tal
rijke militaire geheimen jian het buiten
land heeft verraden. Tevens blee'k,i dat
Sch.mutz in den loop der laatste .drie
jaren van een medeplichtige, een hotel
houder, 30.000 kronen uitbetaald heeft
gekregen. Bovendien is per postkantoor
Pola door een onbekenden afzender een
bedrag van 40 a 50.000 'kr. aan het
adres van den hotelhouder verzonden.
Z. Em. Kardinaal van Rossum
in Nederland.
Gisteren heeft Z.Em. Kardinaal Van
Rossum in de hoofdkerk van Amsterdam
een pontificale Hoogmis opgedragen. De
kenk was schitterend met groen, bloe
men en vlaggedock versierd.
Nadat de Kardinaal van den ingang
der kerk was ingehaald, zong het koor
een huldigingscantate.
Bij het H. Misoffer werd Z.Em. ge
assisteerd door Mgr. L. Jansen als pres
byter assistens, door Mgr. M. A. van
£anten en den Zeereerw^ heer A. J.
Holiërhoek als troondiakens, de Zeer-
eerw. heeren pastoors L. Stolk en J. C.
Serbrock, resp. als diaken en subdiaken
Missae. Verder waren ceremoniarius pa
ter P, Welling, en pastoor G. C. van
Noort, cantores kapelaan G. jjj. Meysing
en kapelaan P. J. v. d. Pavoordt.
De functies ad baculum werden ver
richt door den Eerw,. pater Q. J. Wi- A.
de iWjildtad gremiale door kapelaan,
Van Beuzekom; ad librum door pater
(De Bie, O. R, ad candelam pastoor
C. H|. Bramlage.
Aan het einde van de^leühtighekl hield
de Kardinaal een korte toespraak, waarin
(Z.Em. zeide, deze H;. Mis te 'hebben
opgedragen voor de geestelijkheid van
Amsterdam en Jiare familie en verder
voor geheel Amsterdam.
Z.Em. sprak de verwachting uit, dat
Amsterdam in de toekomst zal blijven,
wat het tot heden geweest is.
Daarna verhaalde.Z.Em. van zijn laat
ste particuliere audiëntie bij den Paus,
en hoe de H. Vader aan Z.Em. den
zegen heeft meegegeven voor Holland,
waar zoovele Katholieken in oprechte
trouw aan den Hi. Stoel leven, hetwelk
Z. 'H|. Pius X ziilk een troost is te
midden van vele smarten, die Z. H,. moet
verduren.
Z.Em. gaf daarop den P'auselijken
zegen.
Ten slotte werd een Pius-hymne uit
gevoerd.
Vervolgens hield Z.Em. in de pastorie
der kerk audiëntie voor de geestelijkheid
Uer, Hoofdstad.
Om half vijf bracht de Kardinaal een
bezoek aan het R. K. Jongensweeshuis
op de Lauriergracht, om de hulde van
de Amsterdamsche weeskinderen in ont
vangst te nemen. Op de binnenplaats
waren in een halven cirkel opgesteld!
de jongens van het R. K. Jongenswees
huis, de meisjes van het St. Nicolaas-
'gesticht op de Heerengraoht, en de
weesjes van het gesticht „de Voorzienig
heid", benevens de jongens van het St.
Aloysius-gesticht.
Nadat Z.Em. de hulde van de regenten
en van de kinderen in ontvangst had
genomen, sprak Z.Em.:
„Dierbare kinderen, ik dank u van
harte voor de hulde, mij gebracht. Ik
ben hierheen niet slechts gekomen, ge
dreven doordat ik mijn kinderen bemin,
maar ook omdat ik, evenals gij, wees
kind ben geweest.
Gij hebt mij mijnen zegen gevraagd,
dien wil ik u gaarne schenken, opdat
gij al uwe schoone beloften zult gestand
.kunnen "doen. Nadert dikwijls, zoo mo
gelijk dagelijks, tot de H. Tafel, tot den
Heiland, Die gezegd heeft: „Laat de
kleinen tot Mij komen en weert ze niet
af"w Daardoor zult gij onderdanigheid
leeren om aan de Eerw. Broeders en,
Zusters, die u leiden, te gehoorzamen.
Daardoor zult gij worden nuttige, flinke
hurgers der maatschappij, maar vooral
ook aanliankeljjke kinderen van Z. H;.
den Paus en trouwe zonen der H. Kerk.
Ik zal den H. Vader over u spreken
en van ,u vertellen, dat er hier zoovele
kinderen zijn, die dagelijks voor hem
bidden om troost en steun bij het vele
lijden, hetwelk hij voor de vervolgingen,
Gods Kerk aangedaan, te verduren heeft."
Daarna reed Z.Em. naar het Maag
denhuis op het Spui, waar Z.Em. even
eens een treffende hulde van regenten
en weesmeisjes had in ontvangst te
nemen, en waar Z.Em. tot zeven ,uur
vertoefde.
Maandag verlaat Z.Em. te half negen
uur Amsterdam. Op de reis naar Den
Haag wordt het retraitehuis te Noord-
wijkerhout aangedaan. Te vier uur ver
trekt Z.Em. uit Den Haag, en zal op
zijn reis naar Rotterdam, voor een kwar
tier Delft aandoen. In de kerk van den
Hoogeerw. deken De Graaf zal Z.Em.
dan den Pauselijiken zegen geven.
Audiëntie bij H. M. Koningin-Moeder
Wij vernemen, dat Z.Em. Kardinaal
van Rossum odk door H. M. de Ko
ningin-Moeder in audiëntie zal ontvan
gen worden. Deze audiëntie zal vermoe
delijk nog Tijdens het verblijf van den
Kardinaal te Amsterdam plaats hebben.
De kabinetscrisis.
Men bericht aan het „Utr. DgbL"(dat
in de Donderdag gehouden vergadering^
der vrijzinnige concentratie besl- ^cn