BUITENLAND.
BINNENLAND.
e Jaargang
No. 1139-
Bureau ouob SINGEL 54, LEIDEN.
latere. Telefoon 935. Postbus 6.
BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
1.10 per kwartaal; bij onze agenten 1-0 cent per week, 130 per kw.iitaalEmuco
er post 1.50 per kwartaal.
Afzonoerlijke nummers 2'/9 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
L). i Ir 1.141 van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mede leeiingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, Iedere regel meer 10 cent
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
Leidsche vrijzinnigen.
Teekende bet liberale hoofdorgaan, de
L R. Crt.", zooals wij1 gisteren ver-
m eldden, protest aan tegen hiet samen-
nI erken van vrijzinnigen en sociaal-demo-
aten bij de gemeenteraadsverkiezingen,
Leiden schijnt men, a Is de „N. R.
rt." juist is ingelicht, er anders over
denken. De vrijzinnigen zullen in III
Jen candidaat ider S,. D. A. R krachtig1
eunen. Moeten de voormannen de* con-
intratie zich niet dliep schamen over zulk
II verwatering der Jiberale beginselen?
W'ij zijn echter nog zoo ver niet, dat
e sociaal-democraat inIII het gewonnen
eft. "Eerstens zal er van Christelijke
jde een krachtige steun gegeven wor
aan den Christefijken candidaat, den
eer v.. Tol, maar tweedens weten wij
)k zeker, dat verschillende vrijzinnigen
III den sociaal-democraat ni e t willen
eunen zoo iets strijdt te zeer met de
\j /ertuiging, met het liberaal beginsel
zer mannen.
Dat de sociaal-democraat er in III
et zal komen, hopen we niet slechts
>or ons zeiven, maar ookvoor het
in of ander linkschj raadslid. Als b.v.
m zeker vrijzinnig-democratisChi raads-
herkozen wordt,, raakt hij met zijn
1( jchen voor positieverbetering van ver-
heidene categorieën van gemeente-
ibtenaren heelemaal achteraan; over
geven .kan hij dan ook niet meer, want
>e hoog zijn wensahen en verlangens
n, die van den sociaal-democraat rei»-
J :u steeds hooger.
Zoo zou het dan hem en versaheidenen
i; her collega's blijken, dat ze niet bijster
im gehandeld hebben'met zoo'n iemand
den Raad te halen.
Maar... 'tis zoover nog niet. Om ern-
jger en gewichtiger redenen hopen we
)k, dat 't zoover niet komen zal.
't Rad ✓an fortuin.
Dit wereldberoemde rad heeft bij zijn
istac g.eii rondgang de socialisten' naar
/en gebracht en mr. Troelstra ge-
st nnddieit tusschen de „politieke
1 oocmachten.
Zoo'n rad is evenwel een wankelend
Jandpunt, wat die Troelstraters wel zul1-
11 ondervinden. Reeds gisteravond toch
d te Amsterdam in „d-GeelvincK"1
zóó drukbezochte anarchistische
rgadering plaats met Domela Nieu-
enhuis en G. Rijnders als sprekers
t n tweede lokaal, „'Handwerkers
iendenk'ring", erbij moest gehuurd
)rden, waar men ook! schouder aan'
houder stond.
Dat Domela en de zijnen niets gesticht
uden wezen over des heeren Troel
a's tocht naar het Loo, was te vjoor-
;n, maar dat al zoo spoedig twee vjolle
len hen zouden toejuichen bij! h'un cri-
:k op de „S. D. A. \P|":> dat zal zelfs
let Volk" wel verbazen al zet dit or-
an er natuurlijk1 zijn gebruikelijke hoo-'
b'orst bij op. 1
Blij' die samenkomsten ging Piet er na-
irlijld niet malsch v,an langs.
Rijnders zcide ten besluite .van ,een
:'k'f liefelijkheden onder luid appilaus:
„Laat Trcelstra naar de koningin
gaai:, laat hij er dineeren, laat hij er
slapen, maar Wij zullen zeggenniet
floor transigeeren, niet door konkelen1,
;'t docr naar de Jcbnmgin te gaan zul-
'en de arbeiders him overwinning be-
lalen. SlcClns door hun eigen sjrijd
'óór het socialisme zullen de arbei
ders op de puinhoop en de overwinning
behalen voor een menschwaardig be
staan."
En Domela getuigde o.m. van de par-
jenooten des heeren Jroelstra:
Zeker, thans hebben zij de naaste
toekomst. Waar het aas zijn zijn de
'ogels. Maar de verre toekbmst is'
ons. Geen rancune h,eeft spr.voor
zijn part hadden zij 51 zetels gehaald
in plaats Van 18. Des xte s.pioediger
zouden de arbeiders zien, dat zij Van
he zijde niets hebben te wachten."!
t "Rad draait.
Mr. Troelstra staat nu bovenaan, waar
wel alle moeilijkheden kan overzien',
ar ze evenmin bij tooverslag kan op-
sen als wie ook. Daarmede nemen
1 volgelingen, opgeruid bovendien
or wie ook .wel eens naar boven wü-
geen genoegen en zoo daalt Jjdj dan
straks weer om plaats te maken voor
den vertegenwoordiger van weer een an
dere partijformatie.
Zoo wentelt het rad rond.
Een waar woord sprak jntusschen 'Do
mela Nieuwenhuis toen hij in den loop
zijner rede getuigde, dat niet het socia
lisme heeft overwonnen „dit ligt in
den goot getrapt" maar het anticleri-
calisme. II
Precies.
Hoe de partijen op het politieke veld
ook mogen heeten en er ?ijn in desnl
loop der tijden al heel wat namen en|
programs geweest steeds hebben zij
het clericalisme bestreden.... maar dat
clericalisme is er altijd nog.
Vanwaar dit komt?
Wiel, wij'clericalen zitten niet op Tiet
rad van fortuin. Wij zijn er integendeel
de spil van en zien al !dat gewentel om
ons heen jnet de grootste bedaardheid
aan.
Overdekt met schade en
schande.
Als men onbevooroordeeld de liberale
partijen in ons vaderland beschouwt, dan
is het duidelijk, dat zij nu reeds gebjukt
gaan onder de schade en schande Van
hun leugenachtige verldezijpgscampagjn'e
bij de Kamerverkiezingen.
Zij moeten in alle groote steden
Amsterdam, Rotterdam, 's-Gravenhage
bij de Gemeenteraadsverkiezingen vee-
ren laten. En hoe jkomt dat? Luistert
maar eens naar wat de „Nieuwe Cou
rant" schrijft naar aanleiding van de Am
sterdams che gemeenteraadsverkiezing
„Indien men voor zoover mogelijk
de uitkomsten van .de Kamerverkiezin
gen met den voorloopigen uitslag van
die voor den Raad vergelijkt, dient aller
eerst te worden opgemerkt, tfat de spe
ciale propaganda, .pij eerstgenoemde ge
voerd, tjijvoorbeeld die betreffende het
tarief gevaar, nog doorgewerkt heeft op
de stemming der geireenteljjkfe kiezers.
Althans de verschuiving naar Jin'lds van
de Tweede Kamer heeft zich. hier onge
veer, schoon in mindere matex bevestigd^
zonder dat de persoon van menig af
tredend lid daarbij van eenigen invloed
was^."
De „N.Crt." jammert er dan over,,
dat enkele eminente liberale raadsleden
niet herkozen zijn,.
Zoo dragen dan de liberale -partijeri
zelf voor 'n groot deel de schade en
de de schande harer leugenachtige anti-
tariefwet actie.
algi.meen overzicht.
Gok nu valt weer niet veel te vermel
den over het
Krijgsbedrijf op den Balkan.
,Hef schijnt dat na het eerste bar-
baarsche treffen er een oogenblik van
stilstand aangebroken is. In de schermut
selingen, die echter nog plaats hebben,
loopt het de Bulgaren, mag men hun
tegenpartij igelooven, voortdurend tegen.
De Belgradosche correspondent van de
„Frankf. Ztg." echter seint aan zijn blad,
dat de tijdingen van het oorlogsterrein
een pessimistisch karakter hebben.
Zondag zijn de Bulgaren tot Prilep
doorgedrongen, d.i. 45 K.M. ten Z.W.
van Keuprulu. Het gelukte den Serviërs
weliswaar hen tot Keuprulu terug te
werpen, doch ten koste van reusachtige
menschenoffers. Een te Belgrado terug
gekeerd arts vertelde, dat het gebied
tusschen Istip en Kriwolak één groot
kerkhof is.
'Volgens de Neue Freie Presse Zjijn
Zondagnacht de Bulgaren over de Ser
vische grens getrokken en Wranja bin
nen gedrongen, waar zij groote voorra
den aan munitie en verplegiingsmaterieel
hebben buit gemaakt. Zij rukken thans
verder in de richting van Bolanoftse en
Morawa.
In militaire kringen te Wieenen zegt
men, dat 35.000 Grieken uit Zuidelijk
Macedonië met geforceerde marschen op
rukken om zich! bij de Servische hoofd
macht te voegen, ten einde deel te ne
men aan den 'beslissenden slag;
|W;anneer men nu weet, welke
moordpartijen
er reeds zijn voorgevallen, dan houdt
men zijn hart vast voor dien beslissenden
slag. De Servische gewonden toch, die
te Belgrado aankomen, vertellen afschu
welijke dingen van dezen nieuwen oorlog.
LI III
De strijdenden gelijken, naar zij vertel
len, op wilde dieren, men vergeet dat
men menschen naast en voor zich heeft.
Waar men ook komt, allen zijn als 't
ware verdwaasd door oorlogsrazernij.
Het komt herhaaldelijk niet eens tot
een vuur-gevecht, omdat beide vijande
lijke partijen direct met de baojnet op
elkaar losstormen. Men „slacht" elkaar
als 't ware van weerskanten, worgt,
steekt met messen op elkaar los, ver
plettert de gewonden met de geweer
kolven. De verbittering, waarmee wordt
gestreden, is vreeselijk.
Bijna de helft van het aantal gewonden
te Belgrado werd gewond in een strijd
van man tegen man. Door geweerschoten
zijn slechts zeer weinig gekwetst. Men
vindt alleen wonden veroorzaakt door
het artillerievuur, en dan door geweer
kolven bajonetten en messen. Zelfs zijn
er onder de gekwetsten verschillende, die
gebeten zijn in het -gezicht of aan de
handen in het gevecht van man tegen
man»
Nu de Bulgaren zelf het niet zoo ge
makkelijk bolwerken kunnen, trachten zij
ook! elfen vijandi een tegenstander in dan
rug te geven in de persoon der
Albaneezen
Deze worden nR door de Bulgaren tot
opstand tegen de Serviërs aangezet. De
Bulgaarsche bende-hoofdman Sandansky
is reeds naar Valona gezonden om zich
naar Albanië te begeven en de bergjhe-
woners tot opstand aan te zetten.
De Servische troepen iJ verschillende
plaatsen van Albanië hebben bevel ont
vangen zich met de divi ae in Prisrend
te vereenigen. In het gebUr1 van Malissar-
|Ljuma en iMatga hebben zich reeds groote
troepen Albaneezen verzameld om tegen
de Serviërs op te trekken. Sinds eenige
dagen hebjben bij de Matga en de Drin
reeds gevechten plaats gehad. De Ser
viërs zouden daarbij ernstige verliezen
geleden Jiebben»
Een gewapend conflict tusschen
Roemenië en Bulgarije
wordt, naar de „Köln. Ztg." van haar
correspondent te Boekarest verneemt, met
den dag waarschijnlijker,. Elke dag, dat
Bulgarije talmt om de eischen van Roe
menië in te willigen, maakt een vrede
lievende overeenkomst zoo goed als on
mogelijk. De koning dringt er op aan,
de meest uitgebreide militaire maatrege
len te nemen, waardoor een volkomen
succes van de Roemenen verzekerd is.
Uit Belgrado wordt gemeld, dat daar
een officier van den Roemeenschien gene-
ralen staf aangekomen is, om met den
Servischen staf besprekingen te Eouden
over de militaire operaties.
De „Strassburger Post" geeft echter
een geheel ander inzicht in de betrek
kingen tusschen beide landen. Onlangs,
zegt het blad, heeft de plotselinge in
schikkelijkheid van Roemenië algemeene
verbazing gewekt. Nadat het eerst een
zeer belangrijke grenswijziging van Bul
garije had verlangd, vergenoegde het zich'
onverwachts met de stad Silistrië,.
De oplossing van het raadsel is deze,
dat, behalve de officieele overeenkomst
te St. Petersburg, nog een geheime over
eenkomst is gesloten, die is geteekend
tijdens het oponthoud van Danef te Boe
karest. Deze overeenkomst bepaalt, dat
Bulgarije het gebied van 'Toertoekan tot
Baltsjik aan Roemenië zal afstaan, indien
Roemenië zich verplicht, bij een oorlog
van Bulgarije tegen Servië en Grieken
land (dien men toen al kon zien aan
komen) Bulgarije met 500.000 man ter
zijde te staan.
Daaruit is het te verklaren, dat Bul
garije zich niets aantrekt van Roemenië'sl
mobilisatie, en al zijn strijdkrachten aan'
de gevechten in Macedonië laat deelne
men. Ook Rusland's ljjdeljjke houding
vindt in deze overeenkomst, die der re
geering te St. Petersburg bekend is, haar
eenige verklaring.
Reeds in de eerstvolgende dagen zal1
de juistheid van deze mejdedeelingen blij
ken, verzekert het blad.
GEMENGD.
Naar de „Times" verneemt, zal eer
lang het luchtschip als vervoer
middel zijn intrede in Engeland doen.
De onderhandelingen over een geregel-
den passagiersdienst zijn tot een goed
einde gekomen.
Bij de ongeregeldheden te
Jo hannesburg zijn niet minder dan
270 menschen gedood of gewond, óf
door het vuur der troepen, óf door het
in 't wilde schieten der oproerige menigte»
De af deelingen der arbeiderspartij en der
vakbonden te Kaapstad hadden tegen gis-
teren een .vergadering bijeengeroepen om
moties aan te nemen, waarin wordt ver
langd: le de strafrechterlijke vervolging
van den directeur der Kleinfontein-mijjf
wegens inbreuk op de mijnwet; 2e de
terugroeping van lord Gladstone, omdat
hij Britsdhe troepen naar den Rand heeft
gezonden.
Uit Marokko wordt naar Ma
drid geseind: 5000 rebellen vielen gister
Elksar aan. De vijand werd verjaagd met
achterlating van 100 dooden. 18 Span
jaarden werden gedood, 21 gewond.
Van de conducteurs enTreinbeamb-
ten op de AmerikaanscheOoster-
s po ren heeft 94 pet. gestemd voor een
staking, tenzij hun eischen tot loons-
verhooging met 20 pet. worden toege
staan. Een dergelijke stemming oricler de1
machinisten en stokers heeft onlangs niet
tot een staking geleid, maar tot onder
werping van den eischi aan een commis
sie van arbitrage, die besloten heeft tot
een geringe loonsverhooging. De Erie-
spoor verklaart nu niet in onderhande
lingen te zullen treden, daar het onmoge
lijk is loonsverhooging toe te staan.
Z. Em. Kanlinaal van Rossum
in Nederland.
Gistermiddag te twaalf uur nam de
audiëntie van Z.Em. Kardinaal van Ros
sum een aanvang. Een der ruime be
nedenzalen van het klooster der Eerw.
Paters Redemptoristen aan de keizers
gracht, was tot ontv,angstzaal ingericht
en prachtig versierd. De firma Jansen'
had er 'n Koninklijk interieur van ge
maakt De grond was gedekt met een
zwaar tapijt en de muren behangen met
donker-roode stof, afgezet met gouden
franje. Aan den linkermuur was een Te
vensgroot portret van den Kardinaal ge
hangen en boven de deur Ret wapen van
Z.Em. Voorts was de zaal met hooge
sierpalmen en bloemen in een tuin her
schapen. Onder de schouw, tegenovjer
den ingang, was een hooge ;etel ge
plaatst, waarop1'Z.Em. zat.
De Kardinaal was gekleed in roode
toga en droeg al zijne insignes. Hij zagj
er zeer vermoeid uit.
Rechts van den Kardinaal stond de
'HoogEerw. Pater Beukers, provinciaal
der Redemptoristen, en links de Zeer-
Eerw. Pater Haagh, rector der Kerk.Ver
der stonden in het gezelsdhiap van den
Kardinaal, de secretaris pater dr.TDreh-
manns, de edelman en de leden van elfc
ontvangst- en regelings-commissie.
Tot de audientiegangers behoorden
zeer vele vooraanstaande priesters en
leeken, redacties van Katholieke bladen
en bestuurders yan R. K. instellingen
en corporaties.
De „Msbd." verneemt,; dat H. M. de
Koningin a.s. "Donderdag den jcardinaaï
te half vier ten paleize te 's-Gravfenihiage
in particuliere audiëntie ontvangen zal.
Z.Em. zal van5uït de nuntiatuur Te 7s-
DjJSVieïihage mei Tof rijtuigen worden af
gehaald en naar het Paleis worden ge
bracht. De grootmeester van Harer Ma-
jesteits Huis, J. E. N. Bjaron Sirtema v.an
Grovestins _z& 1 Z.Em. aan de Koningin
voorstellen.
Gistermiddag hebben Z. D. H. Mgr.
A. J-. Callier en Mgr. Giovianni Taddij-
Apostolisch Internuntius bij H. M. de
Koningin, een bezoek gebracht aan den
kardinaal.
Gisteravond waren verschillende ker
kelijke autoriteiten bij den kardinaal te
gast aan zijn tijdelijk verblijf op <ie Kei
zersgracht.
Heden zal Em. in den namiddag een
bezoek brengen aan het St. Jacobsge-
sticht.
De Ministers mr, M- J- 'Q. M. Kolkman
en Mr. L. H. Wl Regout zijh hedenmid
dag naar Amsterdam gegiaan, ter audien-
die bij den kardinaal.
Directeur Rijkspostspaarbank.
Het Nederl. Correspondentiebureau in
Den Haag bericht, dat er van eenige
sollicitatie van den kolonel Colette naar
het ambt van directeur der Rijkspost
spaarbank of van eenig voornemen om
zijn benoeming tot dat ambt te bevorde
ren nooit eenige sprake is geweefsft.
Jammer yoor de vrijzinnige en „neu
trale" pers: 'tWas zoo'n mooi dii^g om
tegen deze regeering uit te spelen.
Vei kiezingen Eerste Kamer.
Wij laten hier in zijn geheel de uit
slag der verkiezingen voor de Eerste
Kamer volgen.
Z u i d-H o 11 a n dHerkozen J. D. ba
ron van Wiassenaer van Rosande (Chr.-
Hist.) en prof. mr. L. WL C. van den
Berg (A.-R.) Gekozen (vac. Waller) 'dr.
A. Kuyper (A.-R.)
Noor d-H o 11 a n dHerkozen mrt F.
S. van Nierop (U. L) en HL Pi Staalf
(U. L.) Gekozen (vacature De Jong)
D. J. van Houten (U. L.)
Zeeland: Gekozen mr. A. J. F. Fok
ker (U. L.). Aftreden was mr. C. Lucas-
sen (A. R.) I
Overijssel: Herkozen dr. H. Frans-
sen (A. R.)
Noord-Brabant: Herkozen mr. J.
W. van den Biesen (R. K.) Gekozen^
(vacature Prinzen) L. H. W. Regout,
minister van Waterstaat.
Limburg: Herkozen A. H. J. Hi.
Miehiels van KessenickL
Friesland: Gekozen (vacature xv.
Deventer) H. van Kol (S. D.) en (vaca
ture Rengers) Ed. Bergsma (U. L.)
^Groningeil: Herkozen Zijlma (U.
Gelderland: Herkozen Reekers (R.
K.) mr. P. C. 't Hooft (A. R.)
De Eerste Kamer bestond vóór deze
verkiezingen uit 32 Reclitsdhe leden1, n.l.
18 kath., 10 a.-r. en 4 c.-hj.en 18
Linkscbe leden, n.l. 17 1. en 1 vl-d.
Aan de beurt v,an aftreding waren dit
jaar: 4 [ka|th., 5 a.-r. en '1 c.-h-, of totaal
10 rechtsche leden en 5 lib. en 1 fv.-d. of
totaal 6 lin'ksche ïëdeh.
Gekozen zijn bij deze periodifeke ver
kiezingen 4 kath., 4 a.-r. en c.-h., of
te zamen 9 rechtsChe leclenen 6 lib., 0
v.-d. en 1 socialist, of totaal 7 linksjche
leden.
Thans bestaat de Eerste Kamer dus uit
31 Rechtsche leden en 19 Linkscbe te-
den.
Gemeen teraadsverkiezingen.
Over den uitslag van de gemeente
raadsverkiezingen te Amsterdam le
zen we in de „Tijd"
In het geheel werden gèkozen: 6 so
ciaal-democraten, 3 Unie-liberalen en 1
Vrij-liberaal, In herstemming komen 2
Unie-iiberalen, 1 vrijzinnig-democraat, 4
sociaal-democraten, 2 Roomsch-Katho-
lie'ken en 1 Christel ijk -historisthe. De
sociaal-democraten wonnen twee zetels
de Anti-revolutionnairen en Katholieken
verloren er ieder een.
Nu uit deze verkiezing blijkt, dat er
reeds drie districten door de'kiezers in
handen der socialisten zijn gebracht of
worden gelaten, beschikken deze reeds
over een derde deel der zetels, met dfej
kans, dat ook nog andere districten wor
den „aangesneden". 1
Indien de kiezers, welke steeds bij
massa's iedere stemming thuis blijven',
dit niet verhinderen, zal binnen erikelö
jaren de soc.-dem. partij beschikken over
meerderheid der Raadszetels. Zij behoe
ven daartoe nog slechts twee districten te
veroveren.
Alsdan zullen de wethouders-zetels!
worden bezet door sociaal-democraten en
zal Amsterdam rijp zijn voor proefnemin
gen met het socialistische program.
Het zal voor vele .ingezetenen van be
lang zijn, als zij hierop rekenen.
Naar aanleiding van den uitslag te
Rotterdam schrijft de „Maasbode"
De uitslag v.an het .eerste samentraf-
fen bij de gemeentestembus is dat de
sociaal-democraten met de winst gaan
strijken.
Evenals vóór twee jaar is nu bij de
eerste stemming alleen een christelijke
gekozen.
Het was twee jaar geleden de heer
van Rossum, nu is het de lieer Mr. v.
d. Hoeven, welke beiden gekozen zijn
omdat zij zich modhteni verheugen in
een gedeeltelijken steun van de liberalen.
Het verschil tusschen deze verkiezing
en die van twee jaren geleden geheel
in het nadeel van de liberalen, die nu
in bijna alle districten tegen sociaal
democraten zijn uitgevallen.
Waar zijjiog, gelijk de Klerk in district
I, Niemeijer in district IV, en Hollander
in district V in herstemming komen, dan
ken zij dat nog uitsluitend aan de metho
de der christelijken om hunnerzijds min
der candidaten te stellen dan er vaca
tures zijn.