BUITENLAND. BINNENLAND. e Jaargang No. 1139- Bureau ouob SINGEL 54, LEIDEN. latere. Telefoon 935. Postbus 6. BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 1-0 cent per week, 130 per kw.iitaalEmuco er post 1.50 per kwartaal. Afzonoerlijke nummers 2'/9 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent. L). i Ir 1.141 van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent ingezonden mede leeiingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte. Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop (geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden betrekkingen 1—5 regels 50 cent, Iedere regel meer 10 cent Dit nummer bestaat uit TWEE bladen. Leidsche vrijzinnigen. Teekende bet liberale hoofdorgaan, de L R. Crt.", zooals wij1 gisteren ver- m eldden, protest aan tegen hiet samen- nI erken van vrijzinnigen en sociaal-demo- aten bij de gemeenteraadsverkiezingen, Leiden schijnt men, a Is de „N. R. rt." juist is ingelicht, er anders over denken. De vrijzinnigen zullen in III Jen candidaat ider S,. D. A. R krachtig1 eunen. Moeten de voormannen de* con- intratie zich niet dliep schamen over zulk II verwatering der Jiberale beginselen? W'ij zijn echter nog zoo ver niet, dat e sociaal-democraat inIII het gewonnen eft. "Eerstens zal er van Christelijke jde een krachtige steun gegeven wor aan den Christefijken candidaat, den eer v.. Tol, maar tweedens weten wij )k zeker, dat verschillende vrijzinnigen III den sociaal-democraat ni e t willen eunen zoo iets strijdt te zeer met de \j /ertuiging, met het liberaal beginsel zer mannen. Dat de sociaal-democraat er in III et zal komen, hopen we niet slechts >or ons zeiven, maar ookvoor het in of ander linkschj raadslid. Als b.v. m zeker vrijzinnig-democratisChi raads- herkozen wordt,, raakt hij met zijn 1( jchen voor positieverbetering van ver- heidene categorieën van gemeente- ibtenaren heelemaal achteraan; over geven .kan hij dan ook niet meer, want >e hoog zijn wensahen en verlangens n, die van den sociaal-democraat rei»- J :u steeds hooger. Zoo zou het dan hem en versaheidenen i; her collega's blijken, dat ze niet bijster im gehandeld hebben'met zoo'n iemand den Raad te halen. Maar... 'tis zoover nog niet. Om ern- jger en gewichtiger redenen hopen we )k, dat 't zoover niet komen zal. 't Rad ✓an fortuin. Dit wereldberoemde rad heeft bij zijn istac g.eii rondgang de socialisten' naar /en gebracht en mr. Troelstra ge- st nnddieit tusschen de „politieke 1 oocmachten. Zoo'n rad is evenwel een wankelend Jandpunt, wat die Troelstraters wel zul1- 11 ondervinden. Reeds gisteravond toch d te Amsterdam in „d-GeelvincK"1 zóó drukbezochte anarchistische rgadering plaats met Domela Nieu- enhuis en G. Rijnders als sprekers t n tweede lokaal, „'Handwerkers iendenk'ring", erbij moest gehuurd )rden, waar men ook! schouder aan' houder stond. Dat Domela en de zijnen niets gesticht uden wezen over des heeren Troel a's tocht naar het Loo, was te vjoor- ;n, maar dat al zoo spoedig twee vjolle len hen zouden toejuichen bij! h'un cri- :k op de „S. D. A. \P|":> dat zal zelfs let Volk" wel verbazen al zet dit or- an er natuurlijk1 zijn gebruikelijke hoo-' b'orst bij op. 1 Blij' die samenkomsten ging Piet er na- irlijld niet malsch v,an langs. Rijnders zcide ten besluite .van ,een :'k'f liefelijkheden onder luid appilaus: „Laat Trcelstra naar de koningin gaai:, laat hij er dineeren, laat hij er slapen, maar Wij zullen zeggenniet floor transigeeren, niet door konkelen1, ;'t docr naar de Jcbnmgin te gaan zul- 'en de arbeiders him overwinning be- lalen. SlcClns door hun eigen sjrijd 'óór het socialisme zullen de arbei ders op de puinhoop en de overwinning behalen voor een menschwaardig be staan." En Domela getuigde o.m. van de par- jenooten des heeren Jroelstra: Zeker, thans hebben zij de naaste toekomst. Waar het aas zijn zijn de 'ogels. Maar de verre toekbmst is' ons. Geen rancune h,eeft spr.voor zijn part hadden zij 51 zetels gehaald in plaats Van 18. Des xte s.pioediger zouden de arbeiders zien, dat zij Van he zijde niets hebben te wachten."! t "Rad draait. Mr. Troelstra staat nu bovenaan, waar wel alle moeilijkheden kan overzien', ar ze evenmin bij tooverslag kan op- sen als wie ook. Daarmede nemen 1 volgelingen, opgeruid bovendien or wie ook .wel eens naar boven wü- geen genoegen en zoo daalt Jjdj dan straks weer om plaats te maken voor den vertegenwoordiger van weer een an dere partijformatie. Zoo wentelt het rad rond. Een waar woord sprak jntusschen 'Do mela Nieuwenhuis toen hij in den loop zijner rede getuigde, dat niet het socia lisme heeft overwonnen „dit ligt in den goot getrapt" maar het anticleri- calisme. II Precies. Hoe de partijen op het politieke veld ook mogen heeten en er ?ijn in desnl loop der tijden al heel wat namen en| programs geweest steeds hebben zij het clericalisme bestreden.... maar dat clericalisme is er altijd nog. Vanwaar dit komt? Wiel, wij'clericalen zitten niet op Tiet rad van fortuin. Wij zijn er integendeel de spil van en zien al !dat gewentel om ons heen jnet de grootste bedaardheid aan. Overdekt met schade en schande. Als men onbevooroordeeld de liberale partijen in ons vaderland beschouwt, dan is het duidelijk, dat zij nu reeds gebjukt gaan onder de schade en schande Van hun leugenachtige verldezijpgscampagjn'e bij de Kamerverkiezingen. Zij moeten in alle groote steden Amsterdam, Rotterdam, 's-Gravenhage bij de Gemeenteraadsverkiezingen vee- ren laten. En hoe jkomt dat? Luistert maar eens naar wat de „Nieuwe Cou rant" schrijft naar aanleiding van de Am sterdams che gemeenteraadsverkiezing „Indien men voor zoover mogelijk de uitkomsten van .de Kamerverkiezin gen met den voorloopigen uitslag van die voor den Raad vergelijkt, dient aller eerst te worden opgemerkt, tfat de spe ciale propaganda, .pij eerstgenoemde ge voerd, tjijvoorbeeld die betreffende het tarief gevaar, nog doorgewerkt heeft op de stemming der geireenteljjkfe kiezers. Althans de verschuiving naar Jin'lds van de Tweede Kamer heeft zich. hier onge veer, schoon in mindere matex bevestigd^ zonder dat de persoon van menig af tredend lid daarbij van eenigen invloed was^." De „N.Crt." jammert er dan over,, dat enkele eminente liberale raadsleden niet herkozen zijn,. Zoo dragen dan de liberale -partijeri zelf voor 'n groot deel de schade en de de schande harer leugenachtige anti- tariefwet actie. algi.meen overzicht. Gok nu valt weer niet veel te vermel den over het Krijgsbedrijf op den Balkan. ,Hef schijnt dat na het eerste bar- baarsche treffen er een oogenblik van stilstand aangebroken is. In de schermut selingen, die echter nog plaats hebben, loopt het de Bulgaren, mag men hun tegenpartij igelooven, voortdurend tegen. De Belgradosche correspondent van de „Frankf. Ztg." echter seint aan zijn blad, dat de tijdingen van het oorlogsterrein een pessimistisch karakter hebben. Zondag zijn de Bulgaren tot Prilep doorgedrongen, d.i. 45 K.M. ten Z.W. van Keuprulu. Het gelukte den Serviërs weliswaar hen tot Keuprulu terug te werpen, doch ten koste van reusachtige menschenoffers. Een te Belgrado terug gekeerd arts vertelde, dat het gebied tusschen Istip en Kriwolak één groot kerkhof is. 'Volgens de Neue Freie Presse Zjijn Zondagnacht de Bulgaren over de Ser vische grens getrokken en Wranja bin nen gedrongen, waar zij groote voorra den aan munitie en verplegiingsmaterieel hebben buit gemaakt. Zij rukken thans verder in de richting van Bolanoftse en Morawa. In militaire kringen te Wieenen zegt men, dat 35.000 Grieken uit Zuidelijk Macedonië met geforceerde marschen op rukken om zich! bij de Servische hoofd macht te voegen, ten einde deel te ne men aan den 'beslissenden slag; |W;anneer men nu weet, welke moordpartijen er reeds zijn voorgevallen, dan houdt men zijn hart vast voor dien beslissenden slag. De Servische gewonden toch, die te Belgrado aankomen, vertellen afschu welijke dingen van dezen nieuwen oorlog. LI III De strijdenden gelijken, naar zij vertel len, op wilde dieren, men vergeet dat men menschen naast en voor zich heeft. Waar men ook komt, allen zijn als 't ware verdwaasd door oorlogsrazernij. Het komt herhaaldelijk niet eens tot een vuur-gevecht, omdat beide vijande lijke partijen direct met de baojnet op elkaar losstormen. Men „slacht" elkaar als 't ware van weerskanten, worgt, steekt met messen op elkaar los, ver plettert de gewonden met de geweer kolven. De verbittering, waarmee wordt gestreden, is vreeselijk. Bijna de helft van het aantal gewonden te Belgrado werd gewond in een strijd van man tegen man. Door geweerschoten zijn slechts zeer weinig gekwetst. Men vindt alleen wonden veroorzaakt door het artillerievuur, en dan door geweer kolven bajonetten en messen. Zelfs zijn er onder de gekwetsten verschillende, die gebeten zijn in het -gezicht of aan de handen in het gevecht van man tegen man» Nu de Bulgaren zelf het niet zoo ge makkelijk bolwerken kunnen, trachten zij ook! elfen vijandi een tegenstander in dan rug te geven in de persoon der Albaneezen Deze worden nR door de Bulgaren tot opstand tegen de Serviërs aangezet. De Bulgaarsche bende-hoofdman Sandansky is reeds naar Valona gezonden om zich naar Albanië te begeven en de bergjhe- woners tot opstand aan te zetten. De Servische troepen iJ verschillende plaatsen van Albanië hebben bevel ont vangen zich met de divi ae in Prisrend te vereenigen. In het gebUr1 van Malissar- |Ljuma en iMatga hebben zich reeds groote troepen Albaneezen verzameld om tegen de Serviërs op te trekken. Sinds eenige dagen hebjben bij de Matga en de Drin reeds gevechten plaats gehad. De Ser viërs zouden daarbij ernstige verliezen geleden Jiebben» Een gewapend conflict tusschen Roemenië en Bulgarije wordt, naar de „Köln. Ztg." van haar correspondent te Boekarest verneemt, met den dag waarschijnlijker,. Elke dag, dat Bulgarije talmt om de eischen van Roe menië in te willigen, maakt een vrede lievende overeenkomst zoo goed als on mogelijk. De koning dringt er op aan, de meest uitgebreide militaire maatrege len te nemen, waardoor een volkomen succes van de Roemenen verzekerd is. Uit Belgrado wordt gemeld, dat daar een officier van den Roemeenschien gene- ralen staf aangekomen is, om met den Servischen staf besprekingen te Eouden over de militaire operaties. De „Strassburger Post" geeft echter een geheel ander inzicht in de betrek kingen tusschen beide landen. Onlangs, zegt het blad, heeft de plotselinge in schikkelijkheid van Roemenië algemeene verbazing gewekt. Nadat het eerst een zeer belangrijke grenswijziging van Bul garije had verlangd, vergenoegde het zich' onverwachts met de stad Silistrië,. De oplossing van het raadsel is deze, dat, behalve de officieele overeenkomst te St. Petersburg, nog een geheime over eenkomst is gesloten, die is geteekend tijdens het oponthoud van Danef te Boe karest. Deze overeenkomst bepaalt, dat Bulgarije het gebied van 'Toertoekan tot Baltsjik aan Roemenië zal afstaan, indien Roemenië zich verplicht, bij een oorlog van Bulgarije tegen Servië en Grieken land (dien men toen al kon zien aan komen) Bulgarije met 500.000 man ter zijde te staan. Daaruit is het te verklaren, dat Bul garije zich niets aantrekt van Roemenië'sl mobilisatie, en al zijn strijdkrachten aan' de gevechten in Macedonië laat deelne men. Ook Rusland's ljjdeljjke houding vindt in deze overeenkomst, die der re geering te St. Petersburg bekend is, haar eenige verklaring. Reeds in de eerstvolgende dagen zal1 de juistheid van deze mejdedeelingen blij ken, verzekert het blad. GEMENGD. Naar de „Times" verneemt, zal eer lang het luchtschip als vervoer middel zijn intrede in Engeland doen. De onderhandelingen over een geregel- den passagiersdienst zijn tot een goed einde gekomen. Bij de ongeregeldheden te Jo hannesburg zijn niet minder dan 270 menschen gedood of gewond, óf door het vuur der troepen, óf door het in 't wilde schieten der oproerige menigte» De af deelingen der arbeiderspartij en der vakbonden te Kaapstad hadden tegen gis- teren een .vergadering bijeengeroepen om moties aan te nemen, waarin wordt ver langd: le de strafrechterlijke vervolging van den directeur der Kleinfontein-mijjf wegens inbreuk op de mijnwet; 2e de terugroeping van lord Gladstone, omdat hij Britsdhe troepen naar den Rand heeft gezonden. Uit Marokko wordt naar Ma drid geseind: 5000 rebellen vielen gister Elksar aan. De vijand werd verjaagd met achterlating van 100 dooden. 18 Span jaarden werden gedood, 21 gewond. Van de conducteurs enTreinbeamb- ten op de AmerikaanscheOoster- s po ren heeft 94 pet. gestemd voor een staking, tenzij hun eischen tot loons- verhooging met 20 pet. worden toege staan. Een dergelijke stemming oricler de1 machinisten en stokers heeft onlangs niet tot een staking geleid, maar tot onder werping van den eischi aan een commis sie van arbitrage, die besloten heeft tot een geringe loonsverhooging. De Erie- spoor verklaart nu niet in onderhande lingen te zullen treden, daar het onmoge lijk is loonsverhooging toe te staan. Z. Em. Kanlinaal van Rossum in Nederland. Gistermiddag te twaalf uur nam de audiëntie van Z.Em. Kardinaal van Ros sum een aanvang. Een der ruime be nedenzalen van het klooster der Eerw. Paters Redemptoristen aan de keizers gracht, was tot ontv,angstzaal ingericht en prachtig versierd. De firma Jansen' had er 'n Koninklijk interieur van ge maakt De grond was gedekt met een zwaar tapijt en de muren behangen met donker-roode stof, afgezet met gouden franje. Aan den linkermuur was een Te vensgroot portret van den Kardinaal ge hangen en boven de deur Ret wapen van Z.Em. Voorts was de zaal met hooge sierpalmen en bloemen in een tuin her schapen. Onder de schouw, tegenovjer den ingang, was een hooge ;etel ge plaatst, waarop1'Z.Em. zat. De Kardinaal was gekleed in roode toga en droeg al zijne insignes. Hij zagj er zeer vermoeid uit. Rechts van den Kardinaal stond de 'HoogEerw. Pater Beukers, provinciaal der Redemptoristen, en links de Zeer- Eerw. Pater Haagh, rector der Kerk.Ver der stonden in het gezelsdhiap van den Kardinaal, de secretaris pater dr.TDreh- manns, de edelman en de leden van elfc ontvangst- en regelings-commissie. Tot de audientiegangers behoorden zeer vele vooraanstaande priesters en leeken, redacties van Katholieke bladen en bestuurders yan R. K. instellingen en corporaties. De „Msbd." verneemt,; dat H. M. de Koningin a.s. "Donderdag den jcardinaaï te half vier ten paleize te 's-Gravfenihiage in particuliere audiëntie ontvangen zal. Z.Em. zal van5uït de nuntiatuur Te 7s- DjJSVieïihage mei Tof rijtuigen worden af gehaald en naar het Paleis worden ge bracht. De grootmeester van Harer Ma- jesteits Huis, J. E. N. Bjaron Sirtema v.an Grovestins _z& 1 Z.Em. aan de Koningin voorstellen. Gistermiddag hebben Z. D. H. Mgr. A. J-. Callier en Mgr. Giovianni Taddij- Apostolisch Internuntius bij H. M. de Koningin, een bezoek gebracht aan den kardinaal. Gisteravond waren verschillende ker kelijke autoriteiten bij den kardinaal te gast aan zijn tijdelijk verblijf op <ie Kei zersgracht. Heden zal Em. in den namiddag een bezoek brengen aan het St. Jacobsge- sticht. De Ministers mr, M- J- 'Q. M. Kolkman en Mr. L. H. Wl Regout zijh hedenmid dag naar Amsterdam gegiaan, ter audien- die bij den kardinaal. Directeur Rijkspostspaarbank. Het Nederl. Correspondentiebureau in Den Haag bericht, dat er van eenige sollicitatie van den kolonel Colette naar het ambt van directeur der Rijkspost spaarbank of van eenig voornemen om zijn benoeming tot dat ambt te bevorde ren nooit eenige sprake is geweefsft. Jammer yoor de vrijzinnige en „neu trale" pers: 'tWas zoo'n mooi dii^g om tegen deze regeering uit te spelen. Vei kiezingen Eerste Kamer. Wij laten hier in zijn geheel de uit slag der verkiezingen voor de Eerste Kamer volgen. Z u i d-H o 11 a n dHerkozen J. D. ba ron van Wiassenaer van Rosande (Chr.- Hist.) en prof. mr. L. WL C. van den Berg (A.-R.) Gekozen (vac. Waller) 'dr. A. Kuyper (A.-R.) Noor d-H o 11 a n dHerkozen mrt F. S. van Nierop (U. L) en HL Pi Staalf (U. L.) Gekozen (vacature De Jong) D. J. van Houten (U. L.) Zeeland: Gekozen mr. A. J. F. Fok ker (U. L.). Aftreden was mr. C. Lucas- sen (A. R.) I Overijssel: Herkozen dr. H. Frans- sen (A. R.) Noord-Brabant: Herkozen mr. J. W. van den Biesen (R. K.) Gekozen^ (vacature Prinzen) L. H. W. Regout, minister van Waterstaat. Limburg: Herkozen A. H. J. Hi. Miehiels van KessenickL Friesland: Gekozen (vacature xv. Deventer) H. van Kol (S. D.) en (vaca ture Rengers) Ed. Bergsma (U. L.) ^Groningeil: Herkozen Zijlma (U. Gelderland: Herkozen Reekers (R. K.) mr. P. C. 't Hooft (A. R.) De Eerste Kamer bestond vóór deze verkiezingen uit 32 Reclitsdhe leden1, n.l. 18 kath., 10 a.-r. en 4 c.-hj.en 18 Linkscbe leden, n.l. 17 1. en 1 vl-d. Aan de beurt v,an aftreding waren dit jaar: 4 [ka|th., 5 a.-r. en '1 c.-h-, of totaal 10 rechtsche leden en 5 lib. en 1 fv.-d. of totaal 6 lin'ksche ïëdeh. Gekozen zijn bij deze periodifeke ver kiezingen 4 kath., 4 a.-r. en c.-h., of te zamen 9 rechtsChe leclenen 6 lib., 0 v.-d. en 1 socialist, of totaal 7 linksjche leden. Thans bestaat de Eerste Kamer dus uit 31 Rechtsche leden en 19 Linkscbe te- den. Gemeen teraadsverkiezingen. Over den uitslag van de gemeente raadsverkiezingen te Amsterdam le zen we in de „Tijd" In het geheel werden gèkozen: 6 so ciaal-democraten, 3 Unie-liberalen en 1 Vrij-liberaal, In herstemming komen 2 Unie-iiberalen, 1 vrijzinnig-democraat, 4 sociaal-democraten, 2 Roomsch-Katho- lie'ken en 1 Christel ijk -historisthe. De sociaal-democraten wonnen twee zetels de Anti-revolutionnairen en Katholieken verloren er ieder een. Nu uit deze verkiezing blijkt, dat er reeds drie districten door de'kiezers in handen der socialisten zijn gebracht of worden gelaten, beschikken deze reeds over een derde deel der zetels, met dfej kans, dat ook nog andere districten wor den „aangesneden". 1 Indien de kiezers, welke steeds bij massa's iedere stemming thuis blijven', dit niet verhinderen, zal binnen erikelö jaren de soc.-dem. partij beschikken over meerderheid der Raadszetels. Zij behoe ven daartoe nog slechts twee districten te veroveren. Alsdan zullen de wethouders-zetels! worden bezet door sociaal-democraten en zal Amsterdam rijp zijn voor proefnemin gen met het socialistische program. Het zal voor vele .ingezetenen van be lang zijn, als zij hierop rekenen. Naar aanleiding van den uitslag te Rotterdam schrijft de „Maasbode" De uitslag v.an het .eerste samentraf- fen bij de gemeentestembus is dat de sociaal-democraten met de winst gaan strijken. Evenals vóór twee jaar is nu bij de eerste stemming alleen een christelijke gekozen. Het was twee jaar geleden de heer van Rossum, nu is het de lieer Mr. v. d. Hoeven, welke beiden gekozen zijn omdat zij zich modhteni verheugen in een gedeeltelijken steun van de liberalen. Het verschil tusschen deze verkiezing en die van twee jaren geleden geheel in het nadeel van de liberalen, die nu in bijna alle districten tegen sociaal democraten zijn uitgevallen. Waar zijjiog, gelijk de Klerk in district I, Niemeijer in district IV, en Hollander in district V in herstemming komen, dan ken zij dat nog uitsluitend aan de metho de der christelijken om hunnerzijds min der candidaten te stellen dan er vaca tures zijn.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1913 | | pagina 1