'e Jaargang
No. 1130.
bureau ÜUi>E SI «UEL ö4, L L 1 L) E N.
lnterc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIIN1 ELKF.N DAG. UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt mei GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
1 10 per kwartaal bij onze agenten 10 cent per week, 1 30 per kw irl.ial. Franco
pel p
I 5
AL
en mei 'Jcilh
erd Zondagsblad 5
De - ..s 1 ur.iagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden medcdeelingen van 15 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit DRIE
BLADEN en eert GEÏLLUS
TREERD ZONDAGSBLAD.
Gemeenteraadsverkiezingen.
Nauwelijks is de herstemming voor
de Tweede Kamer achter den rug, of
wij staan weer voor nieuwe verkiezin
gen, die voor verschillende gemeente
raden.
Bij sommigen heeft misschien de po
litieke opwinding van de laatste weken
een terugslag "tengevolge gehad, waar
door zij te weinig waarde zijn gaan hech
ten aan de a.s. gemeenteraadsverkiezin
gen. Pat mag echter niet. Zeker, wij
geven toe, dat een verkiezing voor 'de
Staten en voor de Kamer gewoonlijk van
meer ingrijpenden aard is dan een voor
den gemeenteraad. Maar toch mag men
de gevolgen van deze laatste niet on
derschatten vooral niet als de
keuze gaat tusschen candidaten van ver
schillende politieke richting, m.a.w. tus
schen Christelijke mannen en vrijzimnir
gen of socialisten. 'Dan heeft ieder- Ka
tholiek kleur te bekennen, zijn beginse
len hoog te houdenDan geldt ook
bij' een gemeenteraadsverkiezing 'in hoo-
ge mate: kiesrecht is kiesplicht; dan heeft
ni.a.w. ieder, vdie het recht heeft om te
kiezen, ook den plicht om van dat recht
gebruik te maken, teneinde mannen te
kiezen, aan wie de verdediging zjjiner
O h r i s t e L ij k e 'bl eig i ns e 1, e n het v e i-
Iig s t is toevertrouwd.
Maar zoo werpt misschien de een
of andere kiezer op er is in den
gemeenteraad geen sprake van Christe
lijke beginselen. Ik behoef dus bij1 mijn
keuze tusschen de candidaten met hun
godsdienstig-politieke begmS'Je geen re
kening te houden.
Dat is echter een niet te verontschul
digen oppervlakkigheid! Heeft u .er dan
nooit eens over nagedacht, waarom
als uw meening juist zou zijn
de vrijzinnigen of s'ocialisten nooit een
Christelijk candidaat steunen, al is deze
nog zoo voortreffelijk?
;W,a arom zouden ze dat nooit doen, ais
er in den Raad toch nooit sprake is van
Christelijke beginselen? En gelooft gij
en d.t geldt speciaal voor Leiden
gelooft gij, dat b.v. een politiek tegen
stander, een liberaal of socialist, die voor
stander is van de negen-uurwinkelslui
ting, zijn stem zaï uitbrengen op een
voorstander van de negen-uur .winkel
sluiting, als deze Christelijk is? Of
omgekeerd: dat een Lberaal of socialist,
die tegenstander is van de negen-uur
winkelsluiting zijn stem zal uitbrengen
op een mede-tegenstander, als deze
Christelijk is? Ja; er moge 'n enkele
zijn. 'n hoogst enkele, doch een vol
bloed, een waar partijman, doet oat
no o i t. En het is van zijn standpunt
bezien zeer te billijken, volkomen begrij
pelijk!
En onder de onzen zouden er zijln, die
dat wel doen? Onder de onzen zouden
er zij'n, dije op een pio'litiaken tegen-
stander, op een vrijzinnige, een socialist,
een godsidi.enisi'Jldoze stemmen, omdat deze
het dm een of ander pun,t met hen eens
is-? Het ware een schande,, een verraad),
gepleegd aan eigen partij.
En moet het niet iedereen duidelijk
zijn, dat het van eert zeer groot belang
i)S|, of er all dan niet in den Raad mannen
ziittinjg hebben, diendoor hun woord, of
door het ,ui)t!brengen van hun stem,, veel
weten tegen te houden, wat tegen de
Christefjijlke heginseien isdie voorstellen
kunnen doen of 'kunnen, steunen, wel/ke
zijn volgens de christelijke beginselendie
kunnen zongen 'b.v. bijl benoemingen en
bij het toestaan van subsidies voor
r e chtsgeiiij!kh ei d voor allen,, ook
voor geloovigenvan wie, in één woord,,
een leiding en stuwkracht uitgaat in
christel-ijken geest?
Nogmaals we herhalen het waar
om zouden onze politieke tegenstanders
niet op onze mannen stemmen, als er in
den Raad geen sprake zou zij'n van
christelijke beginselen.?
Ons eergevoel moet ons dwingen
om te stemmen op de rechtsjche candi
daten, en op niemand anders.. Daarover
een volgenden keer nog i.ets meer.
'Wie de rechtsiühe candidaten zijn,weten
we door de uitspraak onzer Katholieke
Kiesvereenigingen. Aan het wettig ge
nomen 'besluit dier vereenigiingien m o
gen wij ons. niet onttrekken^ op straffe
anders te verliezen onze zooveel, benijde,,
maar ook zoo dringend noodige disci
pline en eensgezindheid. Als. wijl willen
overwinnen,, moet 'tkan niet anders
de minderheid zich. onderwerpen, aan
en zich gedragen naar het besluit der
meerderheid. Anders is zoo goed als
altijd een overwinning uitgesloten.
In Noord wijk en Voorhout staan
de zaken eenigszins anders, wat betreft
de zekerheid wie de candidaten der
Kath. Kiesvereeniging zijn. In Noord-
wijk vraagt men zich af: bestond de
kiesvereeniging nog wettig, toen het be
sluit tot candidaatstelling werd genomen,?
In Voorhout disputeert men er over, of
het besluit der wettig bestaande kies
vereeniging wel wettig was.
Over de kwestie tje Voorhout is na
tuurlijk moeilijk te beslissen; de vraag,
of de kiesvereeniging te Noordwijk nog
bestond, is wij geven onze meening
echter gaarne voor een betere over
dunkt ons bevestigend te beantwoorden.
Maar hoe het zij en hier komt het op
aan men trachte nog in beide ge
meenten zoo zuiver mogelijk de meening
te kennen van 'het meerendeeli der ver-
eenigde Katholieke kiezers. Als de min
derheid het daarmede niet eens is
misschien zelfs zeer terecht dient
men toch gezamenlijk volgens "die mee
ning der meerderheid te handelen.. Dat
is de discipline, zoo schitterend op zich
zelve en zoo noodig voor een goeden
uitslag, die onze kiezers overal aan den
dag hebben te leggen. Men bedenke dit
voordat het te laat is,!
Dat ons Katholieke kiezerscorps bij' de
-aanstaande gemeenteraadsverkiezingen
zich ipone: principieel. 'Alle per
soonlijke geschillen, zelfs alile persoon
lijke verschillen op zijl gezet, als mannen
van 'karakter!
V Dubbelhartig.
Terwijl de vrijzinnigheid eenerzijds
voor de socialisten, uit stemmennood, ge
zwicht is, will zij het anderzijds doen
voorkomen, gls.of niet zijl, maar de coa
litie den socialisten zooveel zetels 'be
zorgde.
Zoo schrijft de vrij'-liiberale „Fakkel"
„Hoe ingenomen ook met den uit
slag van de jongste herstemmingen
voor de Tweede Kamer, kunnen we
toch niet ontkennen, dat de soc.-dem.-
fraatie van IS man aan de dankbaarheid
over den ujtslag een. 'b.tteren bijsmaak
geeft. Dat het aantal der soc.-dem.
gekozenen zoo talrijk is, is te wijten aan
het feit., dat de rechtsche partijen op
consigne van dr. Kuyper door hun
actieve en passieve medewerking dn
tal Van districten de zege van den
soc.-demo:raat op 'den vrijzinnige heb
ben helpen bevechten."
't Is grappig. Terwijl vrijzinnigheid en
socialisme in meerdere districten w a r-
me vrienden zijn geworden, ^il de
eene vriend ons nu- verw.ijten, dat wij
in sommige d.strdcten den anderen vriend
geholpen zouden hebben.
;Wiare deze steun inderdaad verleend,
we zouden er eer een pluimpje van**de
vrijzinnigheid mede verdiend hébben,
want ware vrienden behooren zich over
eikaars geluk te verheugen en vrij te
zijn van afgunst.
Blauw en rood zijn echter het blijkt
telkenmale alles behalve ware vrien
den,. Zij' gunnen mekaar feitelijk het licht
in de oogen niet en hébben, door ge-
meenschappelijken haat jegens rechts ge
dreven, 'bij de herstemmingen een dub
belhartige rol gespeeld.
(Wat zal zich zulks wreken als 't op
regeeren aankomt.
Samen regeeren.
De concentratie blijkt iederen dag dui
delijker in te zien, dat zij niet jhare
„overwinning" in een moeras zit. Hoe
er uit te komen js voor haar nog efer/
groot riaadsel. De „N. Rott. Crt." smeekt
de sociaal-democraten om de vrijzinnig
heid de hand toe te steken, teneinde te
komen tot de vorming vjan een Kabinet,
dat m is s c{h i e n iets tot stand kan bren
gen misschien, want, als de sociaal
democraten niet willen (helpen, komt er
zeker niets van een wetgeving terecht,
tenminste niets van die wetten, waar
naar 'Jiet volk verlangt. Dus: samen, re
geeren, vrijzinnigen en sociaal-demo
craten. Aldus de „N. R. Crt".
Maar ziet nu eens, wat de hoefijzer
correspondent van het „Hbld." van gis
teravond schrijft. Deze maakt de winst
en verliesrekening op van de gehouden
verkiezingen en constateert dam dat er
70 pCt. j,van de winst,, die die virjjlz'innigen
op de coalitie hebben behaald". (Men
moet zeer optimistisch gijn om 'hier yan
een ^winst" van de vrijzinnigen te spre
ken) is weggevloeid paar de socialisten.
(Dit duidt, aldus genoemde correspon
dent, op de aanwezigheid! van een lek
in de vrijzinnige politiek.
„Het zal zoo schrijft hij verder
..wanneer men aan deze lekkage nadere
aandacht gaat wijden onder de vrijzinni
gen, in de eerste plaats noodig zijn om
de juiste plaats van het lek te bepalen.
Dit kan men echter thans reeds gemak
kelijk doen wanneer men, binnen decon
centratie zelve, de winst- en verliesreke
ning voor elk der drie partijen opmaakt.
Men vindt dan
Gewonnen op Verloren aan/
de Coalitie, de S.D.A.P.
Door de Vrij-Lib. 6 O
éDoor de Unie-Lib. 3 5
Door de VrijZ.-Dem. 1 3
IQ 7
Waarbij terlo-.av ij opgemerkt dat de
Unie-Liberalen zetel wonnen en de
Vrijzinnig-Democraten er 1 verloren door
het verschuiven van Oostburg, dat van
laatstgenoemde partij naar eerstgenoem
de overging.
Niet alleen /dus werd dbor de Vrijl-
Liberalen het leeuwenaandeel van de
winst op de Coalitie behaald, maar ook
verloren zij volstrekt niets .aan de S.
'D. A. P.'
Het lek bij de vrijzinnigen 'zit dus
links bij de Unie en de Vrijzinnig-De
mocraten.
Dit schijnt ons maar wij geven deze
conclusie nog slechts als een zeer voor-
loopige te leiden tot de slotsom, dat
•de vrijzinnigen 'hun 'kracht moeten zoeken
in een zelfstandige, gematigde politiek
en niet moeten pogen, te .concurreeren
met de socialisten. Dit laatste kunnein
izij, naar de heer Roodhuyzen in de Uhie-
vergadering van 1901 zeide, toch niet.
En de uitslag van 1913 schijnt hem in
dat opzicht in 't gelijk te stellen.'!'
Maar hoe hebben we 't nu? De vrij
zinnigen moeten hun kracht zoeken in
een zelfstandige, gematigde po
litiek, en niet pogen te Concurreeren met
de socialisten
En men wil gaan samen regeeren met
de socialistenEn men heeft bij de ver
kiezingen op de door de S. D. A. P.
gestelde vragen bevestigend geant
woord Dus wel gepoogd met de so
cialisten te concurreeren.
Of is dat volksmisleiding geweest
Een van beide is absoluut zéker: Of
de vrijzinnigen (ook de vrij- of oud-libe
ralen) moeten zich met handen en voeten
laten vastbinden aan de eischen der S.
D. A. P.'ers of zij blijven zitten in het
moeras.
BUITENLAND.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Nu Rusland te kennen gegeven heeft,
dat het ongeduldig wordt over het tal
men van Servië en vasthoudt aan zijine
eischen, is in de
Balxancrisis
door Servië plotseling een ommezwaai
genomen. P'asjits blijft aan de regeering;
tenminste "hij sprak gisteren In de
Skoepsjtina niet als demissionair minis
ter, doch als hoofd der regeering. In
den loop dier geheime Skoepsjtina-zit-
ting heeft Pasjits een rede van vrede
lievende strekking gehouden, waarin hij
den toestand ontvouwde. Hij! somde de
omstandigheden op, die cje regeering
hebben gedwongen haar aanvankelijk
standpunt te verlaten en verklaarde voor
arbitrage te zij'n, in het vertrouwen, dat
de .Tsaar de rechten van Servië zali er
kennen en de belangen van dat land
behartigen.
In antwoord óp tegenwerpingen van
de oppositie, zeide Pasjits een tegenstan
der te zijn van de inlijving der begeerde
gewesten.
In de openbare vergadering, op "heden
uitgeschreven, zal Pasjits zijn verklarin
gen herhalen en zullen de partijleiders
definitief hun standpunt uiteenzetten. Na
de verklaringen van heden, door de groe
pen van de meerderheid gegeven, ge
looft men in parlementaire kringen alge
meen, dat de Skoeksjtina haar vertrou
wen in Pasjits zal uitspreken; zijn ver
klaringen "hebben blijkbaar veel uitwer
king gehad.
Er is thans aanleiding om van de ont
knooping van het geschil betere verwach
tingen te koesteren. Men beweert, dat
Pasjits in den loop van deze week naar
St. Petersburg zal gaan.
Goed ingelichte kringen in Belgrado
verklaren 3eze onverwachte ommekeer
uit de geheime, tegen Bulgarije gerichte
overeenkomst van Servië met Grieken
land. Nu Servië door Rusland gedwon
gen is, zich aan het Verdrag met Bul
garije te houden, zal Griekeland, door
Leen verdrag gebonden, hoogere eischen
stellen dan het oorspronkelijk van plan
was, om zoodoende toch een gemeen
schappelijke grens met Servië te krij
gen. Servië zal deze eischen zoo "krach
tig mogelijk steunen. Op die wijze ho
pen zij toch te kunnen samenwerken,
ondanks het streven van Bulgarije, af
zonderlijk met ieder de geschillen te re
gelen.
Rusland
schijnt graag van het sdheidsredhtersohap
af te willen.
De Balkancorrespondent van de Ti
mes meldt n.l. uit Sofia, dat Rusland
niet ongeneigd is om het ambt van
scheidsrechter aan de gezantenconferen
tie te Londen over te dragen. Zulks klinkt
.niet geheel onwaarschijnlijk, al9 men be
denkt, dat voor den Tsaar de functie
van scheidsrechter in zooverre ietwat pijn
lijk is, dat hij moeilijk zoowel Bulgarije
als Servië zal kunnen tevreden stellen,
terwijl hij toch op geen van 'belde zijn
.invloed zou willen verliezen.. De mogend
heden, zegt deze 'Correspondent, moesten
zich nu sjpoedig bereid verklaren zulks
te doen.
Uit Boekarest wordt nog aan de
„Frankf,. Ztg." gemeld, dat Biuligarije van
Rusland heeft verlangd, dat binnen acht
daaren de scheidsrechterlijke beslissing
in het geschil met Servië moet zijn ge
nomen, omdat het leger ongeduldig is
en het moeite kost, 't van muiterij af
te houden.
Daarop heeft Sasonof in beleefden
vorm te kennen gegeven, dat Rusland
'onder die omstandigheden geen scheids
rechter wensent te zijn.
Volgens de Daily Mail heeft Rusland
thans besloten, zijn laatsten troef uit te
spelen, door de Zwarte Zee-vloot bevel
te geven een betooging te houden voor
de Bulgaarsche havens Wiarna en Boer-
gas.
De vloot zou tot dat doel Sebastopol
reeds verlaten hebben.
De rol van Roemenië
in den eventueel komenden Balkanoorlog
wordt met den dag duidelijker. De oifi-
cieuse Roemeensche „Politika" zegt:
Ieder weet, dat een nieuwe oorlog
op den Balkan Roemenië niet onverschil
lig kan laten.. De regeering heeft intijds
alle maatregelen genomen, zoodat Roe
menië gereed is. Als de buitenlandsche
toestanden dat noodig maken, zali het
daarvan onmiddellijk de bewijzen geven.
Dat wil echter niet zeggen, dat er
bevelen tot mobilisatie zij'n gegeven, of
dat de kansen op vrede verkeken zijn.
Volgens een telegram uit Boekarest
aan de Parij'sche bladen, heeft Roeme
nië in beslisten vorm Bulgarije verwitt'gd,
dat het 'bijl een oorlog van Bulgarije
met Servië onmiddellijk tusschen'beide zal
komen.
Poincaré
is weer van zij'n buitenlandsche reis,
waarop hij de in 1904 gesloten entente
cordiale iglng versterken, in het vaderland
teruggekeerd.
De koning, de prins van Wales, de
hertog en prins Arthur van Coninaught en
Sir E. Grey deden hem aan het station
te Londen uitgeleide.
Te ongeveer 2 uur kwam hij' van Do
ver te Calais aan, vanwaar hij aan den
koning van Engeland een dankbetuiging
seinde voor de schitterende ontvangst
'door het Engelsche volk en hem zijn
voortdurende vriendschap verzekerde.
In antwoord op eenige toespraken op
het stadhuis te Calais zeide president
Poincaré, dat het Engelsche en Fransche
volk thans vereenigd zijn door éénzelfde
gedachte van eensgezindheid en vrede.
Hiij bracht het edele Britsdhe volk met
een gevoel van diepe ontroering en dank
baarheid een hartelijken groet van de
Fransche republiek,.
Half zeven gisteravond] was Poincafé
weer te Parijs, waar hij het voorwerp
was van een warme sympathie-manifes
tatie.
De Duitsche dekkingswetten
zijn gisteren in tweede lezing door den
Rijksdag aangenomen. Besloten werd tot
invoering der belasting op de vermeer
dering van het vermogen als rijksbelas
ting; erfenissen van ouders op kinderen
zullen belastbaar zijn, erfenissen van echt-
genooten blijven vrij.
Het voorstel der sociaal-democraten,
om oojc de bondsvorsten belastingplich
tig te verklaren, werd met vrij groote
meerderheid aangenomen, hoewel de mi
nister van financiën namens de rijks-
regeering had verklaard, dat belasting
plicht voor hen 'niet bestaat
Besloten werd tot intrekking van 's rijks
aandeel in de in 1911 ingevoerde belas
ting op de waardevermeerdering van
grondbezit
Heden zal de Rijksdag in, derde lezing
de militaire ontwerpen \en 'het ontwerp
op de buitengewone heffing voor eenmaal
behandelen.
GEMENGD.
Aan de „Croix" wordt uit „Mar
seille gemeld:
De afgevaardigde en buigemeester van
Marseille, Chanot, ontving gistermorgen
op het stadhuis een delqgatie, die hem
een verzoekschrift kv\^wn aanbieden,
waarin aangedrongen wordt op de te-
rug'komstder zusters in de hos
pitalen. Het verzoekschrift telde, niet
tegenstaande het slechts enkele dagen
ter onderteekening gelegen had, bijna
150.000 handteekeningen. De delegatie
was samengesteld pit personen^ -uit alle
'klassefi en beroepen uit het eeheele
corps van geneesheeren, der gasthuizen,
en werd geleid door Piaz'za, president!
van de „Action liberale populaire",! die
ook het woord voerde.
Chanot ontving de deputatie op Zeer
hartelijke wijze. Ofschoon hij verklaarde,
dat hij op het oogenblik nog niets defi
nitiefs kon zeggen, beloofde hjj toch dé
z,aak zoo spoedig mogeljjk aan den ge-
meenteraad voor te leggen. TeVens sprak
hij de hoop uit, dat de petitie een .gun
stig gevolg mocht hebben
Zoo worden dus de verdreven zusters
gemist. I 1I Til'
De liberale linkerzijde der B. el'gi-
sche Kamer heeft besloten zich tegen
het nieuwe school wetsontwerp
te verzetten.
Zij erkent dat het ontwerp 't verplich
tend onderwijs invoert volgens het libe-
'raal program, maar het bevat geen vol
doende bekrachtiging voor de leerplicht
Verder acht zii het voornaamste doel van
het ontwerp om veel voordeelen te be
zorgen aan de bijzondere scholen, daar
het ten laste van staat, provincie en ge
beente het loon van het onderwijzend
personeel, de schooibehoeften en de .ge
neeskundige kosten van de gonfessio-
(neele scholen brengt.
Amerikanen, die uit Mexico naar
Texas mevlucht zijn, hebben de tijding
meegebracht, dat in de laatste dagen in
Mexico (stad) een co m p I o t ontdekt
is t eg en het leven van pres dent Huer-
ta. Alle voorbereidende maatregelen wa
ren getroffen om Felix Diaz tot dictator
van Mexico uit te roepen. Een officier
van het leger 'had echter de samenzwe
ring op het allerlaatste oqgenblik nog
"ontdekt.
De Spaansche regeering heeft be
sloten nog tien-bataljons troepens naar
Marokko te zenden.
Volgens de .^Times" is aan M oln-
tenegro een leening, onder waar
borg van de mogendheden beloofd op
voorwaarde dat het zijn troepen die nog
te San Giovanni dl Medua (60 man)
en op den Tarabosj (200 man) zijn, te
rugtrekt. Woinowits, de Montenegrijn-
sche vredesgedelegeerde die nog te Lon
den is, beweert voor het overige, dat die
kleine bezettingen daar gebleven zijn vol
gens afspraak tusschen Montenegro en
de vertegenwoordigers der mogendhecüen
te Skoetari.
Op een vraag in 'den Rijksdag, door
een sociaal-democraat gedaan, aangaan
de de ziektegevallen bij het 78ste
regiment infanterie te Osnabrück
heeft de Generaloberarzt Schuitzen ge
antwoord: Het aantal ziektegevallen be
droeg tot eergisteren 342. Het gold
