Uitslag der Herstemming voor twee leden der Prov. Staten.
Uit de Pers.
DE TWEE_VRIENDEN.
Uit Stad en Omgeving.
Aantal
kiezers
Uitgebr.
Stem
men.
Van
on
waarde.
Geldige
stembil
jetten.
Mr.A.v.d.Elst
V.D.
D. v. Gruting
U.L.
W.Pera (aftr.)
A.R.
W. F. v. Wijk,
A.R. (aftr.)
Stemdistrict I
Raadhuis
801
717
3
714
398
410
295
302
Stemdistrict 11
Heerestraat
519
475
8
467
202
201
254
251
Stemdistrict 111
Haverstraat
772
699
7
692
357
364
312
320
Stemdistrict IV
Den Burcht
744
667
7
660
295
303
347
350
Stemdistrict V
Mare
785
715
4
711
318
327
•376
364
Stemdistrict VI
v. d. Werfstraat
839
767
5
762
326
330
422
419
Stemdistrict Vil
Groenesteeg
481
438
3
435
155
156
270
270
Stemdistrict VIII
Timmerwerf
867
769
6
763
446
455
302
292
Stemdistrict IX
Medusastraat
845
753
6
747
300
303
417
420
Stemdistrict X
Ambachtschool
746
686
6
680
431
428
243
242
Totaal
7399
6686
55
6631
3228
3277
3238
3230
Gekozen de heeren v. GRUTING (U.L.) en PERA (A.R.)
Coalitie 62
Concentratie 25
Soc.-demoCraten 13
(Links 38.)
Dit is de eigenlijke uitspraak van de
stemb'us van 17 Juni.
In werkelijkheid zal de einduitslag een
gansch andere worden, omdat de vrij
zinnigen overal de sociaaldemocraten, en
de sociaaldemocraten overal de vrijzin
nigen tegen ons zullen stemmen.
Hoe de einduitslag dan zijn zal?
Niemand, die dit thans zeggen kan.
Maar dit staat al wel vast: 't zal zijn:
Geen overwinning van de coalitie:
Een nederlaag van de concentratieen
Een zegepraal van 't Antipapisme en
van de sociaaldemocratie
Dat is 't sclhpone werk' der vrijzinnige
concentratie
't Zal de heeren nog lang heugen:!
Een socialist over de concentratie.
Onder dezen titel lezen we in hfet
Centrum:
Bij het einde der behandeling van de
Invaliditeitswet in de Tweedie Kamer
werd, gelijk blekend is, door ministefr
Talmn een amendement overgenomiein van
den beer Duys, bedoelende aan dte ouden
van dagen (de zeventigjarigen) gelegen
heid te geven, zonder premiebetaling van
die wet te profiteeren, zelfs, het eerst te
profiteeren.
De minister bleef daarmee in de lijn,
die hij zich, zelve had afgebakend, gelijk
nader door ihiem weid! uiteengezet.
De liberalen echter werden woedend
en de heer Borgesius voer nijdig tegen
den minister uit, sprak van een „draai
in twee tempo's" en vertelaarde, dat hij
zijn ooren niet gelooven 'kon.
Maar behalve een stevige repliek van
den minister, kreeg de leider der Con
centratie toen ongemakkelijk den wind
van voren van den Zaand,amschen afge
vaardigde.
Dit optreden der vrijzinnigen tegen 'de
Reohtsdh(C regecring bleek zelfs den 'so
cialisten te machtig, en de hieer Duys
sprak o.m.
„Ik moet eerlijk Zeggen: Ik sta waar
lijk „paf" over wat hier op het oogen
blik van de zijde der concentratie ge
beurt. Kunnen de .heeren vrijzinnigen dan
heelemaal niets goeds meer in h,un te
genstanders waardeeren Ik heb herhaal
delijk met dezen minister b:ij deze wet
gestreden en overhoop gelegen, maar
steeds de zaak voor oogen gehoude^
en steeds élke verbetering toegejuicht.
Dat doe ik ook thans/'Maar kui t gij hee
ren van de concentratie nu u zelf niet
eens een oogenblik boven uw kleinel
peuterige partij-politiek verheffen en toe
juichen wanneer de hjeer Talma iets
goeds doet? Moet hij1 dan toch' nog
weer worden gekapitteld, ook nu hij zulk
een Tlinke daad doet. Het is indjèrdjaad
meer dan ongehoord."1
Inderdaad!
Maar is het als de uitdrukkihg
taalkundig toelaatbaar is niet nog
„ongehoorder", dat Concentratie en so
cialisten thans gemeenschappelijk storm
loopen tegen de Regeering?
Terugkeer.
Wij ontvingen mededeeling van het
volgende Manifest
Protestantsche Kiezers 1
I Bij de herstemming een enkel woord.
Neemt het ter ha/te, wij zeggen liet na
rijp beraad. Wij zijn geen Coalitie-man
nen. Wij hebben dit getoond.
Nu de Coalitie geslagen is, staan wij
voor een anderen toestand. Wij willen
geen beulswerk verrichten.
De Liberalen verkoop en zich aan de
Socialisten.
Protesteert met ons tegen deze bC-
ginselverzaking.
Thans is er geen keuze dan om1 rech,'ts
te stemmen en op te komen voor gezag
en orde.
Het gaat nu niet meer om de Coali
tie. Het gaat thans om de vraag of er
al dan niet plaats zal blijven in: ons staat
kundig leven voor wat ons dierbaar is als
Protestanten en Hervormden.
Nu de Liberalen aan het Socialisme
)de broederhand reiken om alles uit te
bannen, wat hoe gebrekkig ook
nog voor het GhristeHjk beginsel voelt,
moogt gij niet mede d.e verantwoordelijk
heid dragen voor dieze politiek, maar
moet gij de Rech'tstjhje icandidaten steunen
'ten spijt van alle bezwaren.
Straks zetten wij den strijd! tegen het
seperatisme voort. Maar nu steken wij
{t zwaard op, omdat we het zouden kee-
Iren tegen onszei ven.
iBlijft niet thuis, maar helpt de zege1
verhinderen der thans gecombineerde li
beraal-socialistische concentratie.
Ds. A. G. H„ VAN HOOGENHUIJZE,
Amsterdam.
Ds. G. H. WAG EN A AR, Rotterdam.
De mededeeling van dit schrijven mo
ge onzen katholieken propagandisten
doen zien, dat er eenige ommekeer is
gekomen in de geesten en dat er geen
sprake moet zijn van wankelmoedigheid!
of aarzeling, merkt de Tijd hierbij op.
Wat deze predikanten schrijven zullen
misschien overal jhtin Protestantsche vol
gelingen gaan denken en uitvoeren.
Beter ten halve gekeerd dan ten heeie
gedwaaldde Protestanten, die men op
den verkeerden weg heeft gebraent, zijn
'ten slotte toch, evenals wij1, echte Ne
derlanders!
Dr. J. R. Slotemaker de Bruine te
Utrecht verzocht opname der volgende
verklaring
Nu mii door de particuliere médedfee-
Dinsdag 24 Juriï no. 1125.
Tweede Blad, behoorende
bij De Leidsche Courant van
De Uitslag.
Wij lezen in de Voorhoede:
De uitslag van de eerste ^temming
valt liet best aldus te qualificeeren
geen overwinning van de coalitie,
een nederlaag van de concentratie,
een zegepraal van het antipapisme en
de soci aai democratie.
Geen overwinning van decoa-
1 i t i e, het aantal herstemmingen is te
groot. Ook al komen wij met uiterste
krachtsinspanning nog even boven de
vijftig, gevoelige verliezen zullen wij te
bioéken hebben.
Een nederlaag via,n deconcen
tratie, men kan bijna van een deba
cle spreken. Vroeger vaste vrijzinnige
districten werden bij eerste stemming
reeds verloren. Slechts e l f zetels heeft
de concentratie kunnen bemachtigen. In
dien de sociaal-ldlcmoCraten bij d'e her
stemming op de Candida,ten der Coalitie
stemden, zou de concentratie geen 'en
kelen 'Zetel meer kunnen bemachtigen
En zelfs al doen de sociaa 1 -democraten
dat niet, al onthouden ze zichi maar van
stemming, dan kan de concentratie uit
eigen kracht niet meer dan tien zetels te
gen de coalitie bevechten. Voeg hjerbij
enkele Zetels, \Velke zij op de sociaal
democraten kan veroveren, indien geen
coalitieman dezen steunt, dan kan
men zeggenop eigen kracht kan de con
centratie niet meer dan 25 zetels in 't
geh,eel veroverenAl wat zij meer zal
krijgen, heeft zij te danken aan den steun
der sociaal-democratie! Mogen wij hier
niet van een nederlaag, ja van een dé-
b'acle spreken 't Ziet er wel pover uit
met de vroeger zoo fiere groote Liberale
Partij van "het denkend deel der natlej
Stel daartegenover de coalitieWanneer
de sociaal democraten eens weigerden d'e
candidaten der concentratie te steunen,
maar zich, waar 't tusschen concentra
tie en coalitie ging, van stemming ont
hielden, de coalitie zou geheel met
eigen kracht, Zonder eenigen vreCmd^en
steun, 62 zetels bemachtigen
Indien het tfu9 werkelijk eens ging
concentratie tegen coalitie, indien)
werkelijk de sociaal-democraten eens in
praktijk brachten h,un leer, dat de strijd'
alleen gaat tegen 't kapitalisme, en dat
vrijzinnig of christelijk slecfhts is lood
om oud ijzer, dan zou de eind(4iitslag
der totale verkiezing deze zijn
FEUILLETON.
219)
Wie kon hem zeggen, wat er gebeurd
was, se'dert hij haar-daar voor het 'laatst
zag? Misschien had zij hem wel vergeten,
toen zij niets meer van hem'hoofde!
Er werd geklopt. De barones deed
open.
Aan de deur vertoonde zich 'Victoire,
de kamenier, die haar toefluisterde:
Daar is mijnheer Jean. r
De barones sprak fluisterend eenige
woorden tot haar kamenier. Daarna
keerde zij zich om en wenikte den mar
kies, dat hij haar volgen zou. "Zij liep de
gang van het hotel 'door en aan het
einde 'daarvan opende zij een geheime
deur, die toegang verleende tot het aan
grenzende huis, dat ook zijn uitzicht had
op de 'binnenplaats van het hotel.
'Hier is uw schuilplaats, zeide zij
tegen den markies. Zij h,eeft al meer dan
eens gediend. Er zijn twee uitgangen',
wat in geval van nood Zeer gemakke
lijk is.
Jean d'Argouges betrad zijn nieuwe
woning, die zeer behaaglijk was ingeL
De 'kamer bevatte alles, wat een gast
nuttig kon zijn, tot zelfs linnengoed en
allerhande kleedingstukken,, die men voor
leen vermomming kon noodig hebben,
ffefwas zooals de barones zeide.
Reeds verscheidene voortvluqhftige „ci-
devants", die zich om hulp tot haar ge
wend hadden, waren verborgen geweest
in deze schuilplaats met h|aar geheimen
ingang, zooals men er nog in vele hui
zen te Parijs vindt, die gebouwtf werdfen
bij de nadering der revolutie.
De barones liet haar gast alles zien en
legde h;em de gehjeele inrichting van zijn
schuilplaats uit.
Toen zij hierop naar Raar kamer terug
keerde, vond zij daar den anderen Jean,
Jean de Trémazan.
De goede dame .ontving hem zoo harte
lijk alsof hij haar zoon was-
Van een verdachte, die zich', verbergen
moest en zijn vrienden slechts met de
grootste voorzichtigheid 'kon bezoeken
om hen niet in moeilijkheden te b'rengen,
was hÜ nu een schild geworden, dat hen
beveiligde tegen alle mogelijke vervol
gingen van comité's, die trouwens veel
van hun beteekenis hadden verloren.
De Nationale Conventie had overwon
nen, de Confmune had zich. aan haar
onderworpen en Barras, die nu aan het
hoofd stond van de openbare macht, had
aan zijn beide beschermelingen bewijzen
van burgerschap gegeven als belooning!
voor hun moedig gedrag op den 9. en 10
Thermiidori. v
Jean de Trémazan had nu, zonder
eenig gevaar, zijn waren naam weer kun
nen voeren, als hij gewild had.
H,ij was geschrapt van de lijst der
samenzweerders en vogelvrijverklaarde
koningsgezinden.
Zijn dossier was vernietigd door z'ijn
vriend La Bussière, dien hij nu dikwijls
ging bezoeken.
Toch hield hij zidh, al stond hij ook;
onder bescherming van Barras, nog ver
borgen en ging hij voort zijn aangeno
men naam te dragen, die hij aan de
dienstvaardigheid van den ambtenaar te
Vitré te danken had.
Toen de barones bij hem kwam was
op zijn gelaat een uitdrukking van droef
geestigheid zoo duidelijk merkbaar, dat
zij hem vroeg4
Wat scheelt er nu nog aan? Gij
moest toch verheugd zijn. Alles is u
meegeloopen.'
Dat is zoo.
Waar is uw vriend?
Hij is naar zijn vader te Vitré ge
gaan. De oude Lasson stelt nu weer
vertrouwen in den toestand en i9 bezig
zijn geld te beleggen. Pierre heeft grond
en huizen gekocht en is nu geld gaan
halen om die te betalen.
lingen uit verschillende districten blijkt,
'dat met het oog op 'de stemmingen mijn
naam en optreden van den laatsten tijd
genoemd worden in nauw verband më$
de actie Van den Bond van Protestantsche
kiezers en de door hem uitgegeven aan
bevelingen, gevoel ik mij gedwongen tot
de herh.aalde verklaring, datzulk een
gebruik van mijn naam en optreden ge
schiedt in strijd met mijn wil en bedoe
len.
Een verdwaald bericht.
Wij 1 ezen in de Maasbode:
In de „N. R. Crt." van Vrijdagavond!
j.l. troffen we een bericht aan, dat daar
toch h;euscjh niet op zijn plaats is vooral
niet in de huidige omstandligJi'edfen, nu
het KabinebHeemskërk met Zijn plan
nen, om het tarief der liberalen wat te
verhoogen, nog altijd de welvaart en d'e
rust van het land in gevaar brengt.
Het bericht was de redactie toegezon
den uit het land der bescherming bij uit-'
stek, het isterk protectionistische Duifsfch-
land.
Er wordt in verteld, dat ih' het district
Duisburg van de 19.068 vreemde wefk'J
lieden er niet minder dan 13.000 Hol
landers zijn. De rest, bestaande uit Oos
tenrijkers, Italianen en Belgen, bedraagt
samen 6000.
Maar, „N. R. Crt." hoe komt uwi
waakzame redactie er toe, deze spreken
de cijfers die een bittere aanklacht in
houden tegen onze huidige handelspol-
tiek te laten doorglippen? Uw le
zers zijn gewoon, alleen onder de oogen
te krijgen wat dienen moet om het troe
telkind der vrijzinnigheid, den vrijhandel,
in een nimbus te zetten. I
Wat moet nu bet liberale publiek wel
denken
Let eens op die 400 Belgen
Daar, bij onze Zuidelijke buren, be
hoeft men huis en land niet te verla
ten, om in den vreemde werk te gaan zoe
ken, waarbij men dan nog volgens
uw berichtgever de kans beloopt, el-
ken dag over de grens te worden gezet.
Begrijpt de lezer, welk nationaal be
lang er mede gemoeid is, indien wij d'eZe
13.000 Nederlandsche arbeiders, en de
tienduizenden in andere Duitsche in-
dustriëele centra, in eigen land konden
houden en hun hier werk kond(en geven
Wat alleen bereikt kan worden met
een' verstandige regeling van ons tarief
Benauwd.
De overzichtschrijver van het Han
del sb|lad" is doodsbenauwd, dat de con
centratie het bewind ;z|al aanvaarden bij
een voor haar gunstigen afloop der her
stemming, merkt de A^-R. Rotterdam
mer op. i
Zooals men weet heeft de heer RoocT-
jhuyzen zich: reeds min of meer Iosge^
maakt van het standpunt, om de regee-J
ring niet te aanvaarden. Hij sprak daarbij
wel is waar voor zich persoonlijk, maar
het bleef toch: een teekenend feit
Het „Handelsblad" ziet het gevaar
aankomen. Er dreigt, zegt het blad;,
tweeërlei gevaar van socialistische zijde
voor de concentratie. Vooreerst verscher
ping van het program naar socialistische
izijde. En dan de opdrijving door de socia,-
listen om de concentratie de Regeering
te doen aanvaarden. Immers, zegt het
blad, de heer Troelstra zou daarbij cfe rol
hebben van „de vogel, die vrij is, en die
anderen, die in een kooi zitten, het wijsje
voor kan zingen".
Wij zouden het niet beter kunnen zeg
gen.
De vogel in de roode kooi dat is
de positie.
Een sociaal-democratisch argument
voor den vrijhandel.
De (A.R.) Rotterdammer schrijft
Ook in het sociaal-democratische kamp
zijn voorstanders van beschermende rech
ten,
Denkt maar aan Max Schjppd en Cal-
wer in Dustschland, aan Buisson in
Frankrijk, aan Mans,holt ten onzent.
Maar de grootmeester Karl Marx was
er tegen.
Weet ge waarom?
Dat heeft hij in een vermaarde rede
voering duidelijk uiteengezet.
i Dus hij keert terug?
Over eenige dagen, misschien mor
gen reeds..
i~ Züjt gijl alleen?
i Neen, omdat gij mij vergunt u te
bezoeken.
r—i Dat doe ik altijd gaarne.
Bovendien heb! ik afleiding genoeg.
iBarras?
i— Hij is nog steeds een voortreffelijke
vriend voor ons,.
Watdoet hij?
Hij tracht de orde te herstellen, de
haat te verzoenen, weer eendracht te
stichten, maar dat is een zftoare taak.
Niemand kan nog zeggen waar wij heen
gaan en wat er van ons worden zal.
De zaken?
Zijn nog zeer verward. De nieuwe
regeerders beginnen alweer met elkaar
te twisten. Zullen zij elkander op den
duur leeren verstaan? Op het oogenblik
is er kalmte ingetreden na den storm.
God geve dat die lang moge duren, maar
ik twijfel er aan. Dat heb ik aan Pierre
geschreven, Fouquier-Tinville is gevan
gen genomen, nadat gebleken was dat
hij weer complotten smeedde met eenige
aanhangers van het Schrikbewind.
Hij haalde de schouders op.
In de verwarpng, waarin wij nu
verkeeren, weet men niet meer waar het
recht en waar de gerechtigheid is. Wat
Zij eindigde letterl'jk alcbJ*„Over het
algemeen is tegenwoordig het bescher
mend stelsel behoudend, terwijl het vrij
handelsstelsel verwoestend werkt. Het
drijft de tegenstelling tusschen prole
tariaat en bourgeoisie op de spits. In één
woord, het stelsel van vrijhandel bevor
dert de sociale revolutie. En slechts in
dezen revolutionairen zin, mijne heeren,
stem ik voor den vrijhandel."
Om de klasse-tegenstellingen toe te
spitsen, de revolutie te bevorderen, was
de grondlegger van het socialisme, voor
den vrijhandel.
Is dat ook uw standpunt, lezer?
„Achterlijke plattelandsbevolking".
Een opmefking van de N. R. Ct. moge t
op den keper worden; beschouwd, zegt
de N ed e r I a n d e r.
„Behalve in Brabant en Limburg, zegt
het blad, vond hjet Kabinet slechts in de
provincie Utrecht met haar achterlijke#
plattelandsbevolking een zeer gering
m:eerderh|eid[je1
Och kom? Onze aandacht was juist
getroffen door het feit, dat in d'e bloeiendf-
ste plattelandsdistricten, zooals b.v. Bo
degraven en Loosduinen, wier nijvere,
energieke en moderne bevolking door
den buitenlandier als een voorbeeld van
de kracht van long-Holland beschouwd'
wordt, de recntsche meerderheid zich
het steviugst gehouden had, En dat
de oude meerderheid der rechterzijn-
de slechts in die districten als
Apeldoorn plotseling wankelig is
geworden, waar de minder ontwikiel.de
invloed is geraakt van de infame cam
pagne van ophitsing tot Godsdiensthaat
door de vrijzinnigheid, met haar geslepen
instrument: de Nationale Bond van Pro
testantsche Kiezers aangesticht het
geen door de Nieuwe Courant erkenc(
wordt.
Wat ons daarentegen wel heeft getrof
fen, is het feit dat de Groote LeiM'er
van de fractie der „Politieke Wisselrui-
ters" deze betiteling der Unie-Libera
len is, zooals men weet, van vrijzinnig-
'democratischen oorsprong, uit hfet
„verlichte" Rotterdam hjet veege lijf heeft
moeten redden in de ontoegankelijke
veenplassen van het „donkerste Noor
den," het arme^ verwaarloosde Emmen,
,waar, onder den invloed van antiek en
modern paganisme, de eigen belangstel
ling voor de volksontwikkeling zóó ach
terlijk is, dat het onderwijs er bij d'ei
'diepe armoede der gemeenten, jaarlijks
door ons Christelijk volk tpt een oneven
redig hoog bèdrag moet worden geali-
ménteerd. i i
Slechts 'm zulke districten kan'; al
toos met behulp van infame pamfletteh
als wij dezer dagen bespraken, het
Unie- of platteland societeitslibieralisme
nog pp eene onwankelbare meerderheid
staat maken. i
LEIDEN, 24 Juni.
Een uitnemend geslaagde vergadering
van de rechtsche partije.i.
In de groote Stadsgehoorzaal had de
A. R. Kiesvereeniiging ^Nederland, eb
Oranje" gisteravond een openbare ver
gadering 'belegd, welke, laten we dit ter
stond zeggen, een groot suaces is ge
weest
De ruime zaal was. tot in den nok.
gevuld. Overal, iiti de gangen, op de
gaanderijen, verdrongen zich de tailooze
bezoekers.
Allereerst werd het woord verleend
aan ds. Knap, predikant der Ned. 'Herv.
gemeente te Groningen.
Rede van ds. Knap.
Spr. ;begon met te constateeren, dat de
uitslag der stemming een pijnlijke ver
rassing geweest is, wegens den aanwas
def socialistische stemmen. Wiat moeten
we daartegen doen? Daar moet een dam
tegenop geworpen worden. 'Hiet libera
lisme is geen veilige hulp. 'Hjet is met
zijn beginselen failliet; het wordt thans
geholpen met de fondsen der socialisten^
De deftige -.„N. R. Crt" heeft aange
raden: 'Houdt iiinlks! Spr. leest het mani
fest voor, geteekend door ds. A. G. Hl. v.
mij betreft, Zie ik wel in, dat een her
stel van den ouden regeeringsvorm niet
mogelijk en ook niet wen schel ijk zbu zijn.
Ik wil niets liever dan mijn vaderland)
dienen, maar eerst heb ik nog een reke
ning voor mijzelf te vereffenen.
Denkt gij daar nog steeds aan
Ik heb h;et gezworen.
Hij ging tot een ander ondenv|e,Tfp!
over.
Ik heb vanmorgen een brief van
Pierre ontvangen. Hij schreef mij ,dat hij
ongerust is.
Waarover?
Over Rose.
Over Rose?
Ja en ik ben dat ook.
Waarom?
Sedert eenigen tijd nemen wij bij
haar een droefgeestigheid waar, die ons
verwondert. Zij moest nu toch gerust ge-'
steld zijn, de toekomst weer hoopvol in
zien en zich troosten. Zij hjeeft dacrbij uw
vriendschap, die zoo edel en onbaatzuch
tig is.
Dat is heel natuurlijk. Wij waren
gezellinnen in het ongeluk ik heb haar
lief en zij vergeldt mij ruimschoots mijn
liefde. Zonder haar zou ik een eenzame,
verlaten oude vrouw zijn, door niets
meer aan het leven gebonden. Wij steu
nen elkaar wederkeerig. i
(Wordt vervolgd).
