17
•JUNI.
KIEZERS.
BUITENLAND.
DE TWEE VRIENDEN.
BINNENLAND.
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DE ABONNEMENTSPRIfS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1 30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonuerlijke nummers 2"8 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
De At)VEi< 1 EN I'IEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 15 regels f 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
DINSDAG
Stembusopening Stembussluiting
8 uur 's morgens. 5 uur's avonds.
Houui dezen dag der Kamer
verkiezingen vrij.
„Een betuiging van bewonde
ring voor den takt en de han
digheid waarmede de werk
zame minister Malefijt (minis
ter van Koloniën) de hem
gestelde taak heeft vervuld
wordt gaarne gegeven".
De liberale „M. R. Cf'.
,Dinsdag staat aan u ter "beslissing
de vraag, of gij wenscht deze Oh2 iste-
il ij k e regeeringsmeerderh.eid te behou-
|den.
t Kan niet anders, of de overtuigd-
Katholieke kiezers, zij, die den naam Kar
tholiek ten volle waardig zijn, stemmen
a.s. Dinsdag:
in het district Leiden op mr. Briët;
in het district Bodegraven op mr. v.
(Idsinga:
I in het district Breukelen op den heer
De Monté Verloren;
in het district Gouda op mr. D e
(Wilde;
in het district Haarlemmermeer op
den heer v. W i c h e n
in het district Katwijk op mr. baron
v. Wassenaer v. "Catwijck;
in het district Loosduinen op ds.
rum meikamp.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Reeds zijn er in verband met den
moord op Machmoed Sjefket
erscheidene personen in hechtenis ge-
omen en wordt de staat van beleg te
onstantiinopel gestrenig-"gètiandhaafd. Al-
openbare instellingen worden, te 10
ur gesloten, terwijl patrouilles de straten
loorkruisen.
De moord op den grootvizier heeft een
keer diepen indruk gemaakt
In officieele kringen wordt de grootste
stilzwijgendheid in acht genomen over de
aanleiding tot den moord, maar alles
a kvijst er op, dat het complot uitstekend
- (was georganiseerd.
De plaatselijke commandant heeft een
FEUILLETON.
piO)
Tiet Woed [kookte Tallien in de aderen.
Hij viel den spreker in de rede en
iep ihem toe
Het gordijn, dat zooveel) misdaden
>edekt, moet worden weggerukt
Dit was de vonk, die ihet kruit deed
uitjplloffen,. ;Het onweer, dat a>L zoo. lang
iroeide, barsitte plotseling los, onivoor-
ien door 'den redenaar, wien het niet
nogeliijlk meer was 'het te 'bedwingen,.
De man, die all zoo lang hier ira deze
al als onbeperkt meester had ge-
ïeerscht, zag in, dat hij nu zelf de laatste
joging moest doen om. mc -.er te TolijVeni.
Op een wenk van, den Onomkoopbare
•erdiet Saint-Just de spreektrihum.e en.
naakte plaats voor den meester, die nu
:elf het woord wilde nemen.
Keurig (gekleed, de gepoederde haren
lan de slapen opgerold, in nauwsluiten-
len rok van groen gestreept nankin, wit
est met kanten jablot en lichtgekleurde
tropdas, betrad Ihiiji de tribune. Zijin ge-
aat was bleek, zijn oogen staarden strak
roor zidh uit en aan geheel zijlm optreden
bijUonderen d.enst ingesteïd Voor de hand
having der orde.
Men noemt Hakki-pasja of Jiilmi-pasja
als de opvolgers van den grootvizier.
Moekthar-pasja, oud-minister, zou dan
benoemd worden tot minister van bui-
tenlandsche zaken.
Op een der moordenaars heeft men
een wissel gevonden van 1000 Turksche
ponden, geteékend Damar Salik pasja.
Generaal Salik is een schoonzoon van
Abdoel H,amid.
Topal Tewfik (een ander der aange
houdenen) is vroeger veroordeeld wegens
moord op een douane-beambte en na ver
scheidene jaren in de gevangenis te heb
ben doorgebracht, begenadigd. Men deelt
mede, dat Topal al vluchtende op de
agenten, die hem vervolgden, schoot en
zich toen verschool in een naburig hotel,
waar men hem in een watercloset vond.
Hij had toen zijn revolverpatronen, ge
lijkende op die, waarmede de grootvizier
is doodgeschoten, weggeworpen. In de
keuken en op de trap van het hotel
vond men twee revolvers en een mesi.
Hij loochende medeplichtig te zijn aan
de misdaad, maar werd" door een Turk
sche vrouw herkend als een van degenen
die geschoten hebben.
Hij was bijna door de woedende me
nigte vermoord bij. zij'n overbrenging naar
de militaire^gevangenis. (Men vermoedt
dat de daders slechts werktuigen zijn
van hooggeplaatste lieden en beweert,
dat in de auto der moordenaars ook een
vroegere kok van Abdoel Hamid zich
bevond,.)
De lijkplechtigheden voor Machmoed
Sjefket, die gistermorgen in de Aya So
fia plaats vonden, warenr zeer indruk
wekkend en namen het karakter van 'n
volksbetooging aan.
Naar we reeds meldden, heeft
de Tsaar inzake de Balkancrisis
telegrammen gezonden aan de koningen
van Bulgarije en Servië, waarin hij ver
klaarde, dat het hem pijnlijk heeft aan
gedaan, dat aan het voornemen tot bij
eenroeping der minist-erpresiidenten-conr
ferentie om tot beslechting der geschillen
te komen, nog geen gevolg is gegeven.
Die Tsaar verzoekt'das [Hunne Majestei
ten, om aan de verplichtingen, die zij'
op zich hebben genomen, te voldoen, en
de beslechting van het huidige verschil
vqn meening tusschen Bulgarije en Servië
aan hem, den Tsaar, over te laten.
„Daar ik, zoo luidt het dam verder, de
functie van scheidsrechter niet als een
voorrecht, maar als een ernstigen plicht
beschouw, geloof ik Uwe Majesteit te
moeten meedeelen, dat een oorlog tus
schen de bondgenooten mij niet werke
loos zou kunnen laten,. Ik constateer, dat
de staat, die den oorlog zou beginnen.,
daarvoor tegenover de Slavische zaak de
verantwoordelijkheid 2óu dragen,. Ik houd
mij volle vrijheid voor aangaande de hou
ding, die Rusland tegenover het resul
taat van zoodanigen misdadigen strijd
zou innemen."
Naar wordt bericht, hebben Bulgarije
en Servië verklaard, de scheidsrechterlijke
was merkbaar, dat hijl een uiterste po
ging wijlde wagen dm. zijlni invloed te
herwinnen, en was dat gelukt, wee dan
de overwonnenen!
Collot id'H.erblois was op zijln; hoede.
Hij gaf een afgesproken teeken en ter
stond daarop werd Robespierre begroet
met schril gefluit en met beleedigingen.
Van de publieke tribune werd geroepen:
[Weg met den tiran!
En uit de vergadering
Geen dictator meer!
Tallien, zijln woede niet langer .meester,
brulde hem toe:
Moordenaar! 'Bloedhond!
Onder deze scheldwoord-en, on|der deze
algemeene teékenen van vijandschap,
kromp de man ineen, die èen oogenblik
te voren jhad gemeend, hi;er nog opper
machtig te zij'n en zijn vijanderen te
kunnen verpletteren. Diezc aanval, even
plotseling als heftig, overweldigde hem
en deed hem zijln bezinning verliezen.
De stemmen van zijln (verdedigers gingen
verloren ip het helsche .rumoer, dat zijn
tegenstanders maakten, die hem to eriepen
r—Laat zien uw lijist van verdachten!
Teil uw slachtoffers, beul.
(Het bloéd van Diantom zal u ver
stikken
Hij voelde dat hij verloren was.
'Als de Enigelsdhe koning Richard III,
tusschenkomst van Rusland te aanvaarden
en zal ook de vergadering van minister
presidenten doorgaan.
De Hongaarsche kamer
zal onder het nieuwe kabinet misschien
vooreerst niet het tooneel van rumoerige
betoogingen zij'n. De oppositie heeft n.l.
besloten, de parlementszittingen niet meer
bij te wonen,. In de Kamer heeft Tisza
gisteren uiteen gezet en verklaard een
warm voorstander te rijn van den dua-
listischen staatsvorm..
De gebeurtenissen van den jongste-n
tijd op den Balkan, zijn een waarschuwing
om een einde te maken aan den binnen-
landschen politieken strijd.
Spr.. hoopte, dat de Hongaren, 'die na
tionalistische oogmerken hebben, niets
zullen doen wat de eenheid van den
Hongaarschen staat in gevaar kan bren
gen. De regeering zal de belangen der
verschillende nationaliteiten naar den
eisch behartigen,.
|Wij moeten tot de grens van onze
financieele draagkraCh: gaan, want de
financieele voorbereiding is een eerste
éisdh voor de verwezenlijking der mili
taire plannen.
De oppositie was in deze eerste zit
ting reeds niet tegenwoordige
GEMENGD.
In de Italiaansche Kamer is 't
vrouwenkiesrecht even ter sprake
geweest Nadat Giolitti, de minister-pre
sident, er tegen gesproken had, werd
een motie ten gunste van het vrouwen
kiesrecht verworpen.
Het Noors che Storthing heeft
een ontwerp tot uitbreiding van 'het
vrouw-en kiesrecht voor parlemen
taire verkiezingen eenstemmig goedge
keurd. Alle meerderjarige vrouwen zullen
voortaan mogen-kiezen.
Te Moh.lef en Poehowice (Rusland)
zijn onderscheidenlijk 175 en 54 huizen
verbrand. Vijf personen zijn omgeko
men, waaronder een man van 100 jaa^
Die M e x 1 c a a n s-ch e 0 p s> t a n d e>
lin g e n onder generaal Matèro hebben
de stad Zacatecas vermeesterd na een
hevig gevecht Het aantal1 gesneuvelden
wordt op duizend geschat
Regeeringstroepen zij'n onder weg om
de stad te hernemen,
Men seint uit Salonika aan de Times:
iHet staat nu vast dat cholera is
uitgebroken onder de "Bu'.gaarsche troe
pen, namelijk te Seres en te 'Oemishissar,
De burgerlijke bevolking te Seres is
eveneens aangetast.
De Grieken doen all het mogelijke om
uitbreiding der ziekte in 'het door hen
bezette gebied te voorkomen.
Een poginig tot brand stichting
in een Roomse he kerk te Great Har-
wood is nog bijtijds verijdeld. Men vonift
een 'hoop in petroleum gedrenkte watten,
smeulende in een biechtstoel. Het hout
was van binnen verkoold, maar uit ge
brek aan lucht was de vlam niet uitge
slagen..
Van Alhucemas (noordkust van Ma
rokko) wordt aan de „Diébats" bericht:
Een Spaansche kanonneerboot, die door
die na zijin. mjed'erlLaajg inzaig, dat zijn eenig
heil noig was te vinden in een snelle
vlucht, lhad Ihij wel wlillen, uitroepen:
Mij|n koninkrijk voor een paard!
Maar oo,k een vlucht was he.ni onmo
gelijk en had hem niet kunnen baten,. Hjj
was van alle kanten omringd door
woedende tegenstanders, die maar al.te
•goed begrepen, dat, zoo ziji hem heden
•niet verpletterden, hij hen morgen naar
het schavot zou zenden^
Talhen stond voor hem, ziedend van
toorn, met iden dolk in. de hand.
Collet d'Herbois had zijn voorzitters
plaats aan een zijner vrienden afgestaan.
o)in zelf een meer werkzaam aandeel in
den strij'd te kunnen nemen.
Nog poogde Robespierre zijn vijanden
hét hoofd te bieden, maar hijl zag zelf
het hiopeliaaze van die poging in.
Vruchteloos was zijn beroep op 'de
publieke tribune, toen, zijn stem boven
het rumoer uitklonk:
Patriotten, besidhermt mijl!
Vruchteloos riep hijl, met de wanhoop
van een drenkeling, die zidhi door de
golven voelt verzwelgen:
Voorzitter der moordenaarsik
vraag het woord!
Eerst toen de acte vani beschuldiging,
door zijin vijanden opgemaakt, tegen -hem
zou worden uitgebracht, keerde de kalmte
Rifbewoners werd aangevallen, is op de
kust gestrand.
De commandant van het schip en '1
matrozen zouden gedood zijn, 2 officieren
en 20 man gewond. Het schip moet als
.verloren worden beschouwd.
.'De „Débats" meldt ook nog, dat in
een gevecht op 10 K.M. afstand van
Tetuan 15 Spanjaarden gesneuveld en
40 gekwetst zijn,.
Koning Alfons is gisterochtend uit
La Granja te Madrid aangekomen. Graa?
Romanones is onmiddellijk naar het pa
leis gegaan, waar hij een lang onderhoud
had met den koning, na afloop waarvan
hiï mededeelde, dat de Konine. hem op
nieuw zijn vertrouwen geschonken had
Gistermiddag, vóór de Koning naar La
Granja terugkeerde, zou Romanones het
nieuwe Spa an sc'he kabinet voor
stellen, dat tfroiK. ens niet anders dan
de allernoodzakelijkste wijzigingen zal on
dergaan,. Het nieuwe kabinet zou gister
avond bijeenkomen om den politieken
toestand le bestudeeren.. "Zoo deze het
toelaat, zal Romanones vragen onverwijld
de parlementaire werkzaamheden'te her
vatten.
Weer een nederlaag van de
concentratie.
Gisteren heeft de eerste stemming
plaats gehad voor de Provinciale Staten
van Friesland. En het is voor de vrijzin
nigen .verre van mooi afgeloopen, er
kent ,de N. R. Ct. van hedenmorgen.
Aan de beurt van aftreding waren van
de rechterzijde één roomsch-katholiek, 5
anti-revolutionairen en 4 christelijk-his-
torischen, te zamen 10 5 en van de
linkerzijde 8 liberalen, 1 vrijz.-democraat
en 6 soc.-democraten, te zamen 15.
Zitten blijvende leden zijn (tot 1916)
van de rechterzijde één roomsch-katho
liek, 7 anti-revolutionairen en "5 chris-
telijk-historischcn, tc zamen 13; en
van de linkerzijde 9 liberalen en 3 so-
ciaal-democraten, te zamen 12.
De stand vóór de stemming was dus
23 leden van rechts tegen 27 leden v«n
links.
Er zijn gekozen 10 leden van rechts
en 3 liberalen, zoodat de Staten op dit
oogenblik bestaan uit 23 leden van de
rechter- en 15 van, de linkerzijde.
Herstemming mo.et plaats hebber voor
12 plaatsen tusschen, 8 candidaten van
rechts en 16 candidaten van links (5 li
beralen en 11 sociaal-democraten), Waar
van de rechterzijde er nog beslist eenige
wint
Gelijk men weet, hadden de liberalen,
die tot vóór deze verkiezing alle vijf
vacant komende zetels voor Franeker
bezet hielden, met de socialisten een ac-
coord gesloten, waarhij zij zich verbon
den aan de socialisten twee dier zetels
af te staan, onder voorwaarde, dat dezen
de drie liberale candidaten voor Frane
ker reeds bij de eerste stemming zouden
steunen. Zooals gebleken is, hebben de
volgelingen van beide partijen zich aan
de gemaakte afspraak trouw gehouden,
in de zaal terug.
Men had hem van de spireektribUne
weggedrongen,.
Zijin vijanden, waren hier oppermachtig,
maar bodh haci hij .nog vrienden, nog
aanhangers,. Henriiot en zijln nationale
garde waren aan hem verknocht, de
rechters van de revolutionaire rechtbank
waren zijln werktuigen,. Hij behoefde
slechts een teeken te geven, een beroep
te doen op de gewapende macht, en de
strijld zou beginnen, waarin alleen het
wapengeweld bies lissen zou.
D'e mioed ontbrak hem, dat tee'ken te
geven,. Hij sprak het woord niet uit,
dat Ihem misschien nog gered zou hebben,.
De 'dolik van T i en;, die dreigend o,p
zijh borst gericht bleef, maakte hem stom,.
Hij begreep, dat de beminde van, Thérèse
Cabarrus hem zou hebben neergestoken
eer dat woord over zijn lipipen komen kon.
De Nationale Conventie slprak [haar oor
deel uit.
Robesjpierne. was overwonnen. Saint-
Just, Coutjhon, Lébias' en de jongere Ro
bespierre, broeder van Maximiliaan, wer
den met |hjem in staat van beschuldiging
gesteld.
Men voerde (hem weg, maar toen eerst
bleek hoe groot de invloed van den On
omkoopbare ,nog wasDe patrouille, die
'hem wegbracht, werd ééne eerewacht,
met het gevolg, dat de vijf vaceerende
liberale Statenzetels voor Franeker thans
zullen bezet worden door drie liberalen
en twee socialisten.
Hoewel dus Rechts door dezen toe
leg der socialisten en liberalen voor
Franeker ditmaal geen overwinning kan
boeken, mogen wij toch den uitslag in
dit district zeer bevredigend voor de
Rechtsche partijen noemen, omdat onze
candidaten aldaar gisteren zulk een bui
tengewoon hoog stemmencijfer hebben
gehaald. Waren de socialisten en libe
ralen ditmaal gescheiden opgetrokken,
vermoedelijk zouden dan al onze candi-
ten voor Franeker reeds bij eerste stem
ming zijn gekozen.
Na deze algemeene beschouwing volge
hier kortelijks de uitslag van ieder dis
trict afzonderlijk.
Franeker. Gekozen: S. Brandsma,
lib. aftr., S. Hannema Szn., lib. aftr., H.
W. Krop, s. d., P. Peereboom, lib. aftr.,
K. van Zandbergen, s. d.
D o kk u m. Gekozen M. R. van Brug
gen (c.-h. aftr.), mr. J. Croles (a.-r
aftr.), M. H. Dijkstra (a.-r.), T. Nauta
(a.-r. aftr.J, D. G. Reitsma (C.nh. aftr)
Leeuwarden: Herstemming tus
schen T. M. de Boer, s.-d., F. Dekenga,
s. d. aftr., P. Hiemstra, s. d. aftr. M
Hillebrand, s. d., S. d. Zee, s. d„ D.
Lauterbach, a.r., H. de Haan, r.-k., J.
Oosterhoff, c.-h,., Th, M. van Weideren
baron Rengers, lib. aftr., Jhr. 'Mr. C, van
Eysinga, lib. aftr.
S n e e k Gekozen L. Diokkum (a.-r.
aftr.), P. Groeneveld (c.-h. aftr.), W.
Kroese "(c.-h. aftr.), H. Pollema (a.-r.
aftr. en H|. de Jong Wzn. (r.-k.),.
Schoterland. Herstemming tus
schen C. Gerritsma (v. d.) A. Veenland
(u.l.), A. Bezemer (lib.), K. de Jonge
(s.d.a.p., aftr.), L. de Jong (s. d. a. p.,
aftr.), M. van der Vegte (s.d.a.p., aftr.),
W. Nijenhuis (a.r.), H. de Jong Wzn.
(r.k.), H. Knosisen (c.h.) en G. Z. v.'
d. Zwaag (s.cLa.p., aïtr.j.
Statenverkiezingen Limburg.
IBij de gisteren gehouden stemmingen
voor de Prov. Staten in Limburg zijn
te Maastricht herkozen de aftredende R.
K. leden de heeren Hustinx, Regout er.
Seydütz; te Heerlen zijn, eveneens her
kozen de beide aftredende R. K. leden,
de heeren Widdershoven en Beckers -en
ook te Sittard zijn herkozen de heeren
d'Ansembourg en. Beckers*
Een huldebetooging van honderd
duizend arbeiders.
De arbeiders hebben nu bij hol
der d duizend hun dank gebracht aan
de regeering. Zij hebben daardoor be
schaamd de leugen van de socialisten,
dat de arbeiders tegen deZe regee
ring zijn. Alsof de socialisten d e ar
beidersklasse vormen
Wij laten dit duidelijk en krachtig
gesteld adres hier in zijn geheel volgen.
Zijne Excellentie den Heer
Minister van Binnenlandscbe Za
ken, 's Gravenhage.
Excellentie.
De Hoofdbesturen der navolgende
zoodra zij buiten ihet gebouw der Con
ventie waren; iin'geen gevangenis wilde
men hem opnemen en in plaats van als
beklaagde te worden in. hechtenis ge
steld, deed hij als overwinnaar zijn in
tocht in de Commune, waar hij vrij was
en zich te midden van zijn aanhangers
bevond.
jH en riot en de nationale garde schaar
den zich om hem [heen.
Tegenover deze uittarting wilde de
Nationale Conventie nu ook een leger
en een aanvoerder tot haar beschikking
hebben. Voor de eerste maal gaf zij
het bewij's van werkelijke kracht. Die actie,
die zij op touw gezet had, werd door
gevoerd. Zij benoemde Biar.ras tot gene
raal van het garnizoen te Parijs.
De beschuldigden, met Robespierre aan
het hoofd, werden beklaagd van opstand
tegen de Nationale Conventie en vogel
vrij verklaard.
Deze besluiten werden genomen terwijl
de kanonnen van de nationale garde, op
last van de Commune, dreigend gericht
waren op het gebouw, waar de volks
vertegenwoordiging bijleen was, met het
doel om alle beraadslaging der Nationale
Conventie te beletten.
Het gevolg hiervan was, dat ook Hen
riot vogelvrij' werd verklaard.
"(Wiordt vervolgd.)