MORGEN
DE TWEE VRIENDEN.
BUITENLAND.
4e Jaargang
No. 1115.
Bureau OUL»E SINGEL, 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAO, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POMS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
ƒ1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1 30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2VS cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
De 'Vi. v 1 i:N 1 iEPRiJS b draagt van 1—5 regels 0.75, eike regel meer 15 cent
ingezonden mededeeiingen van 15 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur e.n verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
is het de dag, waarop in de meeste pro
vinciën beslist zal worden over de sa
menstelling der Staten, in die proviinr
tién en indirect 00 k over de samen
stelling der Eerste Kamer,wier leden
worden gekozen door en uit die der Sta
ten.
Een gewichtige dag!
Sinds de ontbinding van de Eerste
Kamer onder het ministerie-Kuyper is
de voor dien tijd bestaande kleine lin'k-
sche meerderheid omgezet in een sterke
irechtsche (32 tegen 18). Dat is een
jniet gemakkelijk te overschatten voordeel
voor de rechtsche partijen Want al kan
de Eerste Kamer niet, .gelijk de Twee
de, de richting der wetgeving bepalen,1
al kan zijl niet aansturen opl wat zijl-
wenscht, zij" kan tegenhouden wat Zij1
niet wenscht. En zoo zou het om
een zeer sprekend voorbeeld te nemen
als de Eerste Kamer niet rechtsch maar
linksch was geweest, zijn geschied, dat de
sociale verzekeringswetten van minister
Talma n i et in het Staatsblad waren ge
komen. De linkerzijde in de «Eerste
Kamer zou er nl. tegen hebben gestemd.
Zooals w.ij zeiden, is er'een sterke
rechtsche meerderheid in de Eersie Ka
mer: van de 11 provinciën zijn n.l.
slechts de 4 noordelijke (Noord-Holland)
Friesland, Groningen en Drente) door
vrijzinnigen in de Eerste Kamer verte
genwoordigd, de overige door Christe
lijke mannen. De vrijzinnigen hebben het
er nu vooral op aangelegd om in Over
ijssel en Zuid-Holland overwinningen te
.behalen teneinde te verkrijgen, dat deze
provinciën in de toekomst niet-rechtsché
leden naar de Eerste Kamer zullen af
vaardigen. Die toeleg is, zooals de le
zers weten, wat Overijssel betreft mis
lukt. De dag van morgen' zal uitwijzen,
of zij in Zuid-Holland beter zullen sla
gen. Dat zou echter daarom zoo te be
jammeren zijn, omdat Zuid-Holland niet
minder'dan 10 leden naar de Eerste Ka
mer afvaardigt (op het oogenblik alle 10
rechtsch), dus niet minder dan 1/5 van
het geheele aantal.
Aan de kiezers van Zuid-Holland de
eervolle maar de zware verplichting te
zorgen, dat deze toestand bestendigd! blijft.
.Het kan.
Het moet.
Het moet, omdat er zooveel voor ge
streden en gevochten is, omdat er zoo
veel offers voor zijn gébracht. Het moet,,
omdat wij verplicht zijn in alle regee-
ringslichamen mannen te kiezen, die
hooghouden en eerbiedigen de Christe
lijke beginselen. Het moet, omdat het
welzijn van land en godsdienst het eischt.
Ieder Katholiek kiezer den naam
Katholiek ten volle waardig stemt dus
I morgen op de candidates der rechterzij-
I de om een p r i n c i,p i «e e 1 e reden, om-
I dat rit. deze mannen de Christelijke
I beginselen aanhangen. Deze reden
moet iederen Katholieken kiezer volF
1 doende zijki.
FEUILLETON.
209)
Hij was eerzuchtig. Welke middelen
hij moest bezigen om aan zijn /eerzucht
te v.oldjoen, dat Was hem zeer onyer-
sichillig en evenmin bekommerde hij er
zich om bij wien hij zich moest aan
sluiten, mits het zijn doel sléchts be
vorderen kon. f
Fouché bezat bovendien een groote
menschenkennis.
Dadelijk wist hij het karakter te door
gronden v,an de mensch in met wie hij in
.aanraking kwam en daarnaar Zijn k'arisen
ie berekenen A f
Op dit beslissend oogenblik evenwel
was er van kansberekening nog weinig
sprake ,want hij zoowel als zijn jnetge-
zellen hadden een andere zorg.: hun le
ven te verdedigen. I
Barras had zijn maatregelen genomen.
De onbekende uit het jacht/mi's van
Bagnolet steunde hem met al zijn macht.
Men kan peggen, dat bij de gebeur
tenissen die op den 9n Thermidor haar
ontknooping Vonden, Pobespierre alle
partijen tlegen zich had.
Zij hadden zich tegen hem verbonden^
Doch er is meer. Er is ook nog een
bijkomstige reden.
Wij weten, dat voor De id en de can
didaten zijn de heeren mkr. v. d. Lijp,)
P e r a en van W ij k. Die beide laatste
zijn aftredende leden de eerste is gestéld)
in de plaats van mr,. Brunt, die bedankt
heeft.
Van der Lip Pera van Wijk.
Deze mannen moeten er komen.
Van alle drie zijn wij Zeker, dat zif
overtuigd en beslist rechtsch 'zijn.
Alle drie zullen als Statenlid bij de ver
kiezing van een lid voor de Eerste Ka
mer zonder eenigen twijfel hun stem
uitbrengen op een rechtsch man. Maar
ook zijn alle drie werkelijk de aangewe
zen personen om .de belangen vaji de pro
vincie in het algemeen en van Leiden'
'in het bijzonder in de Provinciale Staten
te behartigen. Die (heer
VAN DER LIP
is wethouder van Leiden. Dus door en
door bekend met de Leidsche toes'tandièn,
volkomen op de hoogte van de Leidsche
belangen. Daarenbovende accuratesse
en scherpzinnigheid, waarmede hij| een
zaak bestudeert >en .verdedigt, dwingen
ieders bewondering af. Als wethouder
van der Lip in den Raad de ver'd'ecftging
van een of andere zaak op zich heeft
genomen, is het voor een raadslid geen
gemakkelijke taak zich 'tegen hem te
verzettenDe heer van der Lip is een
man, die zich met hart en ziel geeft aan
de eenmaal opgenomen taak. Aan wie
zou dus beter de behartiging der Leid
sche belangen zijn toevertrouwd dan aan
dezen man tegelijk zeer bekwaam en
uiterst „ijverig.
De heer
PERA
is voor slechts weinigen een onbeken
de. Het is alom van hem bekend, dat hij
als raadslid steedsi pal heeft gestaan,
voor de belangen van middenstand en .ar
beiders. Hij is een eerlijk man, die altijd
recht door zee gaat, Zonder bijbedoelin
gen. Hij is een rechtschapen man, die
hoog houdt zijn beginselen, die ze fier
en trots verdedigt, zonder nochtans ook
maar een enkeieni tegenstandier iin, Jijet
minst te krenken. De heer Pera is we
durven het zeggen Zonder tegenspraak te
duchten, zelfs niet van den felsten te
genstander een nobele persoonlijk
heid.
£>e heer 1
VAN WIJK
is een van die stille werkers, die hun
'taak verrichten in allen eenvoud, die niet
dingen naar eigen lof of roem, maar een
geweldige kracht kunnen ontwikkelen'.
Allen, die hem kennen, waardeeren hem
om zijn algemeene kennis, zijn jufsten
kijk op de zaken, zijn stipte rechtvaardig
heid en zijn daadwerkelijke naastenliefde.
Hij, de gewezen groot-fabrikant, was
gezien onder zijn werklieden hij kende
een ieder, en een ieder kende hem. Hij
k^nt en beseft dus zoo goed de noodën
der arbeiders. En als fabrikant heeft hij
V,ast aaneengesloten, maar gereed' om el
kaar weer te bestrijden, zoodra de ge
meenschappelijke vijand gevallenzqu
zijn»
Als jagers trokken zij gezamenlijk ter
jacht, maar wanneer de tijger was ge
veld, dan zouden zij elkaar de huid! be
twisten.
Voor het oogenblik waren Fouché,'
Barras en al de .anderen bezield door <Jie
eene gedachte:
De v,al van het Schrikbewind, j
Toen T,allien en zijn yriendén in de
Nationale Conventie kwamen, was de
zaal reeds stampvol.
Op de piublieke tribunes was geen
plaats onbezet. I
Jean de Jrémazan en Pierre Lasson,
die zich n,a de aanhouding, waaraan zij
ternauwernood ontkomen waren, in hét
huis van Barras verborgen gehouden^
hadden, vertoonden zich nu weer onbe
schroomd en stonden achter den stoel
van hun beschermer.
Zij h,adden elk' een zwaren stok in de
hand en pistolen m den zak.
Alle vertegenwoordigers waren aan
wezig.
Op ieders gelaat was ongerustheid,
opgewondenheid te lezen.
In de zaal was het snikheet.
De vertegenwoordigers keken elkan
der aan met blikken van wantrouwen
door zijn vele relaties ook zoo juist in
zicht gekregen in wat de middenstand
noodig heeft. Dat de heer van Wijk van
de Leidsche toestanden op de hoogte is,
staat b;uiten twijfel.
De persoonljjke boedanigheden .van
onze candidaten zijn dus zoo, dat een
'ieder, wie dan ook, aan hen zijn stem
kan geven. En toch zullen vrijzinnigen
en socialisten dat morgen niet doen-.
Waarom niet Omdat de beginselen, de
Christel ij kë beginselen dier
mannen hun tegenstaan.
En nu vragen wij: Kan een Katholieke
kiezer, die overtuigd Katholiek is, die
is een man van karakter dien smaad, aan
zijn beginsel aangedaan, gedoogen Too-
ne een ieder zijn beginselen ho£g te
schatten door morgen te stemmen op de
candidaten der rechterzijde.
Wij bevélen onzen lezers in het district
Haarlemmermeer
met den meesten aandrang aan te stem
men op het aftredend Statenlid, een der
voortref)feüJijikiste leden van de K R. partij,
den ihieer
VAN MEETELEN
en iin het district
Zoetermeer
qp de bpiide eminente aftredende Staten
leden, de hjeeren
VON FISENNE
en
SCHEER.
V 4—5—9.
Ddt is speciaaj voor de Leidenaarsj.
Moigen, Vrijdag, Statertvarkiez iiig, zoo-
ajls 11 weet. <N.ui isi 't waarlijk niet van
iedereen te vergen,, "dat hij-,te midden
zijner gedachten over gezin en handel
en gezondheid en zaken en wat dies
meer zijl ook nog altjjd precies de
namen zal' weten der rechtsche candida
ten;. En zoo zou het 'best kunnen wezen4
dat deze of gene kiezer„ ais 'hijl morgen
in Ihet stemhokje een keuze moet doen
uit een lijstje van negen namen), de kluts
kwijt raakt. „,,Wli:e moet ik ook weer
[hébben, peinst hij; twee weet ik er, maar
wie uvas toch ;de derde Achter zich in
de zaal ziet hij een kennis, die 't zeker
wel1 (weefy maar .uit het stemhokje tot
hem gaani, staat te gek en hem in het
hokje roepen mag' iniet. En zoo blijft
men dan zijn memorie pijnigen), maakt
misschien 7/oorzichtiglheidshauve maar 2
hokjes £wart of vult één verkeerd in.
Nu is er een gemakkelijk middel om
alle vergissingen te voorkomen. Men ont
houdt eenvoudig de getallen 4„ 5 en 9,
want urir. J. JC. v. d. Lip is1 nummer
Wl. (Pera nummer '5 en W|. F. van Wijk
nummer 9 op ihet alfabetische stembiljet
dat door den voorzitter van het stem
bureau wordt uitgereikt. Geen getob dus
met namen,, die dwarrelen door 't hoofd,
waarin nog zooveel anders.zit opgebor
gen, dodh louter gedacht: 45—9, en
en vijandschap en het publiek van deze
onvergetelijke zitting w.as mét dezelfde
gevoel ei.' bezield. 1
Hij die d_eze groote zaal welke 5 a
6000 menschen kon beyatten, binnentrad^
kreeg onmiddellijk den indruk, dat hier
twee vijandelijke legers tegenover elkan
der stonden..
Muscadins en Sanculotten, rijkgeklee-
de dames en tricoteusesi vormden d)e,
partijen die elkander Zouden verscheu
ren en die nu reeds v,an weerszijden be-
leédigingen èn bedreigingen uitten.
De zitting werd geopend.
Collot d'Herbois zat voor.
Hij had eenige dagen te \joren .zijn
persoonlijken vijand Robespierre bij den
kraag gegrepen en met groote moeite'
hadden Ui ens collega's hem aan zijn han
den ontrukt. 1
Naar dit ééne feit reeds 'kan .men 'zijn
onpartijdigheid als voorzitter afmeten,)
maar wie zou ook, in tijden ,als deze,
terwijl men leeft als gp een viucaan,i
zijn kalmte kunnen bewaren
Elke verzoening of overeenkomst tus-
schen de twee partijen voor of tegen, het
Schrikbewind was trouwens onmogelijk
geworden.
Nog kort geleden waren: Tallien en
Fouché naar het huis van den meubel
maker Buplay gegaan om te trachtën
met den onverzettelijk en tegenstander tot
wie nu nog bang is voor vergissing^
wel, jdiie Jcnipit uit oil ze courant het model
van jhet stembiljet en steekt dit als model
bijl jzidh of s'dhrijft b.v, deze cijfers ojv
den rand van zijn mianchet of op een
klein vestjeszakp'apieirtje en is d(an. altijd
zeker Van zij'n zaak.
Alzoo:
4
5
9.
Gaat vroeg stemmen.
Wij wekken de Katholieke Kiezers op
om den ijverigen leden der „Jonge Gar
de, die zich zooveel arbeid en moeite
getroosten, hun taak niet zwaarder te
maken, dan deze reeds is.
Dat zij zoo vroeg piogelijk ter stem
bus komen.
Aan de stembureaux wordt n.l. ge
controleerd, wie der onzen gestemd heb
ben of niet;.
Onze kiezers, die b.v. om 4 uur
de stembus is tot 5 uur geopend
hun kiesplicht nog niet hebben vervuld
moeten door die mannen der Jonge Gar
de worden opgezocht om 'hjen te bewe
gen ter stembus te gaan.
Hoe meer kiezers dus laat ter stem
bus komen, hoe zwaarder wordt het werk
der „Jonge Garde."
Daarom allen
Vroeg ter stembus.
Inlichtingen.
Ie. Gij hebt een oproepingskaart ont
vangen, daar gaat u mee naar het stem
bureau en u ontvangt daar een stem-
kaart. Dan gaat gij naar de lessenaar
waar gij met een potlood, dat daar hangt,!
de witte piuntjes in de zwarte hokjes
voor de namen van u w candidaten zwart
maakt. I
2o. Wie zijn oproepingskaart 'kwijt is
kan op de secretarie gratis een an
der bekomen.
3o. Wie zich heeft vergist door ver
keerde candjidaten zwart te maken1, of
een kras of een naam op zijn stern-
kaart schreef (waardoor deze ongeldig
wordt) die kan aan het stembureau
een andere kaart 'krijgen in ruil voor de
onbruikbaar gemaakte.
4o. De stembus is open van 85 uur.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Heden is het twintig jaar geleden dat
door zijn voorganger Paus Leo XIII z.g.
Paus Pius X kardinaal
gecreëerd werd.
In het consistorie van den 12den Juni
1893, werden vijf nieuwe kardinalen be
noemd, waarvan twee ItalianenGius-
seppe Sarto, patriarch van 'Venetië, de
tegenwoordige Paus, en de Barnabiiet
Giusseppe Maria Graniello, titulair aarts
bisschop van Caesarea en secretaris der
H. 'Congregatie van bisschoppen en re
gulieren twee FranschenVictor Lecot,
een v-eigellij|k te kamen. Hij had hen
ontvangen met de hooghartige minach
ting, waarmee hijl jgewioon was allen te
behandelen, dite ziah tegen hem hadden
durven verklaren.
Zooals 'hen, die hij veroordeeld had,
ingeschreven op zijn lijst van verdachten
en die bij hem. waren gekomen om zich
te verdedigen en te trachten hem gunstig
vioor zich te stemmen, haddenzij; een
man tegenover zich gevonden, die als
een doofstomme was, uit wien .geen
wioord te krijlgen was. Vruchteloos had
den zij getracht hem te overtuigen^ hem
aan hun zijde te brengen, hem te doen
bqgrijlpen, dat hij, door anderen in Let
verderf te storten, ten slotte zichzelf in
lilet verderf storten zou,.
iB!i] al (hun vertoogen bleef hij; hard
nekkig zwijlgen,. Geen argument kon in
druk /maken op dit sombere wezen, dat
roerloos in zij'n stoel teruggezonken zat
en nog vreeselijker was in zijn onbeweeg
lijkheid dan een woeste despoot met zijn
bédreilgingen en bloeddorstige bevelen.
Tallien en Foudhié hadden zijln kamer
terneeijgedlrukt verüaten, alsof zij daar den
beuï reeds voor zich hadden gezien, maar
nu waren zij ook vastbesloten tot een
strijd op leven en. dood met het raadsel
achtige, harteïooze schepsel, dat, volgens
•een destijds gangbare uitdrukking, steeds
door de sdhiimi desi doods werjd
aartsbisschop van Bordeaux, en Joseph
Christian Bourret, bisschop van Rodez
en één Hongaar: Lorenz Schlauch), bis
schop van Nagy-Vo,rad. Van deze vijf
gelijktijdig gecreëerde kardinalen leeft
e,r nu, na twintig jaar, nog slechts één
Pius X, de jongste der vijf, Gronielloi
en Bourret stierven reeds in het jaar
1896 (respectievelijk 8 Januari en 10
Juli). Schlauch stierf den llden Juli
1902 en Lecot den 19den December
1908, beiden 78 jaar oud.
In het jaar 1893 heeft Leo XIII niet
minder dan 20 kardinalen gecreëerd
den lóden Januari vijftien (waaronder
een „in petto", n.l. mgr. Perrand, bis
schop van Autun), en den 12den Juni
vijf. Van deze twintig kardinalen leven
er nog vijf.
Pi us X had tien jaar dus h;et purper
gecfragen, toen hij tot Paus gekozen
werd (4 Augustus 1903). Zijn voorgan
ger Leo XIII was reeds in het vijf-en-:
twintigste jaar van zijn kardinalaat, toen
hij den 20sten Februari 1878 op den
Stoel van Petrus verheven werdbjj" was
den 19den December 1853 kardinaal ge
creëerd.
De binnenlandsche woelingen in Tur
kije die met de vredeszekerheid -hjo-e lan
ger hoe ernstiger Nvorden zijn gister weer
'eens met een moord tot uitbarsting ge
komen. Gister is n'.l. te "Konstantinopel
de grootvizier
Machmoed Sjefket vermoord
Volgens een officieele fnededeeling
moest de auto van Machmoed Sjefket op
het Bei-Azid-plein stoppen tengevolge
Van een reparatie aan den weg% Onbe
kenden, die in een huurauto zaten, los
ten daar 10 .revolverschoten op den
groot-vizier, die een half uur later op
het ministerie van oorlog, waarheen men,
liëm vervoerd had, den laatsten adem
.uitblies.
Ook luitenant Ibrahim, adjudant van
'den grootvizier, is door een kogel ge
dood.
De ministerraad vergaderde aanstonds
om maatregelen voor het h,andh,aven van
rust en veiligheid te beramen.
Twee mannen, Topal Tewfik en Kodri
genaamd zijn gevangen gtenomen, 'ver
dacht van deelneming aan den moord.
Said "Halin, de minister van buiten-
landsche zaken is ad-interim tot groot
vizier benoemd. De andere ministers be
houden h,nn portefeuilles.
Ter beslechting der
Balkancrisis
heeft de Tsaar aan de koningen van Ser
vië en Bulgarije een schrijven gezonden,
waarin 1 ij je 1 waarschuwt voor een broe-
derkrijg. Voorts hebben, naar in de
Weensche bladen verluidt,- de mogend
heden bij de Balkanstaten een nota la
ten overhandigen, waarin te kennen
wordt gegeven dat de b'ondgenooten
door een oorlog tegen den wil van Euro
pa handelen. Tevens zal de nota voor
stellen bevatten tot beslechting der ge
schillen. 1
Te Sofia gelooft men in regeerings-
Dle tijd van onjdeiihlanidellenj was voorbij.
Foudhé, <die latere minister van poli tie
onder ihet ikeizennijk en hertog, vam Otranto,
had zij:n maatregelen genlomery Waar hij
zich nog niet sterk genoeg voelde om
tot een openlijken aanval over te gaan,
begon hij alvast ztch met de vijanden
van zijn vijand un verblinding 'te stellen,.
Zij'n veldtoidhtsipllian was zorgvuldig over
wogen en voorbereid. Die vijianjdelijk|heden
werden geopend door Vadier, die in -de
Nationale Cuiijventie het departement der
Ariège vertegenwoordigde en wiens naam
allang vergeten is„ Hij beschuldigde Ro
bespierre zich verzet te hebben tegen
de maatregelen, die ;het comité van open
baar weïzijln tegen de samenzweerders
had gemeend te moeten nemen,.
Dat was een opzienbarende beschuldi
ging De tegenpartijen op de banken der
vertegenwoordigers en o.p de publieke
tribune keken elkaar verbaasd aan en
wisten niet wat zij daarvan moesten
deniken.
Daar beklom Saint-Just de sprcek-
tribune met dreigend gelaat en hij' begon
de rede' oering uit te spreken, die hij
d:;i vorigen dag had gezworen, achier-
e Ie zullen laten. Diie redevoering
i et meer dan een uitwerking der
d b :e!den van- Robespierre, wiens, wil-
SÓos zerk tuig Saint-Juist was.
(Wlordt vervolgd.)