MORGEN DE TWEE VRIENDEN. BUITENLAND. 4e Jaargang No. 1115. Bureau OUL»E SINGEL, 54, LEIDEN. Interc. Telefoon 935. Postbus 6. DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAO, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POMS Ongevallen-verzekering en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week ƒ1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1 30 per kwartaal. Franco per post 1.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 2VS cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent. De 'Vi. v 1 i:N 1 iEPRiJS b draagt van 1—5 regels 0.75, eike regel meer 15 cent ingezonden mededeeiingen van 15 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte. Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur e.n verhuur, koop en verkoop (geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. is het de dag, waarop in de meeste pro vinciën beslist zal worden over de sa menstelling der Staten, in die proviinr tién en indirect 00 k over de samen stelling der Eerste Kamer,wier leden worden gekozen door en uit die der Sta ten. Een gewichtige dag! Sinds de ontbinding van de Eerste Kamer onder het ministerie-Kuyper is de voor dien tijd bestaande kleine lin'k- sche meerderheid omgezet in een sterke irechtsche (32 tegen 18). Dat is een jniet gemakkelijk te overschatten voordeel voor de rechtsche partijen Want al kan de Eerste Kamer niet, .gelijk de Twee de, de richting der wetgeving bepalen,1 al kan zijl niet aansturen opl wat zijl- wenscht, zij" kan tegenhouden wat Zij1 niet wenscht. En zoo zou het om een zeer sprekend voorbeeld te nemen als de Eerste Kamer niet rechtsch maar linksch was geweest, zijn geschied, dat de sociale verzekeringswetten van minister Talma n i et in het Staatsblad waren ge komen. De linkerzijde in de «Eerste Kamer zou er nl. tegen hebben gestemd. Zooals w.ij zeiden, is er'een sterke rechtsche meerderheid in de Eersie Ka mer: van de 11 provinciën zijn n.l. slechts de 4 noordelijke (Noord-Holland) Friesland, Groningen en Drente) door vrijzinnigen in de Eerste Kamer verte genwoordigd, de overige door Christe lijke mannen. De vrijzinnigen hebben het er nu vooral op aangelegd om in Over ijssel en Zuid-Holland overwinningen te .behalen teneinde te verkrijgen, dat deze provinciën in de toekomst niet-rechtsché leden naar de Eerste Kamer zullen af vaardigen. Die toeleg is, zooals de le zers weten, wat Overijssel betreft mis lukt. De dag van morgen' zal uitwijzen, of zij in Zuid-Holland beter zullen sla gen. Dat zou echter daarom zoo te be jammeren zijn, omdat Zuid-Holland niet minder'dan 10 leden naar de Eerste Ka mer afvaardigt (op het oogenblik alle 10 rechtsch), dus niet minder dan 1/5 van het geheele aantal. Aan de kiezers van Zuid-Holland de eervolle maar de zware verplichting te zorgen, dat deze toestand bestendigd! blijft. .Het kan. Het moet. Het moet, omdat er zooveel voor ge streden en gevochten is, omdat er zoo veel offers voor zijn gébracht. Het moet,, omdat wij verplicht zijn in alle regee- ringslichamen mannen te kiezen, die hooghouden en eerbiedigen de Christe lijke beginselen. Het moet, omdat het welzijn van land en godsdienst het eischt. Ieder Katholiek kiezer den naam Katholiek ten volle waardig stemt dus I morgen op de candidates der rechterzij- I de om een p r i n c i,p i «e e 1 e reden, om- I dat rit. deze mannen de Christelijke I beginselen aanhangen. Deze reden moet iederen Katholieken kiezer volF 1 doende zijki. FEUILLETON. 209) Hij was eerzuchtig. Welke middelen hij moest bezigen om aan zijn /eerzucht te v.oldjoen, dat Was hem zeer onyer- sichillig en evenmin bekommerde hij er zich om bij wien hij zich moest aan sluiten, mits het zijn doel sléchts be vorderen kon. f Fouché bezat bovendien een groote menschenkennis. Dadelijk wist hij het karakter te door gronden v,an de mensch in met wie hij in .aanraking kwam en daarnaar Zijn k'arisen ie berekenen A f Op dit beslissend oogenblik evenwel was er van kansberekening nog weinig sprake ,want hij zoowel als zijn jnetge- zellen hadden een andere zorg.: hun le ven te verdedigen. I Barras had zijn maatregelen genomen. De onbekende uit het jacht/mi's van Bagnolet steunde hem met al zijn macht. Men kan peggen, dat bij de gebeur tenissen die op den 9n Thermidor haar ontknooping Vonden, Pobespierre alle partijen tlegen zich had. Zij hadden zich tegen hem verbonden^ Doch er is meer. Er is ook nog een bijkomstige reden. Wij weten, dat voor De id en de can didaten zijn de heeren mkr. v. d. Lijp,) P e r a en van W ij k. Die beide laatste zijn aftredende leden de eerste is gestéld) in de plaats van mr,. Brunt, die bedankt heeft. Van der Lip Pera van Wijk. Deze mannen moeten er komen. Van alle drie zijn wij Zeker, dat zif overtuigd en beslist rechtsch 'zijn. Alle drie zullen als Statenlid bij de ver kiezing van een lid voor de Eerste Ka mer zonder eenigen twijfel hun stem uitbrengen op een rechtsch man. Maar ook zijn alle drie werkelijk de aangewe zen personen om .de belangen vaji de pro vincie in het algemeen en van Leiden' 'in het bijzonder in de Provinciale Staten te behartigen. Die (heer VAN DER LIP is wethouder van Leiden. Dus door en door bekend met de Leidsche toes'tandièn, volkomen op de hoogte van de Leidsche belangen. Daarenbovende accuratesse en scherpzinnigheid, waarmede hij| een zaak bestudeert >en .verdedigt, dwingen ieders bewondering af. Als wethouder van der Lip in den Raad de ver'd'ecftging van een of andere zaak op zich heeft genomen, is het voor een raadslid geen gemakkelijke taak zich 'tegen hem te verzettenDe heer van der Lip is een man, die zich met hart en ziel geeft aan de eenmaal opgenomen taak. Aan wie zou dus beter de behartiging der Leid sche belangen zijn toevertrouwd dan aan dezen man tegelijk zeer bekwaam en uiterst „ijverig. De heer PERA is voor slechts weinigen een onbeken de. Het is alom van hem bekend, dat hij als raadslid steedsi pal heeft gestaan, voor de belangen van middenstand en .ar beiders. Hij is een eerlijk man, die altijd recht door zee gaat, Zonder bijbedoelin gen. Hij is een rechtschapen man, die hoog houdt zijn beginselen, die ze fier en trots verdedigt, zonder nochtans ook maar een enkeieni tegenstandier iin, Jijet minst te krenken. De heer Pera is we durven het zeggen Zonder tegenspraak te duchten, zelfs niet van den felsten te genstander een nobele persoonlijk heid. £>e heer 1 VAN WIJK is een van die stille werkers, die hun 'taak verrichten in allen eenvoud, die niet dingen naar eigen lof of roem, maar een geweldige kracht kunnen ontwikkelen'. Allen, die hem kennen, waardeeren hem om zijn algemeene kennis, zijn jufsten kijk op de zaken, zijn stipte rechtvaardig heid en zijn daadwerkelijke naastenliefde. Hij, de gewezen groot-fabrikant, was gezien onder zijn werklieden hij kende een ieder, en een ieder kende hem. Hij k^nt en beseft dus zoo goed de noodën der arbeiders. En als fabrikant heeft hij V,ast aaneengesloten, maar gereed' om el kaar weer te bestrijden, zoodra de ge meenschappelijke vijand gevallenzqu zijn» Als jagers trokken zij gezamenlijk ter jacht, maar wanneer de tijger was ge veld, dan zouden zij elkaar de huid! be twisten. Voor het oogenblik waren Fouché,' Barras en al de .anderen bezield door <Jie eene gedachte: De v,al van het Schrikbewind, j Toen T,allien en zijn yriendén in de Nationale Conventie kwamen, was de zaal reeds stampvol. Op de piublieke tribunes was geen plaats onbezet. I Jean de Jrémazan en Pierre Lasson, die zich n,a de aanhouding, waaraan zij ternauwernood ontkomen waren, in hét huis van Barras verborgen gehouden^ hadden, vertoonden zich nu weer onbe schroomd en stonden achter den stoel van hun beschermer. Zij h,adden elk' een zwaren stok in de hand en pistolen m den zak. Alle vertegenwoordigers waren aan wezig. Op ieders gelaat was ongerustheid, opgewondenheid te lezen. In de zaal was het snikheet. De vertegenwoordigers keken elkan der aan met blikken van wantrouwen door zijn vele relaties ook zoo juist in zicht gekregen in wat de middenstand noodig heeft. Dat de heer van Wijk van de Leidsche toestanden op de hoogte is, staat b;uiten twijfel. De persoonljjke boedanigheden .van onze candidaten zijn dus zoo, dat een 'ieder, wie dan ook, aan hen zijn stem kan geven. En toch zullen vrijzinnigen en socialisten dat morgen niet doen-. Waarom niet Omdat de beginselen, de Christel ij kë beginselen dier mannen hun tegenstaan. En nu vragen wij: Kan een Katholieke kiezer, die overtuigd Katholiek is, die is een man van karakter dien smaad, aan zijn beginsel aangedaan, gedoogen Too- ne een ieder zijn beginselen ho£g te schatten door morgen te stemmen op de candidaten der rechterzijde. Wij bevélen onzen lezers in het district Haarlemmermeer met den meesten aandrang aan te stem men op het aftredend Statenlid, een der voortref)feüJijikiste leden van de K R. partij, den ihieer VAN MEETELEN en iin het district Zoetermeer qp de bpiide eminente aftredende Staten leden, de hjeeren VON FISENNE en SCHEER. V 4—5—9. Ddt is speciaaj voor de Leidenaarsj. Moigen, Vrijdag, Statertvarkiez iiig, zoo- ajls 11 weet. <N.ui isi 't waarlijk niet van iedereen te vergen,, "dat hij-,te midden zijner gedachten over gezin en handel en gezondheid en zaken en wat dies meer zijl ook nog altjjd precies de namen zal' weten der rechtsche candida ten;. En zoo zou het 'best kunnen wezen4 dat deze of gene kiezer„ ais 'hijl morgen in Ihet stemhokje een keuze moet doen uit een lijstje van negen namen), de kluts kwijt raakt. „,,Wli:e moet ik ook weer [hébben, peinst hij; twee weet ik er, maar wie uvas toch ;de derde Achter zich in de zaal ziet hij een kennis, die 't zeker wel1 (weefy maar .uit het stemhokje tot hem gaani, staat te gek en hem in het hokje roepen mag' iniet. En zoo blijft men dan zijn memorie pijnigen), maakt misschien 7/oorzichtiglheidshauve maar 2 hokjes £wart of vult één verkeerd in. Nu is er een gemakkelijk middel om alle vergissingen te voorkomen. Men ont houdt eenvoudig de getallen 4„ 5 en 9, want urir. J. JC. v. d. Lip is1 nummer Wl. (Pera nummer '5 en W|. F. van Wijk nummer 9 op ihet alfabetische stembiljet dat door den voorzitter van het stem bureau wordt uitgereikt. Geen getob dus met namen,, die dwarrelen door 't hoofd, waarin nog zooveel anders.zit opgebor gen, dodh louter gedacht: 45—9, en en vijandschap en het publiek van deze onvergetelijke zitting w.as mét dezelfde gevoel ei.' bezield. 1 Hij die d_eze groote zaal welke 5 a 6000 menschen kon beyatten, binnentrad^ kreeg onmiddellijk den indruk, dat hier twee vijandelijke legers tegenover elkan der stonden.. Muscadins en Sanculotten, rijkgeklee- de dames en tricoteusesi vormden d)e, partijen die elkander Zouden verscheu ren en die nu reeds v,an weerszijden be- leédigingen èn bedreigingen uitten. De zitting werd geopend. Collot d'Herbois zat voor. Hij had eenige dagen te \joren .zijn persoonlijken vijand Robespierre bij den kraag gegrepen en met groote moeite' hadden Ui ens collega's hem aan zijn han den ontrukt. 1 Naar dit ééne feit reeds 'kan .men 'zijn onpartijdigheid als voorzitter afmeten,) maar wie zou ook, in tijden ,als deze, terwijl men leeft als gp een viucaan,i zijn kalmte kunnen bewaren Elke verzoening of overeenkomst tus- schen de twee partijen voor of tegen, het Schrikbewind was trouwens onmogelijk geworden. Nog kort geleden waren: Tallien en Fouché naar het huis van den meubel maker Buplay gegaan om te trachtën met den onverzettelijk en tegenstander tot wie nu nog bang is voor vergissing^ wel, jdiie Jcnipit uit oil ze courant het model van jhet stembiljet en steekt dit als model bijl jzidh of s'dhrijft b.v, deze cijfers ojv den rand van zijn mianchet of op een klein vestjeszakp'apieirtje en is d(an. altijd zeker Van zij'n zaak. Alzoo: 4 5 9. Gaat vroeg stemmen. Wij wekken de Katholieke Kiezers op om den ijverigen leden der „Jonge Gar de, die zich zooveel arbeid en moeite getroosten, hun taak niet zwaarder te maken, dan deze reeds is. Dat zij zoo vroeg piogelijk ter stem bus komen. Aan de stembureaux wordt n.l. ge controleerd, wie der onzen gestemd heb ben of niet;. Onze kiezers, die b.v. om 4 uur de stembus is tot 5 uur geopend hun kiesplicht nog niet hebben vervuld moeten door die mannen der Jonge Gar de worden opgezocht om 'hjen te bewe gen ter stembus te gaan. Hoe meer kiezers dus laat ter stem bus komen, hoe zwaarder wordt het werk der „Jonge Garde." Daarom allen Vroeg ter stembus. Inlichtingen. Ie. Gij hebt een oproepingskaart ont vangen, daar gaat u mee naar het stem bureau en u ontvangt daar een stem- kaart. Dan gaat gij naar de lessenaar waar gij met een potlood, dat daar hangt,! de witte piuntjes in de zwarte hokjes voor de namen van u w candidaten zwart maakt. I 2o. Wie zijn oproepingskaart 'kwijt is kan op de secretarie gratis een an der bekomen. 3o. Wie zich heeft vergist door ver keerde candjidaten zwart te maken1, of een kras of een naam op zijn stern- kaart schreef (waardoor deze ongeldig wordt) die kan aan het stembureau een andere kaart 'krijgen in ruil voor de onbruikbaar gemaakte. 4o. De stembus is open van 85 uur. ALGEMEEN OVERZICHT. Heden is het twintig jaar geleden dat door zijn voorganger Paus Leo XIII z.g. Paus Pius X kardinaal gecreëerd werd. In het consistorie van den 12den Juni 1893, werden vijf nieuwe kardinalen be noemd, waarvan twee ItalianenGius- seppe Sarto, patriarch van 'Venetië, de tegenwoordige Paus, en de Barnabiiet Giusseppe Maria Graniello, titulair aarts bisschop van Caesarea en secretaris der H. 'Congregatie van bisschoppen en re gulieren twee FranschenVictor Lecot, een v-eigellij|k te kamen. Hij had hen ontvangen met de hooghartige minach ting, waarmee hijl jgewioon was allen te behandelen, dite ziah tegen hem hadden durven verklaren. Zooals 'hen, die hij veroordeeld had, ingeschreven op zijn lijst van verdachten en die bij hem. waren gekomen om zich te verdedigen en te trachten hem gunstig vioor zich te stemmen, haddenzij; een man tegenover zich gevonden, die als een doofstomme was, uit wien .geen wioord te krijlgen was. Vruchteloos had den zij getracht hem te overtuigen^ hem aan hun zijde te brengen, hem te doen bqgrijlpen, dat hij, door anderen in Let verderf te storten, ten slotte zichzelf in lilet verderf storten zou,. iB!i] al (hun vertoogen bleef hij; hard nekkig zwijlgen,. Geen argument kon in druk /maken op dit sombere wezen, dat roerloos in zij'n stoel teruggezonken zat en nog vreeselijker was in zijn onbeweeg lijkheid dan een woeste despoot met zijn bédreilgingen en bloeddorstige bevelen. Tallien en Foudhié hadden zijln kamer terneeijgedlrukt verüaten, alsof zij daar den beuï reeds voor zich hadden gezien, maar nu waren zij ook vastbesloten tot een strijd op leven en. dood met het raadsel achtige, harteïooze schepsel, dat, volgens •een destijds gangbare uitdrukking, steeds door de sdhiimi desi doods werjd aartsbisschop van Bordeaux, en Joseph Christian Bourret, bisschop van Rodez en één Hongaar: Lorenz Schlauch), bis schop van Nagy-Vo,rad. Van deze vijf gelijktijdig gecreëerde kardinalen leeft e,r nu, na twintig jaar, nog slechts één Pius X, de jongste der vijf, Gronielloi en Bourret stierven reeds in het jaar 1896 (respectievelijk 8 Januari en 10 Juli). Schlauch stierf den llden Juli 1902 en Lecot den 19den December 1908, beiden 78 jaar oud. In het jaar 1893 heeft Leo XIII niet minder dan 20 kardinalen gecreëerd den lóden Januari vijftien (waaronder een „in petto", n.l. mgr. Perrand, bis schop van Autun), en den 12den Juni vijf. Van deze twintig kardinalen leven er nog vijf. Pi us X had tien jaar dus h;et purper gecfragen, toen hij tot Paus gekozen werd (4 Augustus 1903). Zijn voorgan ger Leo XIII was reeds in het vijf-en-: twintigste jaar van zijn kardinalaat, toen hij den 20sten Februari 1878 op den Stoel van Petrus verheven werdbjj" was den 19den December 1853 kardinaal ge creëerd. De binnenlandsche woelingen in Tur kije die met de vredeszekerheid -hjo-e lan ger hoe ernstiger Nvorden zijn gister weer 'eens met een moord tot uitbarsting ge komen. Gister is n'.l. te "Konstantinopel de grootvizier Machmoed Sjefket vermoord Volgens een officieele fnededeeling moest de auto van Machmoed Sjefket op het Bei-Azid-plein stoppen tengevolge Van een reparatie aan den weg% Onbe kenden, die in een huurauto zaten, los ten daar 10 .revolverschoten op den groot-vizier, die een half uur later op het ministerie van oorlog, waarheen men, liëm vervoerd had, den laatsten adem .uitblies. Ook luitenant Ibrahim, adjudant van 'den grootvizier, is door een kogel ge dood. De ministerraad vergaderde aanstonds om maatregelen voor het h,andh,aven van rust en veiligheid te beramen. Twee mannen, Topal Tewfik en Kodri genaamd zijn gevangen gtenomen, 'ver dacht van deelneming aan den moord. Said "Halin, de minister van buiten- landsche zaken is ad-interim tot groot vizier benoemd. De andere ministers be houden h,nn portefeuilles. Ter beslechting der Balkancrisis heeft de Tsaar aan de koningen van Ser vië en Bulgarije een schrijven gezonden, waarin 1 ij je 1 waarschuwt voor een broe- derkrijg. Voorts hebben, naar in de Weensche bladen verluidt,- de mogend heden bij de Balkanstaten een nota la ten overhandigen, waarin te kennen wordt gegeven dat de b'ondgenooten door een oorlog tegen den wil van Euro pa handelen. Tevens zal de nota voor stellen bevatten tot beslechting der ge schillen. 1 Te Sofia gelooft men in regeerings- Dle tijd van onjdeiihlanidellenj was voorbij. Foudhé, <die latere minister van poli tie onder ihet ikeizennijk en hertog, vam Otranto, had zij:n maatregelen genlomery Waar hij zich nog niet sterk genoeg voelde om tot een openlijken aanval over te gaan, begon hij alvast ztch met de vijanden van zijn vijand un verblinding 'te stellen,. Zij'n veldtoidhtsipllian was zorgvuldig over wogen en voorbereid. Die vijianjdelijk|heden werden geopend door Vadier, die in -de Nationale Cuiijventie het departement der Ariège vertegenwoordigde en wiens naam allang vergeten is„ Hij beschuldigde Ro bespierre zich verzet te hebben tegen de maatregelen, die ;het comité van open baar weïzijln tegen de samenzweerders had gemeend te moeten nemen,. Dat was een opzienbarende beschuldi ging De tegenpartijen op de banken der vertegenwoordigers en o.p de publieke tribune keken elkaar verbaasd aan en wisten niet wat zij daarvan moesten deniken. Daar beklom Saint-Just de sprcek- tribune met dreigend gelaat en hij' begon de rede' oering uit te spreken, die hij d:;i vorigen dag had gezworen, achier- e Ie zullen laten. Diie redevoering i et meer dan een uitwerking der d b :e!den van- Robespierre, wiens, wil- SÓos zerk tuig Saint-Juist was. (Wlordt vervolgd.)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1913 | | pagina 1