BUITENLAND. BINNENLAND. 4e Jaargang No. 1114. Bureau OUDE SINGBU 54, LEIDEN. Interc. Telefoon 935. Postbus 6. DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAO, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN DE ABONNEMENTSPRI|S bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1 30 per kwartaal. Franco per post ƒ1.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 21 '9 cent, mei Geïllusireerd Zondagsblad 5 cent. De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels f 0.75, elke regel meer 15 cent ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte. Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop (geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, Iedere regel meer 5 cent; aangeboden betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Dit nummer bestaat uit TWEE bladen. DINSDAG JUNI. Stembusopening Stembussluiting 8 uur's morgens. 5 uur's avonds. Houdt dezen dag der Kamer verkiezingen vrij. „Minister Colijn, een krach tig staatsman, mij zeer sym pathiek, die alle eer verdient*'. „Van dag tot dag" in het liberale HANDELS BLAD van 10 J.mi. BM Waarom rechts stemmen Oipdat de wetgeving opi Tet gebied der z e d e 1 ij! k h e i d worde doorgevoerd en voortgezet. Aan wijlen minister E. H. Regout beeft het Nederlandsche volk te danken de ze delijk'hei dswette n, die liet tot ze gen en eer strekken. Wetten, waarbij openbare zonden, die de mensdhiheid tot verderf en schande zijn, ook door de wereldlijke overheid als zoodanig wor den gebrandmerkt en worden gestraft. Niet slechts zij1, die erkennen, dat de \yet van God ook in het openbare leven moet gehuldigd worden, doch ook velen, die een onbevangen en gezonden kijk hebben op de samenleving, hebben dezè wetten van harte toegejuicht! Maar toch bestaat er groot gevaar, dat bij een overwinning van de linkerzijde voor de naleving dezer wetten niet kracht dadig zal gezorgd worden. Verklaarde een hoogstaand man als dr. Bos niet op een vergadering van de vrijzinnige par ijen te Leiden, dit de linkerzijde op een. geheel andere manier de zedelijkheid wil oevorderen dan de rechterzijde? Die lin- <erzijde wilde, zoo, zeide spr., zorgen, dat de oude of zieke arbeiders de hand niet behoeven uit te steken om te bedelen dat is de echte zedelijkheidswetgeving, 'ammer 't kan, naar het schijnt, den eesten vrijzinnige reclalmespreker over komen dat de heer Bos -vergat er bij e zeggen, dat zulk een zedelijkheids wetgeving, dank z ij' de r e c h t e r z ij- 1 e, reeds tot stand is gekomen. lEn verder: stemde niet bijna de ge- eele linkerzijde legen de zedelijkheids- wetten van wijlen minister Regout. Maar <ook moet er nog m eer worden gedaan o'm de openbare zedelijkheid te beschermen. Dat eischt ons Cih ris tel ijk bewustzijn, dat eischt ons rechtsgevoel. Er gaat schreef de Standaard gister avond zeer terecht een geroep op om wetten tegen de onzedelijkheid- van alle gading, ,Z,oo ligt er b.v. ter afdoening nog een wetsontwerp van den helaas aan het Nederlandsdhe volk te vroeg door den dood ontrukten 'minister Regout betref- 'ende de echtscheiding. Een wetsontwerp, dat lien doel heeft om den gehuwden het scheiden zonder e enige verdere ver plichting ten opzichte van eltkander min der gemakkelijk te maken. Dat onjwerp deugt niet schreef zelfs, het „neutrale" Leidsch Dadblad kort daarna men moet het den menschen niet zoo moeielijk maken, als zij van den huwelijksband willen bevrijd worden. Zoo staat het met dè zedelijkheidsop- 'attingen aan "de linkerzijde, 't Is ?oo waar, wat dr. Hoffman laatst in een openbare vergadering 'te Leiden verklaar- 'Zoo de linkerzijde iets doen kan tot bescherming der openbare zeden, an zij dit zeker niet krachtens hare b eg in s el e n. En daarom: Op Dinsdag 17 Juni stemmen allen in het district Leiden op mr. Briët; in het district Bodegraven op mr. v. Idsinga: in het district Breukelen op den heer De Monté Verloren; in het district Gouda op mr. D e Wilde; in het district Haarlemmermeer op den heer v. Wichen; in het district Katwijk op mr. baron v. Wassenaer v. Catwijck; in het district Loosduinen op ds. Brummelkamp. En op Vrijdag 13 Juni stemmen allen in het district Leiden op de heeren J. C. v. d. Lip, W. Pera en W. F. v. Wijk. in het district Haarlemmermeer op den heer J. M. v. Meetelen; in het district Zoetermeer op de heeren mr. L. E. M. v. F i s s e n n e en J. Scheer. V Op één stem kan het aan komen. Vrijdag overmorgen reeds moet de eerste overwinning worden bevoch ten. Nog ruim éénen dag rest ons, dien wij ons ten nutte kunnen maken. Dat ieder Katholiek zoowel man als vrouw dat dan ook doe. Denk' 'ns na, zie 'ns rond, of ge nog\!niet iemand kunt vinden, die nog niet het vaste plan heeft Vrijdag naar de stembus Je gaan of nog niet vast besloten is izijn stem te geven aan de leden dier 'rechterzijde. En de meesten onzer hebben dezulken wel onder hunne kennissen. Ga dan naar dien persoon toe, of houdt hem aan, waar gij hem ook ontmoet, tradh.t hem te overtuigen, en laat hem niet los voor gij hem hebt gemaakt tot een Staatsbur ger, die zijn plicht begrijpt, tot een, Ka tholiek, die zich ook in het openbare leven als zoodanig weet te gedragen. En zeg nu niet: ik weet hoogstens 2 of 3, of misschien slech.ts één zoo'n per soon, die ik zou kunnen j,bewerken". Die 2 of die 3 of die' ééne kan het deen. Zoo er in 1910 bij de stemming voor de Prov,. Staten drie kiezers waren weg gebleven, was Mr. Briët niet biji eerste stemming gekozen. Op M r. B r i t w a- ren 1 482 stemm en uitgebracht, te rwijl de volstrekte meerder heid 148 0 bedroeg. Dat deze cijfers iedereen make tot een propagandist in eigen kring. Van den eenen kant is het mogelijk, dat men zich later een verwijt moet maken, omdat de rechtsch.e candidaten een paar stem men te weinig hadden, die men zonder te groote moeite had kunnen aanbrengen, maar van den anderen kant is het ook mogelijk, dat men later de voldoening heeft, dat de candidaat er, dank zij o n s werk, is gekomen. Zorge ieder dat die voldoening de zijne kan zijn. Nogmaals: ieder wekfce de lauwe kie zers op en houde ze in h.et oog zbolang, totdat zij hun stembiljet in de stembus hebben geworpen. Op één stem kan h,et aan komen Neen maarl 'Het iH'bld,, oreert gisteravond: „Men klaagt wel eens over gebrek aan discipline, over te weüntig samen hang bij de vrijzinnigen. (Wij kunnen niet genoeg verklaren, dat die onafhankelijlkiheid, berustend op eerlijkheid van overtuiging en trouw aan beginselen, ons zeer veel 4Lever is dan de doode en onware eenheid, die ons de rechterzijde dit voorjaar heeft getoond)." Nu willen we toch) vragen: waar heeft men ooit een meer „doode ren onware eenheid" gezien dan den laatsten tijd bij de vrijzinnigheid? Herhaaldelijk was bij stemmingen in 'de Kamer van „weinig samenhang" niets te bespeuren en güv gen ae linker heeren vaak deden de socialisten daarbij ook mee en zij waren welkom en bloc te keer tegen 'de regeering. Dat de rechterzijde onverdroten een eensgezinde verdediging voerde, durft men links smalend afkeuren, maar voor de onhebbelijkheid van den eigen tegen stand, waarbij van te voren al vast stond dat niets van het kabinet deugen mocht, daarvoor is rjien blind. Van die zoogenaamde „onafhankelijk heid" der vrijzinnigen hopen we ion de komende Kamercampagne wat meer te aanschouwen 'waarvoor we echter vreezen als ze in de minderheid blijven. Worden ze onverhoopt meerderheid, ja, dan komt 't met die „onafhankelijkheid" wel weer terecht en zal 'de rechterzijde moeten helpen om n0ur iets .in 's lands belang tot standl te kunnen brengen). Vaste districten. De kiezers in de z.g. vaste districten zooals b.v. Katwijk en Haarlem mermeer zijrn voor de Kamer en Zoetermeer voor de Staten kunnen misschien in dezen rumoerigen tijd een gevoel van behagelijkh,eid niet onder drukken. Dat is begrijpelijk. Maar later, zij zich toch niet overgeven aan over moed en daardoor aan vadzige rust! Eerstens niet omdat verrassingen nooit zijn uitgesloten. Tweedens niet omdat het ook h,un plicht blijft om te zorgen, dat de candi daat hunner overtuiging een zoo groot mogelijk aantal stemmen behaalt. De uit gebrachte stemmen zijn een openlijke manifestatie van de beginselen, die door de kiezers gehuldigd worden, en daar om dient men te zorgen, dat deze zoo talrijk mogelijk zijn. Dusook in onze vaste districten de uiterste krachtsinspanning betoond, ALGEMEEN OVERZICHT. Zooals we gister reeds meldden heeft het Duitsche Centrum eergister bij1 monde van zijn' leider Dr. Spahn nogmaals duidelijk de puntjes op Idq i gezet wat aangaat de kwestie der legervoorstellen en de daaraan noodza kelijk te verbinden deudngsvoorstellen. Ook uit andere uitlatingen blijkt dat het centrum van plan is streng voet bij stuk te houden, hetgeen mogelijk tot ernstige botsingen leiden kan. Die „Köln. Volks- ztg." schrijft o.m. „Het Centrum heeft vandaag met zijne verklaringen de uiterste grenzen der toe gevendheid bereikt. Het heeft zich!' niet formeel uitgesproken tegen de behande ling der tweede lezing van de legervoor stellen, om de zaak niet te doen vertra gen. Maar de rede van afgevaardigdje Spahn liet duidelijk genoeg uitkomen, dat het Centrum, van zijn grondbeginsel „geen uitgaven zonder dekkiiig" niet wil afwijken. Het 'Centrum is besloten zijn toestem ming voor de legervoorstellen alleen dan <te geven, wanneer de dekking der groote uitgaven geen gevaar meer loopt. Zoo- land de burgerlijke partijen niet tot over eenstemming zijn gekomen over de dek king der uitgaven 'kan men ook niet van een voltooiing van het groote, nationale werk spreken. Het eene gedeelte van dat werk is even gewichtig als het an dere. Men zou moeten aannemen, dat het Centrum, in zijn tot nu gevolgde stre ven ook door de rechtsdh.e partijen ge steund, met zijn verklaring en zijn hou ding de instemming van elk weldenkend' 'politicus en ook van de regeering vinden moest. De linksdhe partijen spotten met de verklaring der reöhfsdh.en en van het Centrum blijkbaar gaan zij rechtstreeks daartegen in. De regeering zwijgt echter nog steeds en stijft daardoor de linksdhe partijen in haar gevolg [de taktlek'. Daarom draagt ook de regeering voor alle mogelijke ge volgen de verantwoordelijkheid. Eerst wanneer de regeering openlijk yerklaart, dat zij de legervoorstellen niet ponder dekking, dat is niet zonder het beschikbaar stellen der middelen aan neemt, en dat een overeenstemming tus- schen de burgerlijke partijen over h.et toestaan de benoodigde mid'delen een noodzakelijke voorwaarde is voor het aannemen der militaire wetten, eerst dan zal aan de taktiek der iinkerpartijen met haar partij-politieke bedoelingen, een einde zijn gemaakt. Een dusdanige verklaring van de re geering zou het beste en zekerste mid del zijn om de oneenigheid onder cfe burgerlijke partijen over de verschaffing der middelen te «beslechten. Nu speelt de vrijzinnigheid voor de groote moecli- ge, die het wagen durft de kwestie van de successierechten te ontvouwen. Terwijl de nationaal-liberalen de vrij zinnigen daarbij nog steunen, stoken de socialen het vuurtje nog wat harder aan. Trad de regeering wat beslister op, dan was aan dit spelletje spoedig een einde gemaakt. Diat het daarvoor hoog tijd wordt, weet ieder die met den toestand' maar eenigszins op de hoogte is. Dooi een bedreiging -over een ontbinding van den rijksdag en andere verschrikkingen laat het Centrum zich niet bang maken. ypat moet afgevaardigde Biassermann en de gansche liberale partij wel beden ken".... De gisting op den Balkan wordt steeds grooter en de benoeming van Danef tot minister-president in Bul garije zal tot verscherping van den toe stand niet weinig bijdragen. De richting welke men zal uitgaan wordt voldoende aangeduid door de volgende uitlating yan Danef tegen den „Matin"-corespon dent: 3",A1s h.et bewaren van. vrede af hangt van concessies onzerzijds[, dan is de toestand al heel gevaarlijk. Wij kun nen niets toegeven, want we zijn ten volle in ons recht en ons besluit, allje 'bepalingen van het verdrag met Servië te handhaven., is onwankelbaar,." In Servië is men van toegeven evenmin gediend. Pasjits heeft met de leiders der verschillende partijen vergaderd en is met hen overeengekomen, dat Servië van Bulgarije antwoord zal eischen Qp' de Servische nota over de wijziging van het Verdrag van bondgenootschap. Is dat ant woord afwijzend, dan zal de Servische regeering de inlijving van de veroverde gewesten afkondigen. Zoo melden het, volgens Reuter, alle Servische bladen. J3ie inlijving van het bezette gebied zou„ naar men weet, pi-et een oorlogsverkla ring gelijk staan, want de Bulgaarsche regeering heeft te kennen gegeven, dat dit voor haar een casus belli zou zijn. Of die inlijving echter ook zal worden afgekondigd, als Bulgarije zich. van ant woord blijft onthouden, staat niet uit drukkelijk vermeld, maar men kan het uit het voorgaande opmaken. De correspondent van de „Kölnische Zeitung" te Belgrado zegt althans, dat slechts een onverwachte gebeurtenis de zaak nog ten goede kan keeren. Alle teekenen wijzen er cp, zoo schrijft hij-,1 dat Servië vast besloten is om het ge schil met Bulgarije nog deze week op de een of andere manier te regelen. Bulga rije zal nu idoor een bondig ultimatum ge dwongen worden, om op de Servische nota over de herziening van h.et verdrag te antwoorden, ofschoon de herhaalde invallen van Bulgaarsche troepen in het door de Serviërs bezette gebied en uit latingen van de officieuze „Mir" over zijn gezindheid te denken geven. De Servische gezant Spalaikowits moet reeds met het ultimatum naar So fia onderweg zijn. Roemenie kijkt met een loensch oog naar de span ning tuss:hen de bondgenoot en, in de hoop nog een goede slag te kunnen slaan. Volgens de „Figaro" heeft de Roemeensche regeering aan de mogend heden eer: memorie doen overhandigen, waarin zij herinnert aan haar vreedzaam' gedrag tijdens den geëindJTgden oorlogf. Ook thans blijft haar streven, een oor- Jog tusschen de Bialkanstaten te voorko- 'men. Indien die pogingen falen, wenscht zij thans reeds te verklaren, dat zij blij leen conflict geen onverschillig toeschou wer kan blijven. rn verband hiermede is van bet ee kenis, wat aan de „Deutsche Orient Kor- respondenz" uit Boekarest wordt ge schreven: f ,/Het is begrijpelijk heet het in deze beschouwing dat elk, geschil op den Balkan bij-de Roemeensche patriot ten opnieuw de hoop op een „grooter Roemenië" wakker roept. Algemeen is men het er hier over eens, dat een oor log tusschen Bulgarije en Servië de ver vulling van deze hoop mogelijk maakt. Hier en daar heeft iemand voor een samengaan met Servië gepleit, doch ge zaghebbende kringen zijn voor een bond genootschap met Bulgarije. Het spreekt vanzelf, dat Servië het tegen een derge lijk verbond zou moeten afleggen en in dat geval kan Bulgarije het een zoo *groot deel van zijn op Turkije veroverd gebied afnemen, dat Roemenië daaruit voldoende kan worden beloond voor zijn hulp." GEMENGD. Prins Ernst August fsi met zijn jonge gemalin gisteren van het jacht slot Auerbach in Jhet Arm-dal naar Gmun- den vertrokken. Zij zullen er twee da gen in het paleis te Gmunden vertoeven c#i zich dan voor het jubileum van den Keizer naar Berlijn begeven. Vervolgens zal de Keizerin met het jonge paar eeni- ge weken naar Homburg vor der Höh.e gaan. Half Augustus zal prins Erns.t August te Rathenow als ritmeester bij zijn regiment huzaren in dienst treden. De Turksche Kamer van Koophan del heeft besloten de regeering Donder- derdag het rapport, waarin zij in overvve- geeft Kon s t an tin op el iot vrijha ven te maken, te overhandigen. Raissoeli heeft de Spaan'sch e voorposten te Arzila aangeval len, en zich) van deze meester ge maakt. Er zijn vele d-ooden en gewon den. Drie compagnieën van het regiment Estramadura zijn uit Algesiras naar La- rasj vertrokken. De regimenten te Ceuta wachten op nadere bevelen. De „Times" verneemt uit Tandzjer, dat de Spanjaarden al hun voorposten in getrokken cn zich naar de kust terug getrokken hebben na hevige gevechten met de bergstammen, waarbij deze zwa re verliezen geleden hebben. Zondagnacht hébben te New- York drie zware branden gewoed. Achtereenvolgens werden drie huurkazer nes, twee groote magazijnen en een park voor vermakelijkheden verwoest. Men- schenlevens zijn niet te betreuren, maar wel werden vijftig personen bij hun ang stige vlucht uit de brandende huizen ern stig gewond. Boven Helgoland heeft gisteren een v r e e s e 1 ij k e zuidwesterstorm gewoed. Die wind bereikte een snelheid van 9 meter per seconde en de zee stond buitengewoon 'hol. Het jjzeren geraam te van de golfbrekende dam in de oor- logshaven is weggeslagen. Te Brussel zijn ongeveer 1200 ar beiders in de rijtuigen-industrie wegen? loon geschillen uitgesloten. In Vlaanderen hebben circa 4000 werklieden in de 'handschpenennijverheid het werk neergelegd. De Staten van Ove.ijsel blijven rechts. Met vreugde kunnen we den uitslag begroeten van. de gisteren in de pro vincie Overijssel gehouden stemmingen voor de Provinciale Staten. Hard is er door de vrijzinnigen gewerkt om de recht sche meerderheid om te zetten of ten minste kleiner te maken. Zij hebben ech ter den strijd zoo goed als geheel ver loren. Nu toch staat reeds met zekerheid vast, dat rechts de meerderheid blijft behou den, doch ook mogen wij thans met goeden grond verwachten, dat de recht- sche partijen weder na de herstemming al de 27 oude zetels, zullen bezetten. Vóór de stemmingen was. de verhou ding in de Staten van Overijssel 27 rechts tegen 20 links. De uitslag der stemmingen is 24 rechts, 18 links en 5 herstemmingen. In Enschedé haalt de heer Elhorst (A.R.) het 'bij de herstemming op 20 Juni zoo goed als zeker,. In Ommen was de uit slag aldus Aantal kiezers 6399. Geldig: 5521. Vol strekte meerderheid: 2761 stemmen. A; IA. Balkema (L.) 2573; B. Berends Azn. i(C.H. aftr.) 2597G. ÏW1. Th. baron van 'Dedem (C.H. aftr.) 2549; G. A. van der Sanden (L.) 2598; J. P|. Jansen (vrij-C.H,.) 418. Herstemming tusschen: A. A. Balkema (L.), B. Berends Azn. (C.H:. aftr.), G. ,WL Th. baron van. Dedem (C.H. aftr.) en G. A. van der Sanderi (L.). ;Wij mogen ook hier vertrouwen op een uitslag ten gunste van "de twee Chr.- Hist. Dat dit schitterend resultaat een op wekking zij voor de kiezers in het ge- heeïe .land om èn bij de Statenverkiezing èn tyj de Kamerverkiezing in grooten getale ter stembus te trekken, teneinde aan onze huidige regeering de overwin ning te bezorgen. Koninklijke besluiten. Bij Kon,, besluit zijn benoemd: 1» in de orde van den Nederl. Leeuw, tot ridder dr. E. Wi. Sikemeier, arts te Arnhem, leider der Nederl. Roode Kruis- ambulance in Bulgarije, en R. A. L. Leh- mann, consul-generaal van Griekenland, te Amsterdam, hoofd van den administrar tieven dienst bij de Nederl. Rpode-Kruis- ambulance in Griekenland1;

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1913 | | pagina 1