e £cicbelve Goii/ta/nt
17
9
DE TWEE VRIENDEN.
BUITENLAND.
4e Jaargang
No. 1113.
Bureau OUDE SINGEL 34, LEIDEN.
lnterc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAO, U1T0EZ0NDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met ORATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Lelden 9 cent per week
ƒ1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
Der post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 3'/, cent, met Oeïllustreerd Zondagsblad 5 cent
Maandag
Juni
1013.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meet ISCMl
Ingezonden mededeelingen van 15 regels f 1.50, elke regel moer 30 een! met graife
feewljsnummer. 31] contract aanzienlijke korting. Oroote letters naar plaatsntrat».
Kleine Advertentlëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(§et.i handels-advertentiSn) 15 regels 25 een! Iedere regel meer 5 eent; aangebods#
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, Iedere regel meer 10 eent.
DINSDAG
JUNI.
Stembusopening Stembussluiting
8 uur'smorgens. 5 uur 'savonds.
Houdt dezen dag der Kamer
verkiezingen vrij.
„Zoolang ik lid van de Kamer
ben, heb ik nog nooit zooveel
belangrijke dingen binnen zoo
korten tiid in behandeling zien
brengen".
De heer VAN NIEROP, liberaal,
lid van de Eerste Kamer.
Waarom rechts stemmen
Om ide sociale wèfcigevinigl.
De „Site!" bevat de drie groote social?
wetten iRadenwet, Ziektewet
en «Invaliditeitswet.
•Over tzes maanden hebben alle 70
jarige arbeiders een pensioen!
Deze heilzame wetten' zullen echter
niet in werking treden, als de rechtsdhe
coalitie den strijd Verliest en de linksche
concentratie ze op zij zal weten te schuir
ven
Dat dienen echter 'onze kiezers te ver
hoeden! .Nilets, niets zal de concentratie
weten .tie geven, wat opi rechtvaardiger
(grondslag staat en heilzamer uitwerking
heeft dan hlet systeem van deze wetten.
DaarenbovenAi z 0 uj ter ook een sy
steem bestaan clat beter is, dan dat het
welk .de basis vormt van Talma's. ver
zekeringswetten het zou bij gebrek
aan eensgezindheid bij! de linkerzijde
niet tot stand liunnen komen.
'Eensgezindheid heeft de concentratie
alleen aan den dag g.elegd/ biiji .hot af
breken nooit bijl het opbouwen.
Meer nog: De concentratie zal het
voor de sociale wetgeving benoodigde
geld niet weten te vinden., tenzij door een
op alle standen zwaar drukkende verhoo-
gnig der directe bieiastingeni.
Daarin toch zijn ziji het allen een,s:
de directe belastingen moeien verhoogd
worden hoe, verzwijgen ze maarliever.
Arbeiders en middenstanders en per
sonen uit de hoogeref standen, allen moe
ten overtuigd zijn, dat zij1 om wille
•an de sociale wetge vin.g, hun
tem dienen te geven aan rechts.
Op Dinsdag 17 Juni stemmen allen
in het district Leiden op mr. Briët;
in het district Bodegraven op mr. v.
Idsinga:
in het district Breukelen op den heer
De Monté Verloren;
FEUILLETON.
206)
H|ij' hield zioh op de hoogte van, alles
wat er omging in het openbare leven en
voor hem" \was 'het geen, gèheirn, dat
zich een onweer samenpakte boven het
hoofd der tegenwoordige regeering, van
wie hij alles te hoopen had en dat zij
een strijd zou te voeren hebben tegen
haar vijanden.
Voor wie de overwinning in dien
strijd; voor wie de nederlaag?
Daarover zou het lot beslissen.
VIII.
THERMIDOR (JULI^UGUSTUS).
Eenige dagen waren in bedriególijke
kalmte voorbijgegaan.
Parijs werd geblakerd door de hitte
van de zomerzon *-
Wet was ongeveer 8 uur 's morgens
toen een nog jonge man 29 a JT0 jaar,
gekleed in een roodbruine frak met bree-
de opslagen, den hals gewikkeld in een
witte das, gouden 'breloques,, die uÜ't
de zakken van zijn vest hingen, een
steek od. .ongeveer gelijk aan dien, wel
ke later door ^den kleinen korporaal'"
in het district Gouda op mr. D e
Wilde;
in het disirict Haarlemmermeer op
den heer v. Wichen;
in het district Katwijk op inr. baron
v. Wassenaer v. Catwijek.
En op Vrijdag 13 Juni stemmen allen
in het district Leiden (in Leiderdorp en
Alphen is de keuze reeds bij enkele can-
didaatstelling geschied) op de heeren J.
C. v. d. Lip, W. Pc ra en W. F. v.
Wijk.
Beginsel-strijd.
Ieder woord overdrijlvihng schaadt
ook in den verkiezingsstrijd.
Met deze waarheid voor oogen,; aar
zelen wij toch niet neer te schrijven:
dat ieder, die handelen wil volgens
zijn Katholieke beginselen, ieder, die
toon en wil oprecht en overtuigd Katho
liek te zijn, a^. Vrijdag (den 'dag d,er
Statenverkiezing) en de volgende week
'Dinsdag (den dag der Kamerverkiezingen)
zijn stem zal' uitbrengen opi Üe candidaten
der recihitsidhie partijen,.
'Waarom? Omdat de verkiezingsstrijd
gaat voor en tegen beginselen,. En
bij zulk! een strijd moet een Katholiek
openlijk en krachtig partij trekken vooir
de beginselen, waarbijl wordt enkend Gods
heèrschappij in het openbare leven, partij
trekken voor de beginselen der rechter
zijde.
Oppervlakkige loftuiting.
Vrijidag, 6 Junj werd in hiet Handels
blad de „Nationale Bond van Pro-
(testantsohe kiezers" uitbundig geprezen,
Vrijidag 7 Juni werd in (Jatzelfde blad op
't beleid van dienzelfden Blond reeds een
ernstige aanmerking gemaakt.
Een vlugge ommekeer.
Ja, verbazend vlug.
't Is zoo gegaan
De loftuiting stond in een „Van dag
tot dag", saamgeweven uit citaten ,van
de brochure „de koninklijke weg", 'door
ds. W. H. Lieftinck, van Muiderb'erg, aan
genoemden Bond gewijd. De heer Bois-
sevain Vond die brochure, gericht tegen
die vermaledijde coalitie, o zoo prach
tig en knipte er in zjjn blinden rijver oo'k
deze verzekering uit, dat „de geleide
lijke omzetting van den Hoogen Raad
met het oog op eene ^11 es zins denkbare
herhaling der kerkelijke procedures van
1886..,. reeds genoegzaam bewijst, dat
Romó, de aartsvijand van lalle Protestant-
sche kerken, 't op den ondórgang der
Ned. Hervormde Kerk toelegt."
Die zit! dacht de „Van-daj-tot-dag"i-
knipper.
Nu wilde het toeval, da:: De Neder
lander er juist zijn stevigt afkeuring
over uitsprak, flat de „Nationale Bond
van 'ProtestantsChe kiezers" ,rani de Ka-
mercandidaten^ de belofte durft vragen
„er voor te zullen zorgen dat de Hooge
Raad niet aldus kan worden samenge
steld, d.at bij een mogelijke en yolgens
den Bond dreigende hervatting van de
beroemd geworden is, de voeten „ge-i
stoken in half-hooge laarzen en met een
geduchten knuppel in de hand, uit een
huis in de rue oe lf Aibre Sec kwam en
zich door een warnet van smalle straH
ten naar de rue de la Ver.rerie begaf, die
uitloopt in de rue Saint-Martin.
Deze jonge man, dit evenals Saint-Just
in den tijd van een dag tot een gewichtig
persoon geworden 2yas en op een leef-!
tijd waarin eewooniijk alle levenserva-i
ring nog ontbreekt,was lang geen 'Adonis.
Zijn ongemeen lange neus jou elk
gelaat ontsierd hebben.
De woede die hem op dit oogenblik
bezieldte strekte niet om jij ngelaat
schooner of aantrekkelijker te maken.
Terwijl hij met groote stappen voort
liep mompelcfe hij woorden, die onver
staanbaar waren, maar die bedreigingen
of verwenschingen moesten uitdrdkken.
Die man was Tal li en.
Hij scheen buiten zichzelve, in een
toestand van matelooze opwinding.
Zijn schoone markiezin was nog steedjs
in 'de gevangenis,
Robespierre was, al zijn dringende
verzoeken ten spijt, onhandelbaar geble
ken en volhardde bij zijn besluit haa^r
hoofd te doen vallen.
Trouwens er werden meer massa-te
rechtstellingen voorbereid en daarvoor
procedure van 1.886 en volgende Jaren,
in hoogste instantie een beslissing wor
de genomen, tegenovergesteld aan die
van den Hoogen Raad bij genoemde ge
legenheid waarbij de thans bestaande
Ned. Herv. Kerk werd erkend als eenig
rechthebbende op de in haar bezit zijn
de kerkelijke goederen." Het antwoord
op deze vraag moet voor de Bondskief
zers zelfs beslissend zijn. 1
Terecht zei De Ned., dat „dezevoor
waarde niets anders beteekent dan fret
tot programpunt verheffen eener stel
selmatige corruptie van dëh Hoogen'
Raad door de Stat en-Generaal", omdat
de Kamer dan
„of slechts mannen aan de Kroon
(moet) voordragen van een bepaalde
politieke of kerkelijke overtuiging b.v.
de vrijzinnigen (de „coalitie" is im
mers gevaarlijk voor de Ned. Herv.
Kerk en komt dus niet in aanmerking)
van wie men zeker weet óf meent te
weten, dat zij uit kjraöht dier overtui
ging onder alle omstandigheden,
onverschillig wat h,un, bij on dei-zoek,
recfrt blijkt in den gewenschiten zin
zullen uitspraak doen, Jwat een veron
derstelling is zóó beïeqdigend voor
fret karakter der vrijzinnigheid, .dat wij
haar niet gaarne voor onze Tekening
zouden nemen), óf men zou pene ver
klaring in dien zin van de candidaten
moeten vragen vóór jen aleer tot 't
doen der voordracht mede te werken,
waardoor ons hoogste rechtscollege
langzamerhand zou komen te bestaan
uit mannen, die h,un frooge positie
dankten aan de belofte, in strijd melt
hun eed in bepaalde omstandigheden
het recht te zullen Verbuigen!'*
Wacht, dacht het H a n' d e 1 s bf 1' a d„
daar moet 'ik biij zijn. En hoewel zijinl
Vandagtotdagger nog Vrijdagavond fr,ad
gejuicht over de „indrukwekkend ernsti
ge wo<y^en" van den „„National en Biond
van Protestantsche kiezers" In Üeszelfs
„duidelijk" manifest", zoo „merkwaar
dig" toegelicht in bovengenoemde bro
chure, schrijft het orgaan Zaterdag
avond
„Wij protesteeren met den Neder
lander ten krachtigste tegen hlet
stellen van een vraag, waarop een eer
lijk candidaait onmogelijk het a'ntwoord
geven kan, dat de stellers 'klaarblli|ke-
lijk verwachten.
„Evenals de Nederlander. Maar
met heel wat meer recfrjt dan da]
blad
Waarachtig, zoo staat het ?r. *Het
H b 1 d. hgeft er zich; n.l. altijd tegen ver
zet als ook eens een coalitie-man als
Hooge-raadslid werd voorgedragen, en
meent daarom nu zoo'11 breede borst te
mogen opzetten. Men had er altijd
slechts op moeten letten wie 0,de b'este,
eerlijkste en 'bekwaamste" man was....
Jawel, dat schoonschijnende liedje ken
nen we.
Inmiddels mag de „Vandagtotdag"-
vuller wel wat voorzichtiger worden met
zjjn loftuitingen, anders moet zijn eigen
krant hem op de vingers tikken.
deed men overal aanhoudingen.
Nooit waren dp gevangenissen zooi.
overvoerd geweest.
Dag aan dag maakte Robespierre met
zijn gedienstigen geest Fouquier-Tinville
de lijsten van „verdachten" op, daft wij
zeggen van de jnenschen, die gevan
gen genomen moesten worden en J?jj
voorbaat veroordeeld waren.
Zij die eenmaal daar haar bekoqijjjk-
heid de liefde van Tallien opgewekt em
daarmee haar leven gered had, wisf, dat
zij nu verlóren was. t t
Den vórigen dag was zij er 4n ge
slaagd hem een briefje te doen toieko.-i
smen, waarin zij schreef: i
,^De administrateur van ^,La Force"1
is zlooeven hier geweest, Morgen zal ikl
voor de revolutionnaire rechtbank ver-J
schijnen, dat wil zeggen, zal ik naar bef
sChavfot gezonden worden. Dat is heel'
wat anders dan hetgeen ik' vannacht ge
droomd heb: Robespierre was niet meer
en alle gevangenissen ^yerden geopend.
Wanneer ge een man zijt ,zórg en 4an
Voor ,dat die droom werkelijkheid worejt.
THERESE."
Een vriend had Taljjen bet briefje
in de hand gestopt, op het oogenblik dat
hij de Jadobijnenclub verliet.
Robespiere had daar een redevoering
uitgesproken, waarin hij zijn vijanden
ALGEMEEN OVERZICHT.
De mogendheden die wel inzien dat de
zaken
op den Balkan
nu in het laatste stadium nog leelijk mis
zouden kunnen loopen, doen al hun best
om het uitslaan vah een nieuwen brand
te verhinderen. Naar uit Konstantinopel
wordt gemeld hebben de gezanten van
die groote mogendheden instructie ge
kregen om gemeenschappelijk stappen te
doien bij de Porte en de verbonden Bal-
kanstaten, om uit te werken dat zij on
verwijld demobiliseeren.
Toch weet de^,Köln. Ztg." op grond
van berichten uit Belgrado mede te dee-
hen, .dat het vooruitzicht Pp spoedige
demobilisatie verdwenen is, omdat de
onderhandelingen tusschien .Griekenland
ien Puigaxije, Jrots 'alle berichten van
het tegendeel, geen resultaat opleveren.
Hiet geschil tusscfren Bulgarije en „Ser
vië zo u, velg ens de „"Nowoje Wremja",
dank zij de krachtdadige tussqtyenkomst
van Rusland eveneens zijn bijgelegd.
Over die tusschienkomst schreef de Pe-
tersburgsche correspondent van de „Ti
mes", dat de Russische regeering frjaar
uiterste best doet een schikking tusschfen
Bulgarije en Servië tot stand te brengen.
Zij h'eeft de regeeringen van beide Bal-
kanstaten doen weten, dat zij, ingeval
een oorlog uitbreekt, de verantwoorde
lijkheid daarvoor zal stellen op reke
ning van den staat, die vóór ajje diplo
matieke middelen zijn uitgeput, naar de
wapenen /grijpt. Rusland behoudt zich
volkomen vrijheid van pandden voof,
maar het zal geen werkeloos toescli|ou-
wer kunnen blijven bij een broeder krijg
tusscben twee Slavische staten.
Die Russische regeering acfrt in .den
toestand van h,et oogenblik vooral den
invloed van de militaire partijen nood
lottig en daarom herhaalt zij telkens
weer tot beide partijen: „demobiliseert!
dat is de eenige goede w?g, om tot een
vergelijk te komen."
De correspondent ontkent, dat de Rus
sische rqgeering onkundig is van bet
verdrag tussch,en Bulgarije en Servië. Zij
kent den volledigen tekst van dat 'ver
drag en weet, dat volgens de letter Bulr
garije volkomen in jzijn recfrt is. Zij
is evenwel van oordeel dat voor de
eiscfren van Servië op billijkhieidsgron-
den Wel iets te zeggen is. Want er moet
rekening gehouden gorden met frfet on
verwachte in de oorlogskansen, met be
wezen diensten en met de verkregen re
sultaten.
Op dien grond is het noodig Het ver
drag tot op zekere froogte te hjerzien.
Indien de partijen het over de wijzigin
gen niet eens kunnen worden, is Rus
land bereid een voorstel te doen.
Intusschen blijft men a$n beide zijden,!
inplaats van te demobiliseeren met ver
sterking eer grenstroepen voortgaan. De
Biulgaarsche. ministercrisis doet evenmin
goed aan den toestand. Men beschouwt
deze als een zeer veeg teeken vooral met
de heftigste wijze aanviel en hen mét
de dood en verderf bedfreigdje.
Die vijanden had hij niet met namej
genoemd, maar het was gemakkelijk tö
begrijpen yyie cfoor zijn bliksem getrof->
fen zou worden.
BilLlauid-Varenne en "Collot d'Hefhóis,
die getracht hadden op de rede van dten
Onomkoopbare^ te antwoorden, waren
door zijn barfijgangers uitgejouwd en
buiten de deur gesmeten.
In het comiteit van Openbaar Welzijn,
waarvan zij deel uitjiaakten, hadden zij
Saint-Just aangetroffen en hejn yerrast
bij het opstellen van een redevoering,
waarin hij, minder voorzichtig of meet
vermetel dan zijn aanvoerder, voluit dö
namen wilde noemen der slaclitbffersl
die Robespierre nqg slechts^raag had
aangeduid.
•Een heftig t'ooneel was daarop ge
volgd en aan het einde daarvan fraid
Saint-Just gezwicht Voor de bedreigingen
van zijn cóITega's die buiten zichzelve
van woede waren en hun beloofd, dat
hij die redevbering niet zou uitspreken.
Hij had zich zelfs meteen eed daartoe
verbonden.
De algemeene verbittering was ten
toppunt gestegen.
Waartoe zou zij leiden?
De beslissende slag moest dienzelfJ
het oog op de namen, der eventueele op
volgers van Gesjof als minister-presi
dent. Zoowel Danef toch als Malinof Izijh
gezworen vijanden yan Servië. Vandaar
de (hooge toon in de Servische pers,
clie tegen ieder toegeeflijkheid der re
geering met de meeste stelligheid op
komt.
De ministercrisis zal tevens oorzaak zijn,
dat de samenkomst der ministerpresiden
ten voor geruimen tijd uitgesteld, zoo
niet afgesteld wordt. Men wacht toch
tot nu toe vergeefs op de goedkeuring
van Bulgarije tot de samenkomst die
door de andere partijen op 10 'Junii'
bepaald is.
De Londensche afgevaardigden
die nu over punten van ondergeschikt
belang beraadslagen en het ook daarover
slecht kunnen eens worden, zijn nu
toch over eenige zaken tot overeenstem
ming gekomen. Deze zijn
lo. Het verleenen van amnestie aan al
le combattanten van den oorlog.
2o. h^t toestaan van een Termijn van
drie jaar aan de Turken in feet door dq
Balkanslaten veroverde gebied om haar
het Turksdhe rijik te emigreeren.
3o, Onmiddellijk herstel van de post
en te1 egraafverbinding tusschen Turkije
en Pulgarije.
Te moeilijkheden tusscfren Turkije en
Grekenland zullen waarschijnlijk ook
spoedig door een aanvullend protocol uit
den weg geruimd worden.
Een aanvulling dienaangaande is door
den Servischen gedelegeerde ontwor
pen. Men verwachtte gister in alle pun
ten tot gvereenstemming te zullen ^ijn
geraakt. De Servische gedelegeerden!!
toch zouden heden uit Londen naar h.un
land vertrekken.
Op de Fransche legerwet
strekkende tot invoering van den drie
jarigen dienstplicht Is een tegenontwerp
ingediend door Jaurès, hetwelk aldus
luidt
Art. 1 Van October 1914 af zal de ac
tieve dienst achttien maanden durende
afgeloste lichting zal op 10 April naar
Iruis gezonden worden.
Art. 2. De jongelieden van zeventien
ïot een-en-twintig jaar zullen na gproe-
pjpg door de militaire overheid gebton-
zijn per maand één dag oefeningen tel
doenmarschen, schietoefeningen, paar-
rijden. r
Art. 3. Onafhankelijk van de perioden
voorzien bij art. 41 van de wet van 21
Maart 1905 zullen de reservisten een
maal in de drie maanden voor een jjjd-
perk, dat niet langer dan twee dagen
mag zijn, opgeroepen worden tot marsch
en schietoefeningen met de jregimenten,
waar .ze Toe behooren.
Art. 4. Van October 1916 af zal de
duur van den actieven dienst een,' 'jaar
zijn en yan October 1918 af zes maan
den.
Veel succes voorspellen wij den ont
werper niet met dit geval dat zoo lijn
recht zelfs tegen de hestaande wetten
indruischt. Maar er zullen nog wel meeir
ontwerpen en amendementen komen^
den dag nog geslagen worden.
Het bloed kookte Tallien in de aderen.
Dat briefje van de markiezin had öpl
hem de uitwerking gehad van een zweept
slag, die hem, blind voor elk gevaar^
deed voorthollen.
Toen hij in de rue du Roi-de Ticilé
kwam, waarlangs zich de Voorgevel uit
strekte van het prachtige Hotel der her
togen de la Force, thans tot gevangenis'
ingericht, bleef hij even staan, 'om zich'
zelf weer meester te worden.
Daarna trad hij de gevangenis binnen
en vroeg den hoofdcipier verlof om een
kort onderhoud te hebben met Thérèse
Cabarrus.
Hij was hier bekend.
De hoofdcipier durfde zijn verzoek niet
te weigeren.
Als alle ambtenaren der regeering,,
men kan wel zeggen als de meeste Parij-
zenaars, begreep hij, dat er _een strijd
op handen was
Wie zou als overwinneer uit den strijd
te voorschijn treden
Deze vraag konden de regeeringsamb-
tenaren, zoo min als iemand anders op
lossen, maar zij die verstandig waren
en de hoofdcipier der gevangenis La
Force behoorde daartoe trachtten bei
de partijen te vriend te h'ouden.
(Wórdt vervolgd.)