"BUITENLA
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
e Jaargang
No. 1103.
Bur«<«' in; SI *JGEL 34, LEIDEN
interc Teletoon 935 Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG. UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
ƒ1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
oer post ƒ1.50 per kwartaal
Afzonderlijke nummers 2V8 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
W 'eiT-dfg
Mei
IVi3
De ADVERTEN riEPRI|S bedraagt van 15 regels 0.75, elke regel meei 15 ctat
.ugezonden mededeelingen van 1—5 regels l.nü, elke regel 30 cent met gratfe
bewijsnummer. Bij conüact aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(ften handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regei meer 5 cent; aangebode»
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent
Dit nummer bestaat uit
TWbD bladen.
Waarom rechts stemmen
O ml dl at het gaat om de otver-
winning of de zegepraail van-
beginselen.
Diat zullen we voor d'e verkiezingen
nog wel efens meer in den breede uiteen
zetten.
Hier wijzen wfe er qp met een enkel
woord. We heb'b'en dit al meermalen ge
en daan, maar 't kan niet met te sterkeuf
nadruk, 't kan niet te herhaaldelijk wor
den gezegd. Die verkiezingsstrijd is een
beginsel-strijd, jen wel een strijd tus-
'peschen beginselen van zedelijk-godsdïen-
stigen aard. Het gaat tuss!ch|en hen, d'ie
de christelijke beginselen in 'het openba-
C re leven welke erkend zien en hen,, d'ie
a8deze willen terug dringen in het par
ticuliere leven
Er is dus bij de verkiezingen geen
au sprake van een p erson en-kwes(ti e. Daar
-moet iedereen van doordrongen zijn Ü'at
moet ten volle worden besefd.
Wij wenschen geen speldeknop te
m >verdrijven, maar durv,en toch zonder v
'oneeiTige aarzeling neerschrijven, dat rechts
Wstemmen plicht is, -ornaat heit plicht is
)p te komen voor de leer en de wetï
ran Christus.
Verzoek <m inPchtin
D e Balans «waarschuwt
jjLeidsehe KiezersProtesitantsche
en Roomsche, Vrijzinnige en Rechtzin
nige,.... verstaat ge, dringt het tot U|
door wat hier .in Juni op 'het spjel
staat en welke de gevolgen zullen z]jn,i
mochten hier de Jezuïeten de Jpaais.
worden Zij hebbien bewegen sedert"
vijftig jaren de igleheele hand te willen'
nemen wannleer men hun een yinger
vrijheid wil toestaan. Denkt ge dat
de mannen die zich niet leen en om de
Kuyip e r ia a n s che-J e zuï e ti sdh e bedoelin
gen in de hand te werken, zich er stil
bij neer zullen leggen mocht d'e opzet
gelukken Gij Rooms die bupgers voor
al, weet wat ge doetD'e Jezuïeten
kunnen en zullen hier geen baais wor
den, maar er kan heel wat leed VoD
gen uit d'en schijn van h!e,t tegein-»
deel."
Diat D e Bialans zijn geestverwanten
in tvle bij' daartoe wel zou willen, re-
;enen waarschuwt, begrijpen we, maar
waaraan die „Roomsche burgers" die wel
willendheid te danken hebben, begrijpen
we niet.
Wij zijn heelemaal niet bang voor de
ezuïeten en geenszins beducht, dht zij'
e baas zullen worden. De zonen van
gnatius zijn net zulke goe|de vader lan-
ers als wie ook en zullen werkelijk den
ta.at niet ben'adeelen, al blaast men;
zoo luid alarm vanaf de zooge-J
aamd vrijzinnige tinnen.
Waarom ons dan te waarschuwen voor
en te volgen „leed,"
De Jezuïeten zullen ons dat jiiet be-
okkenen, zood,at slechts deze onder-*
telling overblijft, dat De Balans 't
ris zal bezorgen zelfs als er maar een
schijn" komt« yan het „baas worden"1
Ier paters.
Dat wil zeggen D e B<,a. lans met zijn
onfraters, want in z'n eeintje..j. jDch
rm
Is dit de bedoeling, cfat dan het or-
aan zich wat duidelijker uitdrukke. Het
erschijnt vóór de verkiezingen nog wet
en paar maal, zoodat we,£>ns aanbevo-
m houden.
Kleurenmengeling.
We hebben er al eens op gewezein
hoe zonderling parket de vrijzinnig-
eid zich brengt door bij de stembus;
aam te gaan met een partij, welke iz/ij
ij die onafhank'elijkheidsfeesten .tegen-
ver zich zal vinden.
De Bialans, het pm de 14 dagen
pduikende democratisch orgaan voor
eiden en Omstreken, ziet dat zoowaar
ok in en weet nu niet belter te dgein'
an met kleuren te goochelen.
Dit doet hpt blad aldus:
Ja, de roomsche en 'de Kuyperiaain-
sohe oranje'-vereenigingen, zullen bru
taal genoeg zijn te juichen, wanneer
IRome wint bij de stembus, maar dat
geluid Zal geen "bljjden klank weerL
kaatsen nabij1 dëïi troon onzer Vorstin,
wijl het 't feit zal verkonjdjigen dat
de kaart van 't land nqg zwarter zal
worden gekleurd dan. /zij reeds is, ,en
zij weet dat, wanneer het er op ,aan
komt, 'in 't felste rood meer granja
valt te ontdekken dan in 't somber
zwart dat zich niet kan verstaan1 jruatf
de vrijheidstraditiën van Nederiand'se
dert de reformatie."
;,'t Felste rood''" is inderdaad op 't
oogenblik de moctekleur links. De tint is
compromitteenend voor de ypijzinnigV-
heid, maar De Balans redt haar uit
de moeilijkheid. Andere organen ter lin
kerzijde dqein hun uiterste best om dat
rood onder allefhand'e strikjes en kwikw-
jes wat weg te werken, maar het Leidl-
sclie orgaan hm doet daaraan niidt
mee. H|et zegt onomwontlen in rood zit
toch in ieder geval oranje, zoodat we
't altijd nog beter kunnen dragen dan
Zwart. I
't Js mooi gevonden en we verwach
ten Jan ook, dat „N. R. Ct", „JH(bld(jT,
„Zutf. Crt.", „U. D." enz. enz. nu (allie-
maal frank en vrij' met hun ,rood voor
den dag zullen korpen. Die lepke BI,1Sl-
1 a n s heeft hfen op een goed idee ge
bracht.
'Bij de onafhankelijkheidsfeesten zullen
we zoowaar nog te lezen krijgen, dlajt
het stembusrood geenszins het rood der
socialisten w,as, doch het jood dier Ne
der landsche Vlag. Maar dan zullen we
dat rood met behulp 'der ^stembuscij-
fers toch even analyseeren
ALU jVIFil ;iN UV ixZlCHT.
De mogendheden hebben .ten slotte,
,et lange talmen moede,. er de Balkan
staten op gewezen dat nu de
vrede moet gesloten word, n
op de voorwaarden door de mogendhe
den opgesteld.
Minister Grey heeft gisterochtend we
derom de voornaamste vredesgedelegeer-
den ieder afzonderlijk gedurende een
kwartier op het ministerie van buiten-
landsche zaken gehoor verleend. Deze
receptie was na de bijeenkomst der ge
zanten voorbereid. Nowakówits kwam
het eerst, vervolgens Danef en na hem
Gennadius. Grey moet Danef hebben ge
zegd, dat er, naar het inzicht der'Jno-
gendheden, geen aanleiding tot verdere
discussie is en het voorloopig vredes
verdrag onverwijld moet worden getee
kend zooals het daar ligt, afgezien daar
van, o? alle oorlogvoerende partijen be
reid zijn dat te doen of niet. Dwnei
verklaarde bereid te zijn terstond le tee
kenen.
Grey, een d'ergelijke meded'eeling aan
Gennadius doende, deed uitkomen, dbt
iedere discussie langdurig uitstel na ziel
zou sleepen 'en voegde daaraan toCj d(at
alle veranderingen, die een eind'elooz'e
discussie vereischen, moeten worden ver
meden. Zulks, zoo zeide Jfij, is de be
slissing van de gezanten.
De Grieksche afgevaardigde meenldle
van deze beislissiing aan zijn regleerinjg
kennis te moeten geven en Instructies
te moeten afwachten.
Ook Nowakowits had verklaard dat de
jnededeeling van Grey den toestand ge
heel veranderde en hij dus nader met
zijn regeering over de kwestie moest
seinen. Inplaats van de zaken dus te be
spoedigen schijnt men weder een bron
voor nieuwe uitstellen gevonden te heb
ben.
Het Bal Lanverbond
blijft in een kritieken toestand verkee-
ren. De spanning tusschen Je bondegei
nooten schijnt nog in niets te jsermin-
deren en algemeen wordt oen nieuwen,
krijg als oplossing der moeilijkheden
Verwacht.
Het „Neue Wiener Tagblatt" deelt
mede, dat de Servische regeering dezer
dfagen haar gezant te Weenen naar Bel
grado heeft ontboden om van hem te
vernemen welke houding Oostenrijk-
Hongarije zal aannemen, ingeval een
oorlog tusschen Servië en Biulg.irije
mocht uitbreken.
Daar de inlichtingen yan den gezant
geruststellend waren, is-minister Pasjits
er toe overgegaan, de nota bij de Bul-
gaarsche regeering in te dienen, waarin
cfe herziening van het vóóf den OQrlojg
gesloten verdrag wordt verlangd.
Volgens de „Times" geeft die nota
in overweging alle geschillen, Aie tus
schen de Balkanstaten zijn gerezen, te
doen beslechten door een onferentie,
waar alle vier staten vertegenwoordigd,
ziillen zijn.
Men herlnnerf zichu dat de Grieksdhe
regeering onlangs een dergelijk voorstel
heeft gecfaan.
Te Sofia wil men van een herziening
echter niet hooren en derhalve wordt die
spanning tusschen de mogendheden bij
den dag grooter.
Volgens de „Echo de Paris" hebben
Servië en Griekenland 280,1000.,man te
gen de Bulgaren saamgetrokken. Boven
dien hebben zij onlangs de Roemeensche
regeering gepolst, om te vernemen of
zij op haar steun kunnen rekenen bij een
oorlog met Bulgarije. Roemenië heeft
de Boilgaarsche regeering van dien stap,
in kennis gestöHd en haar meegedeeld
den gevraagden steun niet te zullen ver-i
leenen.
Het Bulgaarsehe ministerie,, dat het
Balkanverbond heeft helpen tot stand'
brengen, zou voornemens zijn af "te 'tre
den, indien diat verbond door een oorlog
tusschen de bondgenooten in elkaar;
stort.
De „Echo de Paris" meent verder te
weten dat Oostenrijk-Hongarije en Tur
kije in het dreigende conflict aan de zijde
van Bulgarije staan.
Het wetsontwerp op de
driej rigedienstplicht in 1 rankrijk
is gister in bespreking gekomen bij de
Kamer. Vooral bij de bespreking van het
voorstel waarbij de minister van gorlog
gemachtigd wordt tot de uitgaven, 'die
het onder de wapenen komen van de
lichting die in October a.s. Tw^e jaar
gediend heeft, meebrengt was Je zitting
nogal luidruchtig. De leden der uiterste
linkerzijde interrumpeerden herhaalde
lijk. Verscheidene socialisten jprotesteer-
den tegen het ontwerp.
De minister van oórlog verklaarde dat
Frankrijk in 1911 een ander leger het
hoofd kon bieden. Sedert dien gijn ech
ter elders maatregelen genomen, waar
mede Frankrijk rekening moet houden.
De regeering aldus de minister
vraagt u te denken aan het heil des va
derlands.
Den socialist Violette, die verklaarde
dat de maatregelen welke de regeering
voorstelt, buitengewoon ingrijpend zijn,
antwoordde minister Biarthou: „Ulw ver
jaring kan ernstiger gevolgen hebben
dan die der regeering, welke .zich aan
den geest van de wet heeft gehouri'en en
bedacht is op de verdediging des landfef'.
larthou gaf toe, dat op het oogenblfk d!e
luitenlandische toesfahd niet zoo onrust
barend' is als enkele weken geleden^
maar niemand kan voorspellen dat d'e
tuestand niet plots^ing zal verergeren.
Allerlei moeilijkheden vertragen thans
..et sluiten van vrede op den Balkan.
I's er iemand, vraagt de minister, dGe
bïj vergelijking van onze legersterktqmet
die van ee nnalburig rijk, durft vol te
ouden dat het piet nolodjig is nieujwq
maatregelen te nemen?
Over de anti-militadristisch,e betoogin
gen in de kazernes sprekend,i zeide de-
minister, dat het parlement niet zou aar
zelen daartegen op te treden, indien de
regeering dergelijke troebelen duldde,
en Taesloot: 'des te erger voor Tien, d!(e
niet begrijpen (fat cfe nationale verde
diging thans ieder die de repubiiekTief-
eeft,t er Jiarte moet gaan.
De Kamer nam vervolgens miet 386
tegen 165 stemmen het eenig artikel van
liet ontwerp, waarbij de minister van
oorlog wordt gemachtigd de lichting nog
een derde jaar onder de wapenen te
houden, aan.
GEMENGD.
De koning en.de koningin'
van Engeland zijn vanmiddag over
Vlissingen naar Londen teruggekeerd. De
Keizer ,en de Keizerin brachten hen'naar
het station.
In marinekringen te "Portsmouth
verzekert men dat de Dult'S'Che Kei
zer in Augustus een bezoek aan
Engeland zal brengen. Zjjn jacht zal
vergezeld worden door de beste slag
schepen van de Duitsche vloot en ko
ning George zal Jieni ontvangen te Spit-
head, waar de twee souvereinen een'
vlootschouw zullen houden.
De Marokkaansche s.tammen
van het Riff bereiden een opistantlcf
tegen het Spaansche bewind voor. Errai-
soeli moet de leider zijn.
De Spaansche regeering heeft haar
m latregelen genomen o. a. heeft zij een'
kruiser naar Arzila gezonden om die stad1
zoo noodig te beschieten.
InVe nezuela ^ijn 80 personen om
politieke redenen gevangen gezet.
De Engelsche regeering laat telgen-
spreken, dat Turkij'e Cyprus aan En
geland heeft afgestaan.
Griekenland heeft besloten om Sa
lon i k i tot een v r ij h a v'ein te maken.
Ook uit Servië wordeni,, 'evenals
uit Bosnië, talrijke overstroomin
gen gemeld. De Sawe wast.
Te Ain Derba in Algërië iis een h e-
v i g e aardschok waargenomen. Een
inwoner is
De begrotingscommissie uit den
Duiitschen Rijksdag heeft gisteren
beraadslaagd over de ypaag, of de le
ge r w e t en de daarbij behoorende dek-
'kingswetten tegelijkertijd moeten afge
daan worden. Het centrum stond op het
standpunt, dat zij onafscheidelijk bijl efl-
kaar behoorden, d'e conservatieven von
den dat ook, maar links wil jnen afl-
vast de leglerwet afdoen en Jijd over
houden, om op Zijn gemak te overwe
gen, uit welke bronnen de uitgaven be
streden moeten worden.
De regeering bracht in het midden, dfat
de Iegerwet in elk geval voor 1 Ju^i
moet aangenomen zijn, indien men met
1 October met d,e uitvoering ervan een
aanvang zal kunnen maken.
De commissie zal nog een nader be
sluit over deze kwestie nemen.
Koninklijke besluiten.
Bij Kon. besluit is benoemd tot direc
teur van het Rijks opvoedingsgesticht te
Alkmaar G. H. Honing, thans hoofd
commies ter directie aldaar.
Slippendra^ers.
De Nationale Bond .van protefstant-
sche kiezers heeft een manifest tot ^,h;et
Nederlandsiche volk" gericht.
De Nationale .Bond verwerpt daarin
de coalitie.
Het is zijn rechf, merkt het „|Hgzn."
op, en gaat dan voort:
D nationale bond wenscht Zich ook
niet bij een der Jinks che partijen aan'
te sluiten.
Dit is verstandig, want geen der litnk-
sche partijen, al moge men daar nu (vrien
delijk jegens d^n Bond doen, zal het
program van dêzen Bond heipen ver
wezenlijken.
Wat de Nationale Bond behoorde te
doen indien zijn optreden iets meer be
oogde den de rechtsche coalitie een Iiiak
te zetten
Overal eigen qamdidaten te stellen.
Hoevelen zullen er^gesteld, worden?
En in hoeveel districten zal men een-
voudlig direct pp den copcentratie-can-
dida,at stemmen en zoo zich tot slippen-
dragers Vv,an h£t Jiberalisme verlagen
En wat zat er ha de s'telln(bus vaat
deze gelegenheids-organisatie overblij
ven
Uit de Sigaren-industrie.
Men schrijft uit Den Bosch aan li2|t
„Volk"
J3e uitspraak der arbitrage-commissSe
in het Zuiden komt hierop neer, da,t als
minimumloon voor recht-vormwerk bew
paald is 40 et. per 100. Dit is nu 321/2
-et. Vervolgens is het recht-vormwerk ge
regeld tot 521/2 ct. per 100. Voor k'n,ak-
vormwerk van 42i/2 tot 55 ct. j>er 100.
Dit is nu 35 ct. Dius al deze nnefken
71/2 et. per 100 meer.
Deze loonen gelden voor de eerste
'klasse waartoe behooren 's Bosch, Til
burg, Bred[a, Eindhoven en meer andere
groote plaatsen.
Pp het platteland iijn nog twee klas
sen, waarvan het loon verschilt piet d'e
eerste klas, respectievelijk 2i/2 en 5 cent
per ,100.
In de huidige aankweeking van siiga-
garenmakers (poppenmakers) is een re
geling getroffen dat deze voortaan in
dienst komen van den patroon, van wien
zïj ook hun lpon ontvangen!,, djat be-J
bepaald is: voor een volslagen bosjes
maker 1/3 van het loon der sigarenma
kers. Ook is bepaald, dat huïslartttid'
wordt afgeschaft.
Tot den datum, dat dez|e nieuwe loon
regeling in werking treedt, n.l. 1 Augus
tus e.k,, moetfen de 5 pGt. toefs'lag bel
taald worden. v
De patroons mogen tot 1914 nog on
beperkt leerlingen npunemen.
Dat deze ni.euwe loonregeling toit 1916
duurt is reeds blekend.
Pest op Java.
R^geeringstelegram betreffende post-
gevalle nop Java van 7—20 Mei:
Afdeelin'g Malang 174 nieuwe pest-
■gevallen, 167 dooden. Madioen 12 nieu
we'gvea 11 en, 13 dooden. Kediri 12 nieu
we gevallen 11 dooden.
Paree 14 nieuwe gevallen. 13 dooden.
Beide laatste in de vorige periode 1'
doodelijk geval. Toeloengagoeng 20idoo-
delijke gevallen en Soerabaja 7.
LL1DEN, 28 Mei.
R.-K. Kiesvtreeniging.
Onder voorzitterschap van mr, JP|. J. M„
Aaiberse vergaderde gisteravond de
R, K. Kiesvereeniging in het gebouw der
Sit* Jozefsgezellenvereenjginig.
Na "opening door den voorzitter en
voorlezing der notulen kwam aan de
orde het eerste punt der agenda: het
stellen van een candidaat voor deTweede
Kamer. Me t alge me ene stemmen
werd besloten den candidaat der A. R.
Kiesvereeniging (m r. Pi E. JBriët) over
te nemen,.
Nadat de heer A. Hi. J. Engels ver
slag had uitgebraëht van de vergadering
van den Bond van R. K. Kiesvereenigiril-
gen, op Donderdag 24 April 1L. te Utrecht
gehouden, werd overgegaan tot de can-
didaatstelling van leden voor de Prov.
Staten. Vóór debesprekingen dienaan
gaande te openen, wees de voorzitter er
met klem op, dat de verkiezingen vooa-
de Prov. Sitaten vooral dit jaar van
minstens even groote impor
ta ntie zij'n als die voor de Tweede
Kamer. Met algemeene stemmen werd
besloten de twee aftredende leden, "de
heeren W. Pera (A.R.) en Wl. F. v. Wpjk
(A*R.) weder te candideeren. D|e heer mr.
J. C. v. d. Lip (Q.H.), wethouder "dëze'r
gemeenje, werd candidaat gesteld met 74
tegen 4 stemmen.
Nadat bij' de ron'dvraag een der leden
nog een vraag had gesteld, sloot de voor
zitter deze vergadering, waarvan veel
voorlichting en een'kradhtige opwekking
tot eensgezindheid is uitgegaan.
Ned. R.-K. Grafische Bond.
In het Bondsgebouw vergaderde gis
teravond ,de afd. Leiden van den Nedj,
R. K. Graf. hond. De voorzitter, de heer
M. Horikx, opende deze vergadering met
gebed en deelde mede, waarom er nog
geen vergadering had plaats gehad in
de Sjt. Jozef Gez. Ver. De geheele week
was n.l. deze zaal bezet _geweest, en met
het oog op den^ beschrijvingsbrief had
men deze vergadering niet langer kunnen'
uitstellen. Die notulen werden door den
secretaris gelezen en onveranderd goed
gekeurd. Hierna had 'de voorzitter het
genoegen wederom twee nieuwe leden
te installeeren, zoodat het ledental thans
51 'bedraagt, en met de ^dspiran.t-afd,
mede de afd. 70 leden telt. De voorzitter
vermeldde novg, 'dat in. het looncomité,
bestaande uit de ,4 gezellen organisatie's,
eenige bestuursveranderingen vhadden
plaats gehad, dodh dat de Katholieke
organisatie een der leidende functies had
bóhouden. .De heer v. d. Staak zette
uiteen de actie die dit comité in. de
laatste dagen gevoerd had, en betreurde
de laksche houding van een groot deel
van het personeel der_firma Sij'thoff.
Onder de ingekomen stukken was een
schrijven van de adsp.-afd., kennis ge
vende van de bestuurssamenstelling en
met het verzoek de kas in e'igen beheer
te neme'n. Wiordt goedgevonden.
Aan een uitnoodiging van den direc
teur "der AfmbachtssohooL voor de ver
gadering in bet Nutsgebouw hadden twee
bestuursleden gdhoor gegeven, welke
beide personen aan de vergadering eeni
ge mededeelingen daaromtrent deden.
Tevens bleek ook daaruit, dat "de direc
teur dezer Ambachtssdhool door alleen
een advertentie in 'het z.g. neutrale
„Leidsch Dagblad" te plaatsen, met clat-
gene bereikt had, wat hij1 wenschte. In
het vervolg zullen 'dan ook andere maat
regelen getroffen worden.
De contributie voor het Tuberculose-
ronds moet met 1 Juli aan den penning
meester zij'n .afgedragen. Tevens beval
de voorzitter de leden aan. flink te teet-
kenen op de steunlij'sten voor de weer-
standskas.
