Z. H. Pius X en het Sociale Vraagstuk. DE TWEE VRIENDEN. BUITENLAND. 4 e Jaargang No. 1087. Bureau OUÖE SINGEL 54, LEIDEN ïnterc Telefoon 935 Postbus 6. DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG. UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN DE A30NNEMENTSPRIIS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week ƒ1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal.. Franco oer post ƒ1.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 2V, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent Donderdag Mei 1013 De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent v-zuiiden mededeelingen van 15 regels 1.50, elke regel 30 cent. met gratis bewijsnummer. Bij contiact aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte, Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur enL verhuur, koop en verkoop (geen handels-advertentiën) l5 regels 25 cent, iedere regei meer 5 cent; aangeboden betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. III» Rest ons nog het lidht te laten vallen op een ander niet minder belangrijk Pau- selijk document, hetwelk eveneens van diep-ingrijjpende beteekënis op sociaal ter rein is, ik bedoel de encycliek „Siiingülani guadam" van '24 Sept. 1912, die beslis sing Ibradht in den onv erkwiklk el ijk e;n strij'd tussohen he Berliner- en Kölner- richtung in 'Diuit&dhland. Ook hier 'ging wederom dè groote fcwestie over de leiding der Kerk in zake de vakvereenigingen, en daarmede waren meerdere andere vragen annex, of nd. Katholieke vereenigingen te verkiezen, zijn boven Christelijke enz. Die vraag is be slist ten gunste van Bierlijn, dat de kerke lijke leiding erkende en dat zuiver-Ka- tholieke organisatie verdedigde. Klaar en afdoende zijn 's Pausen woor den „De zuiver-Katholieke vereenigin gen worden uitbundig geiprezen, de Chris telijke slechts geduld, en dan nog maar alleen onder heel strenge voorwaarden. Bovendien dringt de Paus e-r bjji de Bisschoppen op'aan, dat zijl „het tot hun heiligen plidht moeten rekenen na te gaan, hoe deze vereenigingen zich gedragen, en waakzaam toe te zien*,....," Wie de vóórgeschiedenis nauwkeurig heeft gevolgd en wie ook nauwlettend in de Sillon<-Breve 's 'Pausen uitdrukke- lij'ken wil heeft beluisterd, had geen an dere uitspraak kunnen verwachten, 't Is ook hier weer diezelfde reühte lijln, welke 'heel s Pausen Pontificaat tkroHoopihet iprincipieele Katholicisme in zijn geheel handhaven en'herstellen in Christus. Geen verflauwing of verwatering, geen half heid en valsche verdraagzaamheid, maar een reüht-door-zee-gaan en een onver schrokken verdediging van het "kostbaar erfgoed onzer Vaderen. Ook deze Encycliek heeft een wereld- beteekenis om haar principieele en fun- damenteele beslissing. Een socioloog van naam verklaarde mij! dan ook, dat hij deze encycliek zeker op één lij'n stelde met "Rerum Novarum", en misschien nog wel hooger om ihet principieel in grijpen in de praktijk zelve der sociale actie. En inderdaad, de Sillon-Breve „Notre Change Apostolique" en de En cycliek „Siingulari quadam" zijn twee sociale documenten, die den naam van Z. 'H, Pius X de eeuwen door zullen dragen en hem, den socialen Paus, een monument stichten „aere perennius", nog 'duurzamer dan staal". iW(ij heblben slechts vluchtig een beeld kunnen ontwerpen van onzen H:. Vader als groot-socialen Paus. Maar dit wéi nige moge voldoende rijn om In ons op te wekken een nog grooter eerbied en hoogachting, en tevens een nog krachtiger gehechtheid aan den Doorluchten Stede houder Gods, die zijln stralend licht in dezen ernstigen tij'd uitzendt over heel FEUILLETON. 180) Van achter den boomstam', die hen verborg, zagen Jean en Piere cluid'elijk gestalten der beide wandelaars; die zich zwart afteekenden tegen den donke ren achtergrond en zich afvroegen, van waar die plotselinge stem was gekomen, jlJie dat beleedigende woord had ge lroepen..... Jean en zijn vriend spanden den haan van hun pistolen. De anderen herkenden dat geluid. Saint-Just keerde onverschrokken t,e- g en zijn blik tuurde zoekend in het kreupelhout langs de laan. Hij was gekleed in een lange frak bet drievoudigen kraag en die tot aan zijn laarzen afhing; zijn kin was omwon den door een witte das. Een hooge hoed, die naar boven smal toeliep, deed zijn gestalté nog grooter schijnen dan zij in werkelijkheid was. Hij aarzelde een oogenblik en sprak daarna eenige woorden tot rijn metgezel, die Jean en Pierre niet verstonden, maar Waarvan de toon klonk als een beVel Met versnelden pas vervolgden zij hun jWeg. terwijl de B;retagners onbeweeglijk' de wijde wereld, wanneer de duisternis der 'dwaling het snialle pad der waaiheid onveilig dreigt te maken. Zoo gaarne zien we het beeld voor ons oprijzen van dien eeiib'iedwaardigen grijsaard, veigrijlsd door de levensjaren en zware zorgen, maar nog jeugdig en .krachtig door het Pinkstervuur des Heiligen Geestes, terwijl hij met vasten jblik en vaste hand het ranke Petrus-scheepje, der /woedende ba ren ten spijt, onfeilbaar zeker ter veilige haven stiert. Dit sterkt onze avankele broosheid in 's levens harden strij'd. Dit bezielt ons van heilige liefde -voor Christus' eerbied- waardigen stedehouder onzen Heiligen Vader Paus 'Pius X* R. V Waarom rechts stemmen Opdat niet langer de ouders, die de bijzondere school .yoor hun kinderen Verkiezen, eerst met hun belastinggeld moeten aanvullen, wat Tiun medebur gers te' weinig betalen aan schoolgeld, om daarna het schoolgeld voor hun eigen kin deren te 'voldoen, 'n Lang 'antwoord, maar dat, goed begrepen en goed onthouden, eiken man en elke vrouw van karakter moet prik kelen tot verzet tegen het daarin aange duide onrecht. Is het wij merkten het ook reeds gisteren op geen schande, dat de gemeenten zich vaak me.t een zoo laag mogelijk schoolgeld tevreden stellen? Die gemeentelijke belastingpen ningen zullen de tekorten wel aanvullen'! In 1910 bedroeg in Noord-Holland aan de openbare scholen het_schoolgeld per kind en per weêk 12 cent, in Gelder land 6 cent, in Friesland 4 cent. Diit wil zeggen, dat de ouders ongeveer betalen, wat noodig is voor onderhoud, leermid delen, vuur en licht; geen cent voor rente en aflossing der schoolgebouwen. Zoo wordt de bijzondere school een concurrentie aangedaan dóór middel van het belastinggeld van allen. De Roomscften hebben 't altijd gedaan. Over „Iphigénie dans le mythe et fa littérature" heeft in de Aula der Uni versiteit te Amsterdam1 de Fransche ar-l chjaeoloog, professor Salomon Reinach een voordracht gehouden voor de litteraJ rische faculteit van het Amsterdianr&ch Studentencorps. Nu zou men toch waarachtig wel mo gen denken, dat bij de "behandeling van dit onderwerp waarbij spr. terug moest gaan tot meer eventjes 2 a 3000 jaarj vóór de Christelijke jaartelling, de Ka tholieke Kerk ongemoeid gelaten zou kunnen worden. Maar ne€n 1 Aan het 9loï zijnet' ?ede deed profesü sor Reinach uitkomen, dat de dubbele legende van „Ipihigenie" na zoovele eeu wen nog het publiek ontroert, o.a. omdat het opofferen van doqhteren door hun va ders nog even goed voorkomt als in den bleven staan, gereed om zich te verdedi gen, wanneer de president van de Na tionale Conventie gevolgd mocht woiM den door geleide, dat met de zorg voor/ zijn veiligheid was belast, maar allesl bleef stil. Daar sloeg het 11 uur. De twee vrienden gingen de laan vani Marigny in, liepen langs den muur van het Elysée, dat toen in gebruik was voor de Nationale Drukkerij en bereikten de rue de Suresnes,waar hun lieftallige land- genoote Jeanne Legner hen reeds wachtte. Het hotel ,der tooneelspeelster zou vol maakt stil geweest zijn, wanneer mien niet uit een salon, waarvaln de 'deur open stond, de zachte muziek van een klavier gehoord had, waarop een der meest be kende melodieën van Grétzy werd ge speeld. 'JLydie Manon maakte wat muziek om zich den tijd te verdrijven. Toen zij de beide jongelieden zja]g naderen, keerde zij zich snel om en riep hun toe Kom dan En terwijl zij opstond en het klavier sloot, zegde zij eenigszins pruilend. Ik geloof, dat gij ons hebt Jaten wachten. Zij zag er aanbiddellijk uit in h^ar kleed a la Charlotte Co relay, van zeer lichte zijde, met een prachtigen goud glans, die wondergoed paste bij haar tijd .der Grieken. Men denke bijvoorbeeld aan doabters die naar kloosters gezonden worden. Is dat geen verbluffend knal- en slot-, effect? De heer Reinach schijnt intus- sch en beter thuis1 fin Sde verre oudheid id an in het meer nabij zijnde kloosterleven, want indien werkelijk zoo maar dóch ters (konden) worden gezonden", zóu-* den deze jonge dames het er toch niet lang uithouden. Daéri/oor wordt er doon de geestelijke overheden te zeer op gelet t of bij dte betrokkene'wel werkelijk ro-e-i ping voor 't kloosterleven bestaat. JLoo iets eenvoudig onderzoekt ech ter een archeoloog njiet en zijn gehoor achtte zich daar blijktkar ook boven ver-» heven. Als 't maar tegen <fe Katholielce Kerki gaat kunt ge de goê gemeente o zoo |ge-i makkelijk iets op d(:n brouw spelden. En dan wordt ge nog dankbaar ,toegeJ juicht ook! KAMEROVERZICHT. T\\ EEDE KAMER. Pfnsionneering van ge me enter •ambtenaren. Veel en velerlei bezwaren tegen het (wetsontwerp betreffende de pensionnee- ring van gemeente-ambtenaren zijn gis teren lang en breed uitgemeten.. Zoo lang en zoo breed, dat voor den minister slechts weinig tijd overbleef om zijb wets ontwerp te bespreken, en dat hij gedwon gen was 'zijn rede te onderbreken. Aller eerst verdedigde minister Heemskerk zich tegen het 'veryvijt van den Chr.-hist. afge vaardigde, den beer "De Geer, dat in deze kwestie 'geen voldoende overleg was gepleegd met 'de gemeentebesturen, en tegen het vepwijt van den heer Treub, dat de regeering aan het „doordrijven" is. W|at betreft het eerste verwijt merkte de minister op; dat overleg in deze met de gemeentebesturen zeer inoeielijk zou gegaan zijn, en cïat hetzelfde effect nu toch bereikt wordt door de verschillende adressen, die 'bij de Kamer inkomen.. En wat aangaat hét tweede verwijit wees de minister opi den wensch van de Kamer zelf om dit ont>verp zoo spoedig mogelijk af te handelen. Mocht de Kamer echter nu uitstel wenschen, dan zal de regeering zich niet daartegen verzetten. Bij de weerlegging van dit laatste ver wijt stelde de minister ook op scherpe wijze in 'het licht hoe de heer Treulb! zich ten opzichte van dit wetsontwerp een meester had getoond in afbrekende cri- tiek. ToCh had de heer Treub gezegd, voor de wet te zullen stemmen, al wer den zijn amendementen verworpen. Want, zei hij, de wet kan wel worden inge voerd,. mw niet worden uitgevoerd* Die minister vindt dit wel wat zonderling Hij stemt liever voor een wet, waarvan hij weet, dat ze, behalve ingevoerd, ook uitgevoerd kan worden* En daarom vraagt hij zich af: Is de heer Treubi wel zoo vast in zijn oordeel, dat de wet niet zal licht gebronsde gelaatstint. Terwijl zij op een sofa plaats nalm), deed zij Pierre Lasson naast haar zitten en Jean de Trémazan wees zij een §toel tegenover haar aan. Wij hebben u verzocht hier te ko men voor een proef, die wij nemen wik len, mijn vriendin Lange en ik, zeide zij. Het !is er onlsi om te doen het karakter en de daden te doorgronden van iemanldi, van wien gij niet houd't, mijnheer de Tré mazan. Toen Jean een beweging van schrik maakte, stelde zij1 hem1 met een Jiandge- baar gerust. Vrees niets, zeide zij, uwi geheim is in goede handen. Wij deelen volkomen uw gevoelens. Met een glimlach voegde zij er bij In dezen veelbewogen tijd zouden wij elkander zeer gemakkelijk in het ver derf kunnen storten, maar niemand van ons zal dat doen. Wiij zijn evengoed' .alls gij in het jachthuis van Biaigno.let ge weest. - Dit was in weinig woorden alles' be kennen. Zij werd voor een oogenblik ernstig, toen zij voortging: Dokter Hubert Nollan was mijn vriend, zooals hij de uwe is' geweest; mijnheer de Tüémazan. Hij is het nu niet meer en ik wil hem1 ontmaskeren. Dat Is het, geloof ik, wat wij doen zullen. kunnen worden uitgevoerd? Wettelijke regelingen zijn wel voor wijlziging vat baar, maar ais er zooveel gebreken zq'n, alls de heer Treub1 meende op te merken, is er geen verhelpen aan* Diaarom be- ttwijfelt spr,, of de heer Treub wel vast is in zijn oordeel, HJÜ denkt veeleer, dat de heer Treub' die gebreken eigenlijk niet zoo heel erg vindt Een weerlegging van de door den heer Treub geopperde bezwaren kon de mi nister echter gisteren niet meer geVeni. Hik moest, zooals wij reeds zeiden, zijn rede onderbreken» Naar aanleiding van (Te avon'dzitting valt vooral te vermelden, dat»ze spoe dig geëindigd Was. Het |had 'pas tien uren geslagen, toen een rijtuig bet Bjinmenfhof opreed en stil hield voor het gebouw van de Tweede Kamer. Mlnisiei Van Swrinderen stapt er uit iHiji wilde blijkbaar eens komen rond kijken in'de avondvergadering. Maar ziet, de deur, waardoor de ministers zich ge woonlijk toegang verschaffen, was reeds gesloten,. "Is het nu al uit?'*, mompelde minister Die 'Marees, En hij verdween in den 'donkeren avond. ALGEMEEN OVERZICHT. Uit hoofde van het besluit van den Montenegrijnschen kroonraad om toe te geven aan het verlangen der mogendhe-i den tot ontruiming van Skoetari zou op.heden een vergadering! van de' Skoeptsjina bijeengeroepen worden. Daar deze volgens de „„Sudslav. Korr." in haar overgroote meerderheid uit aan hangers van de regeering bestaat, mag verondersteld worden, dat zij de beslui ten van den Kroonraad over de ont ruiming van Skoetari zal .goedkeuren. Koning Nikolaas heeft echter voor alje zekerheid de toongevende leden van de Skoeptsjina bij zich ontboden en hun vertrouwelijke mededeelingen over deze quaestie gedaan. De Koning zal in de Skoepsjtina-ritri ting van morgen een boodschap laten voorlezen over het verloop van den oor log tot al.an .den val van- Skoetari eb over de redenen, die geleid hebben tot de teruggave van deze stad. Daarna zou cflan de Skoepsjtina te kennen geven; dat het volk vertrouwen stelt in 'de lei ding der staats;aangelegenhedcn door den Koning. Nadere berichten echter melden dat de Skoeptsjina niet bijeenkomt, omdat het door de mededeeling van koning-Ni kolaas dat hij voor de wenschen der mo gendheden Zwicht, vrijwel overbodig is geworden. De internationale bezetting van Skoetari zal nu als volgt plaats heb ben. De internationale afdeeling zal te San Giovanni di Medua 'door de blokka* Het betreft hier een eenvoudige comedüie, waarin gij geen rol te spelen hebt. Wij belasten ons met alles, Annette .en ik. Annette is u zeer genegen, mijn waarde graaf en dat w.il zij u bewijzen. Nu gij aldus zijt voorbereid, behoeft gij slechts te wachten en gij hebt niefs te vreezen. Er wordt gewaakt en pien zal u tijdölg waarschuwen. Nu plooide weer een glimlach haar fijn besneden mond en, terwijl zfj "zich tot 'den metgezel van den jgraaf wendde, vroeg zij. j Houdt gij van muziek? Ik geloof,, dat gij Pierre heet. Hij bopg. Ja, zeide hij!, Pierre is mifn naam,, maar wat de muziek betreft, daar heb 'ik mij tot dusverre nooit veel mee bezig gen Rouden. Bij ons in Bretagne, op het land hooren wij nooit andere muziek dan het geluj der klokken en het schaillen van den jachthoorn door het biosch. Wij zijn evenmin gewoon ons in zulke prach tige salons te bewegen met zoo kost-i bare meubelen als hier staan en om te gaan met dames, die zulke rijke toiletten dragen als gij* Wij! zijn maar boeren, eenvoudige menschen, die vreedzaam» leefden b.ij onzen landbouw en veeteelt,, maar tegenwoordig, nu deze revolutie het geheele land onderstboven heeft lgje-> keerd, hoort men ook geweervuur op on ze heiden, het krijgsgeschreeuw der strij-) devloot worden ontscheept en zich langs, de vallei van de Dirin naar de vesting 'begeven. Diusdoende vermijdt men het Over Montenegrijnsch grondgebied te trekken. Die marsch naar Skoetari z&l twee dagen duren. 'De vloot kan sledhts 2500 man aan wai zetten, wajarvan (de meerderheid OosS tenrijkers zullen zijn. Men vermoedt dat een der bevelhebbers van de Oosten- rjjksche schepen aan het hoofd1 der afdee ling zal worden gesteld. Oostenrijk toch zegt de mededee ling is de meest rechtstreeks belang hebbende mogendheid bij de ontrui ming van Skoetari, en te W.eenen was men dan ook verwonderd dat een En- 'gelsche vlootvoogd als commandant van de blokkadevloot is gekozen, daar toch Engeland bij lange na niet zoo sterk ver tegenwoordigd was bij de blokkade als Oostenrijk. Te San Giovanni di M.edua zijn reeds levensmiddelen ontscheept om naait Skoetari te worden gezonden. D;e Russische pers prijst hoogeljjk het edele en moeilijke offer, door J>oning Nikolaas voor iden vrede gebracht. Zij hoopt dat Europa dit zal weten te waar- deeren door hem1 rijkelijk te bdoonen. Daar kruipt zoo Zoetjes aan de pansla-^ vistische aap weer uit den mouw. Aangaande de nog loopende geschil len tusschen Oostenrijk en Montenegro deelt de „Pol. Korr." het vólgende mee. De gemengde commissie, welke be-» noemd was om een onderzoek in te stel len naar den moord op Pater Palits, korii tot geen definitief besluit komen. Hoe-j wel niet"absojuut bewezen" is, daf'Pa lits zonder eenige aanleiding vermoord is, heeft het onderzoek toch uitgemaakt; dat Palits als .een gewone misdadiger in boeien naar de gevangenis gevoerd werd, waar men 'hem vleselijk mishandfelde. Naar aanleiding van dezen moord en van de gedwongen bekeeringen, stelde Oostenrijk, zooals wij; reeds meldden, verschillende eischen. D;e voornaamste hiervan waren, dat Montenegro een her inneringskapel zal laten bouwen op 'die plaats waar pater Palits vermoord werd bij de inwijding dezer kapel zal de Mpn- tenegrijnsche regeering zich door een deputatie laten vertegenwoordigen, het geen ook zou geschieden bij de plech tige bijzetting van het stoffelijk over schot van den Franciscanerpater. Einde lijk moet Montenegro de verzekering! geven, dat de tot apostasie gedwongen Katholieken, voor het geval zij tot het oude geloof willen terugkeeren, volko men vrij zijn om een woonplaats te' kiezen binnen de grenzen van het ko ninkrijk of ongehinderd zich buiteij het rijk kunnen begeven. 'De Montenegrinsche regeering, die eerst een ontwijkend ,antwoord gaf, heeft nu besloten om aan ,al de gestelde ei schen te voldoen. Het bezoek van Koning Alfons aan Frankrijk, wordt, ondanks de offn ders en het kermen der gewonden. Hebt gij ^ok meegevochten? Zeker, Jean en ik. - En gewond geweest Geen van beiden. Houdt 'g:j van den strijld? Tamelijk, 'O, mejuffrouw Lydiq, wan neer men omringd is van vrienden, van kameraden, waarop» men "kan vertrouwen als op zichzelf, en men heeft dan •bieleecli- gingen, onrecht, wreedheid en onderdruk king te wreken, verraders en beulen te straffen, dan is de strijd een genot, een 'hartstocht, die ons beheersebt, dan ver acht men den dood en telt eemmensdhen- leven niet. Mij was die hartstocht onbe kend, want tot dusverre was mijn leven 'kalm en vreedzaam geweest en had de eene dag precies op den anderen geleken. Jean heeft mij aan dat rustige, maar een tonige boerenleven ontrukt en, mij de genietingen van het gevaar leeren'kennen. Toen hjjl bij mij kwam, na zijn terugkeer uit Enigeland, ten prooi aan een smart, die hem verteerde, heb ik hem niet meer alleen willen laten, maar ockv behalve mijn vriendschap voor hem, heb ik daar van nog geen seconde spijt gehad, want ik heb' 'nu het leven ook van een andere zijde leeren bezien. Ik ben met hem ver trokken en i(kj zal bijl hem blijken tot alles gedaan is. Alles? (Wordt vervolgd.)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1913 | | pagina 1