DE TWEE VRIENDEN.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgevin
4e Jaargang
No. 1085.
e fozicbelve Sou/taut
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN
Interc Telefoon 935 Postbus 6.
dit blad verschijnt elken dao, uitgezonderd zon- en feestdagen
DE ABONNEAIENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Lelden 9 cent per week
ƒ1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
oer post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/8 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent
Dinsdag
Mei
IOI3
V>VERTFN riEPRI|S bod raagt van 15 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
'inien nededeelingen van 1—5 regels J elke regel 30 cent. met gratis
bewijsnummer. Bij coniiact aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regei meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
V* Waarom rechts stemmen
Opdat niet langer met ons
geld (bekostigd worde h e, t
openbaar onderwijs, terwijl wij
zelf voor ons bi ijl z o n d e r onder-
Wijs .moeten zorgen.
Een ^elfde antwoord als gisteren. Maar
onder tde onzen moet ook kradhtig wor
den de overtuiging, dat hun een on
recht wordt aangedaan. En dat onrecht
wordt pns aangedaan, omdat wij niet
Willen zwichten voor de anti-dhristelij:ke
beginselen, en willen hoog houden ons
eigen .Christelijk beginsel, dat ons zegt,
dat .ook 'het kind béhoort aan God en
moet worden opgevoed in Zijn leer, in
de Jcennis en de onderhouding van Zijn
gelboden
(Gisteren Jüeblben wij een overzidlit ge
geven van de vele kosten, die de ge
meenten dragen voor het openbaar onder
wijs. ^Missdhien worden deze cijfers, niet
zoo 'gemakkelijk ontbonden en Wijl zullen
daarom nu in woorden aantoonen wat
de gemeenten aan het openbaar onder
wijs ten koste leggen. Ook bierbiji maken
wij gébruik van de heldere brochure vans
Chr. L. Wlesseling Mzn,
De gemeente heeft een groot deel
75 ,pct. van de bouwkosten der open
bare scholen voor hare rekening.
Die gemeente betaalt een aanzienlijk
bedrag voor onderhoud, verwarming, ver
lichting, adhoonmaa'k en conciergediensten.
De gemeente zorgt voor de Leermid
delen, die op hare scholen noodig zijn.
De gemeente past ieder jaar bij, wat
hoofden en verplichte onderwijzers aan
openbare sdholen meer dan het werke
lijk minimum verdienen.
De gemeente keert aan de niet-ver-
plichte openbare onderwijzers de volle
jaarwedden Siit, 'of wel, wat hunne jaar
wedde hooger is dan f260.
De gemeente salarieert de onderwijlzers-
plaatsvervangers aan openbare sdholen.
De gemeente legt jaarlijks een flink
bedrag op de Rijkssubsidie voor open
baar herfhalingsonderwijs;
En 'daarmee zijn nog niet aïle uitgaven
der gemeente ten bate van het opei>
baar onderwijs opgesomd!
Of 't ook dreigt.
Nu wordt zelfs mr. Van .Houten, die
eerst zoo manmoedig op een Linker vier
bond aanstuurde, er bang voor, dat de
socialisten bij een eventueele nederlaag
der rechterzijde heel wat in de melk te
brokken zullen krijgen.
Due nederlaag blijft hij natuurlijk ern
stig wens'chen, maar het roode gevaar,:
i. niets dan „bangmakerij", tracht hij'
weg te redeneeren.
Eerst lanceert mr. Samuel daartoe in
zijii jongs ten Staatkundigen Brief de
voor de huidige regeering schier beleediN
gende Verdachtmaking, „dat geen Ka
binet, dat zich bij nederlaag der coalitiei
kan vormen, ooit een minister in zjjn
midden zal opnemen, die zoo dicht bij
Troelstra Staat als Talma."
Vervolgens krijgen we dan ie booren,
|,dat de parlementaire situatie,, in gev,al
FEUILLETON.
178)
Heeft zij haar broeder niet weerge
zien
Zij weet zel'fs niet, (dat hij nog leeft,
zij hoopt het alleen.
Heeft zij u dat geschreven
Ja.
Thérèse vroeg met eenige aarzeling:
Hebt gij dien brief t>ij u?
Ja, maar ik mag hem u niet laten'
lezen
Omdat hij vertrouwelijk is, aan mij
alleen geschreven. Toch wil ik u den
irief geven. Het ma|g niet, dat gij Vaqi
elkaar gescheiden blijft, gij, die altijid'
rienjd'innen zijt geweest. Walnneer er
een reden is, die u verdeeld moet hou-;
den, dan is het toch beter, dat. gij (die.
'ent. Oordeel nu zelf wat gij doen 'moet,
Lij waart zoo aan elkander gehecht, zoo
[«schapen om elkaar te begrijpen. Lees.
En hij gaf haar den brief, dien zij1
net bevende hand aannam.
Zij raadde reeds, wat er in stond.
(wfeiljdra kwam zij aan de vol gen die
zinnen
noch coalitie noch concentratie op zich
zelve een meerderheid erlangt, veel zal
gelijken op Sie van 1894", .zoodat er,
gelijk toen, best gearbeid zal kunnen
worden, totdat de Grondwetsherziening
in staat van wijzen is.
Maar, mr. Van Houten, hoe kunt u,
1894, toen de Socialisten nog weinig of
geen parlementairen invloed hadden, ver
gelijken met 1913, waarin die invloed;
ten koste van links ^steeds stijgende is|!
(Uw bange redeneering, waarbij boven
dien zelfs een werker als minister Talma
dloor u gekleineerd wordt, toont beter
dan iets aan, hoe dreigend u't roode ge
vaar werkelijk voorkomt.
1/' ii i_iNL/\iNiJ.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Koning Nicolaas heeft werkelijk ein^
del ijk toegegeven aan den wensch der
mogendheden en heeft
Skoetari opgegeven
tenminste voorloopig. Nadjat door de ven
tegenwoordigers der mogendheden nog
maals beloofd is vergoeding voor het
opgeven van Skoetari te geven, heeft
Montenegro, zij het dan/ .niet zonder
moeite, toegegeven.
Die ministerraad is or echter tegen.
Hij had besloten der regeering voor te
stellen op het stuk van Skoetari niet te
wijken, zelfs in geval van een oorlog.
Daar de Kroon dat voorstel heeft afge
slagen, heeft het kabinet zijn ontslag ia>
gediend.
Die koning heeft dit ontslag aange
nomen en daarop een krijgsraad van tille
generaals bijeengeroepen. De meerdjer-
heid bepleitte dat Montenegro zich in
het verlangen van de mogendheden zou
schikken.
Die regeering.heeft hierop, langs ambi-
telijken weg aan de Engelsche regeering,
laten weten, dat zij, aangezien haar waar
digheid haar belet voor een betboging
van een afzonderlijken staat te zwichten,
het lot van Skoetari in dé handen vair»
de mogendheden Jogt.
Officieel is nu die beslissing aan alle
mogendheden ter kennis gebradht. Eichter
jnoeten er weer de noodige restricties
in staan, die er door kroonprins Djavim
le ingebracht zijh. Of alles nu direct van
een leiën dakje zal gaan, staat dus' nog
te bezien.
- Van een actie door Oostenrijk tegen
Montenegro zal evenwel niet veel ko
men evenmin als van 'n ingrijpen in de
Albaneesche kwestie
De officieuse Oostenrijksche pers is
al minder krijgszuchtig gestemd en
spreekt nu nog slechts voor het gev(al
„als het tot een afzonderlijk optreden
van Oostenrijk en Italië komt." Het zou
dSan echter alles ten doel hebben ordïe
op de zaken in Albanië te stellen. Dpch
ook dit zal Oostenrijk niet toegestaan
zijn. Op de gezantenconferentie te Lon
den zou dit gister ter sprake komen
en verklaard worden dat Oostenrijk noch
Italië e'en mandaat der mogendheden
„Ik wil mij niet tot Thérèse wenden
om haar inlichtingen te vragen.
Ik weet niet waarom, piaar het schijnt
mij toe, dat er een onoverkomelijke hin-!
derpaal tusschen ons beiden is, alsof
een muur ons s'cheidt.
Een diepe zucht ontwelde Ihaar boezem.
Dtfe hinderpaal kende zij.
Twee regels verder la®.zij
„Niettemin had' ik haar lief als een
zuster en ik heb nog steeds voor haar
dezelfde genegenheid".
Tranen welden in haar oogen op.
Arme Rose, wat heeft zij moetem
lijden en wat heeft zij het recht ons te
vloeken.
Toen zij den brief had uitgelezen,
wendde zij Zich met vochtige oogen tot
Gouray en vroeg hem
W(at wilt ge, dat ik doen zal?
Ik weet het nietwat uw hart tu ini
geeft. Rose gelooft dat haar broodier
dlood is. Het zal haar een groote troost
zijn te weten, dat hij nog 'leeft,, maa,r
dat zijn dingen, die men niet schrijven
k'an, want men kan nooit weten, of zulk'
een brief niet in verkeerde handen zal
vallen. Hij wil niet, dat men zijn geheim
zal kennen en hij heeft gelijk.
Gouray merkte beschroomd op
Als gij zelf eens gingt....
Naar Parijs
krijgt. Nolg wordt uit Rome aan de
„.Temps" geseind, dat een 'gezant van
een der mogendheden der Drievoudige
Entente gisteren te Rome bij rriiinisTer
IDji San Giuliano een zeer beslisten stap
heeft gedaan, ten betooge, dat Oosten
rijk en Italië geen enkel recht hebben
om in Albanië gewapenderhand in te,
grijpen. Als een ontscheping van troe
pen in Albanië noodzakelijk blijkt, dient
zij internationaal te zijh. In gee.ni geval
kan worden toegelaten, dat een mogend
heid gebieden bezet, die de Serviërs
hebben moeten ontruimen.
De Temps gelooft de weten, dat Dl1
San Giuliano antwoordde, dat de plan
nen van Italië geenszins indruischen te
gen die van Europa, doch daarmede ge
heel in overeenstemming zijn.
Nader weet de ^Témps" nog te ven*
tellen dat 'die mogendheid Engeland is
en voorts dat 3e Drievoudige Entente
za'l voorstellen in Albanië een interna^
tionale politie in te fetellen, zooal'S in
dertijd op Kreta is geschied.
N,u Tuiikije zich zoo zoetjes aan be
gint neer te leggen bij de idee zoo igoedl
als geheel verdrongen te worden uit
Europa, wordt er ook 'aan gedacht, naar
de „Herald" schrijft, om het keizerlijk
hof, alsmede den regeeringszetel uit,
Konstantinopel naar een meer geschikte
plaats in Klein-Azie over te brengen.
Konstantinopel heeft bijna al zijn belang
rijkheid als hoofdstad van het kiezerrijlk
verloren, en zal uit politiek, diplomatiek
en sociaal oogpunt nooit meer die be
langrijke rol spelen, welke het had in (die
diagen van Abdoel Hamid.
De keizer voelt z\rb weinig op zijn
gemak in Konstantinopel, en heeft het
verlangen geuit, in Azië te zetelen, en
dicht bij de graven der voorvaderen. Men
spreekt van Broessa, een plaats, die
reeds als' hoofdstad gediend .heeft van
1327 totdat sultan Amurat naar Adria-
nopel trok. Anderen verkiezen Ronia, het
oude Iconium, den zetel der Derwishien.
Die sultan schijnt echter AJeppo als
zijn toekomstige hoofdstad te verkiezen.
Deze „schoonste" der Turksche steden is
essentieel Arabisch. Door zijn zetel 'daar
te vestigen, zou de sultan de twisten
beslechten tusschen de ontevreden Ara
bieren en de Turken, en zoo het Isla
mitische kalifaat versterken.
Mocht dit plan doorgaan, en Konstan
tinopel een gewone stad van het Turk-
sdhe rijk worden, dan zullen de verschil
lende mogendheden van Europa weldra
trachten vasten voet in Konstantinopel
te krijgen, hetgeen de eerste stap zal zijn
'tot de internationalisatie dezer stad.
GEMENGD.
Een wHavas"-telegram uit Rome
meldt, dat men, om tegemoet te komen
aan een reeds herhaaldelijk door den
Paus geuit verlangen, yoornemens1 is
dezer dagen de pelgrims toe te laten
in de Vaticaansche tuinen. .Die Paus zal
zich dan in een rijtuig naar de tuinen
begeven, en daar ^ijn 'zegen geven.
De „Deutsche Tag. Ztg." verneemt
uit St. Petersburg, dat de tsaar den'
21 sten Mei met Sasonoff en
Zeker, gij zijt vrij en de reis kan in
het geheim ondernomen worden. Gij ver
trekt bij nacht en komt omstreeks den
zelfden tijd terug, dan hebt gij niemand
opheldering te geven.
D|at is waar.
Daarginds zal het u gemakke/ijk
vallen haar alleen te spreken, u met
haar te onderhouden, uw hart voor haar
open te leggen. Dat zal u verlichten
en ook voor haar zal het een vreugde zijn.
Hij vroeg
Is het zoo moeilijk? Ik zal u uw
papieren brengen. Die griffier is mijh
vriend. Hij zal er -met niemand over
spreken. Wilt gij?
Ja-
Het zal een goede daad zijn.
Thérèse Nollan had1 nagedacht.
Eensklaps riep zij uit:
OGouray, hoe dank ik u 1 Ja*
ik zal vertrekken, zoo spoedig mogelijk
mijn vriend. Hier *is uw brief terug.
Neen, ik Tajalt hem aan u. Wie iweqt
Hij was misschien voor u bestemd. Juf
frouw Rose en gij zij Zegt het zelf
waren als twee zasters. Zusters zijn
voorgeschikt om elkaar lief te (hébben en
te steunen, niet om elkaar te haten. En
dan, zij moet zoo ongelukkig zijn.
Thérèse Nollan leunde met haar bei
de handen op de schouders van 'Gou-
na a r B e r 1 ij n zal komen om de huwe
lijksvoltrekking van prinses Victoria
Louise bij te wonen, en daar twee_dagen
zal blijven.
Uit Madrid wordt gemeld, dat een
groep radicalen op een Katholieke Ver
gadering te Valencia verscheidene revol
verschoten hebben gelost op eenige
Franciscaner patere, die de ver
gadering bijwoonden. Die paters werden
zwaar gewond.
Of deze moordenaars ware leer
lingen van Ferrer gearresteerd fijn,
wordt niet gemeld
De gouverneur van C a 1 i f o r n i
heeft besloten de bekrachtiging van de
wet, tegen het rechtop landbezit
voor buitenlanders in dien staat, uit te
stellen zulks piet het oqg op mogelijke
protesten van den kant der_pentrale re
geering.
In NoorwegenBebb'en alleinanH
pen boven de 25 jaar het stemrecht,1
de vrouwen alleen als zij bovendien
zekeren welstand bezitten. Een grond
wetscommissie heeft nu voorgesteld die
voorwaarde voor de vrouwen te Laten
vallen. Het aantal vrouwelijke kiezers
zou daardoor met een 225,000 vermeer
deren.
Het Koninklijke huis van Grie
kenland is Zondag vermeerderd door
de geboorte van een prinsesje. Koning
Konstantijn heeft nu zes kinderen, drie
zoons en drie (dochten®. "Dé oudste, kroon
prins George, is ,23 jaar.
De sleepersstaking te Rotterdam.
In Verhand met de sleepersstaking had
Maandagavond een openbare vergadering
plaats in het .Verkooplokaal, uitgeschre
ven door de .Federatie van transport
arbeiders en de Havenarbeidersvereem,
bijgewoond 'door circa 1400 personen.
Sprekers "waren S. v. d. Berg en A. H,ey-
koop, 'die aanspoorden de stakende voer
lui krachtig te steunen en het vervoer
met 'handwagens zooveel mogelijk 'tegen
te 'gaan,
Heden, Dinsdag, wordt verwacht een
detachement 'cavalerie ter versterking der
bereden ipolitie voor de begeleiding van
werkwillige Voerlieden.
Uit Gouda wordt gemeld:^
Zoowel voor export als voor de binnen
vaart 'brengt Gouda een zeer belangrijke
hoeveelheid goederen dagelijks Rotter
dam binnen, en neemt ook veel goede-'
ren mede.
Teneinde de stagnatie geheel op te
heffen, heeft de Reederij de IJsel, die
leen aanlnerlk!el||k Ikaasvervoer heelt en ook!
de 'talrijke wasscherijen, welke week aan
weelk een groot aantal wasschen uit Rot
terdam ontvangen, bedient, op middelen
gezonnen 'om een geregelden sleepdienst
te .'Rotterdam te onderhouden.
Met jmedewerking van de directies der
Kon. '(Stearine-Kaarsenfabriek Gouda en
der (N, V. Moerman en Robbers, expedi
tiekantoor 'te Rotterdam, is zij er in ge
slaagd Maandagmorgen in de vroegte
vier sleeperswagens van Gouda naar Rot-
ray en, terwijl zij in snikken losbrak, riep
zij uit:
En ik dan
Zij droogde haar gelaat of, dat geheel
met tranen overstroomd was en zegde:
D|at is afgesproken, ik zal veiv
trekken. Ik dank u, mijn vriend.
Hij ging heen.
Zij bleef alleen bij het licht van twee
kaarsen die haar ruime kamer slechts
gedeeltelijk verlichtten en hprlas den
brief, waarvan elk woord haar jiart trof.
Rose wist alles, de laagheid van haar
broeder, zijn verraad, de afschuwelijke
rol door hem gespeeld tegenover hen,
die niet meer waren.
Kon men er nog aan twijfelen?
Dat was de hinderpaal.
Welnu., zij was bereid de verwijten te
dragen van deze ongelukkige, die zij zoo
lief hadzij zou trachten haar weer tot
zich te brengenzij zou, zooveel als
in haar vermogen was, het kwaad her
stellen. dat een ander had gesticht.
Terwijl zij insliep mompelde Zij:
Ja, mijn lieve Rosa, ik zal komen,!
ik moet u spréken.'Tot weldra.
III.
ACHTER HET GORDIJN.
Men zal zich herinneren dat Annette
Lange, in bet restaurant Doyen, aan
terdam !te zenden, dank zij de medewer
king 'van de politie, onder geleide van
twee rijksveldwachters, met revolver en
karabijnen gewapend.
Te (Rotterdam aangekomen, reden de
sleepers pnder escorte van Rotterdam-
sohe (politie naar het kantoor van den
agent (der Reederij de IJsel, de firma T.
Tromp js'an de Wijnhaven, vanwaar de
wagens (werden gedirigeerd naar de ver
schillende stadsgedeelten, waarvoor naast
den koetsier een ipp Li tie-agent in politiek
plaats nam op den bok, een tweede agent
naast den wagen ging, terwijl nog een
bereden agent eiken wagen volgde.
De (N» V. Moerman en Co,, stelde on
middellijk nog 3 wagens in dienst der
reederij, .zoodat met 7 wagens kon wor
den gereden en het goederenverkeer met
Gouda 'daardoor geheel verzekerd was.
KORTE KRONIEK
De afdeeling Amsterdam der R. X.
Middenstandsvereenigiiig 'in het blisdom
Haarlem 'heeft Zondag op luisterrijke
wijze In een middag- en avondjbiijeenkpmst
in het feestgebouw Bjellevue het eerste
lustrum herdacht. De feestelijkheden wa
ren kerkelijk begonnen door een triduum
geleid 'door kapelaan J» G. Jansen, en
een 'H. Mis, opgedragen door Mgr. L. E.
Jansen, déken van Amsterdam. Verschil
lende spréke'rs voerden bij de feestver-
gaderingen het woord. Feestredenaar was
des 'middags de heer Alplh. Laudy. Ook
Mgr. 'Jansen voerde het woord. Jn de
zeeiujgeanimeerde avondvergadering trad
als 'feestredenaar op de Wleleerw. heer
I. G. Jansen.
,Te Hoorn worden schitterende fees
ten (gehouden t er gelegenheid van Neer-
lands onafhankelijkheid en van dé opening
van de vludhtihaven, wélke laatste plech
tigheid gisteren plaats ihad in tegenwoor
digheid van vele autoriteiten, o. a. van
Minister Talma.
In een drukbezoahte veigadering
van het centraal Ibestuur der R. K. Kies
verenigingen 'te Amsterdam heeft mr.
dr. J. van Best, lid van de Tweede Kamer,
gisteravond een politieke rede gehouden
over het coalitie^program. Het enthou
siasme Was geweldig groot.
Gedurende de week van 27 April
tot en met 3 Mei 1913 werden geen
gevallen Van mond- en klauwzeer gecon
stateerd, zoodat Nederland sedert 20 April
1913 Vrij' van genoemde veeziekte is.
LEIDEN, 6 Mei.
KATHOLIEKEN 1
Gaat allen Donderdagavond naar de Stads
gehoorzaal, om te Inisteren naar de politieke'
rede van baron A. van Wijnbergen.
Sanctus Augustinus.
De R. K. Studentenvereniging „Sano
tus Augustinus" viert heden haar vierde
'lustrum.
Natuurlijk is dit feest van katholieke
jonge mannen begonnen met dank te
brengen aan God en .aan zijn H. Moeder,
de Sedes sapientiae, de zetel der W)aarheiid
Jean de Trémazan de volgende woorden
had toegefluisterd
Morgenavond om 11 uur, bij mij,
in de reu de Suresnes, mét uw vriend.
Begrepen
Bij het vernemen van die woorden
had de jonge Bretagner gewaand te
cfroom en. t
Zoodra hij met zijn wapenbroeder all-
leen was bracht hij "hem deze uitnood
diginig, die veeleer als éen bevel gekl'onH
'ken had, over en Plierre Lasson was
niet minder Verbjaasd dan hij, maar ge^
durende hun verblijf te Parijs hadden zij
al zooveel verrassingen ontmoet dat üijl
er spoediig' van bekwamen.
In deze stad, waar destijds zooveel!
drama's werden afgespeeld als er hui
zen stonden, kon men 'zich eigenlijk over
niets meer verwonderen.
Pierre vroeg vrpolijk:
Zal haar zwartharige vriendiin jer
ook zijn?
Ik denk het wel.
Nu, wij gaan er heen, nietwaar?
Zeker, twee vrouwen kunnen ons
geen schrik aanjagen.
(Vooral niet, .wanneer zij zoo goed
voor ons zijn al® deze twee zich tolt
dusverre hebben jjetoond.
(Wordt vervolgd).
