BUITENLAND.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
4e Jaargang
No. 1076.
Ste Scidóefie ©ouro/nt
Bureau OUDE SINGEL 34-, LEIDEN
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Lelden 9 cent per week
ƒ1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.3Ö per kwartaal. Franco
oer post ƒ1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2% cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels 0.75, elke. regel meer 15 cent
gezonden mededelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel n ;»r 30 cent. met gratis
bewijsnummer. Bij conUacl aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde oetrckkingsn, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
V Waarom rechts stemmen
Omdat de grondwetsherzie
ning een zaak isvan Peering rij
pen de n aard, waarom het zeeir
gewens'cht is, dat „zij door
rech't's to(ti istanüj wordjf |g|e-
tjracht.
In de komende wetgevende jperiodie
Staat ons te wachten een herziening Van
de grondwet, 't Behoeft nauwelijks te
worden gezegd, dat zulk een herzieninjg
diep ingrijpt in de bestaande verhoudin
gen en dat het daarom zeer gewejnsch't
iSj dat zij' Gesteld dat de linker
zijde het zou kunnen. Dit is echter bij
na niet denkbaar, tenzij de vrijzinnigen
zich geheel en al laten beïnvloeden door,
de sociaal-democraten door rechts tot
stand wordt gebracht. I
Zoo er iets is, waarbij het vast staat,
dat de christelijke beginselen £f wor
den geëerbiedigd óf worden 'geschon
den, dan is het de samenstelling of her
ziening van de grondwet, 't Kan niet an-
ders, of daarbij moet ^ich duidelijk uit
spreken het: voor of tegen Christus!.
En dat een herziening van de Grond
wet gewenscht en noodig is, gjevën allen
toe. Alle partijen wenschen b.v. en zeer
terecht! een verandering in de kies
wet. En de christelijke partijen verlan
gen daarenboven vurig naar een verande
ring in de onderwijs-wetgevingf
Afgezien van bijzonderheden moet het
Voor iedereft' Katholiek, voor ie'deren
Christen vaststaan, dat het een zaak is
van het allergrootste belang: eerstens^
dat er een grondwetsherziening tot standi
komttweedens, dat deze herziening],
geschiedt door hen, die erkennen en re
kening houden met de Christelijke be
ginselen. I
V Geen standenvertegenwoor-
diging,
Het Centrum gaat met ons ac-
coord, niet alleen ten aanzien van het
ongewenschte eener standen-vertegeni
woordiging in de Tweede kamer, maar
„in hoofdzaak ook ten aanzien van de
Samenstelling onzer jCamerclub."
Op deze mededeelingen laat het blad
Vplgen
„[Mits en hierop komt het na-
tuiurlijk aan er dan maar steeds
Voor gezorgd wordt, dat bjj die sa
menstelling inderdaad geen stands
verschil zijn invloed doe .geleden en
naar de noodige verscheicfenheicj van
krachten worde gestreefd.
„Aan de theorie alleen hebben wij
1 niet genoeg.
„iDe daad moetjiaap vergezellen."
Zoo is het!
!Waar het Centrum op den basis
dezer theorie streeft naar de verwezen
lijking dezer daad, zal het geachte blad
ons dan ook gaarne aan zijn zijde .vin-
'den. l
KAMEROVERZICHT.
TM EEDE KAMER.
Pp Kustverdediging.
Gisteren is de Tweede'Kamer begon
nen aan de behandeling Van het kust-
verdedigingsontwerp. Zooals bekend is,
is Van de 25 millioen, die oorspronkelijk
werden gevraagd, nu nogl 12 millioen
In het regeeringsvoorstel overgebleven,
daar nu alleen de meest urgente vraag
stukken door de regeering worden voor
gedragen. Deze .zijn: le.het maken yam
een fort bij Vlissingen. 2e. het verbete
ren van het fort bij Kijkduin. 3e. heit
Vermeerderen van de yuuruitwerking Van
de forten aan den Hoek van Holland.
Gisteren is de aandacht voornamelijk
gevallen op het fort te Vlissingen. Be
halve de twee socialisten Troelstra en
Hugenholtz, bleken ook de Katho
liek Van den Berch van Heemste
de, de unie-liberaal Eland en de
Vrij-liberaal De Beaufort, tot de te
genstanders te behooren. Het vond .ech
ter krachtige verdediging bij den katho
lieken generaal van Vljjmen en de Vrij
liberaal van Karnebeek, welke eerste
toet de meerderheid van d[en raad van
defensie, ook nog -een fort op vden Zui
delijken Scheldeoevër wenschte, bij Bres-
kens. Beide afgevaardigden juichten het
regeeringsvoorstel toe, als noodig' voor
de landsdefehsie en de handhaving onzer
peutraliteit.
0e heet Troelstra beweerde jvel Va
derlandslievend te zijn, dpch daar
Jcomt het tenminste practisch op neer
geen man en geen cent voor dë verde
diging van het vaderland over te hebben
'n Vreemde vaderlandsliefde, waardoor
men echter gemakkelijk .sommige zeer
oppervlakkig denkende kiezers kan win
nen 1
ALGEMEEN OVERZICHT.
Werkelijk is dan gebeurd, waarom ko
ning Nicolaas geheel Europa getrotseerd
heeft, en heeft een telegram gisteren
gemeld, dat
Skoetari is ingenomen.
Welke internationale verwikkelingen
daar nu Weer het gevolg van zullen zijn,
is nog niet uit te maken. In de kringen
der Balkan-diplom aten is men van oor
deel, dat 'de openbare meening in Mon
tenegro, nu 'dat Land het doel van den
oo'rLog heeft bereikt, zich veel gemakke
lijker bij de beslissing van de mogend
heden nopens 'Skoëtari zal kunnen neer
leggen. Ook meent men, "dat het Oosten
rijk- Hongarijle, nu 'het eenmaal vo'or een
uitgemaakte zaak staat, veel gemakke
lijker zal vallen, aan Montenegro een
bevredigende grenswijziging toe te staan.
Uit Wjeenen werd aan het Bier Liner
Tageblatt" geseind: In Bjalkan-kringen
alhier is men van meening, dat koning
Nii'kolaas het uiterste moest wagen om
'rijn militaire eer door de' verovering van
Skoetari te redden. Nu hij als overwin
naar 'de stad is binnengetrokken en dien
tengevolge zich bij de besprekingen met
de mogendheden op een geheel ander
standpunt plaatsen kan, zal hij! wel be
reid zijn over vergoedingen te onder
handelen,
•In de kringen van het diplomatieke
corps te Wieenen wordt erkend, dat de
val van Skoetari ongetwijfeld een hoogst
onaangename gebeurtenis is, maar .het
lijdt geen twijfel, dat de groote mogend
heden met deze mogelijkheid rekening
hebben gehouden. Welke maatregelen
thans getroffen zullen worden om ko
ning Nikolaas te dwingen tot ontruiming
van Skoetari, is nog niet J>ekend, maar
•men kan gerust de verwachting uit
spreken, dat het Europa geLukken zal,
den tegenstand van den koning te breken.
De minister van oorlog begaf .zich -gis
teren, onmiddellijk nadat het bericht van
den val van Skoetari binnengekomen was,
naar den keizer en bleef anderhalf uur
bij hem.
Naar het heet, heeft Oostenrijk peeds
biy de mogendheden tegen de inname
geprotesteerd en verzocht, dat maat
regelen zuilen genomen worden om
Skoetari weer ontruimd te krijgen. De
■mogendheden schijnen £chter niet van
plan hiertoe opdracht te geven aan Oos
tenrijk alleenOostenrijk daarentegen
schijnt van zins te zijfn om zoo noodig
op eigen gelegenheid tegen Montenegro
op te treden.
De verovering
van de Laatste versterkingen 'e;n d:e stad
zelf is door een krijgslist bewerkstelligd.
In 'den nacht van Zaterdag op Zondag
toch hebben de Montenegrin en onder
bescherming van de mist troepen, die de
stad aan den noordkant ingesloten hiel
den, 'ten westen van den Tarabosj ont
scheept. Ook den volgenden naüht werd
eenzelfde manoeuvre uitgevoerd. Gedu
rende 'de Laatste dagen bombardeerden de
Montenegrijinen van tijd tot tijd de Bar-
danjolt en de B|rditsa (ten zuiden van
Skoetari) 'met de door de Serviërs achter
gelaten kanonnen, om de aandacht van
de belegerden af Ie leiden van de heime
lijke beweging. Deze was minder gevaar
lijk 'dan het oogenschijlnlijk moet voor
komen. Want de Montenegrijnen hebben
bij hun aanval handig gebruik weten te
maken van een machtigen bondgenoot:
de overstrooming. WeL verre van het
krijgsbedrijf onmogelijk te maken of te
belemmeren, is 'juist de overstrooming
gebleken 'een nog machtiger bondgenoot
te zijn dan de Serviërs. B|iji den vorigen
aanval op den Tarabosj hielden, naar
men zich herinnert* de "Serviërs de
Turksch - ALbaneesche troepen op de
Bfrditsa in toom, maakten het hun onmo
gelijk hun wapenbroeders op den Tara
bosj te hulp te komen. 'Maar nu zijn de
rivieren de Kri, de Drin en de Blo.jana
zoozeer uit hun oevers getreden, dat,
volgens ooggetuigen, de Bjrditsa en de
Bardanjolt eilandjes in een zee zijn. Het
water 'rondom staat meer dan mans
hoogte en maakt het dus onmogelijk de
stellingen te verlaten. Van een uitval naar
het 'noorden kon dus geen sprake zijn,
evenmin als van hulpverleening vani de
zijde van de Birditsa.
In het geheel waren nu voor de be
storming aanwezig ongeveer 22.000 man.
Den geheelen nacht van Maandag o,p
Dinsdag werd doorgevochten, waarin de
Montenegrijnen er in slaagdend alle ver
sterkingen te vermeesteren. Nadat deze
in handen van den vijand gevallen waren,
gaf Essad pasja de stad over, na aftocht
met militaire eer bedongen te hebben.
Ir. 'de stad was groot gebrek aan voedsel;
men had nog slechts söhapenvleesich.Ook
de munitie was nagenoeg op.
De staking in België
zal Waarschijnlijk heien wel voor ge
ëindigd verklaard worden. In zijn ver
gadering Van gisterachtend heeft het
nationaal comité voor algemeen kiesrecht
en algemeene staking beraadslaagd over
de in de Kamer aangenomen motie. De
■meerderheid der afgevaardigden scheen
de "motie te beschouwen als een waar
borg "voor het terugkeeren van de rust
en een aannemelijk en overgangsmaat
regel Het comité heeft besloten heden
aan het socialistische congres de onver
wijlde hervatting van het werk voor te
stellen, 'omdat de staking uitgewerkt heeft
wat 'men verlangd had. Als de socialisti
sche heeren met die illusie bllij te maken
zijn, 'dan gunnen we ze de pret Die
meeningen over het bereikte zijn echter
nogal Verdeeld.
In "ieder geval zij.-- de stakers, die
slechts 'weinig noodig hadden om "zidh
voldaan 'te toonen, nu tevreden gesteld
en het werk wo^dt steeds meer hervat
Alleen Voor wat dë Borinage aangaat,
is tegenkanting te verwachten. De ove
rigen zullen wel voor hervatting van "het
werk stemmen.
GEMENGD.
Uit Sofia seint men aan dë „KöLn.
Zeitung": De staking der vijande
lijkheden is verlengd tot het tijdstip
waarop de voorloopdge vredesvoorwaar
den zullen worden geteekend (waarschijn
lijk einde dezer week).
De correspondent van de New-York
Herald te Konstantinopel seint, dat de
Turksche regeering bericht heeft ontvan
gen van opstanden in Irak. De
Arabische bladen bepleiten onomwonden
afscheiding van Turkije, welke te Bagdad
wordt voorbereid door de „Assibat ul
Hamra" (de Roode bond). De Turk
sche regeering moet verrast zijh over
de uitbreiding, die de beweging reeds
heeft gekregen en zij' heeft den gouver
neur van Bagdad opgedragen alles in
het werk te stellen, om die te stuiten,
in de eerste plaats door verstrekkende
hervormingen in het leven te roepen.
Volgens het Petit Journal zou d r.
Cook, die indertijd beweerde de Noord
pool bereikt te hebben,'in een krank
zinnigengesticht te Panama Zijn
opgenomen.
Uit Vicksburg (Mississippi) wordt
gemeld, dat bij' Maverville, ongeveer 110
K.M. verder de rivier op een dij'k is
doorgebroken en dat thans ongeveer
1130 vlerk'. Eng. mijl onder water staan.
Het zij'n rijke katoen-landen en de stof
felijke schade loopt in de jnillioenen dol-
dollars.
In de Cin ci nu atDm ij'n te Fin-
Leyville in Pennsylvanië is een ont
ploffing voorgekomen. De mijn staat
nu irt brand. Er waren honderd mijn
werkers in, van wie slechts twintig boven
zijn gebracht. Men vreest~3at de anderen
zijn omgekomen»
Z. K. H. prins Hendrik.
Prins Hendrik wordt in <fen avond
van Woensdag 7 Mei uit Hohemark in
de residentie verwacht, teneinde den vol
genden dag als voorzitter van het hoofd
comité de algemeene vergadering van
het Roode Kruis te leiden en bij dë daar
mee gepaard gaande huldiging der uit
den Balkankrijg teruggekeerde ambulan
ces tegenwoordig te zijn. Des avonds
hoopt de Prins de liefdadigheidskunst-
uitvoering ten bate van het Roode Kruis
bij te wonen. Of de Prins na 'dit twee-
daagsch verblijf weer naar Hohemark
zal terugkeeren, is nog niet met zeker
heid te melden.
De uitsluiting in de sigarenindustrie
Het eindresultaat van de in Den
Haag gehouden conferentie tusschen
de looncommissie uit het Verbond
van Vereenigingen van ^Sigarenfabri-
kanten en bestuurders van de werk-
lieldenoriganisaties is", dat „de werklié-(
denorganisaties nieuwe looneischen zul
len indienen voor Rotterdam, misschien
ook voor Gorkum en Dordrecht, die dan
nader zullen worden overwogen in die
plaatselijke vereenigingen ën aanleiding
zouden kunnen geven tot een 'tweede
Gonferentie.
Nederlandsche pelgrims op het
Vaticaan.
Reuter seint uit Rome d.d. gisteren
aan de „Msbd.", dat dje kard'inaal-staatjS'-
secretaris, Merry de'l Val, 120 Hol-
iandsche pelgrims, allen lëden van dje
Ned. R.-K. Vereeniging van Spoor- en
Tramwegpesroneel „St. Raphael" ont
ving. De pelgrims werden aan zijne Emi
nentie voorgesteld door den ZeereerW.
heer Mutsaers, die .in hun ,naam d.en
kardinaal toesprak. i
Kardinaal Merry del Val antwoordde
in hartelijke bewoordingen en gaf na
mens Z. H. den Paus den Apos'tolischen
zegen. i
De Tweede Kamerverkiezingen
De Minister van Binnenlandsche Za-
jken, overwegende, dat op Dinsdag 3 Ju-
pi e.k. de periodieke verkiezing van le
den van de* Tweede Kamer der Sta-
ten-Generaal plaats heeft; heeft goed
gevonden te bepalen dat in de kiesdis
tricten, waarin het Rijk is verdeeld, voor
deze periodieke verkiezing de stemming
zoo noodig, zal plaats hebben op Dins
dag 17 Juni e.k. en de herstemming
zoo noodig, op Woensdag 25 Juni
d.a.v.
LEIDEN, 24 April.
R.K. Kiesvereeniging.
Gisteravond vergaderde in de zaal der
St. Josephsgezellen-vereepiging, de R.
K. Kiesvereeniging alhier.
Na opening door den voorzitter, mr.
P. J. M. Aalberse, en lezing der notu
len door den secr. den heer Jac. J. Pj.
de Graaf, was aan de orde dje bestuurs
verkiezing wegens periodieke aftreding,
van de heeren mr. P. J. M. Aalberse^
J. A. Bots en dr. W. H. Keesom. Door
bet bestuur waren de volgende dubbel
tallen voorgesteld de heeren mr. Aal
berse ën H. J. Ei. Damen; Jr A. Blots
en 'B. Geijerdr. Keesom en dr. Duffelsi
De drie aftredende le.dlen werden herko
zen resp. met 76, 77 en 59 van de 81
uitgebrachte geldig(e stemmen.
In behandeling komt daarna de be
spreking van de agenda door die ver
gadering van den a[gemeenen Bond van
kiesvereenigingen. Bij punt (Lagjer-
Onderwijs-rapport) art .8, luidende: „Er
kome een regeling der wachtgelden, die
mqer waarborg Biedt voor de openbare
onderwijzers dan dë tegenwoordige."
wordt besloten dat de" ^fgevaardjigcfe
van Leiden nadere verklaring zal vra
gen en zoo noodig. zal .voorstellen ach
ter „openbare" te voegen „en bijzon
dere". Bij punt III (accoord met de
andere rechtsche partijen) wordt op
voorstel van het bestuur, na een toe
lichtend woord van den voorzitter, ond(er
ajp'plaus bèsloten, dat de afgevaardig
de voor de totstandkoming van het ac
coord zal stemmen. Bij punt IV -(korit
program van actie) komt tevens in be
handeling de motie Alkmaar, luidendfe:
„JDe bond van R. K. Kiesviereenilgini-1
gen in Nederland, overwegende djat in
den middenstand en in den landbouw-
stand talrijke misstanden voorkomen, die
•ten deele door wettelijke regeling zijn
,uit den weg te ruimen, spreekt de nood
zakelijkheid uit, dat na afdoening !der
reeds ingediende sociale wetsontwer
pen, die misstanden zoo spoedig moge
lijk uit den weg worden geruimd; ,en
verzoekt daarom de Katholieke -Kamer
fractie dringend het program van actie
voor 19131917 aan te vullen met be
palingen betreffende de sociale wetge
ving voor midden- en landbouwstand."
De voorzitter merkt op, dat in delziet
motie een verzoek wordt gericht aaji
de Katholieke Kamerfractie om het kort
program van actie te wijzigen, terwijl
de bond van kiesvereenigingen dit ber
hoort te doen. Daarom stelt het bestuur
voor, dat de afgevaardigde zal stemmen
tegen de motie-Alkmaar, doch vóór een
motie-Bievenvijk, dieluidt als volgt:
„(De algemeene bond van R. K. Kies
vereenigingen ip Nederland, te Utrecht
vergaderd, spreekt de noodzakelijkheid!
uit, dat na afdoening der reed(s inge
diende sociale wetsontwerpen, zoo spoe
dig mogelijk de sociale nooden van midL-
denstand en landbouwstand; wettig ge
regeld worden." I
De heer Spendel oordeelt het beter
aan het „kort program van actie" een
zinsnede toe te voegen, inpiaats van vóór
de motie-Beverwijk te stemmen. Het
kort program van actie luidt: „De alge
meene bond van .R. K. Kiesv&reefnigin-
gen in Nederland verklaart, onder hand
having van het kort program van ac
tie in 1909, voorzoover dat niet tot uit
voering kwam, steun te verleenen aan
het zittend kabinet, teneinde dit in staa
te stellen zijn program af te werken."
De heer Spendel wil hieraan toevoegen
en daarbij het oog te houden op de
belangen van den middenstand; en landi-
btouwstand." De voorzitter ontraadt de
ze bijvoeging, omdat de inhoud van deze
zinsnede reeds Vervat is in de woor.dfen
„zijn program af te werken". Deze rel-
geering heeft toch op haar program
staan de voorziening in de nooden van
midden- en landbouwstanidf, gelijk spr.
overtuigend aantoont. Het voorstel-Soen-
del komt na eenige discussie in stem
ming en wordt verworpen met 63 stem
men tegen, 27 voor en 2 blanco. De
voorzitter wijst er onder instemming)
der vergadering mot nadruk op, dat de
genen, cLiie tegen het voorsteL-Spendel
sftemden het niet dpden omdat zij het
met de bedoeling niet ëens w.aren> doch
omdat zij d'e formuleering niet juist en
niet gewenscht vonden.
De motie-Beverwijk wordt-met alge
meene stemmen aangenomen. Evenzoo
een motie-Breukelen» De moties-Dieven-
ter en Wjijk-bij-D'Uurstede jvorden ver
worpen.
Aan het slot .der .vergadering vindt
de voorzitter naar aanleiding van een
gedane vraag gelegenheid de leden aan
te sporen om de vergadering bij te wo
nen op 8 Mei, waarop baron wan Wijn
bergen als spreker zal optreden en daar
ook lauWe kiezers mede te brengen. Na
dat de heer Spendel d;e vergadering en
Katholiek Leiden had gelukwenschtt met
de herkiezing van mr. Aalberse als voor
zitter van de Kiesvereeniging, dankt de
voorzitter voor die woorden cn sluit de
vergadering met den Christelijk en groet.
De practische Ambachtsschool.
Morgenmiddag na afloop van de al
gemeene ledenvergadering van cl.e Ver
eeniging „Die Practische Ambachts
school", waarop o. m. jaarverslag ovler
1912 en de uitslagen der overgangsexa
mens van de Ambachtschool zullen be
kend gemaakt worden, zal de tentoon
stelling geopend worden van de djoor de
leerlingen vervaardigde voorwerpen.
Er zijn in het geheel 200 prijzen,
de eerste prijs bestaat uit den fraai huis-
kamerameublement, omvattende een buf
fet, een trektafel, een feauteuil en twee
stoelen,s piegel en wandkastje, alles in
eikenhout.
De tweede prijs bestaat uit een een
niet minder fraai slaapkamer-ameuble-
hient, omvattende een ledikant,^een spie
gelkast, een waschtafel, een ^ichtkastje^
een tafel, twee stoelen en een handdoekJ.
rekje, wit gelakt met blauwe biezen afH
gezet.
De andere voorwerpen eveneens voor
huishoudelijk gebruik bestaan uit: In
'Mahoniehout: Salonkastje, jnuziekkastje,
nachtkastje met marmeren blad, .glazen
wandkastje, theekastje, tafeltje, thee
blad. In Notenhout: Schuiftafel, nacht
kastje, waschkastje, kleerhanger. In Ge
polijst groen ho^t: een jriedestal. In
Eikenhout: Tafel, muziekkastje, 3 boe
kenkastjes, 2 vitrines, theekastje, da
messchrijftafeltje, nachtkastje, hpekstoel,
piëdestal, 4 kleine tafeltjes, 2 kleerhan
gers, spiegeltje, klapsfoel, steenstoof. In
Pitch Pine: Tafeltje, ,parapluiebak, 2
kleine tafeltjes. StoffeerwerkSlaapka-
kierstoelen en bankjes, voetenbankjes en
voetenkussens. Geschilderde Meubelen:
Tuintafels, banken en stoelen, bloeme
