A
22
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
4e Jaargang
No. 1074.
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN,
Interc- Telefoon 935 Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
ƒ1,10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, f 1.30 per kwartaal. Franco
post ƒ1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2V9 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Dinsdag
April
1013.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels 0.75. elke regel meer 15 cent
..„i-zuiiden uiededeelingen van 15 regels 1.50, elke regel n 30 cent. met gratis
bewijsnummer. Bij comiact aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde oetrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betickkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
Waarom rechts stemmen
Uit dankbaarheid aan de
rechterzijde voor de totstand-
koming van de zedelijkheids-
vetten, die strekken tot ze gen
cn tot behoud van het Neder*
landsche volk.
De zedelijlkhedidswetten strekken niet'
slechts tot eer van den Nederlandschen
Staat, doch ook tot zegen en tot behoud
yan het Nederlandsche volk.
Het is toch een onomstootelijlke waar
heid, dat de onzedelijkheid aan de wel
vaart van een volk knaagt en zijn be
staan ondermijnt Pater Borr. de Greeve
schetst zoo kernachtig en zoo juist den
jwsland, welke het gevolg is van de
ledeloosheid, als hij zegt: „Zoo gijl uit
het hart van de menschen den eerbied
voor de Christelijke zeden rukt, zult gij
weldra meer lijkkisten dan wiegen aan*
schouwen". En omdat deze uitspraak zoo
waar is, is het ook zoo begrijpelijk, dat
de ex-president van de Vereen. Staten
van Amerika, Taft, op een openbare ver
gadering den wensch uitsprak: „Geve
God aan de Vereenigde .Staten van, Ame-»
rika een man, die het volk kan, leereit
de zedelijkheid te eerbiedigen." v
Wat Taft wenschte voor Amerika, is
in Nederland in, vervulling gegaan. Wiij
hebben gehad een minister Regout! 'Hiij
heeft door zij(n wetten niet slechts, de
openbare uitingen, van onzedelijkheid be*
perkt door de vrees-aanjaging met straf*
(en, maar ook en dat vooral ürt
volk het bewustzijn versterkt, dat
de onzedelijkheid is een maatschap*
pelij.k kwaad, dat de onzedelijkheid iS
een schande.
Zoo wij wenschen, da,t de wetgeving
in die richting worde Voortgezet, moeten
we zorgen, dat niet de linkerzijde aan1
de regeering komt we hebben het
gisteren reeds gezegd. En er valt in
die richting nog zooveel te doen! Zoo"
lgt er b.v. nog een* wetsontwerp onafge-'
daan betreffende de echtscheiding. En,1
ofschoon het „neutrale,, Leidsche Dag
blad bij, de indiening van dit wetsontwerp
getuigde dat er in dit wetsontwerp een
veel te strenge opvatting betreffende de1
onontbindbaarheid van het huwelijk wordt
gehuldigd, is het ontwijfelbaar zeker, dat
net huwelijksleven b'ijf de aanneming en
de doorvoering van dit wetsontwerp zal
worden gesterkt 'en geadeld juist om
dat het niet zoo gemakkelijk meer zal'
zijn .de eenmaal gesloten overeenkomst
te verbreken.
DaarenbovenWat zal er, als de linker
zijde aan de regeering is, komen van de
doorvoering van de reeds aangenomen
wetten.
Deze redenen, berustend op onze
Christelijke beginselen, moeten ons tetf
toe hopen onze stem t£ geven aan den
Candidaat 'der rechtsdhe partijen#
V Strafwerk.
Onze aanvaller, in de Leid.sche Soci
aal-Democraat tracht zijn flater be
treffende 'de 'Maastrichtsche ambtenaars-I
herordening, welke juist gewijzigd; was;
toen hij op hoogen toon verzekerde, dat
Maastricht niet aan wijzigen dacht, als'
Volgt goed te praten:
„lo. dat onze artikelen 22 Maart
zijn geschreven
,*'2o. dat 17 Maart d;e Maastricht-
$che Raad d,e Ambtenaars,-verordening,
waarover het hier gaat, in haren ge
wijzigden vorm heeft bekrachtigd!;
„3o. dat !de Voorhoede, orgaan van
den heer Aalberse, over die verorde
ning dan ook 'niet eerder d(an 12 April
1913 heeft geschreven.
.«Wij vermoeden met etenige zeker
heid, dat ,dje verslaggever cLef Leidj
sche Courant vóór de publicatie in de
Voorhoede absuluut onkund;ig was, van
dezen gang, van zaken."
Ve iaten dit vriendelijke vermoeden
Volmaakt 'in 'zijn waarde, want niet wij
toen zoo dom .om 22 Maart iets te
«brijven, waarvan >ve sinds 17 Maart
tonden weten, dat het onjuist "was. De
auteur in Die Sociaal-Democraat
Was zoo handig en dit laat zich met een
Plompe onderstelling niet gpëd praten.
Ondertusschen acht schr. zich. gerech
tigd ons strafwerk op te leggen. Hij
Vraagt toch, óf wij
„nu eindelijk eens willen opgeven, wel
ke Roomsche plaatsen het voorbeeld
van Maastricht hebben gevolgd, niet
wat de wijziging eener bestaande re
geling betreft, maar wat aangaat de
indiening eener ambtenaars-verorde
ning."
We denken er natuurlijk niet aan, zulks
op commando te gaan .onderzoeken. .Dit
mocht waarlijk onze Sociaal-Demo
dra a t zelf wel doen, ten einde beter
op de hoogte te wezen als hij w.eer eens)
over ambtenaarsverordeningen gaat
Jschrijven. Valt het resultaat van zjjjn on
derzoek hem mee, dan zal hif 't ons wel
voor 'de voeten werpen. Valt het hem te
gen, dan zal hij wel zoo loyaal yvillem
zijn, ook dit niet onder zich te houden.
Maar hoe de uitslag van zijn studie
'ook zij, dit staat vast: Ö!e eerste ambte
naarsverordening in Nederland kwam.
diep in ,,'t Donkere Zuiden" tot standi
op Roomsch initiatief.
V Ginds en hier.
De ambtenaren en beambten der ge
meente Maastricht Zullen wel in hun
nopjes zijn met de regeling Ijunn.eil
rechtspositie. Van de desbetreffende ver
ordening 'gevoelt toch id,e Leddisch.e S o c i-
aJa, 1 -,Demo era at zich'genoopt het
Volgende getuigenis af te leggen:
„Diezfe verordening i»s .een kranig
stuk werk (en bevat tal Van waarlijk de
mocratische bepalingen.
„'Bij vluchtige kennismaking viel ons,
alleen op dat vrouwelijke gemeente
ambten arien bij huwelijk den dienst
moeten vaarwel zeggen, dat het aantall
verlofdagen verband, houdft met deni
rang der bietrokken ambtenaren en dat
bij ontslag op eigen Verzoek de gestor
te pensioenbijdragen niet wordjen 'te
ruggegeven.
„Een woord van oprechte hulde
mag aan dit Stuk ambtenaars,-wétge-
ving voorzeker niet worden onthou
den."
De appreciaties der tweedie alinea Ia-
ten We natuurlijk voor rekening van gle,-
hoemd blad, welks lofuiting overigens
welsprekend genoeg -isj f
Zou nu de Leidsche Raadl de MaaS-
'trichtsche Verordening niet even naar
hier kunnen overplaatsen? Dit "kan toch
zoo'n moeilijk" werk niet wezen ten zou
waarlijk niet het verwijt van overijling
verdienen. 1
ALGEMEEN OVERZICHT.
Zooals gisteren gemeld, heeft ook
Montenegro op de nota'der mogendheden
in toestem menden zin geantwoord. Echter
is nog niet goed wijs te worden uit
Montenegro's houding omtrent
Skoetari
Het heeft toch allen schijn, dat het beleg,
ook nu de Servische 'bondgenooten hen
in den steek laten, wordt yoortgezei
Plan moet zelfs bestaan tot een alge-
me ene bestorming.
Intusschen hebben, naar uit Antivari
wordt gemeld,-de laatste 'batterijen en
bataljons der Serviërs 'de verschansingen
voo,r Skoetari verlaten en zijin naar Alessio
vertrokken. De Montenegrijnen hebbien
de plaatsen hunner bondgenooten inge
nomen. jHet afscheid der Serviërs van
de Montenegrijnen^ met wie £ijl zo.o dik
wijls schouder aan schouder in de loop
graven hebben gestreden, was zeer har
telijk# i j i j
N,aar verluidt, hebben Grieksche trans
portschepen last gekregen om de Servi
sche troepen van San Giovanni di Me.dua
naar .Saloniki te vervoeren, en wel onder
bescherming der internationale vloot.
Rond Skoetari is alles rustig.
De mogendheden, zoo was gemeld,
zouden nog geen verdere pressie uit
oefenen op Montenegro, In Wieeneni weet
men echter te vertelLen, dat gisteren eein
Oostenrijksche torpedoboot een Fran-
schen officier geland heeft, die .zich ter
stond 'naar Cattaro heeft begeven. Men
zegt, dat hij den eisch der internationale
vlootcommandanten bij zich heeft, om'
van Montenegro 'terugtrekking van de
troepen voor Skoetari te verlangen, onder
bedreiging, dat Antiwari, Goesskije en'
San Giovanni di Medua anders door
militairen zullen worden bezet. Men. ver
onderstelt, dat 'de Montenegrijinsche re
geering bereid is aan den wensch der
mogendheden te voldoen. Die troepen
verzetten zich er echter tegen hun stel
lingen te ontruimen.
De krijgsgevangenen van Griekenland
is dit land Liever ikwijit dan rjjk, wes
halve het door bemiddeling van Duitsch-
land aan de 'Porte voorgesteld heeft om
met de teri^zending der krijgsgevangenen
te beginnen, op voorwaarde nochtans,
dat zij niet meer aan de krijgsoperaBes
zullen deelnemen. De eerste groep, die'
7000 gevangenen zal omvatten, zal te
Merina ontscheept worden, op voor
waarde, dat de Turksche vloot de trans
portschepen niet zal aanvallen.
De Porte heeft aan den Duitschen
gezant medegedeeld, dat hij 'de voor
waarden van Griekenland tot uitwisse
ling aanneemt,
Nog wordt gemeld, dat Bulgarije >de
Turksche burgerlijke overheidspersonen
uit Adrianopel heeft vrijgelaten en deze
reeds te Konstantinopel zijin aangekomen.
De staking in België
blijft hier en daar voortdurend Ifnemen.
Zoo schrijft over den toestand aan de
haven te Antwerpen de „G„ v. A.
„'De toestand, Maandagmorgen, is nog
veel verbeterd sinds Zaterdag. Het her*
nemen van den arbeid gebeurde op'
groote schaal; vooral de vaste mannen
•der stouwers lieten zich aanwerven,1
Diiensvolgens werd overal op 'laadbooiten
met Versterkte ploegen gearbeid,
Sommige dokken hebben nu weer
heelemaal het uitzicht der goede dagen:
'Op al de schepen, die Zaterdag wérk
ten, gaat het lossen en laden voort; enkel
een groot getal vaste mannen springen
nu bij, waaruit volgt, dat het werk ge
makkelijker van de hand gaat
Die pas aangekomen booten konden ins
gelijks voorzien worden van het noodige
volle.
Aan de kaden en in de Zuiderdokken
gaait alles zijn gewonen gang."
Ook op de fabrieken èn werkplaatsen
in de stad doet zich cje staking weinig
voelen. Dit is niet, "zooals de socialistische
bladen graag zouden willen 'doen voor*
komen, een verzinsel van het rechtschd
blad, ook de burgemeester "dier s"tadl
heeft zich aldus uitgelaten. Hij Jieeft aan
twee Duitsche dagbladen, die veronti
rustende berichten over de staking in
de haven openbaar hadden gemaakt, een
telegram gezonden, waarin, hij verklaarty
dat men aan de haven voortgaat te
werken, dat de fust algemeen is en. dö
veiligheid gewaarborgd. De werkstaking
is slechts gedeeltelijk en vermindert, zoo4
dat de schepen gemakkelijk het noodige
personeel vinden voor "het regelmatig
laden 'en lossen.
In de kolenmijnen in het Luiksche
hebben vrij veel delvers het werk hervat
of zich opnieuw aangemeld. In de^bekA
kens van Seraing en Herstal is de toe-\
stand onveranderd. .Op het plateau yart
Hervé is de toestand eenigszins verbeterd-
,Beter is h|ijl ook In verschillende groote
fabrieken. Het werk is geheel hervat In
[de fabrieken van de Société Athus te
Grivegnée (bij Luik) en in de kope.fi
en zinkf abri eken.
Een weverij te Gent, die de vorige
,week haar werkvolk moest wegzenden*
opende gisteren, haaf deuren. Van de
1300 werklieden, die zich kwamen aan*
melden, arbeiden er 950,
Gisternacht is een. aanslag gepleegd!
op de spoorbaan van Luxemburg. Op het
oogenblik, dat een koopwarentrein tus-i
schen het station, Naminne en de halte
Saint-Bernard reed, werd van een brug
een steen, op den Treju geworpen' ter
grootte van een hoofd. De steenen kogeli
de locomotief en -kwetste den stoker)
verbrijzelde een ruit van het scherm op|
Alfons Hellemans, van Namen.
Een ergerlijk voorval wordt nog uit
.Forchies gemeld. Twee liniesolidatert
keerden om 11 uur >lronken in huri
kantonnement terug. Kort daarop vluchtA
ten zij over een muur piet meeneming
yan hun geweren en 60 patronen. Die
muiters liepen door de straten, roependel
„leve 'de staking", en, ge waarschoten
lossende. Een patrouille veldwachters en
jagers te voet ontmoette ze en, de deserA
teurs Verklaarden op hun vraag, dat zij
den Vveg naar Charleroi zochten. ToeiH
men hen. wilde arresteeren, schoten, zó
en troffen een jager, die dad'eljjk met eert
schot rdoor het voorhoofd morsdood,
neerviel. 'Die deserteurs vluchtten, roe-i
pende: „leve de staking". Een groot
aantal soldaten 'en veldwachters zoekepi
het bos.ch 'af. Men vreest, dat de deser*
teurs hun leven duur zuilen verkoop epj
GEMENGD.
Ex-Kon,inig Manuel van Por
tugal heeft zich Verloofd met prinses
Augusta Victoria van 'Hohenzollern, de
oudste dochter van prins Willem van
Hohenzollern, het (hoofd van de Kathlo-
lieke niet-regeerende tak van het
huis Hohenzollern, en een neef van Kei
zer Wilhelm.
Reeds van vroeger 'zijn de beitje Ko
ninklijke huizen vermaagschapt, want de
infante Antonia, zuster Van Manuel's
grootvader, was gehuwd met prins. Leo
pold van Hohenzollern, Öie als preten
dent naar den Spaanschen kroon, de on
schuldige oorzaak werd van dfe Fransch-
Duitsche oorlog. f
De Frankf, Ztg. verneemt uit Sofia,
dat de verliezen kV er verb on die
nen aan doo d en en gewondjen volgens'
de voorloopige lij'sten Voor de Bulgaren'
84.000 voor de Serviërs 22.000, voor de
Grieken 11.000 en voor de Montene
grijnen 6.000 man bedragen.
Drie Italiaansche kolunnes zijn uit
Tolmetta in Tripolis opgetrokken,
hebben een Arabisch kamp vermeesterd
en daarna Merg ingenomen. Die kolonné
had 13 gewonden. 1
Een Marokkaansche strijd
macht met 2000 geweren had zichi bij
Mekhila verzameld, om dien oplangs gje-
sjtichten post aan te vallen. Een kolonnle
uit Merada heeft de Marokkanen na ;een
hevig gevedht uiteengejaagd). Het kamp
der Marokkanen is vernield. Zij 'hadtden
veel dooiden. Aan Fransche Zijd|e waren'
4 do oden en 17 gewonden.
In een 'half-officieel bericht uit Pa
rijs, wordt gemeld, dat de Oosterspoor-
wejgfmaatschappij bereid is. aan even-
tueele eischen tot 'schadeloosstelling van
de beide D(uitschers, 'die op het
station van Nancy door Franschen wer
den gehoond ien geslagen, tegemoet te
komen. I
De Tweede Kamerverkiezingen.
Mr. J. A. de Wilde heeft zoo meldt
de „Leeuw. Ct." bedankt voor de hem
door de anti-revolutionnaire kiesvereeni-
Iging in het district Fran'eker aangebo
den candidatuur. De heer A. ColijnV
broer van den minister van oorlojg, is,
nu candidaat gesteld.
Volgens de „Limb. Koerier" heeft de
R. K. kiesvereeniging te Sittard Zondag
avond de he eren J. H. J. Beckers (af
tredend) eri A. H. Gijzeis, burgemeester
van Sittard, voorloopig candi<4aat gesteld
voor het district Sittard. 1
De R. K. Kiesvereenigingen te Schijn-
del en te St. Mich iels-Gestel' hebben,,
blijkens een bericht in de 's FI. Ct den
heer B, R. F. van Vlijmen eveneens can
didaat gesteld voor het district Veghel.
Naar de „Gelderlander" verneemt, zal
ds. H. C. Hogerzeil te Vlissingen de
candidaat van d'e anti-revolutionnaire
partij voor hét district Ed.e z!ijn. IWel zijn
er nog and'efe candidiaten genoemd, maar
de h'der Hogerzeil zou de dibor de meer
derheid hét meest gewilde candidaat
wezen. t '41
In de iR. K. districts-kiesVereeniging
te Roermond is gekozen tot dèfinitieven
candidaat de heer Th. Verhégg.en, voor
zitter van den Limburgscben Landbouw-
bond, te Buggenum, met 2054 stemmen.
Op den heer 'M. Bongaerts, ingjenieur
van den waterstaat te Goes, waren 1988
stemmen uitgebracht.
Mr. P: Dieleman, te Middelburg, dfe
aanvankelijk ernstige bedenkingen had
tegen het aannemen van de hem door
de rechtsche partijen aangeboden cand.i-
datuur in hert district Oostburg heeft
thans verklaard, de candidatuur te aan
vaarden.
De R. K. centrale kiesvereeniging in
het district Hoorn heeft den heer C.
D. Wesseling, te 's GraVenhagfe, candi
daat gesteld,
Jachtwet.
Aan de Nederlandsche Jager wordt
meegedeeld., dat nog vóór de verkiezin-
g en minister Talma een gewijzigd ont-
werp-Jachtwet zal indienen.
De vacature in den Hoogen Raad.
De „Tij'd" meldt, dat mr. H. M. A.
Savelberg, rechter in de arrondisse
mentsrechtbank te Maastricht (no. 5 van
die voordracht), bij' de eerstdaags te ver
wachten vervulling van de Vacature-Gul-
jé in den Hoogen Raad- de candidaat van
de rechterzijde in d'e Tweede Kamer zal
^ln.
Ned. R.-K. Esperantistenbond.
Meer dan 200 lecjen waren 1.1. Zon
dag naar Den Bosch getogen van de
jaarlijksche bijeenkomst bij te wonen van
den Nederlandschen Katholieken Espe
rantisten Bond. I
Om 10 uur des morgens droeg d|e
Zeereerw. Zeergeleerde Pater, Dr. Titus
Brandsma, uit Oss, in de kapel van het
Zusterklooster Mariënburg, d'e H. Mis
op, waarbij kapilaan Moonen, uit Uden,
een preek in het Esperanto hield eni
sprak naar aanleiding van het Evangelie
van den dag, waarbij de eerwaarde rede
naar uiteen zette, hoe God Zijn eerstge
boren Zoon had gezonden om qp aarde
te stichten het rijk van liefde en hiet te
leeren, dat wij allen, welke taal we ook)
spreken of van welk ras we ook zijn, één
Volk zijn, waarvan Hij 'de Koning enj
Rechter is. De Kerk, door Hem gesticht^
heeft die liefde altijd; gepredikt en zegént)
daarom ook de Esperantob'eweging* aIsj
een kostbaar middel om de leerlingen,
van Christus in één bond van liefde sa
men te brengen.
Na de kerkelijke plechtigheidwerd in
hotel „Central" gezamenlijk geluncht,,
waarna om 12 uur de Kathedraal van St.
Jan werd bezocht. i
Vervolgens werd een bezoek gebracht
aan de Chicago-Bioscoop, waar een 60-
tal lichtbeelden en twee films werdén,'
vertoond, b'etrekking hebbende op het
gebied der wereldtaal, higt Esperanto.
Om drie uur begon in Casino d:e jaar
vergadering.
De voorzitter sprak het welkomst
woord en schetste den vooruitgang' van1
den Bond in .4 jaar tijdis, iji welke Jiij
eens zoo sterk werd als de neutrale Es-
peranto-^Bond, welks ledental nochtans!
ook verdubbelde. Dat succes, zoo zegt
spreker, is in hoofdzaak te danken.aan'
de goede leiding,, van het 'dagelijksch1
bestuur. Aan alle medewerkers hul/did
brengend, dankte de voorzitter allereerst
den Bosschen teekenaar Herman Moer
kerk, die voor de vereenigingj een prach
tige Esperanto-briefkaart ontwierp, wel
ke tijdens de pauze ten voordjeele dér
propaganda werd verkocht.
De 'bondsvoorzitter, d'e Wïeleerw. heer
Poell, verwelkomde in he|t b;ij'zonder mgr.
Diepen en mgr. Prinsen en den heer Ro
mein, burgemeester van Drumpt, als of
ficieel vertegenwoordiger van „La Eston-
to Estas Nia."
Uit het jaarverslag van den secretaris,
den heer H. B. van Zwet uit Utr.echtj,
bleek, dat het ledental stedg van 736#
tot 831, Vooral doör Id.e oprichting d,ér af-
deeiingen Bussum en Boxtel, terwijl d.ït
jaar nog werd opgerichte ld e afdéeling
Breda met 90 leden. I
Blijkens h'et financieel verslag bedroeg
de schuld dfer vereeniging op het einde
van het jaar f 610.78 die echter op 1/
April j.l. reeds tot f 138.70 was1 ge^
slonken.
Het dagelijksch bestuur "de rédactié
en administratie van het .Bondsorgaan'
werd'en herkozen.
•De Wïeleerw. heer Linne'bank gaf ver
volgens een overzicht van hgt toenemend
Esperanto-onderwijs op scholen en pen
sionaten.
KORTE KRONIEK
De verkoop van de Emma-bloem
heeft te 's Gravenhage, ruw gé:
'geveer f 6500 opgebracht.
LEIDEN, 22 April.
Schoolschietoefeningen.
Het ligt in het voornemen van den
commandant van Ide Bri^adie-infante-
rie om ter voorbereiding van de schiet
oefeningen van 23 Mei tot 7 Juni e.k,
in het kamp van Katwijfk gedurende
de maand Mei e.k. reedis enkele school-
Jschietoefeningen op het schjietterrein te
Katwijk door de compagnieën van het
'15e Regement-Infan:terie_(D|elft en Gou
da) te doen plaats hebben.
In verband hiermede zullen plaats
Ihebben op 5 ,Md een i£arsch van d/ei
twee compagnieën uit G o u d a naar Lei
den op 6 Mei schoolschieten van d