17
p7euïlleton.
DE TWEE_VRIENDEN.
kameroverzicht.
"""buitenland.
4e Jaargang
No. 1070.
Ecicbelve ©on^Mit
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
dit blad verschijnt elken dag, uitgezonderd zon- en feestdagen
de abonnementsprijs bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en* het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
ƒ1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post ƒ1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2V2 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Donderdag
April
1913.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 15 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Qroote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
V Waarom rechts stemmen
Omdat onder deze r e g e e r i n g
door het departement Man'
bancfhouw, Nijverheid en Han-
3e 1 wetten zijn t,ot stand jgfe-
Öracht, waarbij de arbeid in
eere wordt hersteld, die acbein
ders worden beschermd!.
Het zelfde antwoord als gisteren.
Maar het kan ook niet te 'duidelijk wor
den gezegd, het kan ook niet in een te
scherp licht worden gesteld, d,at d*»i't
ministerie begonnen is een einde te
maken aan de schandelijke on-C h ris
te lijke toestanden, die een gevolg
waren van de doorwerking der libe
rale beginselen. Aan die schandelijke
toestanden, waarbij het als van 'zelf
(sprekend gold, Idat de arbeider in tijd
van ziekte, invaliditeit of ouderdom Zijn
hand moest ophouden om te .bedjelen
waarbij een werkgever vrouwen en kin.-
Ideren gebruik makend van hunne ar
moedetegen een luttel loon kon laten,
arbeiden lang en hard en ZoodbendÈ
tevens de loonen yan de mannelijke arr
beiders naar beneden .kon „drukken
waarbij de werkgever zich dikwijls niet,
bekommerde om de gevaren en die "na
deel en voor de gezondjheidi, dli-e .de ar
beiders beliepen, omdat zij „vrij!" wa
ren al dan niet in dat bedrijf, al'yd|ari
jiiet in zijn fabriek te gaan.
Het is de groote roem der Christelijke
jretgjeering, dat zij, steunend op en geleid!
^oor de leer yan Christus, begjonnen
is aan zulke schandelijke toestanden een'
fcinde te maken.
En daarom is het Zoo goed 'heljder
Voor den igeest te hebben de lijst van
(Sociale wetten, die, ondanks "alle ob
structie, onder deze regeering tot standi
zijn gekomen of naar alle waarschijn-'
lijk nog tot stand zullen komjen. Zij'zijn
Wetten tot reorganisatie yan den ar
beidsinspectieArbeidswet; Rad,enwet
(met het doel arbeidsraden in te stel
len voor de uitvloeiing van verschillen
de sociale wetten)Steenhouwerswet
(tot beveiliging van werklieden bij
èteienhouwersarbeid) Stuwadoorswet .0"
het belang van personen, werkzaam bij
het laden en lossen van schepen)Wet
betreffende Invaliditeits- pn Oucterdoms-
verzekeringZiektewet.
Voeg hierbij dat niet Zij kunnen wor
den afgedaanwetsontwerp op beroeps
ziekten; ontwerp tot pensionneering van
gemeentelijke ambtenarenontwerp landr
arbeiderswet.
Het hier gegeven lijstje is den be
wijs, dat het Christelijk-Zijn niet slechts
is een leuze dezer regeering, maar dat
het haar ernstig streven is de Christe
lijke beginselen Van recht en liefde in
de wetgeving te belichamen.
V Grootmoedig.
Wie laten Iden sidhrijlver Sin 5„De Sociaal-
Democraat" over de Leids'Ohe reöhts-
positie-meeting nog niet los.
Uitgaande van zijn gelliefkoosde onder
stelling, dat Ide (twee driestarren, welike
wij aait zijin Menigadering wijdden, een-
165)
In de dagbladen, die hier te Parijs
gedrukt worden, las ik dat er vrees el ijke
dingen gebeuren in ons ongelukkig Bre-
tagne.
Ik heb' niets meer gehoord van .uw
buren, onze vroegere vrienden Nollan.
Wat is er van hen geworden. Ik wil mij
niet wenden tot Thérèse, om van Jiaar
berichten te vragen. Ik weet niet Waar
om, maar het is mij alsof er een onover
komelijke scheidsmuur tusschen haar en
mij is gekomen. Gij zult zeker wel be
grijpen wat ik hiermee bedoel. Toch h)eb
ik haar liefgehad als een zuster en nog
kan ik niet dan met vriendschap aan haar
denken i
Gij zijt een oud vriend onzer familie,)
?ij vaart ook de vriend Van mijn ongfe-
lukkigen broeder en daarom wend ik 'mij
tot u.
Wat is er van onze goederen gewor
den, van mijn ouderlijk huis, waarin ik
zulke gelukkige jaren heb doorleefd?
Men heeft mij gezegd dat alles ver
kocht is. Aan wie behoort hlet nu?
ik vernam er iets van, maar ik vraag "het
verslag moesten verbeelden, Verwijt ihij
ons o. m„, niet te Ihefaben vermeld, dait
CTir. Aallblerse, vader der in 1907 door
onzen Raad aangenomen motie, waarin
aan 'jBt en Wl. een ambitenaarsverordemnig
werd gevraagd, niet ter samenkomst aan
wezig was. i
Om sdhr. pleizier te doen, constateeren
wij zulks dan nu nog, al liet hij op zijn
verwijt volgen
•„Wij hebben dat (verzuim) groot-
tmioediiglijik vergevengeen onzer vroede
Vaderen had aan onze uitnoodiging ge
volg gegeven."
Eig geruststellend, dat sichr. zoo groot
moedig is, maar we willen hem toch
vragenwat moest speciaal mr. Aalberse
op de meeting komen doen? Dat zijin
motie nog altijd dipor B(. en Wl- wordt
veronachtzaam^ "wist hij waarlijik wel,
terwijl hem even goed als elliken meeting-
ganger bekend was, dat de Leidsche
ambtenaren en beambten gaarne spoedig
een rechtspositieverordening wenschen te
'bezitten, Hoe zoo'n verordening er moet
.uitzien, behoefde hij! ook niet te komen
keren, terwijl we 'gerust mogen onder
stellen, dat ze er well wezen zou, indien
de 'kiezers niet goedgevonden haddlen^
onze vroedsidhap „om" te zetten.1 1
Redhts pleegt weinig dank te oogsten
van de zijlde van jDie SoCiiaabDemooraat"
en zijn vrienden. Alls men daar het raads
lid Aalberse van zijin zetel kon wippen,
zou men 't stellig niet laten. JVien juicht
er voorts nog altijd over den val Van
dir. Kuypier, (hoewel 't juist deze bewinds
man was, 'die de redhtspiositie per wet
voorstelde f|e regelen, terwijl de eerste
Nederlandsdhe aimbltenaarsyerordening, te
Maastricht op Rooimsch initiatief .Cjpge-
yoerd, ter m,eeting eenvoudig over 't
hoofd Werd gezien, om toch maar alle
eer voor rooide raadsleden te kunnen
opieisChen.
Mr. Aalberse en zijin rechteche collega's
in den Raad zullen er niets rouwig om
geweest zijin, uit dat weinig erkentelijk
milieu te zijn weggebleven.
iWiat de linker raadsleden betreft, ja, Idle
gevoelden zeker, dat "hun verwijt kon
treffen, want zij hebben nu 't heft in
handen en laten toch de rechtspositie
ongeregeld* Diesniettemin kunnen zij bij
een eventueele raadsherstemming op den
steun van „De Sociaal-Democraat" en
zijn (Vrienden rekenen. Dit staat wel vast
en is ook een soort grootmoedigheid',
maar van minder verheven allooi.
T\N EEDE KAMER.
Een belangrijk amendementovergeno
men.
Er waren op de artikelen, die 'de bij1,-*
fZondere kassen betreffen, heel wat amen
dementen ingediend,. Ze .allen hier te
gHan wegen zou te veel plaatsruimjte»
yraglen. Onder die velen zijn er echtep
eenigje, die in belangrijkheid wel boven
de andere uitstaan, en dioor did minisi-
ter niet te licht zijn b,evon(dien „m. a. w.
aan u, om zekerheid te krijgen.
01 mijn goede Gouray, hoe bitter be
treur ik dat alles; het huis' waarin ik
geboren werd, waar ik geleefd heb 'met
mijn vader die zoo goed was, met mijne
moeder, die 'mij1 zoo lief had, met mijn,
broeder, zoo vroolijk, zoo dapper, en
Zoo edel. Ik zal hen geen vgn allen weer
zien. Ik beween alles wat ik heb Verlo
ren, alles wat ik heb liefgehad, tot on
ze velden, onze bosschen en onze pach
ters, die met ons zoo eensgezind waren
en zooveel van ons hielden. Dat zijn,
herinneringen die smart Opwekken en mij
toch dierbaar zijn. Wat zou ik er niet
voor willen geven, wanneer jk weder ri!n
Bretagne mocht leven te midden van
mijn geliefden, zelfs al zou ik met hen
armoede en ellende moeten deolen, het
is gedaan, het graf geeft zijn offers hief
weder.
Wanneer deze brief u bereikt, mijn
Vriend, schrijf mij dan een kort briefje)
maar, waarmee ge. u niet aan gievaren
blootstelt.
Ik heb voor het oogenblik niets te
vreezen, naar alle waarschijnlijkheid. Ik
geloof niet dat men mij opnieuw zal ge
vangen nemen. Wat^zou men mij kunnen
Verwijten Ik leef zeer teruggetrokken)
en bemoei mij met niets vaw hetgeen er
Voorvalt. Ik ben als een vreemdelinge rm
dit groote Parijs, denk slechts aan hef
zijn overgenomen en in de wet zijn int
gfelascht. Wij bedoelen di;e van 'dien heer
de Visser, den Chr. Historischen afge
vaardigde van Leiden. Men weet, dlat
aan de bijzondere, de.particuliere kassen
'door de ,iiegeering groote'Vrijheden zijn!
geschonken. Nu zou het echter kunnen
gebeuren, dat verscheidenen van die nu
bestaande kassen het jvoortbeStaan onmo
gelijk zou worden gemaakt doordat bij
bestuursmaatregel een vrij hoog mini
mum van ledental voor die 'kassen zou
worden bepaald. Die heer De Visser nu
heeft getracht dit le voorkomen door
in eenige amendementen voor te stellen!
om ee nbijzomdere kas (wier ledental
beneden het minimum is) ook dan toe
Jte laten, wanneer een rechtspersoonlijk
heid bezittende, en over het .gebied, van
meer dan één Raad van "Arbeid wer
kende instelling; zich mede verantwoor
delijk stelt voor de op die kleine bij
zondere kas rustende verplichting.
Waarlijk, ee nzeer toe ,te juichen en
zeer gelukkig reddingsmiddel voor die
bestaande kleine ziekenkassen.
Minister Talma, van wien de heer No-
lens gisteren getuigde, dat hij rekening
houdt met verschillende stroomingen
nam de amendementen over en_glansrijk
zijn ze er .doorgekomen.
ALGEMEEN OVERZICHT.
De geruchten blijven loopen dat tusi-
ischen
Turkije en Bulgarije
een afzonderlijke wapenstilstand is ge
sloten, in welker tot stand koming Rus
land de hand, moet gehad* Rebben.
Te Konstantiqopel echter wist Reuter
te vernemen dat niet een wapen stil stand
gesloten is, doch dat .men overeengeko
men is de vijandelijkheden te staken.'
Met een en andeT zijn echter slecht
te rijmen de berichten die melidlen van
voortdurende bloedige schermutselingen
aan de Tsjataldsja-Ünie.
;D|e Weensche correspondent van -de
$,Frankf. Ztg." weet nog verder strek
kende berichten te melden over het af
zonderlijk accoord tusschen Bulgarije en
Turkije getroffen. Van goed ingelichte
Rulgjaarsche zijde, aldus de correspon
dent, wordt medjegjejdfceld, dat Bulgarije
bereid is, een afzonderlijken vreidie nfet
Turkije te sluiten en daarbij geen acht
meer te slaan op het verdrag van bond-'
gfenootschap, aangezien ook Servië zich
bij de verdeeling van het verovjerd) ge
bied niet aan dat verdirag wil houd'en.
Men geeft het vermoeden te 'kennen, dat
fServië en Griekenland het vrede sluiten
slechts daarom uitstellen, dat zij die Bul'-
gaarsche troepen bij de Tsjataldzjalinie
willen vasthouden, terwijl zij hun legers
bij de Wardar samentrekken.
De spanning tusschen de Bond-
genooten
schijnt tot dagelijksche kibbelarij en
Vechtpartijtjes te leiden. Volgens tele-
verleden, aan hen, die ik heb ïliefgehadj
en aan mijn land, d;at ik zoo gaarne 'zou
wederzien.
Maar waartoe? r
Behalve gij en onze pachters, die mis
schien nog wel eens aan ons denken, zal
Zich wel niemand meer met ons bezig
houden, mijn beste Gouray, in een tijd
als dezen, daar'elk genoeg heeft aan (zijn
eigen leed en aan de gevaren die hij te
trotseeren heeft.
Sedert onze gevangenneming heb ik
niemand weergezien uit ons Bretagne, ik
ben er ?oo van gescheiden als had' men
mij naar een eiland gevoerd, datimiddTen
in den 'Oceaan lag, duizend mijlen „van
Lamballe verwijderd.
Ik hoop dat gij niet veel te lijden Zult
gehad hebben van de gebeurtenissen in
ons land en dat God u steeds bescher
men zal.
Vaarwel, lieve tvriend.
Het verschaft mij een groot genoegen
.tot u te spreken, al is het dan ook 'op.
een verren Afstand. Gij zijt voor mij de
levende herinnering aan het verleden en
aan gelukkige dagen, die voor eeuwig
zijn vervlogen. Denk aan hetgeen ik ge
leden heb, aan hetgeen ik misschlien nogf
zal moeten lijden en geloof mij, als ai-
tijd
Uw toegenegen
I [ROSE.
'grammen aan de Parijsche bladen is ler
gister weer tusschen Servische en Bub
gaarsche .troepen te Uskub «e» bloé-
dfige botsing voorgekomen.
De „Daily Telegraph" verzekert nu,
«(at sommige mogendheden die v Balkan-
Staten trachten over 'te halen, om ini
hun onderlinge geschill'en een sCh;eüds^
.rechter te laten beslissen. JDaarentegeh,
beweerd haar correspondent Dillon, djat
'de mogendheden overeen zijn gekomen!
zich niet in die geschillen te mengen.
De „Times" verneemt uit £aloniki:
Eén mogendheid van het Drievfrudfcg
Verbond heeft vergeefs moeite gedaan,
de Grieks che regeering over te halen om
Tiare aanspraken op Saloniki ten bate van
Bulgarije op te geven. Griekenland zou
daar dan schadeloosstelling voor .ont
vangen in Epirus of op de _Ejgeïsohe
Eilandien.
Het incident te Nancy
is op het oogenblik ïn, onderzoek bijl
staatsraad Ogier die een ondjerhoud met
Iden commissaris van politie heeft gei-
had, welke het onderzoek naar h(et voor
gevallene heeft geleid. Hij hoorde voorts
verscheidene getuigen, wier verklaringlen
met elkaar overeenkwamen. Daaruit
volgt dat drie iDuitschers, vergezeld dpor
twee dames, in het bierhuis1 „Lorraine"
aan een tafeltje Zaten, toen een .troepje
Fransche jongelui dicht 'bij h|en ging
Zitten en grappen en stekelige opmer-f
kingen over de vreemdelingen ^maakte.
De jongelui reikten hun zelfs een pa-»
pier over, waarop iets met potloold was
(geschreven.
iDe eigenaar van het bierhuis vroieg
wat er op stond. iDle Duitschers anfó-i
Woordden „het is .slecht Diuitsch?'. Men
weet niet of zij wilden zeggen dat :erl
taalfouten in stonden pf dat 7,i] veron'tU
w.aardügd woren. TZoo bleef qe z#ak..
Toen het sluitingsuur kwam, gingen de,
vreemdelingen naar het station, geMolgjd
door de jongelui en een vijftigtal andferé
menschen. Aan het station gekomen,,
drongen allen tot het perron door. Men'
hoorde schelden eri schreeuwen „Prui
sen". Het stationspersoneel behoefde)
•echter niet daadwerkelijk op te treden/
daar niemand handtastelijk werd.
De Belgische staking
geeft wel groote cijfers te hooren, maaff
toch weet men nog niet gloejd waft vam)
het geheel te denken. De cijfers wor-«
den trouwens vergroot door het aantal
werklieden die, hoewel werkwillig ge-
(d\vongen zijn het werk te staken ,onD
dat er geen grondstoffen te yerwerken'
zijn. f
Volgens socialistische schatting waren
er te Brussel gister 3000 stake-rs meeif
dan eergisteren, in het geheel dus onge
veer 24,000.
Onder de metaalbewerkers te Antwer
pen is de deelname aan dje staking toie4
genomen.
Aan de haven te Antwerpen werkif
men op verscheiden schepen met onvolj
[ledige ploegen. Er komen echter weinig
schepen aan.
PjS. Wanneer deze brief u bereikt^
|adress|eer dan ,uw antwoord aan de bur
geres Louise, portierster van het huis
n. 30 in de rue du Bac te Parijs1,i en
spreek vooral met niemand over mij.
Hoe verlang ik er jiaar u weer t-ej
zien, maar daarvoor moeten1 wij rustiger
tijden afwachten. Zullen Zij ooit komen
I I II IR.»
Zij ging naar beneden, naar de ldge
van Louise, de portierster, die haar zoo
Vriendelijk had ontvangen en vertrouwde
aan deze haar brief toe.
Vervolgens begaf zij zich naar de ka
mer der barones. I
Nu de oude dame weer in haar eigen
huis was en vooral nu zij Rose had weer-
1 gevonden, was ook haar aangeboren
vroolijkheid teruggekeerd.
De ongelukken, die al sedert zoolang
jop haar hoofd waren neergedaald, had
den haar die nooit geheel kunnen ontne
men.
Zij zegde tegen haar beschermelinge:
Komaan, Voelt Igij u nit wat kalmer
Ja, moeder, ik voel mij nu bijna
'gelukkigl.
Zoo is h'et goed, mijn kind.
Ik heb een brief geschreven aan
een oud vriend van mij in Bretagne ien'
hoop dat hij mij spoedig berichft zal Zen
den uit mijn land.
iDe oude dame trok haar tot zich en,
Op het hoofdstation verklaart men, da#
Ide aanvoer van granen, hout en Vee
lschillende koopwaar afneemt. Er begint
giebrek $e Jcomen aan lacfing voor dei
;schepen, en vele zijn al tot oiiMrijKviJligfe
^staking gedwongen.
Van de diamantbewerkers staakt
slechts een deel.
Tegen den middag betoogd6 eeft troep
vrouwen voor het gebouw van de socia
listische coöperatieve vereenigjing, om te
protesteeren dat daar, ondanks die sta
king, gewerkt werd. De politie dreef dje
(vrouwen uiteen.
Te La Louvière hebben de beambten
der buurtspoorwegen volgens hun belof
te allen het werk hervat. Hier 'is de'
toestand in de metaalinjdüistrie en djö
kolenmijnen onveranderd. De staking in
jde glasindustrie is algemeen.
1 Het nationaal stakingscomité heeft de
volgende opgave openbaar gemaakt: te
Antwerpen en Mechelen 18,500, te Brus
sel 21,000, te Leuven 3000, te Njyye!
11,000, te Gent 19,000, Oost-Vlaanderen
(zonder Gent) 7500, Luik 65,000, Ver-
viers 18,000, Holy 10,000, Charleroi
75,000, Soignies, Lessen, Braine en
Ecaussines 10,000, .Bergen 52^00, het
centrum 45,000, Doornik 8000, Namen
7000, Diinant 600, West-V.l aan deren
1400. Totaal 372,000 jrtakersL
In de Kamer heeft gister de afgeH
Malardjigde Lorankl, zijn voorstel ingeM
Idïend om kie kiezers te ra^.d(plégfen[overi
de wenschelijkheid een er gron,d!wetsh(&r-
Izliening. H'et voorstel is: naar Ide afdeieH
GEMENGD.
De toestand van den Paus.
Het gisteravond onj half acht uitge
geven bulletin luidt: |Do Paus heeft een
Zus+igen dag] gehad, zonder koorts, Van-
.dvond was de temperatuur J37 gradfen.
De bronchitis blijft stationair. Getee-
kend MarchiafavaAmici.
Te Washington is bericht ontvan
gen, dat Engeland het bewind, van p r e-
Öident Hu.erta in Mexico heeft
erkend. In de kringen dier Amejrikaanl-i
sche zakenlui, die belangen hebben in
Mexico, heeft dat bericht een gunstigf&n
indruk gemaakt, temeer, wijl de weige
ring van die V. St., qm bij de erken-*
ning van Huerta^ bewind vóór te gaan',;
gevoeld was als een ernstigfe verzwaring
van president Huerta's taak. De ni et-er
kenning van Huerta door de V. St. maakft
het n.l. voor dezen zooveel te .moei
lijker het geld te krijgen, dat hij todi|
dringjend noodjg heeft voor dje pacificatie
van de noordelijke staten.
Volgens de „Temps" zullen def
autobandieten Callemin,_Soudy en
.Monier Zaterdag worden onthoofd;
D,ieuüonné zal gratie krijgen.
Te Fiave in Zuid-Tirol zijn twin
tighuizen af gebrand. Talrijke fa
milies zijn dakloos. De schade beloopt
meer dan 55,000 gld.
I In de m ij n Deutscher JK[aLser tel
Hamborn bij Duisburg is' brand uitger
broken. Zestien mijnwerkers' zijn gestikt.
Met het blusschen is men riog doende.
terwijl zij den arm om haar heensloeg*
zegde zij zacht
Ik zal u wel troosten en u het ge^
mis aan uw land doen vergeten'. Wiij le
ven in «en tijd van verschrikkingen,
waarin wij ons over niets meer behoe
ven te verbazen.
Op anderen toon en terwijl' zij haar
een bericht aanwees in een dagblad, dat
zij juist gelezen had, hernam zij:
i Het zijn nu niet alleen meer de aris-
tfocrateni die te Vreezen hebben, onze re
geerders zijn bezig elkaar te verscheu
ren. Danton is gevangen genomen. Hoe
zal dat nog eindigen
XXII.
DANTON EN ROBESPIERRE
De voorspelling van den onbekende
uit Ji[et jachtbuis van Bagnolet was be
waarheid. Dianton was gevangfen geno
men Danton, de volkstribuun met de
ontembare hartstochten, de redenaar met
zijn vurige welsprekendheid, die heel'
Frankrijk in beroering kon brengen en
het volk, blakend van geestdrift, naar
de grenzen kon doen snellen om het
hoofd te bieden aan een inval ddn
Mreemdelingen. Danton was nu op zijn
beurt in staat van beschuldiging gesteld.
(Wordt vervolgd).