BUITENLAND.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
At Jaargang
No. 1057.
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIOEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
PIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DE ABONNEMENTSPRIIS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
[1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1„30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2'/a cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elfe; rrgel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels f 1.50, elke regel meer 30 rent. met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar piaatsruimle,
Kleine AdvertentiSngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nuTTimer bestaat uit
T1U DC
I VV Lri-v LZlO.L4Q.fi.
Waarom rechts stemmen?
Omdat de belangen van den
landbouw stand beter 'aan
chts kunnen worden toever
trouwd, dan aan links.
Dat de belangen w<n de arbeiders in
de„ la..u..ou\> beter aan rechts kunnen
worden toevertrouwd, blijkt reeds klaar uit
wat we hebben gezegd over de sociale
itgevir.g. De rechterzijde, die jojgens
de wetten van rechtvaardigheid en naas
tenliefde, de maatschappelijke Joestan-
wil regelen vergeet daarbij ook ze
ker niet ide belangen van de land-ar
beiders.
En wat betreft hen, die wij zouden
kunnen noemen de middenstanders in den
landbouw, die wel een zekere mate van
Welstand en onafhankelijkheid bezitten,
maar toch afhankelijk' zijn van pacht-
heeren en anderen, zij kunnen er op re
kenen, dat niet de Mnkerzi;1e de wan
toestanden, die b.v. bestaan bij het
pachten van land, uit den weg zal rui-
Deze misstanden zijn toch een
noodzakelijke gevolgtrekking, een lo
gische consequentie uit liberale begin
selen betreffende macht en recht. Wtefl'
kunnen zij daarentegen j&ékér zijn van de
hulp en de steun der rechten-zijde.
I En wat betreft d,e houding der socia
listen ten opzichte van iclen landbouw.
m herinneren er slechts aan, wat liet
[sociaal-democratisch orgaan „Vörwarits"
schreef: Wij kunnen er niet aan d.en-
Iken, het streven der boeten naar pri-
eaatbcz.it van grond en, bodem op wel
ke wijze ook tegemoet te 'komen. De
oogst behooit niet aan .dje boeren, maar
'aan alle menschen. Privaat-bezit van
grond en bodem kunnen wij niemand
toestaan."
De coalitie.
Elders in ons blad vindt men die con
cept-overeenkomst tusschen de drie coa-
!itie-partijen> waaromtrentden 24sten
April du'u- de drie partij-vergad/eringen
zal worden beslist. Zij is echter door
de vertegenwoordigers der djrie partijen
onderteekend en wacht dus nog slechts
op een o f f i c i e e l e bekrachtiging.
En daarom hebben we reeds nu de
moreele zekerheid, dat het voortbestaan
der coalitie is gewaarborgd, dat mee-
ningsverschillen tusschen de drie Chris
telijke partijen over het verdeel en der
Kamerzetels zijn opgelost, dat gevoe-
iigheidjes zijn onderdrukt, dat gezamen
lijk zal worden opgetrokken om de re-
geeringsburcht in bezit te doen blijven
van de Christelijke meerderheid, om cbe
Christelijke beginselen te doen triuin-
feeren.
r.n daarom frbbcn >ve nu reeds re
denen te over om one te verheugen qvei
den uitslag van -cle onderhandelingen tus
schen de drie coalitiepartijen. De p.u-
bliceerlng van deze concept-overeen
komst zal ook alom in den landde 1
wij zijn -er zeker van onder de Chris
telijke partijen tevredenheid en vreugde
verwekken.
't Is zeer toe te juichen, dat, terwijl
de cqalitie zich grondt op die komende
Grondwetsherziening, toch ,op bijzonde
re wijze de onderwijskwestie naar Vo
ren wordt ges'choVen. Die kwestie is
bet toch, die het hart van ons Chris
ten-volk raakt tot in zijn fijnste vezelen.
Terwijl het een afkeer heeft van de te
genwoordig. onderwijsregeling om het
bitter onrechtvaardige, dat er in ligti, ver
engt dat Christen-volk naar een rege
ling, zooals die is voorgesteld in die
grondwetsherziening, onidat daarvan af
hangt het waarachtig geluk, het zielen-
bei! van zijn kinderen. Die onderwijsre-
geling moet op de allereerste plaats
belangstelling opeischen van eiken
Christen. En daarom is het we herha-
'len het zoo bij uitstek juist gezien en
gevoeld van de vertegenwoordigers der
drie Christelijke partijen dat zij aan die
regeling ook de allereerste plaats heeft
gegeven.
Moge de vriendschappelijke geest, 7die
de vertegenwoordigers der Christelijke
Partijen heeft geleid, ook allen aanhan
gers dier partijen bij den ais. stembus-
sfr'jd eigen zijn.
Leid. 11
Volgens dje concept-overeenkomst tus
schen de drie coalitie-partijen zal in Lei
den een Anti-revolutionair tot candidaat
der drie Christelijke partijen worden ge
steld.
We zijn er yan overtuigd, dat fegen
zulk een candidatuur geen enkel rede
lijk bezwaar, bij welader rechtsche par
tijen ook, 'kan bestaan. De strijd in
Juni a.s .zal dus aan velen des te gie4
'makkelijker vallen, en daarom zien wij
dien, vooral na de publiceering van de
concept-overeenkomst, met een zekere
Vreugd,e (en gerustheid te gemoet. Een!
gerustheid, die ons intusschen een prik
kel zal zijn om ons zoo goed mogelijk!
voor djen strijd te wapenen, om alle
krachten in ;te .spannen, teneindle een
bchjfterende overwinning te behalen.
Een verblijdend verschijnsel.
Daar wordt alom in den lande een
krachtige actie gevoerd, daar worden
zelfs propaganda- en steuncomité's op
gericht voor de Katholieke pers. Dat is
een verblijdend verschijnsel; verblijdend
vooral, omdat het als noodzakelijk ge
volg met zich bireng-t, dat het openbaar
Katnoliek leven zich steeds wijder zal
uitbreiden, dat er zal komen meer ven
dieping en meer verinnerlijking, hoogere
bezieling en hoogere geestdrift in alle
t.'.tingen van ons openbaar Katholiek le
ven! De Katholieken worden er steeds
dieper van overtuigd en zij gaan steeds
beter beseffen, dat er tusschen de ver
spreiding van de Katholieke pers en de
uitbreiding van het openbaar Katholiek
lieven een noodzakelijk en allerinnigst ver
band bestaat. Ook de Katholieken
in Leiden,. Gisteravond vergaderden
de leden vap de Jonge Garde. Vielen
hunner hebben .in die dagen van'de kie
zers kweek gestaan tegenover de treurige
werkelijkheid, hebben moeten erkennen
het feit door ons zoo 'dikwijls op deze
plaats gesignaleerd dat de voortdu
rende lezing van de neutrale pers de
Katholieken in huil overtuiging verslapt
en verwatert. Maar daar rees dan ook
uit de vergadering op één betuiging van
liefde, één betuiging van sympathie voor
de Roomsche pers. jpfe lezing van de
Roomsche dagbladpers werd eenstemmig
beschouwd als het allereerste 'en voor
naamste middel om de Katholieken te
overtuigen van hun kiesplicht en'te dqen
inzien, waarom zij rechts moeten stem
men. Ook werd er op ondubbelzinnige
wijze door de vergadering sympa'thie be
tuigd met de wijze, waarop ons dagblad
de kiezers* voorLicht Die waarnemende
voorzitter, de 'heer v. d. Krogt, schreef
een groot gedeelte van'het schitterend
succes bij de kiezerskweék toe aan de
voorlichting van het plaatselijk Katho
liek 'dagblad.
*Dat was slechts één stem van cfe velen,
die een pleidooi hielden voor de ver
spreiding van onze courant. AVij con-
"stateeren dit alles met oprechte dank
baarheid, te meer, daar er zoo "dikwijls
gelijk de nieuw-gekozen voorzitter,
de lieer' Molkenboer, opmerkte met
slijk wordt geworpen naar de Roomsche
courant. i
Moge 'dit enthousiasme voor de Katho
lieke pers in 'daden Worden omgezet!
Dian zal dat ook in Leiden^ tengevolge
hébben een uitbreiding en Verdieping v-an
het openbaar Katholiek leven. "En dan
is het feit, dat men zich in Leiden meer
en meer gaat interesseeren voor de plaat
selijke Katholieke pers een verbBliJderiid
verschijnsel, waarvoor wij wij schrij
ven deze ernstige woorden neer volgens
onze diepste overtuiging Godi niet
genoeg kunnen danken.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Er bestaat d,unkt ons vooralsnog niet
.veel kans op een
vloot-demonstratie
der mogendheden tegen Montenegro.'De
groote mogendheden toch, hoewel alen
overtuigd dat er iets gedaan moet wor
den, schijnen het niet eens te kunnen'
worden over de manier. Volgens de
„■Temps" heeft Rusland, pr is toege
stemd; aan de vlootbetooging tegen Mon
tenegro deel te nemen, indien deze van
'de gezamenlijke mogendheden uitgaat en
beperkt blijft tot een blokkade van An-
tivari. Engeland zal zich onthouden van
deelneming tenzij Rusland injiet open
baar zijn goedkeuring aan de betooging
hecht. De voornemens van Italië zijn nog
'onbekend.
Slechts Duitsrfilarid blijft aanstonds
geneigd één lijn met zijn bondgenoot te
trekken en heeft d'>e kleine kruiser Bres-
lau naar Pol an gezonden. In Oostenrijk-
sche ambtelijke kringen wordt over ,de
Vlootbetooging, naar hetj,Berl. Tageblt"
mededeelt, het diepste stilzwijgen be
waard. Van andere zijde vernam net blad
echter, dat de Oostenrijksche vloot uit
de baai van Cattaro vertrokken is, en
zich op een afstanld, van 20 K.M. van
Antivari bevind,! De vloot bestaat uit
de slagschepen „Aartshertog.Franz Fer
dinand", „Zriny" en „Radetzki', 'de
pantserschepen „SL Georg" en „Adjmi-
raal Spaun" en verschillende "torpedo-
booten en torpedo-vernielers.
In eenige Ualmatische havens wordjén
voorbereidende maatregelen getroffen
voor de ontscheping van troepen. Twee
regimenten infanterie zijn reeds uit Zara
vertrokken.
In wei-ingelichte kringen verklaart
men, dat voorlocpig de Montenegrijn-
,sche kusten zullen geblokkeerd worden,
om' den aanvoer van levensmiddelen en
oorlogsmateriaal van zeezijde te verhin
deren.
Te Cettinje irekt men zich echter van
ie en en /an d er, naar de „Nat Z,tg."
meldt, niet veel aan.
„Die aankondiging van de vlootdemon-
sfratie, meldt het blad, heeft op del ce-
gee rings kringen in Cettinje jgjeen bijzon-
idjeren indruk gemaakf. Men zegt daar,
dat wann;eer 'Skoetari den Mpntenefgrij'-
nen, in handen zal vallen, hetgeen Vrij
zeker te verwachten is, idejze stad al l eed
ontruimd zal worden, wanneer de Mon-
ïtenegrijmen hiertoe gedwongen worden
ppöir een jnilitair 'ingrijpen van (een
vreemde mogendheid.".
De beschieting van Skoetari
gaat, alsof er niets gebeurd is^ voort.
Uit Cattaro zijn door de „Berl. Mor-
genp." berichten ontvangen over het ver
loop van het bombardement. Dit is Za
terdagmiddag begonnen. Er zijn echter
Islechts weinig schoten gelost. Zondag,
na het optreden yan de .groote mogend
heden, is van Montenegrijnsche zijde den
commandant van Skoetari. een nieuwe
termijn toegestaan tot.hgt laten vertrek
ken van de burgerlijke bevolking. Essad
pasja gaf ook inderdaad den! burgerlijken
personen verlof te vertrekken, doch
slechts weinigen hebben daarvan .ge
bruik gemaakt.
Zondag om 7 uur begon het bombar
dement opnieuw en duurde twee uur.
Maandag is het weder met kracht op
genomen. Vooral dé zware kanonnen van
het Servische belegeringsgeschut hebben
.een vreeselijke uitwerking. De hoofdaan
val vond op de Oostzijde plaats. Daar
op begon de stormaanval. Óm 1 uur des
middags zag men een deel van Skoetari
in vlammen staan. Van den *Taraba'sj
hoorde men het vuur van machinegewe
ren. Sedert vijf uur djes avonds zijn geen
nieuwe berichten meer .ontvangen, maar
men hoord'e voortdurend het gedonder
yan het geschut
Op de nota der mogendheden
Zal spoedjg het antwoord zijn! "ingeko
men. Aanstonds toch nadat de gezan
ten dier groote mogendheden waren ver
trokken begon de Turksche minister van
buitenlandsche zaken met zijn onder
staatssecretaris een ontwerp-ajitwoordf
op de gemeenschappelijke nota van de
mogendheden op te stellen.
[Hiierin bedankt de Piorte de'mogendheden
Voor hare bemidjdeling en aanvaardt zón-
kier voorbehoud alle opgesojnde punten.
'Zij verlaat zich geheel op de mogend
heden, om de vredesonderhandelingen
tot een goed, einde te brengen.
Ofschoon het antwoord, der bondge-
nooten nog niet bekend is gelooft men
dat het heden zal worden aangeboden.
Dit antwoord moet, naar men ver
neemt, slechts een -zeer geringe wijzi
ging hebben ondergaan, sedert vhet van
Sofia jiaar Athene, Belgrad,o en Cet
tinje werd geseind. Ofschoon men van
meening was, dat Bulgarije zijn eischen,
na d,en val van Adrianopd zou Vergroo-
ten, heeft de regeering te Sofia indé#
daad een verdere concessie gedaan en
is zij niet op haar stand/punt, waarbij
Enos-Mic^ia als de grenslijn tusschen
(Turkije en .Bulgarije werd aangewezen,
uit reverentie tegenover de mogendheden
blijven staan; zij is bereid; het voorstel'
van Europa betreffende de ^grenslijh
Enos-Media met eenige wijziging te
aanvaarden, waarbij het eindpunt 10
kilotn'. oostelijk van Epos. dpor Enos-
Zelf zal vervangen worden. DieZé wijzi-
Igling is uitsluitend een gjevolgl van geo
grafische en topografische redenen.
In hun antwoord .wordt betreffende
een oorlogscontributie of een schadever
goeding door de Balkanstaten vastge
steld, dat zij, verlangende .verwikkelin
gen met de Mogendheden te yermijdejn,
bereid zijn het beginsel eener oorlogs
schatting aan de toestemming der Mo
gendheden Je onderwerpen, over jsvel-
ker bijzonderheden dan nader beslist kan
worden.
In Bal kan kringen is men de meendng
toegedaan, dat het gematigde antwoord
-der Mogendheden het sluiten van den
Vrede in een .nabijzijnde toekomst mo
gelijk maakt
GEMENGD.
fn verband met de nieuwe m51i-
•t ai r e voorstellen en! de uitbreiding
van het D ui tsdh e 1 eg er, zal ook'het
kapitaal der oorlogskas vergroot wor
den. Die som, welke thans 120 millioen
mark in goud bedraagt, zal op 240 mil
lioen mark in goud en 120 millioen in
zilver gebracht worden. Deze verhoogin|gj
zal, naar het „Bierl. Tagebl." .verneemt,
ïn een: tijd van Zes jaar bije|engebrachit
worden. Het kapitaal, bestaande uit
'nieuw gemunte goud- ^en zilverstukken
zal vanwege de beperkte ruimte niet in
lden Julius-turm, maar in de /Rijksbank
word;en ondergebracht De oorlogskas
Van d'e Rijksbanik mag in tijd Van vrede
niet gebruikt wordjen, in geval van oor
log zullen 't kapitaal, dat in! den Julius-
turm1 bewaard wordt, en de 240 millioen
in goud, welke thans bijeengebracht
wordt, zonder meer in de kas der rjjks-
jbank vloeien en zal haar op grond .yan
dje bankwet worden toegestaan, het drie
voudig bedrag, d.i. 1080 jnill. mark in
banknoten in omloop te brengen.
Naar lpid yan een bericht uit Boe
karest aan de „D'aily Telegraph" ver
wacht men in Roemeensche r^geerings-
kringen, dat de .conferentie te Peters
burg aan Roemenië S i 1 i s t r i zal toe
kennen, met d;e bevoegdheid in die ves-
fcing garnizoen te leggen.
De „Evening News" spreekt het
'gisteren ook door ons_gemelde bericht
tegen, dat de koning van Engje-
land in Mei met de koningin verschil-
ilende buitenlandsche havens zou _gaan
.bezoeken. Het bericht, zegt het blad, is
van allen grond ontbloot.
De Coalitie,
Naar men ons meldt, zijn de centrale
colleges der drie redhtsche -partijen er
in geslaagd, een concept-overeenkomst
vast te stellen voor >de hernieuwing der
Coalitie. In politieken zin stellen 'zij
daarbij ide komende Grondwetsherzie
ning op den voorgrond; en wel in deze
formule: Die drie partijen komen overeen
steun aan de Regeering te verleenen. ter
zake var 'haar voorstellen tot Grond
wetsherziening, inzonderheid Voor wat
betreft artikel 192, naardien in haar voor
stel tot wijziging van dit artikel eener-
zijds het beginsel wordt vastgelegd,dat
door de openbare kassen in de kosten
van 'het algemeen lager onderwijs op
scholen, door ingezetenen opgericht, iop
gelijken voet wordt voorzien, als zulks
geschiedt ten aanzien van dit onderwijs
op scholen, van de overheid uitgaande,
en andeizijds wordt uitgesproken, ,dat
I bij ul inrichting van het van overheids-
i wege te geven lager onderwijs de gods-
I dienstige gevoelens van de ouders der
schoolgaande kinderen zullen worden ge-
eenhiedigd terwijl zij tevens achten,
dat bij de behandeling van deze voor
stellen tot Grondwetsherziening het eer
ste lid yan artikel 171 niet aan de orde
is te stellen.
Voor wat de verdeeling der districten
aangaat, kwam men overeen, datde parfij,
die den zetel voor eenig district thans
bezet houdh in "dat district ook nu den
coalitie-candidaat zal stellen, met uitzon
dering alleen van Leiden en Ede, die
aan de Antirevolutionaire partij worden
toegewezen, terwijl men in Ommen voor
ditmaal gezamenlijk een Chr.-Historisch
candidaat zal aanbevelen, die thans volh(
gens de in 1909 gemaakte afspraak elders
uitvalt Teneinde in de nu volgende parle
mentaire periode, bij vacature als anders
zins, zich voordoende moeilijkheden te
voorkomen, zal oene co<mmissie met recht
van beslissing door de drie centrale col
leges worden aangewezen,,
Over deze concept-overeenkomst zal
op .24 April a.s. door de drie partijver-
gaderingen worden beslist
De readers van de „Eastweil".
Bij Kon. besluit zijn als blijk van goed
keuring en tevredenheid toegekend:
de gouden eerepenning en «.en loffelijk
getuigschrift aanjf. van der Wielen, ka
pitein
•de zilveren eerepenning voor mensrhr
lievend hulpbetoon en een loffelijk ge-
tifigschrift aan M. Peters, machinist, en
Th. van der Put, dekknecht,
allen behoorende tot de bemanning
van de sleepboot „IJmuiden", te IJmui-
den, wegens de door hen met levensg»-
vaar verrichte redding van schipbreuke
lingen van de vrachtboot ,EastweU", op
16 Maart in de Noordzee vergaan.
De strijd in de kleedingnijverheid
te Amsterdam,
Naar rnen van arbeiderszijde méde-
deelt, is Maandagavond in een gecombi
neerde vergadering van de besturen der
betrokken organisaties o.m. besloten, een
aanvang te maken met het laten afreizen
van kleermakers naar andere plaatsen,
In verband daarmede heeft zich een cour
ppur uit het buitenland beschikbaar ge
steld om deftig kleermakers (stakers of
uitgestotenen} te Londen te plaatsen.
Tot gistermiddag hadden zich reeds
600 stakers bij het stalringscomité aan
gemeld; het juiste aantal'is nog niet te
Aan de kleermakers, die bijl ongeorga
niseerde patroons werken, wondt een be
wijs verstrekt, dat zij mogen doorar
beiden. Dieze week zal men in overleg
treden met de ongeorganiseerde werk
gevers, teneinde contracten af te sluiten»
Enkelen hebben reeds, toezegging gedaan
en zijn begonnen hun personeel uit te
breiden.
De kleermakers, die dientengevolge ar
beiden, zijn verplicht een gedeelte van
hun loon aan de organisatie af te staan.
(De kamer van arbeid voor de confectio-
bedrijven heeft aan de betrokken partijen
bericht, dat zij bereid is. op verzoek
een verzoeningsraad te benoemen, i
KORTE KRONIEK
Naar het „Hsg." verneemt, heeft
de minister van Binnenlandsche .Zaken
het verzoek van den T.ilbiirgschen ge
meenteraad om in zes lokaliteiten der
te houden tentoonstelling „vergunning"
te verleenen, van de hand gewezen.
.Aan de Nieuwe Ct. wordt gemeld,
dat eenige liberale raadslieden in Den
Haag steun hebben toegezegd bij een
poging, althans voor koek- en banket
bakkers, in afwijking yan de generahsee-
rende verordening, een later sluitingsuur
te doen vaststellen.
LEIDEN, 2 April.
De Jonge Garde.
Gisteravond vergaderde de R. K. Pro-
pagahclaclub „De Jonge Garde" in het
gebouw van d,en Ned. R. K. Volksbond;
;D,e waarnemende voorzitter, de heer
H. Th. v. d. Krogt, opende de vergade
ring met gebed, en sjprak een kernach
tig, wooiiidj van hulde aan degenen, die in
de dagen van de kiezerskweek zulk een
Igroote krachtsinspanning aan den dag
hebben gelegd,. Spr. uitte als zijn over
tuiging, ld,at naast het gesproken woord
op vergaderingen ook het .geschreven'
woorct in de Katholieke pers, met name
in de „Leidsche Courant", daartoe veel
Weeft bijgedragen. Na lezing van de no
tulen (door den tweeden secretaris, deni
heer G. Molkenboer, deed dr eerste se
cretaris de heer'J. van der Sanden, me-
dedeeling van eenige ingekomen stukken
waaronder een schrijven van de afdeel in g
Leiden v. tl. Ned. R. K. Volksbond. In
cfit schrijven werd het bestuur van de
Jonge Garde uitgenoodigjd met het be
stuur van den Volksbond en andere
daartoe aangezochte vereenjgingen te
conefreeren teneinde een plan te vor
men *voor een schitterend encycliek-
feest. Het bestuur had aan die uitnoo,-
dlging gevolg gegeven, doch daar 'er op
die gecombineerde vergadering te wei
nig besturen van andere vereenigingen
waren vertegenwoordigd is over het plan
