DE TWEE VRIENDEN.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
4e Jaargang
No, 1056,
eiden
>ope
-'.'lki
Bureau OUDE SINGEL 34, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
)|T BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DE ABONNEMENTSPRIIS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
i het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
1,10 per kwartaalbij onze agenten 10 cent per week, L30 per kwartaal. Franco
)er post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2VS cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Dinsdag
t
April
1913.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels 0.75- elke '""gel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 15 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop Rn verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Waarom rechts stemmen?
Olmdat er bij eea sociale wet-
evingi van links groot gevaajr
'o u bestaan, dat er met de b e -<
angen van den middenstand
liet vol doende rekening! wordit
reh oud en.
Dat is geen overdreven bangf-'make-
ij! 't Is zelfs heel zachtjes en slapjes
lilgediukt.
Gisteren hebben we aangetoond, dat
le Middenstand zou gedrukt wordeni
hea Ipor de hoogere belastingien, die de lin
kerzijde noodig zou hebben yoor de so-
jale verzekeringswettennu willen we
:r 'ns even op wijzen, dat bij de ge4
ïeele sociale wetgeving van links die
niddenstandsbelangen zeer groot gevaar
tfo/iEouden loopen. Dat .hebben we zoo dui-
lelijk kunnen bemerken bij de behande-
ing van het ontwenp-Biakkerswet van mii-
lister Talma. Wat legden toen de vrij-
unnigen een teere bezorgfdfieid aa.i den
lag voor de groot-industrie, terwijl zij
dijk gaven zoo weinig te ,d,rtken aan de
(elangen van den -middenstand. Maar
le minister was de man, die, met dd
ilgelieele mislukking van zijn ontwerp
n h.et vooruitzicht, pal stondt. voor de'
(elangen der kleine bakkerijen. Dat ware
uiders geweest als een man van links
ichter de ministertafel had gezeten. Ten
iewijze daarvan lette men ier 'ns op, hoe
Dir. Bos in de „Vragen des Tijdsi" ovejn
fe bakkerswet van minister Talma heeft
«eschreven.
(Dir. Bios beschouwt Tiet werk van mi-
lister Talma voor het klein-beldrijf als
geknutsel". Dr. Bos h,ouidt van den'
,grooten stijl" in de sociale wetgeving,
tij zou zich niet bekommerd hebben om
iet klein-bedrijf, dat immers .mind'er-
tvaardig is.
En Dr. Bos is niet de eerste de beste!.
Het is volstrekt niet onwaarschijnlijk1,,
dat Dr. Bos b,ij een vrijzinnige regfee-
ri^g de plaats van minister Talma zal
innemen.
Dat alles betreft de houding der vrij
zinnige ten opzichte van de middenstand,
de sociaal-democraten hun invloedi
niet ten gunste van dezen stand zullen'
aanwenden, behoeft toch niet te wor
den bewezen.
'We zeggen dus niette veel als we be
weren, dat het in het "werkelijk en gerecht
vaardigd belang Van den middenstand is
dus indirect in dat van degeheele Sa
menleving als de rechtsche meerder
heid behouden blijft
i* Zou obstructie besmettelijk
zijn
Toen den 14en Maart de Voorzitter der
Eerste Kamer den leden het besluit der
Centrale Sectie mededeelde, om den le
Apn'! in de afdcelirgen te onderzoeken
de t:>adenwc-t, de Invaliditeitswet, de
Landweerwet, de Landstormwet en de
wet tot wijziging van ,de bevoegdheden
van ide tandheelkundigen, toen rees' daar
tegen bij geen der Senatoren vefrzletC'
'Blijkbaar vonden de beeren het zeer na-'
tuurlijk, dat zij eindelijk! want de Ra-
Idenwet hebben Izij [al lang in hun, bezit
FEUILLETON.
151)
De deuren dezer kamer, waarin een
onnoemelijk aantal dossiers gerangschikt
stond op planken of in kasten, waren
gesloten.
Biurger La Ehissière hernam, op den
toon van iemand, die geen tijd heeft:
Qjij wenscht?
Een dienst.
Jean de Trémazan gaf den bewaarder
dezer paperassen, waaruit al zooveel on
heil was voortgekomen, het blad papier,
waarop de man uit het jachthuis van
Bagnolet een paar regels had geschreven.
Terstond nain het gelaat van burger
La uBssière een gansch andere uitdruk
king
aan en hij zeide:
Spreek onbevreesd.
De graaf hernam
Ik wensch het dossier te zien be
treffende hetgeen men de Biretonsche sa
menzwering heeft genoemd.
Niets gemakkelijker.
De ambtenaar nam van een plank een
dik pak .papieren, dat hij neerlegde op
ook eens wat aan de sociale wetgeving!
moes+en gtaan doen als men ten jnin-
ste onderzoek in de afdeelingen, hetwelk
tot niets bindt, „doen" wil noemenl (En
fin, dit brengt ons parlementaire stelsel
nu zoo mee.
Maar ziet: gisteravond ons Hoo-
gerhuis pleegt van die knusse Voorvekga-
derinkjes te houden kwam plotseling
de vrijzinnige heer Staal, gesteund door
den vrijzinnigen heer v. dj, Feltz^ miöt
bezwaren: de Kamer had de Ziektewet
nog niet ontvangen en kon dus wijl
zij immers geen afgewerkt geheel voor
Zich had de Rad en wet niet gaan onJ
derzoeken.
'Wat hamer: wisten de heeren Staal
en v. d. Feltz zulks den 14e Maart piet
uit Weenen aan de „Voss. Ztg." geseind
„De Oosteurij'ksch-Hongaarsche gezant
te Cettinje meldt, dat sedert gistermid
dag de stad en vesting Skoetari door
de Serviërs en Montenegrijnen gebom
bardeerd wordt. Het bombardement
duurde den géheelen nacht en den vol
genden morgen. De algemeene aanval op
de vesting is tegen hedenmiddag bevolen.
Dadelijk na het bekend worden van
dit bericht heeft Oostenrijk-Hongarije al
le jioodige maatregelen getroffen om de
koningen van Montenegro en Servië te
dwingen af te zien van den stormaanval
en de verdere belegering van Skoetari.
In goed ingelichte politieke kringen wordt
uwen correspondent medegedeeld, dat
omtrent de getroffen maatregelen voor-
even gped Waarom dan toen hard- loopig geen mededeelingen kunnen wor-
nekkig gezwegen, zoodat de voorzitter
terecht mocht condudeerende kamer
gaat met de Centrale Sectie accoord.
Ja, waarom? 'Re lieer Reekers, die
geen blad voor den mond' pleegt te ne
men, sloeg, den spijker op den kbp, toen
hij onder instemmend gjelach, zeide, dat
de heer Staal een „te grondigfe" studie
van tde zaak had gemaakt.
Onze geestverwant werkte dit denk
beeld niet nader uit, ongetwijfeld! .wijl
hij het hooge karakter der Eerste Kamer
wilde ontzien, maar hier durven we wel
de onderstelling opperen, dat men tot
den heer Staal gjezegd heeft: Wiat ja'mk
mer; die Radenwet lag al zoo lang, adh-
ter dq bank en nu komt 'ze[ er vpó'rt
d.e verkiezingen toch achteruit, nog wel
tegelijk met ide Invaliditeitswet
Inderdaad, dit is een tegenvaller voor
de oppositie, die al verkondigd had:
,Z|iet g,e wel, ide perste Kamer moefti
van de producten van dien Staatssocia-1
fiistischen Talma niets hebben. JZje bren
gen het bij "haar zelfs tot geen afdee-
lingsonderzoek.
Het zeer rationeeliebesluit van 44
Maart sloeg aan deze redeneering den.
wormstekige® bodem in en gisteravond
trachtten de heeren Staal en v. d. FeltZ
'ervan te redden wat te redden viel. Ver
geefs: met rechts tegen links bleef hfeft
sectieonderzoek op heden vastgesteld.
Met rechts tegen links 1
Inderdaad: obstructie ,is besmettelijk,
fcvat te meer te bejammeren is wijl del
lijders aan die ziekte den oftpartijdigen
kijk op de dingen verliezen.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Nauwelijks hebben de vertegenwoordi
gers der mogendheden de Montenegrijn-
sche regeering verwittigd, dat de Porte
in het aftrekken der non-combattanten
uit Skoetari
toegestemd heeft, of het.bericht kernt,
dat het bombardement met volle kracht
hervat is. Van Montenegrins che zijkie
wil men het doen voorkomen, alsof de
Turken met een uitval begonnen zijn en
aldus de Montenegrijinen gedwongen, heb
ben tot hervatting der vijandelijkheden.
Over-het bombardement werd gisteren
de tafel, .waaraan hjjj gezeten had "toen
de beide jongelieden binnentraden.
Hlij was zeer vriendelijk geworlden en
uiterst bereidwillig,.
Geen vraag richtte bij tot hen, zelfs
niet naar hun naam', allen zeide hlij:
Haast u, er mocht eens iemand ko
men.
Jean hernam:
Ik wenschte te weten op welke aan
wijzingen de graaf en de gravin de Tré
mazan zijn veroordeeld.
Voor een wraakneming?
Misschien weL
Burger la Bussière kende zijn dossiers.
Vroeger tooneelspeler, daarna officier,
was hij ambtenaar geworden aan de cri-
mineele griffie te Parijs.
Hoeveel diensten had hij in deze kwa
liteit al niet bewezen, hoeveel hulp ver
leend, hoeveel bezwarende stukken al
niet doen verdwijnen, welke het leven
van dezen of genen in gevaar konden
brengen I
Hij bladerde een aantal papieren door
en terwijl hij 'op een "daarvan een plaats
met den vinger aanwees, zeide hij:
Ziet.
Op den witten rand der acte van be
schuldiging, die niet minder dan een tien
tal bladzijden beslloeg, op de eerste blad-
den gedaan. Ik verneem uit kringen van
den generale® staf, dat het Oostenrijk&ch-
ilongaarsche eskader naar Antivari gedi
rigeerd en daar reeds aangekomen is.
Een landingscorps voor Antivari wordt
in £ara en Spalato ingescheept.
Uit Wieenen wordt aan het „Bierl.
T.agebL" geseind, dat reeds dadelijk
dwangmaatregelen tegen Montenegro ge
troffen zullen worden. Aan deze maat
regelen zullen slechts twee mogendheden
deelnemen: Oostenrijk-Hongarije voor 't
vDrievoudig Verbond" en Engeland voor
de „Triple Entente". Italië wil om de
familiebetrekking met Montenegro aan
de actie geen deel nemen. Rusland heeft
geen bezwaar gemaakt, doch wil minder
harde voorwaarden stellen en Frankrijk
sluit zich hierbij aan. D|at deOo sten
rijks chhHonga a rsdhe vloot gereed is voor
den oorlog, blijkt uit een officieel bericht
over een vlootinspectie door den aarts
hertog-troonopvolger Franz Ferdinand.
In 'dit bericht wordt gezegd, dat „alle slag
schepen volkomen voor den strijd zijn
toegerust"
De nota der mogendheden
is gisteren ook aan de Porte overhan
digd door den Oostenrijkschen gezant
Pallavicini, die daartoe van de andere
gezanten vergezeld was.
Overeenkomstig de gegeven aandui
dingen, wordt in de nota de schorsing
der vijandelijkheden gevraagd van af het
oogenblik, dat de vredesonderhandelingen
zullen aanvangen.
De Turksche ministerraad heeft echter
besloten, om, indien de bondgenooten
wijzigingen verlangen in de voorstellen,
gedaan door de gezantenconferentie tfe
Londen, den oorlog tot het uiterste voort
te zetten.
Particuliere berichten aan de bladen
stellen het gevecht, gisteren bij tTsja-
tal ds ja geleverd, ate een grooten slag
voor. Die Turken deden een uitval en
werden op den linkervleugel door de
vloot gesteund, Het artilleriegevecht
duurt over de geheel e linie voe rt, voorat
in de nabijheid van Derkos. Vliegma
chines zweefden boven de Biulgaarsche
stellingen. Een vijandelijke vliegmachine
werd gezien boven de kust bij Kallï-
kratia.
Op Gallipoli heeft een Bjulgaarsche
vlieger een station voor ,'draadlooze 'tölle-
zijde, was een soort van paraaf of ken-
teeken aangebracht, dat nagenoeg niet te
ontcijferen was.
Jean de Trémazan en zijn vriend keken
er naar zonder het te begrijpen.
La Bussière nam een vergrootglas, hield
hun dat voor de oogen en zeide
Ziet ge, het is een R.
Inderdaad, toen zij aandachtig keken,
konden zij deze letter onderscheiden.
De oud-tooneelspeler gaf er een ver
klaring van:
Dossiers met dit cabalistisdhe teeken
gemerkt zijn van die beschuldigden, die
bij voorbaat veroordeeld zijn. Deze letter
beteekent, dat zij aan het onderzoek van
den meester onderworpen zijn geweest
en hij heeft zijn slachtoffer aangewezen.
R. is de beginletter van een naam.
En Zaabter voegde hij er bij:
Robespierre. Hiet is een bevel tot
terdoodbrenging, door hem gegeven aan
Fouq ui er-Ti nville, zijn werktuig, en door
diens tusschenkomst aan de rechters van
de r evolutionnaire rechtbank. Hebt gij
het begrepen?
Jean deTrémazan knikte toestemmend.
Inderdaad, hij begreep 'heL Het was
alsof hij den klauw van den dictator
zag, die was niet te miskennen, maar
hij trachtte tevergeefs door te diringen in
met handbommen vernield.
In Sofia is men volgens den corresr
pondent van de FrarikLZtg. algemeen er
van overtuigd, dat de Bulgaren de linie
van Tsjataldsja zultèn moeten bestormen,
eer Turkije de laatste vredesvoorwaarden
van de bondgenooten aanneemt.
In militaire kringen is men van mee
ning, dat die bestorming, als de zware
artillerie van Adrianopel is aangevoerd,
betrekkelijk gemakkelijk zal gaan. (Men
weet dat te Adrianopel 560 stukken.ge
schut van verschillend kaliber den Bul
garen in handen zijn gevallen). Het troe-
^pen-transport naar Tsjataldsja is reeds
begonnen.
Het officieuze Bulgaarsche blad Mir
zegt, dat door den val van Adrianopel
geenszins alle moeilijkheden die den vre
de in den weg staan, vervallen. De groot
ste hinderpaal daarvoor toch was niet
de tegenstand van het belegerde garni
zoen, maar de aarzelende houding van
Europa, die den Turken steeds bemoe
digd heeft
Als Europa inderdaad den vrede vem
wacht, zoo schrijft het blad, moet het
Turkije zijh illusies ontnemen, anders
blijft er niets over dan doorvechten.
GEMENGD!.
Volgens bericht uit Londen, aan
vaarden de koning en de koningin
van Engeland hun Europeesche reis
op 10 Mei. Eerst gaan zij op bezoek
bij president Poincaré. Van Parijs gaan
zij naar Bierlijin en dan, naar Wieenen.
Het plan is, dat het verblijf in de drie
steden tezamen niet langer dan veertien
dagen zal duren.
Die Morgenpost vertelt, dat Keizer
Wilhelm den 28sten April met «je fan-
iterator, het nieuwe stoomschip van de
Hamburg-Amerika lijn, zich naar de Ca-
narisclhe eilanden zal begeven.
Daar zal Z. M. vijf dagen' blijiven, om
dan naar Gibraltar te gaan en er een dag
te vertoeven. Hij zal worden vergezeld
door enkele ministers en financiers. Reu
ter heeft van dit bericht geen officieele
bevestiging kunnen krijgen, maar merict
op, dat blijkens telegrammen uit Ham
burg inderdaad alle toebereidselen voor
dgeze reis zijn getroffen.
Die boerengroep der doema
heeft een voorstel ingediend om de rech
ten van den president der rijks-dó erna
te vergrooten en aldus aan de schan
dalen in dit lichaam een einde te maken.
De toelichting zou, naar'de „Köln. Ztg."
meldt, de volgende woorden bevatten.
„Wij, boeren, betreuren het, dat in de
rij'ksdoema gewoonten, welke in andere
vergaderingen ondenkbaar zijn, burger
recht verkrijgen. Voortdurende onderbre
kingen, opmerkingen en grove beleedi-
gingen, die zelfs ons niet fijn ontwikkeld
ooi kwetsen, zijn in de vierde rijksdoema
schering en inslag. Dfit stoort niet alleen
den iregc-.lmatigen gang der zitting, maar
vernietigt daarenboven en dit betreu
ren wij het meeste de waardigheid
dezer hooge instelling."
Uit Rome wordt geseind, dat J.
Pierpont Morga n is overleden.
Nieuw Zeeland wordt geteis-
de duistere oorzaken van dit ingrijjpien
Van den leider der regeering in de zaken
der justitie. Zooveel begreep hij wel,
als dat het Robespierre was, die alles
in het verborgene had bestuurd. Een
vijand te meer dus. Krampachtig kneep
hij zijln vuisten samen en zijn tanden
klemden zich op elkaar.
Nadat hij zich weer tot kalmte had
gedwongen, vroeg hij:
'Waartoe dat bevel?
Waarschijnlijk omdat hij het voor
zijn politiek noodig had, om zijln denk
beelden te doen zegevieren.
'Het is goed. i
Laten wij verder gaan.
Uitknipsels van dagbladen waren bij
het dossier gevoegd.
Het waren meerendeels artikelen van
Hébert in zijn Père Duchesne.
Hij -schreef:
„De goede burgers en patriotten zullen
tevreden zijn te Vernemen, dat de ellen-
dgie Bretonsche aristocraten gehuisvest
zijn op kosten van de natie, hetgeen hun
wel zal beletten de gesmede complotten
tot een ,goed einde te brengen. Le Père
Duchesne eischt het hoofd van deze
slaven van .wijlen Capet en van
tijgerinnen, die samenspanden met haar
ci-devants, en hij zal het hebben. Het
terd door overslroonUngen, In 't
zuiden staat het spoorwegverkeer op tal
van plaatsen stil, Te Gore wordt de
schade op füim een mdllioen gulden ge
schat.
Uit Bordeaux wordt bericht dat
tengevolge van den voortdurende® regen
in Zuid-FrankrijV geheele streken
overstroomd zijn.
fe Périgueux staan verschillende stra
ten blank en moesten inwoners door
soldaten ger.u worden. Twee personen
moeten verdronken ziju.
Hof van Arbitrage.
Gisternamlddag] 4 uur heeft in het om
bouw van het Permanente Hof jVan Ar
bitrage in Dien 113 ,g d't openingszittlng
plaats gehad van Let scheidsgerecht in
zake het geschil tusschen Frankrijk en
Italië hcireffei.de de aanhouding door
Ide^ Italiaansche m*rineautoriteiten van de
Franschc paketbouten Carthage .en Ma-
nouba, waarbij gevoegd' is het geschil
over het aanhouden van He Fransche
paketboot Tavignano en^dè kanonscho
ten, gelost op de Tunesische kustvaar
ders Kamouna en Gaulvis door Ijaliaan-
scbe torpeldobooten.
Het conflict in de kleedingsindustrie
te Amsterdam.
In verband met de uitgebroken staking
wordt nog gemeld, dat de bedrijven van
ongeveer 70 patroons er bij betrokken
zijn. Deze zijln allen georganiseerd; bij
de ni et-ge organiseerde patroons wordt
niet gestaakt
Van patroonszijde wordt nog medege
deeld, dat een oplossing van het conflict
niet zoo voor de hand zal liggen, nu
het een machtsquaestie, en dus een prin-
cipieele, is geworden. Van aibeiderszijde
wordt immers o.a. een klassificeering der
patroons geëischt, waarnaar een patroon
ingedeeld is en een bepaalde klasse niet
meer tegen lager loon, dan het voor die
klasse vastgestelde, zou kunnen laten
werken. 1 l f 1 l
Wat de directe gevolgen dezer staking
betreft, vernam men van arbeiderszijde,
o.a., dat de Ueine patroons, hij wit- niet
gestaakt wordt, er wel bij zullen varen.
Van patroonszijde zag men het e:hter
niet zoo in, aangezien de kleinere pa
troons het meerdere werk, dat zij even
tueel zouden krijgen, toch niet zouden
kunnen uitvoeren bij gebrek aan arbeids
krachten.
Pestgevallen op Java.
Bij het departement van koloniën .is
ontvangen het volgfende telegram van!
den gouverneur-generaal van Neder-
laridsch-Indië, dd, 31 dcZer, betreffende!'
pestgevallen op Java, gedurende het
veeTtiendaausche tijdvak van .12 tot 25
Maart j.l.Madioèn ló nieuwe pestge
vallen, waaronder één Europeaan; 15
dooden. Kediri 2Q nieuwel gevallen'26
dooden afdeelitig Malang 141 doodelij-
ke gevallen Soerabaja 5, Toeloeg/agong
1 Parée 19. In ide vorige periode noj|
twee pestgevallen, één 'doode.
werktuig van Samson is nog te zacht
zinnig voor hen, men moest hen .aan
kleine stukjes hakken, voor de afschuwe
lijke misdaden, die zij tegen het (pas
bevrijde vollk wilden pUiegeri,"
Op dezen bloeddorstigen toon ging
lh|ij nog ger,uimen tijld voort.
Het publiek, dat deze weerzinwekkende
taal las, verbeeldde zich een woesten
sansculotte te hooren, met bloed bezo&-
deld, gekleed in een roode carmagnoüe
enmet een Jacobijnenmuts op de ver
wilderde haren.
Die woorden waren daarentegen ge
schreven in een behaaglijk gemeubeld
vertrek door een "jonge man, naar
laatste mode gekleed tusschen zijn vrouw
en een wieg vajnizijn dochterke dat zoö
schoon was als een Amor, zooals hij zelf
Izegde.
La Bussière merkte op:
Hij heeft iemand willen aanvallen,'
Hie sterker was dan Ji'ij en nu .staat hij
zelf voor de revolutiorjiaire rechtbank,
die h,em oordeelt Uw Bretagpers Zullen
gewroken worden.
En wijsgeerig liet hij er op vo|gfen
Men verandert snel van positie jin
dezen tijd. Laten wij ons haasten.
(Wjortit vervolgd)*
