DE TWEE_VRIENDEN.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
4e Jaargang
No. 1053.
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
dit blad verschijnt elken dag, uitgezonderd zon- en feestdagen
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
ƒ1,10 per kwartaalbij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post t L50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 27j cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Vrijdag
Maart
1013.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
^gezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cer.t. met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke Korting. Groole letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Waarom rechts stemmen?
Omdat de rechterzijde eens
gezind zal streven naar een
sociale wetgeving.
Dat zal ons dikwijls bij de verkiezingen
voor de voeten worden geworpen: wat
hebben wij aan de rechtsche partijen
voor de sociale wetgeving! In theorie
hébben zij eenige algemeene Christelijke
beginselen met elkaar gemeen, maar dat
lóomt in de practijk op niets neer ziet
maar 'ns naar de behandeling van de
bakkerswet Die behandeling van de
bakkerswet is een feit, en feiten zijn het
best in staat indruk te makenen daarom
zullen we 'ns eerst de beteekenis van
dit feit tot hare juiste verhoudingen
terugbrengen.
Wij geven gaarne toe, dat bij de be
handeling van de bakkerswet niet ale
drie de ooalitie-partijen eensgezind naast
elkander stonden; zelfs openbaarde zich
een meeningsversbhil tusisiclhen de aamr
hangers van één en dezelfde partij. Maar
al geven wij dit gaarne toe, we zijln het
volstrekt niet eens met hen, die daaruit
besluiten, dat die drie coalitie-partijen
het, wat betreft de sociale wetgeving,
toch maar heelemaal niet met elkander
eens zijn. Want en hierop komt het
neer dat verschil van inzicht "bjj de
behandeling van de bakkerswet gold de
invoering van een geheel nieuw en
tot nog toe bij ons onbekend ele-
ment in de wetgeving: het verbod om
in eigen huis zelf aribeid te ver
richten, zonder dat er een buitenstaander
in gemoeid wordt B|ij zoo iets behoeft
men zich toch niet 'te verwonderen over
.verschik van inzicht _bij degenen, die in
andere gevallen eensgezind in hun op
vattingen zijnZoo er verschil van mee
ning bij de rechterzijde in één punt Van
de sociale wetgeving mogelijk was, moest
dat zich wel openbaren bij de behande
ling van het ofitwerp-baikkerswet van
minister .Talma!
Maar degenen, die aan de rechter
zijde willen verwijten gebrek aan eens
gezindheid op het gebied van de sociale
wetgeving, en dan aankomen met de
bakkerswet, moesten eens op een andere
wet hun aandacht laten vallen nJ.
op de wet betreffende de in Validi
teit s- en ouderdomsVerzeke-
rin g. 't Kan nietduidelijk en niet dikwijls
genoeg worden herhaald, dat dit wets
ontwerp is aangenomen met alle stem
men van de aanwezige rechtsche Kamer
leden. .En hierin ligt é£n sprekend bewijs
Voor ons antwoord van vandaag: da.t de
rechterzijde eensgezind zal strevten naar
een sociale wetgeving,
V Stemming maken.
Hoezeer links alles en nog wat moet
dienst doen om stemming te maken tegen
rechts, toonde dezer dagen onwillekeurig
de hoefijzermedewerker van 't ,H|bld.
De aanleiding was deze.
Professor Van Vollenhoven heeft dn
een^geestdriftige brochure het denkbeeld
ontwikkeld om door Nederland het ini
tiatief te doen nemen tot de stichting
eener internationale politievloot, welke
FEUILLETON.
148)
„Ja, 'op dien dag zou ik 'bijna het
verstand hebben verloren. Ik heb de diep
te Van uw laaghartigheid gepeild en alis
|n een lichtstraal zag ik uw schandelijke
intrige, het verraad der ^geheimen, die
men u onvoorzichtig had toevertrouwd.
0! ik heb het maar ai t£ goed begrepen,
zoo goed, alsof ik al uw handelingen met
eigen oogen hjad gezien. Gij' alleen hebt
alle bijzonderheden kunnen meedéelen,
die de vertegenwoordigers der Nationale
Conventie kenden, gij hebt hun den weg
kunnen wijzen naar de geheime berg
plaatsen, die zoo vernuftig waren inge
richt, hun de schatten kunnen toonen,
waarvan er geen u ontgaan1 is. ^Niet te
vreden imet die ongelukkigen te hebben
doen vermoorden, hebt gij hen ook nog
doen bestelen door uw medeplichtigen
of uw bondgenooten/' zooafs gi) mijn kas
hebt bestolen, door de hand te leggen
°ip het gelid, dat mij niet toebehoorde.
De grijsaard 'strekte de armen uit met
een gebaar van vertwijfeling.
zou moeten waken voor de naleving van
arbitraire uitspraken en andere intemar
tionale voorschriften.
Bovengenoemde correspondent nu is
daarover onzen minister van buitenlandr
sche zaken eens gaan uithooren en ver
nam van Z» Exc., dat -deze j,de totale
overbodigheid eener internationale politie
een af do enden grond acht om Zich' het
'hoofd niet te breken over de mogelijk
heid van hare samenstelling en werking".
De minister wil gaarne toegeven, 'dat die
puzzle oplosbaar is; 'maar wanneer hij
dan achteruit kijkt en ziet, dat, sedert
meer dan veertig jaren, het aan de diplo
matie gelukt is, Europa voor ook maar-
één grooten oorlog, welke het in al zijn
hoofdgelederen omvat, te behoeden, dan
vraagt hi£ zich af, waarom het lichtzinnig
zou genoemd kunnen worden, om ook
liet naaste perspectief in diezelfde lichte
kleuren te zien.; en dan mag Z. Exc. niet
ontkennen, dat hij, in dat .tafereel, de
internationale poliitie onder geen anderen
vorm dan die van wijlen onze rustende
schutterij of onverhoopt desnoods nog
als de karabiniers van Offenbach ziet
manoeuvreeren.
Op deze mededeelingen, welke aan
duidelijkheid niets te wenschen over
laten, doet de hoefijzeraar volgen
„Na deze verklaring behoeft er^ dunkt
ons, over de zaak niet veel meer te
worden gepraat De Minister, die het
initiatief zou moeten nemenj, blijkt in
deze van dezelfde meerling als het
„Handelsblad" en is tot zulk een initia
tief niet bereid. Ook prol Van Vollen-
hoven zal zich daarbij hebben neer te
leggen.
Althans onder dit bewind."
Wat zegt u daar .nu van
De minister is het nota bene eens met
het Hbld., en toch moet het relaas
eindigen met den uitroep: „Althans onder
dit bewind."
Stemming maken, anders niet.
Of is men' links verlegen om een
nieuwe leus: „Vóór een politievloot"?
Wie lacht daar?
ALGEMEEN OVERZICHT.
Het meest bijzondere bericht, dat
van het
ingenomen Adrianopel
wordt bekend gemaakt, is wel het vol
gende. D.d. 27 dezer wordt uit Sofia
aan de „Frankf. Ztg." gemeld, dat uit
daar ontvangen nadere berichten blijkt,
dat Adrianopel nog niet geheel en ai iin
handen der B|ulgaren is en dat Sjoékri
pasja in de vestingwerken van de weste
lijke en noordelijke linies nog wanhopig en
tegenstand biedtt Dat hij echter zeer
goed weet, dat die tegenstand feitelijk
nutteloos is, blijkt wel uit het feilt, dat
hij zijn arsenaal en zijn kruitmagazijnen
vernield heeft. Intusschen kan het toch
nog wel enkele dagen duren, voor de
Bulgaren geheel en al meester van de
stad zijn.
Als verdere bijzondierheden der inname
kan vermeld worden, .dat bij de bestor
ming de uitgestrekte prikkeer aadversper-
rjngen eerst door get antserde soldaten
werden doorgesneden, vervolgens wen
den tot meerdere zeerheid vooral voor
het gevaar van mijn en,«groote kudden vee
voor de troepen uitgedreven, waarachter
deze bovendien nog eeri gunstige dekking
vonden. Het slot was één groote bajonet-
aanval.
In Adrianopel wercpn, naar uit Sofia
gemeld warldt, 38.000 /aan, waaronder 68
Duiitsche en 18 'Roerreensche officieren,
gevangen genomen. «-40 kanonnen zijn
buitgemaakt.
Om te Voorzien in den hongersnood
der bevolking heeft d - Bulgaarsche mi
nisterraad besloten onder de arme beVol-
king Van Adrianopel voor f50.000 meel
en voor f 10-000 suiker, zout en andere
levensmiddelen te doen verideelen.
Bij Tsjaaddja.
gaan, zooals telegrammen reeds meldden,
de Bulgaren voort succes te behalen.
Over den strijd1, die daar aan den gang
is, meldt de Siidslavische Korresp."
„Sedert vijf dagen woetft op de geheele
Tsjataldja-linie een bloedig gevecht, dat
voor de Turken een ongunstige wending
neemt Hiet in het centruim staande tweede
legercorps onder Aboek pasja, dat in
den eersten aanval de hoogten in Jiet
westen en zuiden van de stad genomen
had, werd later door een tegenaanval der
Bulgaren met _groote verliezen terugge
slagen. I^e rechtervleugel, die onder het
bevel van Mahmoed pasja in de linie
SiwaskeuiAkalan gestaan had, geraakte
in een verwoed gevecht op korten af
stand met de R,ulgar<- die alle strijd
krachten, die tot nu toe aan de Ergene-
rivier gestaan hadden, ter sterkte van
vier divisies, ter ondersteuning van de
drie reeds tegen .het Tsjataldja-front
opereerende .divisies hadden geconceoir
'treerd. ,De troepen van het 10e legercorps,
tot nu toe bij San ^tefano geconcentreerd
onder Hloersjid pasja en Enver bey, zijn
ter versterking naar het front gezondenw
Ook op den Xurfcschen linkervleugel zijn
de Bulgaren aanvallend opgetreden 'en
drijven ,zij de troepen van Hjoessein Izzed
pasja terug. De geruchten omtrent de
nederlagen jn de Tsjataldja-linie veroor
zaken Je Konstantinopel groote ontstel-
i tenis, daar men door de bemoedigende
berichten, die tot dusverre vandaar ont
vangen vwaren, Van meening was, dat de
Bulgaren geen beslissenden slag meer
wilden leveren. Deze operaties zullen niet
zonder invloed op de positie van het
kabinet-Mahmoed £jefket pasja blijven.
Er Lwordt dan ook reeds medegedeel|dl,
dat ,een reconstructie van jde regeeiring
voorbereid yvoiildfc."
Het lijk van Koning George
is gisteren te Athene aangekomen. Het
jacht meerde om half een aan den steiger,.
De ministers en de metropoliet gingen
aan Boord. De lijkkist, voorafgegaan door
de geestelijkheid, werd na de ontscheping
door (de prinsen gedragen. De koning,
die ,de koningin-moeder zijn arm bood,
volgde Lde kist te voet, de prinsessen in
rijtuigen.
En het is mijn zoon, die zidhi tot
zulke misdaden heeft verlaagd, riep hij
uit. H;ij is de Judas, die zijn vrienden
hééft verraden en die er zich op beroemt
dat hij hun nalatenschap heeft gestolen,
heeft opgestreken als het bloedgeld, Jiet
Judasloon.
De oude man moest ophouden, hij
was uitgeput, buiten adem, zijn laatste
kracht was verbruikt.
Hij zonk op zijn stoel neer en terwijl
hij cr in achterover leunde, met het
hoofd op dén schouder gezonken, sta
melden zijn lippen:
Gevloekte!
Twee, driemaal herhaalde hij dat vree-
selijke woord, met telkens zwakkere stem
Gevloekte! 'Gevloekte!
Hubert Nollan had al dien tijd op een
stoel gezeten, met de beenen over elkaar,
in zijn gewone houding. Hij had dezen
stortvloed van verpletterende woorden
over zich heen laten gaan, zonder te
trachten hem te stelpen of er iets 'tusschen
te voegen. De lessen der openbare bij
eenkomsten en cfie der comité's van Parijs
bracht hij nu in toepassing. Hij wachtte
zijn beurt af.
Zijn gelaat drukte noch verontwaardi
ging uit over hetgeen hij moest aan-
hooren, noch' berouw over het kwaad, dat
hij had veroorzaakt,
Thérèse zag hem met ontsteltenis aag.
Zij was roeiioos qp haar plaats bllijlven
zitten. Bjj het geluld van de verbitteridé
stem haars vaders had zij het hoofd door
de linkerhand c^ndersteund en zij was
verschrikt over de ongevoeligheid van
den dokter onder deze verpletterende be?
schuidigingen en vervloekingen.
Was zijn hart dan ontoegankelijk voor
elk medelijden, voor élk berouw?
Hij antwoordde eindelijk, met een stem
zoo scherp als de punt van een dolk
Gij zijit hard voor mij, vader. Op
bloote veronderstellingen beschuldigt gij
mij yan alleriiei denkbeeldige misdaden
en werpt mij een soort van vervloeking
naar het hoofd, die, naar ik hoop, zonder
uitwerking zal blijven. Later zult gij er
kennen, dat ik uw eer rfleb gerefl, die gij
bezoedeld hadj, uit zwakheid jegens mij,
en dat ik, zonder iemandi te benadeelen,
ons fortuin gebouwd heb op puimhoopen,
die niet door tnij veroorzaakt zijn. Gij
zegt, dat de pachters zullen weigeren
diensten voor mij te verrichten, welnu,
dan zal ik andere nemen,- 'die dit niet
weigeren zullen. Wanneer geweldenaars
mij aanvallen, zal' ik mij yveten te ver
dedigen en, sterk in mijn redht, zal ik,
zoo ik er niet in slaag mij te doen be-
Aan den |s teiger van Piraeus waren
aanwezig: ,de leden der heilige synode,
de .ministers, de burgemeester, de ge
meenteraad, de apostolische protonota-
rius, de consuls en militaire en civiele
autoriteiten.
De lijkkist, op het affuit van een kanon
geplaatst en met de Gjieksche en dé
Deensche vlag bedekt, werd door ma
trozen getrokken.
De stoet kwam om een uur aan het
station. De koninklijke familie, de minis
ters en de leden der heilige synode na
men plaats in den trein.
Van ,het oogenblik, dat de trein in
Athene aankwam, tot de aankomst der
lijkstoet aan de kathedraal, te half twee
's middags, werden kanonschoten gelost
De prinsen droegen de kist in de kathe
draal. De koningin-moeder knielde bij
de kist neer.
De overstrooming in de V. S.
zaf, naar de laatste berichten melden,
nog meerdere streken teisteren. Ook het
Westen van PensyLvanië, het Noorden
van West-Virginië, en Kentucky worden
bedreigd, Pittsburg staat al gedeeltelijk
onder water.
Troepen zijn naar Indianopolis gezon
den, omdat het gepeupel de winkels be
gint te plunderen. Waarschijnlijk zal daar
de staat van beleg worden afgekondigd.
Telegrammen uit verschillende deelen
van Arkansas houden in, dat de Missis
sippi 371/2 voet gerezen is en nog steeds
wast het water. De Hudson, Mohawk en
Genesee rivieren in deii staat New-York
zijn nog erg gezwollen en hébben al
aanmerkelijke schade aangericht
HcL -*ibureau meldt,v dat
de slagregens in het westen van Missis
sippi zijn opgehouden, maar in de dalen
van Midden-Mississippi en de streken van
de meren is de regen in sneeuw over
gegaan. Op de kust van den Atlantis chen
Oceaan steekt een storm op.
Te Columbus zijn volgens een plaatse
lijk blad 600 menschen omgekomen.
De directeur-generaal van iden gezond
heidsdienst iis naar Ohio vertrokken met
serum tegen typhus, omdat er groot ge
vaar voor 't uitbreken van een typhus-
epidemie bestaat in verband met het ont
breken van zuiver drinkwater.
8000 menschen te Middletown in Ohio
zijn dakloos.
Te Cincinnati begint het water ook te
rijzen. Het spoorwegverkeer wordt sterk
belemmerd.
De leden van het diplomatieke corps
te Washington 'hebben milde bijdragen
gestort voor 'hulp aan noodlijdenden»
Te Dayton heeft de val van sneeuw
de ellende 'nog vermeerdeild» H,et weer
is bar koud.
Branden woeden over ft geheele Down-
town-district, de 'vlammen schieten hon
derden voeten 'hoog de lucht in. In de
zakenwijk van Dayton zijn verscheidene
'blokken huizen door brand vernield.
De lijken zijn voorioopig gebracht naar
gebouwen in de Vijfde en de Arend-
straat, maar het ds voor vele verwanten
en vrienden 'van omgekomenen onmoge
lijk die straten te bereiken.
President Wilson heeft gisteren een
lang onderhoud gehad met Garrison, mi
nister van Oorlog. Daarna is bekend ge
maakt, dat 'de president -voornemens is
zelf naar Ohio te gaan indien zijn tegen
woordigheid daar van nut kan zijn. Hij
zal echter een rapport van Garrison, die
naar de overstroomde districten is ver
trokken, om ach te belasten met de 'maat
regelen tot hulpverleeningi afwachten,
GEMENGD.
De „Osservatore Romano" mékU;
dat detoestandvanZ. ,H,. ld e n P au s
niet alleen zeer 'bevredigend 'is, maar
zich zelfs zoo verbeterd heeft, dat de
Paus geheel hersteld kan genoemd wor
den. Nochtans raden de artsen en de
omgeving nog een paar dagen rust aan,
De raad van het openbaar onder
wijs in 'Spanje heeft een voorstel aan
genomen, waarbij het godsdienston
der wijs voer de volksscholen
verplichtend blijven zaL 7Alleen als de
vader verklaart, dat hij niet tot den Kar
thoüeken godsdienst behoort, is de leer
ling van dit onderwijs vrijgesteld.
minnen, mij tenminste doen vreezen. Ja,
ik heb de gelegenheid, om fortuin te
maken, aangegrepen, toen zij zich (voor
deed. Ja, ik wilde rijklzijn, omdat gij
er niet in geslaagd zijt hét te worden,
omdat er een majesteit is, die men nooit
zal omverwerpen, een macht, die men
niet kan vernietigen zonder het geheele
wezen der maatschappij te veranderen,
en dat is de .majesteit, de macht van het
goud, waarvoor alle menschen zich op
elkander werpen, elkaar verscheuren, in
het slijk neerdrukken, tot aan de knieën
waden in het bloed, wanneer het niet
anders kan. Ik had gedacht uw lof te
verdienen, dat ik u uit zoo groote moei
lijkheden heb gered en voor onzejgleheele
familie tot in de verste toekomst den
rijkdom heb verzekerd, en "in plaats daar
van is het een vervloeking, die mij treft.
Vaarwel, vader, gij zult mij niet weerzien.
;Het hoofd van den grijsaard lag nog
steeds op zijn schouder. Zijn trekken
drukten een diepen, afkeer uit, eendoodsr
vermoeidheid, de verzwakking van een
wezen, dat gevallen is om niet meer op
te staan. Van zijn llppenj kwam een ge
luid, dat klonk als een doodsgereutel:
een rilling ging door de beend'erige lede
maten van ïdit levende geraamte.
Thérèse snelde verschrikt op hem toe
De Tweede Kamerverkiezingen.
De R. K. Kiesvereniging te Nijme
gen stelde het aftredend lid, jhr. mjr.>
O. van Nispen tot Sevenaer, weder can-
didaat.
De R. K. Kiesvereejnighrg „Recht iejn
Plicht", te Zaandam h.eeft gisteravonid
in beginsel besloten behoudens naj
der overleg met de overige katholiekél
kif^v<?rentingen in fiet district vd.en
candiaaat der anti-revolutionairen mr. J.
A. de Wilde te steunen.
De Koninklijke Familie.
Men meldt uit Frankfort, dat de Ko
ningin en de Prins der Nederlandenl "de
zer dagen per auto een bezoek hebben
gebracht bij den Vorst en de Vorstin,
voni Erbach op het slot iKpnig. Zooals
men weet is de Vorstin v,on ,Erb{ach de
jongste zuster van de Koningin-Moeder.
Reuter seint d.|d. gisteren uit Frankfort
a. d. Main:
Prins Hendrik heeft hedenmiddag de
fabriek van vliegmachines van Euler be
zocht en daar geruimen tijd die fabrieks-
inrichting en de afgewerkte aeroplanes!
voor het jaar 1913 bezichtigd.
Belangrijke Datums.
23 Maart: ter Visieligging, en veikrijgv-
biaars.telling der voorloopige kiezerslijst
en bijbehoorende lijsten.
23 Maart tot en met 15 April: ge
legenheid tot reclame.
Tot 21 April: ter visieligginlg en Ver-i
krijgbaarstelling der reclames.
Vóór 15 Mei: definitieve vaststelling
der kiezerslijst. 1 1
De Christen-socialisten.
iDe Christen-socialisten zakken steeds
meer af naar de S. D. A. P„ Van huil
Christelijkheid blijft al zeer weinig over.
De groote meerd,erh,eid die zich uit
d,en Bond heeft afgescheiden, heeft zich
24 Maart te Haarlem geconstitueerd tot
en riep:
H,ij sterft 1 Een priester I
Zij opende ide kamerdeur en riep naar
buiten
Benoit! Nicole! Een priester, gij
weet wel, de abbé Lignac! Geen priester,
die door de regeering is erkend,
Hubert vroej*:
Wilt gij u dan ook laten veroor-
deelen
Wat kan mij 'dat schelenzeide zij
opgewonden. Ziet ge niet, dat ik ook
langzaam wegkwijn, en ïk zou niets' liever
willen dan ben te volgen, $lie gij ge
dood hebt.
iH,ij werd doodsbleek, deinsde terug
en mompelde:
Zij weet het.
Maar zij bemoeide zich niet verder met
hem. Neergeknield aan de voeten van
haar vadet, die nog zwak worstelde met
den dood, zeide zij tot hem:
Moed, nog een oogenblik, de priester
zal komen, hij zal u absolutie geven Voor
uw zonden, die gij onvrijwillig hebt be
dreven, dat weet ik. Gij waart een eeriijk
man, vader, maar gij hiadt hem te lief, hij
was uw eenige zoon, uw stamhouder,
uw uitverkorene. H|elaas! Vergeef hlem,
trek uw vervloeking in.
(Wordt vervolgd.)