BUITENLAND.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
4e Jaargang;
No. 1038.
I ureuu O LJ L> L2 81 iM GEL d 4
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
T bLAD VEKSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DB ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
JU per kwartaalbij onze agenten 10 cent per week, J 1.30 per kwartaal. Franco
«r post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
De AOVER TEM HEPRiJS bedraagt vu 1 5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 15 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
Zeer juist.
Na een rede van den rector-magnificus
>r Leidsche Hoogeschool, prof. dr.,
erdmans, die heel het land doorreist
B politieke redevoeringen te houden
we hopen nog altijd, dat hij op diei
icht eens dén geestelijke tegen het lijf
iopt, die als getuige moest optreden
i de Tilburgsche moordzaak en toen,
ilgens een onbewezen beschuidi-
van prof. Eerdmans, plotseling ver-
Venen was na .een rede over „De
rijzinnige concentratie en hare tegen-
anders" kwam een S. D. SA. P-'er *n
»bat. Deze wees er op, dat het een
iut is geweest van de concentratie, dat
is gaan vechten tegen de soc. dem.J
Int.... al hetgeen op het concentratie-
rogram staat, willen de soc. dem. en
veel consequenter en nog veel meer.
at laatste is ateer''juist gezegd. Staats-
ensioneering en afgemeen kiesrecht,
vee punten van het concentratiepro-
i, willen de soc. dem. ook, maar...
_D veel consequenter, en ze willen nog
eel meer. De vrijzinnigen hebben nu
vrijwillig" toenadering getoond, als* 'zij
ens onverhoopt, met de soc. dem. sar
len rege.eren moeten, zal het consequen-
en het overige nog wel afgedwon-
en worden
Nooit goed.
Toen er nog kans scheen te bestaan,
de Tarief wet vóór de verkiezingen
ion worden afgewerkt, riep men links
«ministerie in koor toe: „Dat moogt
je niet doen, want daarover is het Hand
j de vorige stembus ijiet gehoord."
Of nu van rechts al met klem van
edenen werd betoogd, dat zulks wèl
iet geval was, wijl men immers ook
loor het voorbeeld-Harte geleerd ge
veten had, dat op een rechtséh regeer-
irogram tariefsverhooging zou voorko-
nen, men bleef lliinks in koor voortidreui-
len: „Dat moogt ge niet doen."
Door den loop van zaken is thans de
Tariefwet achter de Ziekteverzekering
jeschoven, zoodat minister Kolkman
vóór de verkiezingen niet aan het woord
:al komen en alzoo het land uitspraak
iver zijn wet zal kunnen doen.
Maar wie nu hierover van het linker
koor eenige tonen van bevredigingmocit
Verwachten, rekent mis. Thans moet het
inancieel beleid der regeering het .ge
ducht ontgelden, terwijl men zelfs over
liet hoofd ziet, dat rechts het dan toch
maar aandurf met zijn Tariefwet voor
de vierschaar der stembus 'te komen.
De Nederlander schrijft nu
„In verschillende bladen wordt dat
uitstel der Tariefwet betreurd. Wij
voegen ons daarbij. Wel is het ze
ker. dat, ten gevolge van de obstruc-
tionistische handelwijze van links, de
afdoening ider Tariefwet zellFs. met de
grootste inspanning onmogelijk is ge
worden. Maar ook wjj zouden het
hoogst wenschelijk hebben geacht, dat
van regeeringszijde nog eens duide
lijk en beknopt in het licht ware ge
steld, waarom eene tariefverhooging
als nu is voorgesteld, behalve aan 's
lands financiën, ook aan onze arbei
dende bevolking ten goede zou zijn
gekomen, zonder onzen handel te be-
nadeelen. Voor onze kiezers ware dat
een weldaad geweest."
Alles goed en wel, maar wat hebben
we aan zoo'n financieel debat', hetwelk
De Ned. zegt het zelf toch hal
verwege zou blijven steken en dus zon
der practisch resultaat zou blijven. Het
ware een louter theoretische „weldaad",
terwijl de afdoening der Ziektewet ten
minste een tastbaar resultaat zal wezen.
Bovendien: over de Tariefwet zijn en
worden piapieren genoeg gewisseld, zoo-
da'; wiie zich een eigen oordeel will vor
ken studiemateriaal te over kan vinden.
Al.'ïPMH' OVERZICHT.
.Er wordt druk beraadslaagd in de mi
nisterraden der ^Bal'kanstaten en haar
verluidt is men gister te Sofia met het
antwoord op het bemiddelingsvoorstel
d gekomen. De besluiten worden
achter geheim gehouden. Wat echter be
kend is geworden, aldus de „Voss. Ztg."
mag tot de conclusie ^voeren, dat het
antwoord gelijk zal staan met een wei
gering van de bemiddeling, en dat de
goede diensten van de mogendheden al
leen aangenomen zullen worden tot het
verkrijgen van de minimum-eischen der
bondgenooten. Deze minimum-eischen,
welke nauwkeurig geformuleerd zullen
worden, bepalen zich niet tot de grens
lijn Midia-Rodosto, doch eischen zoo'n
Oostgrens, dat de porlogstooneelen van
de groote slagen van Boenar Hissar
en Loele Boergas in elk, geval aan Bul
garije komen. De voornaamste eisch
moet echter bestaan in de principieele
toestemming van Turkije tot het betalen
van een oorlogsschadevergoeding, waar
van het bedrag door de groote mogend
heden vastgesteld kan worden.
De Londensche correspondent van de
„Echo de Paris" is-over de strekkiiig van
het antwoord ook Iets te weten gekomen.
Volgens zijn inlichtingen zullen de Bal-
kanstaten de goede diensten der mo
gendheden niet afslaan, maar in geen
geval een scheidsrechterlijke beslissing
aanvaarden. Diaarvan kon sprake zijn in
het geschil tusschen Roemenië en Bul-
'garije, wijl dat niet tot vijandelijkhe
den heeft geleid, maar in den oorlog te
gen Turkije zijn de wapenen scheids
rechters geweest, en kunnen de mo
gendheden alleen optreden als bemidde
laars, indien Turkije enkele hoofdvoor
waarden aanvaardt.
Zoo zullen de .Balkanstaten den vrede
Afwijzen, indien niet tevoren vaststaat
dat Turkije een oorlogsschatting zal be
stalen. Wiel zijn zij bereid Turkije die
betaling gemakkelijk te maken, om te
verhoeden cfat andere schuldeischers
schade zouden lijden.
Verder zullen de Balkanstaten piet
weer toestemmen in een wapenstilstand
zoolang de onderhandelingen duren. De
wapenstilstand, indertijd gesloten met
het kabinet-Kiamil, heeft hun na den
Staatsgreep van 24 Januari zoo onaan
gename verrassingen bereid, dat zij niet
nogmaals de kwade kansen daarvan wil
len loopen. Iedere dag dat de vijandelijk
heden voortduren bewijst, dat'Turkije
fien oorlog niet met kans o.p succes kan
voortzetten, doch deze indruk wordt te
spoedig vergeten, wanneer het kanon
zwijgt. Dit zal nu eerst geschieden, als
Turkije de vredespreliminairen heeft ge-
teekend en met de demobilisatie van zijn
lege begronnen is.
De correspondent gelooft, dat het
vasthouden aan den eisch-eener oorlogs
vergoeding de grootste /moeilijkheden
met zich zal brengen, ook omdat de mo
gendheden bezwaren hebben en hij stelt
dit alternatief: spoedig vrede zonder
oorlogsvergoeding, óf voortzetting vaiV
den kostbaren veldtocht.
Intusschen schijnen de „Bulgaren be
grepen te hebben dat. .«waar de 'Turk
er nu in toestemt Adrianopel af 'te staan,
de mogendheden te vinden zullen zijn
voor verdere grensverschuivting die zij
•als vergoeding voor het hèrvatten der
vijandelijkheden zouden willen eischen.
Geen wonder is het dus dat de Bulgaren
dit willen voorkomen door de inname
van de stad waarover de Turk dan niets
meer weg te geven heeft. De „Matin"
ontvangt nu ecln teilegram uit Philippopel
waarin gemeld wordt, dat men weder
om begonnen is Adrianopel hevig te
bombardeeren. De ,stad werd met pro
jectielen overdekt. De Bulgaren namen
bet fort Cheitantara en maakten 400 Tur
ken krijgsgevangen.
Men verwacht binnen korten tijd de
overgave der stad.
De ontvolking van Frankrijk
treedt nogal eens wat op den voorgrond.
Nogonlangs was dit 'een reden voor
den minister van Marine om een nood
kreet aan te jheffen. Interessante feiiten
heeft de „Croix" nog dienaangaande (bij
eengegaard uit' de versahililende vasten
brieven der Fransdhe bisschoppen. In
enkele brieven worden eenige cijfers ge
geven, die zeker niet zonder 'belang zijn
voor een overzicht van den omvang die
de ontvolking in Frankrijk genomen heeft.
Wij kunnen geen troost vinden, zoo
verklaart (bijv. de bisschop van Viviers,
door onze blikken, na de algemeene sta
tistieken doorloopen te hebben, naar het
kleine landje Ardèdhe te slaan.
'In 1886 feilde dit landje 385.000 in
woners; nu nog slechts 331.000; hetgeen
dus een vermindering beteeken'. van
54.000 zielen.
Weliswaar moeten «wij er rekening me
de houden, dat tallloozen 'het land uittrek
ken len deze landverhuizing draagt voor
een groot gedeelte de schuld Van heit
dalende bevolkiijgscijfer; maar laten \vij
ons niet vielen,ontsnapt te zijn aan het
aigemieene zedelijk verval, waardoor
Frankrijk ontvolkt wordt. Het geboorte
cijfer is bij ons in jaren met "10
pCt. verminderd; het verhoudt zich tot
het sterftecijfer alis 85 tegen 100: honderd
graven ien daartegenover nauwelijks 85
wieglen! l|
Ons departement, zoo klaagt de bis-
sahop van- Verdun, telde een 60 jaar
geleden 328.000 inwoners in 1911 nog
slechts 277.000, Indien wij nog bovendien
dit cijfer Verminderen met het aantal) man
schappen van fie groote garnizoenen, die
in 1851 nog onbekend waren en die nu
de forten en de karzernes van onze ste
den bevolken, te zamen ongeveer 35.000
man, dan moeten wij het cijfer vermin*
deren tot 242.000 inwoners. -
Dus hiëeft ons diocees in 60 jaar tijds
leien verlies geileden van 328.000 tolt
242.000 inwonersdiw.z. een Verlies van
86.000. Een 1500 tal 'TnensChen, 3 dor
pen van 500 inwoners ieder, worden op
deze wijze ieder jaar verzwolgen door
den stroom der ontvolking. Er zullen geen
drie 60-jarige tijdperken meer noodig zijn
om deze streek tot 'een woestijn te maken.
Onze velden liggen verlaten, me.er en
meeraan den anderen 'kant van de grens
daarentegen zijn de landen overbevolkt;
de grens-dijken zijn niet bestand om dien
geweldigen stroom van vreemdelingen te
keerenvandaar vinden wij h'djl de Laatste
telling 7000 vreemdelingen aangegeven
tegen 5000 bij de vorig:Terwijl! dus ons
departement van 1906 tot 1911' het geltal
zijner kinderen met 5525 zag verminderen,
groeide het aantal vreemdelingen met
2000 aan. Hoe zou de oude dichter van
Lotharingen bij het aanschouwen van zijn
vruchtbare valleien, met droefheid er over
mifmeren, dat weild'ra misschien de vij
and, Zoo al) niet door een vijandelijken
overval, dan toch door den stortvloed
van landverhuizers, .zijn landen zou 'be
bouwen en zijn oogsten zou binnenhalen.
In 1851, zegt ten slotte de bisschop
van Cahors in zijn vastenbrief, telde Lot
296.224 inwoners 50 .jaar later in 1.901
(niet meer dan £26.720. In 5,0 jaar tijds
jtius een vermindering van 69.504. Is
de toestand in de laatste tien jaar verbe
terd? Helaas, neen! immer? de statis
tieken van 1911 wijzen uit dat het be
volkingscijfer van ons diocees tot op
dit jaar gedaald was tot 205.769, Nog
maals een verlies van 20.951 inwoners
én wel in 10 jaar tijds: met andere
woorden meer dan 2000 zielen minder
per jaar.
De cijfers spreken inderdaad wel'luide.
GEMENGD.
De „Osservatore Romano" deelt
mede, dat d!e Paus aan een bronchir
aal-katarrh lijdt, maar dlat zijn onge
steldheid weinig te beteek enen heeft.
Aan de „Matin" wordt uit Dehdibat
geseind, dat Tripoli it a a ns che op
standelingen AdjiTet aanvielen, eri tot
.onder de muren der stad doordrongen, 'n
Groot aantal) Italianen, werd gedood en
gewond. Vari de opstandelingen werden
20 man gedood en 30 gewond.
De „Echo. de Paris" meldt, dat de
regeering er over denkt, het vraagstuk
van de kosten der nieuwe Frans che
leg er wet te dekken door een belas
ting op het inkomen, die vooral de groote
fortuinen zou treffen, maar onder voor
waarden, die voor niemand bezwaar zudein
opleveren.
De New-York Herald" ontvangt
een telegram uit Puerto Plata, volgens
'twelk Nouel, president van San Do
mingo, is afgetreden en zich naar
Europa heeft begeven. De bevolking
vreest voor een omwenteling.
De Koning en de Koningin
van Engeland zullen einde 'Mei een
bezoek aan Weenen 'brengen. 'Zij btifven
er een dag of drie.
De Unie van spcorwegmannen heeft
met het antwoord van den MidIIand-
spoorweg genoegen genomen. De sta
king is dus. afgewend.
In Noorwegen is buitengewoon
veel1 sneeuw gevallen. De spoorweg van
Bergen naar Kristiania ligt 25 voet onder
de sneeuw, 't Verkeer is geheeD gestremd,
twee treinen zijn ingesneeuwd. Op tal
1 j'.i plaatsen zijn telegraaf- eni telefoon
lijnen bezweken.
Koninklijke besluiten.
Bij Kon. besluit is benoemd tot leeraar
aan de R. H), 'B. S. te Zwolle dr. W^ P. A.
Jonker, thans leeraar aan de R. 'H;. Bi.Su
te Goes;
is bij de zeemacht bevorderd tot diri-
geerend officier van gezondheid 2e kil.
de officier van gezondheid le klasse dr.
E. J. Borgesius
is benoemd bij het departement van
Oorlog: tot administrateur de referen
daris jhn mr, Bj. C. de Jonge; tot com
mies mr. Wu C. Wandelaar, thans tijde
lijk bij dat departement werkzaam;
is benoemd in den Kolonialen "Raad
van Curasao tot voorzitter M. S. L.
Mad'uro en tot ondervoorzitter A. G. Sta-
tius Muller, thans onderscheidenlijk die
functiën bekleedende.
De Tweede Kamerverkiezingen.
In de Zaterdag te Utrecht gehouden
vergadering van de RoomsCh-Katholieke
Kiesvereniging in het kiesdistrict Wijk
bij-Duurstede is het 'aftredend lid' "der
Tweede Kamer itnr. *J- Bi. L. C. O. baron
De Wiykersliooth de Weerdesteyn (R.K.)
opnieuw gecandideerd.
Vanwaar de millioenen?
Ook de „Tijd".beantwoordt de vraag,
vanwaar de millioenen moeten komen
voor het Staatspensioen, dat de vrijzin
nigen en sodalis ten, zoo zij aan het be
wind mochten komen, willen invoeren.
Tariefverhooging kan daarbjj verder niet
in aanmerking komen, zegt het blad. H!et
doctrinaire Vrijhandelsbeginsel der libe
ralen gedoogt het niet. Derhalve vefhoo-
ging van directe belastingenen dat niet
met een kleinigheid, maar met minstens
tien of twaalf milliioen 's jaars. Zij, diie
zonder tot de principieele tegenstanders
der Christelijke Regeering Je behooren,
toch, als de kwestie van Tariefverhooging
ter sprake komt, bedenkelijk het hoofd
schudden, vrezende, dat deze voor hen
in de toekomst eenig geldelijk nadeel) zal
mede brengen, mogen alvast eens nare
kenen, wat zij meer te 'betalen krijgen,
ais een Staatspensioen geheel uit de ver
hooging der directe belastingen (de suc
cessiebelasting daarbij medegerekend)
moet voldaan worden.
Het zal hun niet meevallen I
Hulde aan Minister Talma,
De afdeeling Rotterdam van den Ned.
R. K. GrafisClien Bond heeft gisteren de
volgende huldebetuiging aan Minister
"Talma gezonden:
„De afdeeling Rotterdam van den Ned.
R. IÉ Urafisdien Bond wensdht Uwe
Excellentie geluk met de aanneming dier
Invalid.teiis- en' Ouderdomsverze'kerings-
'wet en Ibrengt Uwe E,xcd!Jentie 'hu.de voor
de indiening en1 schitterende verdediging,
waardoor 'het mogelijk was de wet, on
danks de tegenwerking der linkerzijde,
nog in deze zittingsperiode af te han
delen."
Jubileum-postzegels.
Ter aanvulling <van ons bericht; waariin
wij mededeelden dat binnenkort door de
posterijen jubileumpostzegels zullen wor
den uitgegeven ter herdenking van het
103-jarig bestaan van Neerlands onafhan
kelijkheid, melldt menonsnoguit"'s-Gra-
venhage, dat deze zegels waarschijnlijk
niet vóór November verkrijgbaar zullen
worden gesteld en "niet langer dan twee
maanden geldig zuillen zijn. Ook zullen ze
in a'Jle thans bestaande Nederlands Che
postzegelWaarden uitgegeven worden.
Msbd'.
Kermissen op Zondag.
In een aan de burgemeesters gerichte
circulaire herinnert de Commissaris der
Koningin in Gelderland er aan, dat tal
van piersonen moeten terecht staan we
gens op een in het verloopen najaar in
deze provincie gehouden kiermis gepleeg
de vechtpartijen, gevolg van het aan het
kermisvieren al te vaak verbonden mis
bruik van sterken drank.
„Indien noodig, aldus de circulaire, „is
daaruit wederom gebleken, hoe verderfe
lijke gevolgen de kermis met zich pleegt
te brengen. Het schijnt, en laat zich al
leszins verklaren, dat dergelijke uitspat
tingen zeldzamer plaats vonden, waar
de kermis niet op een rustdag wordt
gehouden."
In verband hiermede spreekt de com
missaris der Koningin den wensch ui+. dat
de burgemeesters zooveel mogelijk zul
len zorgen de kermis niet qpi een Zon
dag te doen plaats hebben.
LElDfcN, 10 Maart.
Ned. R. K. Volksbond.
De verplichte vergadering van de afd.
Leiden van- 'den Ned. R. K. Volksbond
werd Zondag door den voorzitter, den
heer De la Rivaère, roet het gebruikelijke
In zijn openingswoord wees de voor
zitter or op, dat dezer dagen door 'onze
regeeringsmeerderheid de wat op de iin-
validiteits- en ouderdomsverzekering is
aangenomen. Spr. |noemt het opmerke
lijk, dat idie wet is aangenomen juist 'op
het oogenbllik, dat de Volksbond zijn
zilveren bestaans jubileum viert. De Vote-
bond (heeft steeds voor die verzekering
gestreden en daarom is het een feit,
dat reden geeft voor onze bondsmannen
tot verheugen, dat ze nu eindelijk is
aangenomen. Hulde brengt spr. aan den
stoeren, ijverigen werker, minister Talima,
en aan allen, die dezen bewindsman, bij
Zijn werk hebben gesteund. Die aanne
ming stemt niet alleen tot voldoening,
maar ze boezemt ons^ Katholieke arbei
ders, pok (het volste vertrouwen in te
genover het zittend ministerie. Spr. con
stateert, dat deze regeering ingoed vaar
water zeilt. [Het is dan ook de (plicht
van alle Katholieke arbeiders de regee
ring te steunen in den komenden strijd)
en te maken, dat ze na Juni weer aan het
bewind blijve.
'Spr. uit nog een woord van teleur
stelling over de deelname aan sociale
en apologetische cursussen en spoort aan
tot drukker bezoek.
De notulen der vorige verplichte ver
plichte vergadering worden ongewijizigd
Daarna heeft de installatie plaats* van
18 nieuwe Leden. De voorzitter wenscht
dezen geluk en, vermaant hen tot troiuw
aan de banier van den Volksbond. Spr.
hoopt ook, dat Zij zich zullen vereenigen
in die vakorganisatie, waar zij thuis be
hooren en deelt verder mede, dat zich
nog twee nieuwe leden hebben aanga-
meld en dat Zijn uitgeloot de volgende
rentetooze aanideelen van f 2.50nos„ 50,
57, 80, 105, 109, 119, 129 en '150.
Nog doet de voorzitter de mededee-
ling, dat de overeenkomst tusschen Vote-
bond en St. Jozefsgezelllen met ingang
van 1 April a.s. definitief zal gesloten
Zijn. Vroeger was de overeenkomst van
kracht, dat door 'den Volksbond twee
cents per '.iel aan den vaWvereeniging werd
teruggegeven. Dat zal met het van kracht
worden der fusie ophouden; maar voor
de Volksbonders, die in een vakbond
behooren, zal de contributie twee cents
minder bedragen. Voor zoodanige ledeu
zal dus de contributie slechts vijf cents
bedragen. De vergaderingen van de vak
bonden zullen gehouden worden beur
telings in de zalen van Volksbond en
St JozefsgezeHenvereeniging.
Nadat over deze bepalingen eenigen
tijd gediscussieerd was, werd behandeld
een schrjjven van de tabaksbewerkers,
die vragen om steun, omdat er 17 lieden
van onzen .Volksbond onder de uitge
stotenen zijn. Het bestuur heeft gemeend,
dat 'het de bedoeling is uit de steunpen-
ning, die daarvoor is, een zeker bedrag
toe te kennen en stelt nu voor, om voor
die 17 uitgestotenen voorloopig Her we
ken lang een gulden per persoon en per
week te geven. De mededeeling van dit
voorstel werd' met applaus begroet. Er
ontstond echter nog eenige discussie over
dit voorstel, naaraanleiding van de op
merking van den heer Lombert, of die
steun wel in dien vorm mo cht gege
ven worden. Het bestuur en meerdere
leden waren van meening, dat het voib
komen in den haak was. Na eenige ver
dere besprekingen werd het voorstel aan
genomen. De heer Mets drong er o,m.
nog op aan, dat het krantengeschrijf om
trent de „staking" der sigarenmakers op
hield. Het is geen staking, maar een „uit
sluiting".
De voorzitter zei vervolgens, dat het
volgend jaar het twintigste jaarfeest van
de afdeeling Leiden wordt gevierd. Het
bes-tuur zou voor dat feest gaarne een
v a k t e n t o o n s t e 11 i n g o.p touw zet
ten. Het spreekt vanzelf, dat klaarvoor
medewerking uoodiig is van vakvereni
gingen en vakmannen. Om zu'Jk een reu-