ColleHiet arbeidscontract.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
'e Jaargang
No. 1037.
iireaii Oüüt: SIMOItJU 34, LË1I)B^
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
PIT bLAL) VERSCHIJN I" ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
ƒ1,10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, ƒ.1.30 per kwartaal. Franco
per post ƒ1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2V, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Zaterdag
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt vu 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 een
ingezonden mededeelingen van 15 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Uit nummer bestaat uit TWEE
[.LADEN en een GnlLI.US-
EKEEKD ZONDAGSBLAD.
In steile inate openbaart zich den laat-
sten tijd in onze omgeving met name
het bloembollen-bedrijf een stre
den om te komen tot een collectief ar-
beids-contract.
Wij meenen daarom een nuttig en tij-'
,g werk te doen, als wij eens in het
kort uiteenzetten, wat een collectief ar
beidscontract is en welke voordeelen
het met zich medebrengt.
Wat het is, kan zeer eenvoudig ge-
_„'gd worden. Een collectief arbeidscon
tract is „een contract, dat gesloten worejg
tusschen de yereenigde arbeiders, ver
tegenwoordigd door de yakvereenigin
gen, aan de e ene zijde en den piatroon,
of de vereenigde patroons aan de .an
dere zijde" (J. LX J. Aengenent, Leer
boek der Sociologie. „Futura" Leiden
1909 blz. 118).
Wat zijn de voordeelen Het staat
toch vast, dat een collectief arbeidscon
tract werkelijk zeer groote voordee
len met zich medebrengt. Tegen deze ab
solute uitspraak meenen wellicht enkele
patroons verzet te moeten aanteekenen.
Wij zullen echter de gronden voor onze
meening aanvoeren, doch wenschen al
lereerst een misvatting uit den weg te
ruimen.
Die misvatting, waarop' wij doelen, be
staat hierin, dat men zich tegen e 1 k col-
jecfief arbeidscontract verzet, omdat men
bezwaren heeft tegen dit of dat bfe-
(paalde collectief arfeidscontract. Zulk
een verzet is natuurlijk onredelijk. Laat
men dan zoo die .bezwaren werke
lijk gegrond zijn zijn krachten ont
mannen om in het .bedoelde contract
de gewenschte veranderingen aan te
brengen of, zoo noodig, een geheel an-
Ider in het leven te roepien. En wel, om
dat het tot standkomen van een collectief
arbeidscontract, zoowel voor den
patroon a 1 s y.oo r den arb eider,
van zeer groot en gewichtig belang is1,
verscheidene pn niet te onderschatten
Ivoordeelen afwerpt. Dit nu zqllen „y/e,
naar we hopen overtuigend, gaan .bewij
zen.
Veel interessante lectuur is over d't
onderwerp verschenen. Wij willen ons
echter hier vooral laten voorlichten door
zeer duidelijke uiteenzettingen van
den gezagh ebb enden Warmondschen so-
cio.oog, prof J. D. J. Aengenent, in
diens bovengenoemd werk.
Aan een gemeenschappelijk arbeids
contract zijn, zooals wjj zeiden, zeer
'groote voordeelen verbonden, zoowel
voor de patroons, als voor $e arbeiders.
Met de laatsten zullen we beginnen.
De arbeider verkrijgt door ;uilk een
contract zekerheid, dat hij gedurende een
langeren tijd een bep'aald loon zal ont
vangen. Hij verkeert niet meer in die
onzekerheid, waardoor voor heim het ar
beider-zijn een minder aantrekkelijke po
sitie wordt. Vrees, dat de piatroon even
bekwame y/erklieden Zal aannemen te
gen een lager arbeidsloon, behoeft hij
niet te koesteren het loon is immers
in de geheele industrie of tenminste in
de geheele streek hetzelfde. Voor werk
stakingen of uifsluitingeh behoeft hij
pvenmin erg bang te ?ijn, daar de rtar-
beidsvoorwaarden geregeld zijn naar den
wensch van patroons en arbeiders. Ujt
het voorafgaande yolgt, dat er onder de
arbeiders hechtere banden van .broeder
schap ontstaan, zij vreezen niet meer
voor zoogenaamde onderkruiperij.
Maar ook voor de p'atroons werpt zulk
een contract onmiskenbare voordeelen
Zij kunnen veilig hun berekeningen,
maken, daar een vraag naar hoogere loo-
nen van de zijde der arbeiders is bui
tengesloten en eveneens werkstaking'ehl
gedur^nrien den tijd van het contract in
zulk geval onder Christelijke arbeiders
kjt de onmogelijkheden behooren. Ook
?>j hen zal, evenals bij de arbeiders, het
idee van solidariteit, van samenhorig
heid sterker worden zij zullen voor el
kander niet vreezen als voor concurren
ten, daar zij allen laten'werken onder
dezelfde arbeidsvoorwaarden zij zullen
er zelfs toe komen aan hun cliëntèle hun
Waren voor gelijkvormige prijzen aan te
lieden. De bevordering der solidariteit,
zoowel onder patroons als arbeiders,
schijnt ons wel de schoonste vrudit van
een collectief arbeidscontract
Niet slechts voor patroons en arbei
ders afzonderlijk, doch voor de geheele
industrie is een collectief arbeidscon
tract voordeelig. De arbeiders zuilen-
niet van de eene naar de andere zaakl
overloopen, omdat overal de loonen de
zelfde zijn. Onbekwame werklieden zul
len nergens een plaats vinden, daar het
'jn het contract bepaalde minimum slechts
kan uitgekeerd worden aan hen, die ham
.vak verstaan, die iets praesteeren, wat
getuigt van gemiddelde .bekwaamheid.
Ten slotte zullen de arbeiders meer gaan
voelen voor de industrie, zich er meer
voor gaan interesseeren. In het bepa
len van de voorwaarden, waaronder ge
arbeid wordt, hebben ook z^j medezeg
genschap gehad. Die bloei van de in
dustrie, waarin zij werken, is mede een
gevolg van de arbeidsvoorwaarden, wel-
jke in die industrie bestaan en zijn tot
stand gekomen tenminste min of meer
volgens hun wenschen en yerlangente.
Dien bloei beschouwen zjj daarom meer
dan anders als de vrucht .van hun wer
ken.
In het voorafgaande! ligt opgesloten
,dat is reeds op het eerste gezicht dui
delijk dat door een collectief arbeids
contract niet slechts de solidariteit on
der de -p'atroons en onder de arbeiders
wordt bevorderd,, maar dat dit ook dte
verstandhouding tusschen p'atroons en
arbeiders ongetwijfeld en beslist ten
goede zal komen. Het sluiten van zulk
een contract is, dunkt ons, het beste
wapen om het socialisme, den soclialis-
tischen geest te weren Dlat vergete men
ipietI I
Alle mogelijke opfwerpingen, die nu
nog tegen een collectief arbeidscontract
kunnen gemaakt worden, gaan weer
leggen, ligt buiten ons bestek. Alleen
willen wij deze nog even naar voren
brengenDe industrie is niet geschikt
voor zulk een uniforme regeling, als in
'een collectief contract wo#rdt neergelegd.
Hierop antwoorden we:'maakt dan die
regeling minder uniform. In Diuitschland
heeft men collectieve arbeidscontracten
met 222 loonbepialingen (dat der hout
bewerkers) en zelfs met 264 (dat der
letterzetters). Dat bezwaar blijkt dus
niet erg gewichtig te ,zijn.
Aan het einde van deze uiteenzetting
behoeven we njet te zeggen, dat het
streven naar een collectief arbeidscon
tract in deze streken ons sympathiek is.
Het schijnt ons alleszins redelijk toe.
Alleen willen we dit zeggenhet ge
schiede langs ordelijken weg, men tra ih-
te de niet-voorstanders te 0 vertui. -
•'gen, 'en wachte zich hen te yerbitte-
ren door gerammel van machtsvertoon.
Dat, wat, zooals we gezien hebben, de
Igoede verhouding tusschen patroons en
arbeiders zal bevorderen trachte men
niet te bereiken op een wijze, waardoor
aan die igoede verhouding een gevoe-
ligen knak zal worden toegebracht.
V Voor de goede zaak.
Er zijn menschen, die voor de goede
zaak willen werken en er niet aan den
ken allereerst met zichzelven te beginnen.
Er zijn menschen, die meenen voor
de goede zaak te leven,, terwijl zij er
Rechts van leven.
Er zijn menschen, die voor de goede
zaak willen schrij)ven en spreken, maar
er geen enkel persoonlijk gevoeligheid je
voor willen onderdrukken.
Er zijn menschen, die voor de goede
zaak willen sterven, maar er niet hun
portemonnaie voor willen openen.
Er zijn menschen, voor wie de goede
zaak erg toevallig juist dezelfde
afmetingen heeft als hun persoonlijke
belangen.
Er zijn menschen, die er van overtuigd
zijn, dat de goede zaak staat of valt
met het al of niet erkennen van hunne
persoonlijkheid en verdienstelijke eigen
schappen.
Er zijn menschen, die denken gedreven
te worden uit liefde voor de goede zaak,
als het slechts is de zucht om te schit
teren, die hein beweegt.
Er zijn menschenv die niet inzien, dat
liefde voor de goede zaak niet kan
geboren worden uit haat tegen per
sonen.
Er zijn menschen, die zeggen de goede
zaak te dienen, terwij! zij niets an
ders doen dan den baas sne'.en.
Er zijn menschen, die voor de goede
zaak willen strijden en zich daarom
vjjanden uitdenken en een legerschaar
voor zich op stellen wonderljjk genoeg
meestal van personen uit het eigen, kamp.
Er zijn menschen, diede boven
bedoelde categorieën personen juist ge
typeerd vinden, er een duidelijk beeld
in zien van mijnheer A, mevrouw "B.
of mejuffrouw C, maar niet de min
ste schaduw zelfs van zich zelf en
dat is het gevaarlijkste slag!.
ALGEME EN OVERZICHT.
Terwijl we hier sedert eenige dagen
wisten dat Turkije de bemiddeling
der mogendheden had gevraagd voor d[e
vredesonderhandelingen
was men daarmede, naar de correspon
dent van de „Voss. Ztg." mededeelt, te
Konstantinopel volkomen onbekend.
„De posT uit Europa", schrijft hij,
„bracht ons gisteren de groote verras
sing, dat Turkije zich, wat de vredeson
derhandelingen betreft, geheel en al
heeft overgegeven aan de groote mo
gendheden. Dit bericht is volkomen in
strijd met alle officieele en officieuse
mededeelingen, tot nu toe gedaan. Daar
om is de verrassing veel pijnlijker, dan
wanneer ide bevolking langzamerhand op
het onvermeijdelijke voorbereid ware ge
worden.
Men heeft helaas in Turkije nog niet
de waarde en de noodzakelijkheid be
grepen van vrije pok:L,'ok en acht het
de grootste politieke slimheid elke ópen
bare bespreking onmogelijk te maken
en den politieken tegenstander het zwij
gen op te leggen.1
Het zal heel wat moeite kosten om
het misnoegen in eigen (gelederen tot
zwijgen te brengen, meent de correspon
dent, doch het zal waarschijnlijk wel
lukken. De bladen zijn in die richting
reeds werkzaam. Groote moeilijkheden
wachten de regeering echter van de zijde
der oppositie. Zoo verneemt de corres
pondent van de „Frankf. Ztg.", uit ver
trouwbare bron dat de officieren van
het leger bij Tsjataldzja den grootvizier
een ultimatum hebben gestuurd. Zij
eischen, dat hij aftreedt als bij de nieu
we onderhandelingen Turkije Adriano-
pel Iniet verzekerd wordt. Het leger wil
niet als werktuig van zoo'n zelfmoord
dienen.
Men zegt dat de troepen onlangs bij
San btefaiio samengetrokken der regee-
ri-'g trouw Zijn. Men wil ze zoo noodig
gcbru.ken om een opmarsch van het
leger van Tsjataldzja naar Konstantino
pel te verhinderen.
Toch is men algemeen in Turksche
kringen van gedachte, dat de val van
Adrianopel ophanden is, dat vrijwel uit
gehongerd is. Tengevolge van den groo-
ten sneeuwval van de laatste weken is
het onmogelijk geweest bijtijds een aan
vallende beweging tot ontzet van Adri
anopel te ondernemen en dat heeft bij
de regeering den doorslag gegeven, om
bemiddeling te vragen. De regeering
meent, dat zij sterker zal staan bij de
onderhandelingen, als Adrianopel zich
nog enkele dagen staande houdt. Er zijn
ten minste drie weken van onafgebroken,
goed weer noodig, voor men de krijgs
verrichtingen kan hervatten.
Tusschen
Roemenië en Bulgarije
begint de toestand door het lange tal
mer. weer spannender te worden.
Het Hongaarsche blad fa Est ver
neemt uit Boekarest, dat Roemenië thans
zijn leger op oorlogssterkte brengt, om
dat de Bulgaarsche regeering beslist
blijft weigeren Silistrië af te staan. Vol
gens de Deutsche Tageszeitung neemt
Bulgarije reeds maatregelen om zijn
troepen uit Thracië naar de Bülgaarsch-
Roemeensche grens te zenden. Bulgarije
rekent er op, dat de vrede m'et Turkije
zeer binnenkort zal zijn gesloten en dat
14 |dagen later, het geheele leger tegen
over het Roemeensche kan staan.
Een massabekeering
krijgt'op het oogenblik'in ^Engeland haar
beslag. De „Tablet" toch maakt melding
van het heuglijke feit dat de paters van
de Anglicaansche Benedictijnenabdij op
Caldy-eiland (een klein eiland in de
Carmartehbaai aan de Oostkust van En
geland) en de Anglicaansche zusters van
St. Brides te Milford Haven (aan de
kust iniet ver van het eiland gelegen) ver
klaard hebben tot de Katholieke Kerk
over te willen gaan.
Op het einde van de vorige week
maakte de overste van het klooster d'it
opzienwekkende 'besluit door hem en zijn
kloosterbroeders genomen, openbaar
waarbij hij tevens meedeelde alle moei
ten te zullen doen dat de abdij in de
Benedictijnenorde v,an' de Katholieke
Kerk opgenomen zou worden. Slechts
een Viertal broeders of paters gaven te
kennen in de Engelséhe staatskerk te
willen 'blijven.
De Anglicaansche Benedictijnenorde
was'een navolging van de Benedictijnen
orde in de Katholieke kerk. In 1895
werd hij door Carly, een zeer gezien en
pjgemeen geacht geestelijke, gesticht
Garly zelf werd abt van het klooster.
In den loop der jaren schijnt hij en
zijin medebroeders echter tot de ovér-
tuiging te zijn gekomen, dat het niet
mogelijk is den geest, die in een Katho
lieke orde heerscht, ook maar Van verre
na !te volgen, zonder den Paus als zicht
baar opperhoofd der Kerk en als hoofd
ook [van de orde te erkennen.
De vrouwelijke led'en der ord'e van
den H. Benedictus hebben het voorbeeld
van haar mannelijke ordebroeders ge
volgd ien hebben eveneens het voorne
men kenbaar gemaakt gezamenlijk tot
de Katholieke Kerk over te gaan. Slechts
(twee zustors blijven het anglicanisme
trouw.
Natuurlijk verwekt het feit in Angli
caansche kringen heel wat opzien. Men
dlenkt dat het 't sein zal zijn tot verschil
lende nieuwe bekeeringen.
Een paar ernstige scheepsrampen.
zijn gisteren bekend geworden. In de"
zee Van Marmaia is het kleine Engelsche
stoomschip „Calvados", tijdens den
sneeuwstorm, van 2 dezer tegen een klip
geworpen.
Men 'slaagde er in het schip door mid
del van kabels vast te leggen aan de rot
sen en redde op deze wijze 150 van de
300 opvarenden. De geredden brachten
twee dagen in een allerellendigsten toe
stand door. In dien tijd istierven er zeven
van de 'koude.
Te Baltimore heeft aan boord van een
lichter die langszij van het Engelsche
stoomschip Alum Chine lag, hetwelk be
zig was een lading dynamiet fin te nemen
een ontploffing plaa's gehad. Het stoom
schip en de lichter zijn beide volkomen
vernield. Het stoomschip had een be-
ma miri'g van 23 koppen, terwijl ook op
den lichter verscheidene werklieden wa
ren.
Volgens een latere opgave zijn 20
menschen gedood, 50 gewond tengevol
ge Van deze ontploffing. Er worden 40
menschen vermist.
Door de ontploffing werd het boven
ste gedeelte van het Amerikaansche koi-
leuschip „Jason", dat op 700 "voet af
stand lag, weggeslagen, waardoor drie
man gedood en 29 gewond werden.
Een kist met dynamiet viel neder op
het dek van de sleepboot „Atlantic",
ontplofte daar en doodde drie man.
De s'lag was zoo hevig, dat de huizen
van Baltimore op hun grondvesten wag
gelden en ver in den omtrek de hevig
heid der ontploffing ondervonden werd.
GEMENGD
In de „Popoio Romano" pleit'gene
raal Pompiani, tegenover dei versterking
Van het leger in Frankrijk en Diuifsehh
land, voor een (V e r s t e| r king van de
recruten-lichtingen van Italië.
Verder acht hij het oogenblik gekomen
voor buitengewone uitgaven /ten behoe
ve van de voltooiing Van de wapening,
de vestingen en de strategische wegen.
Ook Spanje gaat meedoen aan den
,w e d s t r i j d in bewapening. Die
'oorlogs- en marine-begrootingen zullen
ditmaal belangrijk hoogere eindcijfers
aanwijzen. De vloot zal met een tweede
eskader worden vermeerderd.
De koninklijke boodschapl tot slui
ting van het Engelsche parle
ment was buitengewoon kort. De ko-
ping verklaart te betreuren,, dat de le
den. na de langdurige en vermoeiende
fitting slechts zoo korten tijd rust zul
len kunnengenieten. Hij voijgt daaraan
toe, dat hij gelegenheid zal hebben op
nieuw een boodschap tot hen te richten.
wanneer zii binnen enkele dagen wedpr
biieen komen.
Nadat in het Hoogerhuis de konink
lijke boodschap! was voorgelezen, werd
het parlement verdaagd tot 10 Maart
aanstaande.
Een talrijke yijand is Dinsdag het
fcampl Wedzem en de pit het garnizoen
yan Kasbah ben Ahmed (Marokko) ko
mende versterking aangevallen. Het ge
vecht duurde vier uur r en er zijn vele
lijken van aanvallers o_p| het slagveld
achtergebleven. De Franschen haddèn
'één doode en acht gewonden.
Door een hevigeln brand in
de handelswijk te Yokohama zijn de
'beurs, eenige zijdefabrieken en magazij
nen en 250 andere gebouwen in de asch
De aangerichte schade bedraagt 11/2
millioën yen.
In een voorstadje van Cairo
Jieeft eergisteren een hevige brand
gewoed, die 18 uur duurde en .250 hui
zen in asch legde. Honderden perso
nen zijn zonder dak.
De Tweede Kamerverkiezingen.
Naar de „Maasbode" verneemt, wor
den in het district Oosterhout van kathb-
lieke zijde pogingen aangewend om den
heer H. Stulermeijer, wethouder der ge
meente Rotterdam, bij de a.s. Tweede
Kamerverkiezingen candidaat te stellen
Voor dat district.
Aan de „Standaard" wordt gemeld,
dat de Centrale Ant. Rev. Kiesvereeni-
ging te Zierikzee tot candidaat heeft
gesteld ds. H. C. Hogerzeil Van Vlis-
singen. Nog waren genoemd de heeren
mr. J. A. de Wilde en H. C. Vejgtel.
Laatstgenoemde had verzocht niet meer
in aanmerking te komen wegens zijn
lidmaatschap van Ged. Staten.
Ee ste Kamer.
De Eerste Kamer is tegen Maandag
avond half negen bijeen geroepen.
De Tariefwet van de baan I
Het Centr um overweegt de mo-.
gelijkheid, dat de linkerzjjde, als zij, in
meerderheid gekomen, de Tariefwet niet
in behandeling zali nemen, voor het dilem
ma komt te staan om óf de sociale wet
geving en met name de verzekeringswet
geving „stop" te zetten, óf de directe
belastingen op gevoelige wijze te ver-
hoogen.
Alleen het buitenland zal daarvan
voordeel trekken, zegt het blad.
Want het zij nog eens herhaald, dat
de Tariefwet in de eerste plaats een
fiscaal karakter draagt, d. w. z. lipt
^stijven der schatkist beoogt door ver
hooging van hetgeen deimporteur uit
den vreemde aan invoerrecht heeft te be
talen.
Wil men nu liever de directe belas
tingen opdrijven, dan moet men dat zelf
wetenmaar wij betwijfelen zeer, of
vooral de reeds zoo zwaar belaste mid
denstand reden zal hebben zich daar
over te verheugen.
Terwijl het ten slotte yast staa& dat
'men Links Zeer verdeeld is over het
Vinden der middelen voor de bekostiging
der sociale wetten, zoowel als over die
wetten zelve, en alles dus op! losse
schoeven zou komen te staan, indien,
met de Rechtsche meerderheid, de TA-
riefwet van de baan ging.
De uitsluiting in de sigarenindustrie.
Naar het Otr. /zijn dn de Donderdag
gehouden vergadering van jde gedele
geerden der .Hoofdbesturen dei4 vier ar
beidersorganisaties ini de (sagaren-indus Irie
geen definitieve besluiten genomen.. Bin
nenkort zal wederom ^een vergadering
worden gehouden, waarin een aan de
patroons gericht schrijven i'zal worden ont
worpen.
In strijd met loopende geruchten ver
neemt hetzelfde blad, (dat er absoluut
geen sprake van is, dat de staking te
Rotterdam, Dordrecht en 'Gorinchem zal
worden opgeheven.
Naar men weetj, ds .'dit de van pa,-
troonszijde gestelde voorwaarde tot op
heffing der uitsluiting.
Bij de arbeiders-organisaties in de si
garenindustrie is bericht ontvangen, dat
de Duitsch.e en Olpstenrijksdhe vakgenoo-
ten een steunbeweging .ten bate van de
Hollandsche uitgesloten sigarenmakers op
touw hebben gezet. Ook ruit Engeland