29
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
4e jaargang.
No, 1004,
Bureau OUDE SINGEL, 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DE A80NNEMENTSPRI|S bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
10 per kwartaalbij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2VS cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent
Woensdag
Januari
1013.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—-5 regels 0.75 elke regiiJ meer 15 eent,
ingebonden roededeelingen van 1—5 regels i 1.50, elke regel meer 30 eent. met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiengevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen iiandels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 'it; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cenr.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
Ze kan haar pleizier wel op.
Ze, dat f& de concentratie.
Mr, Troelstra heeft zoo juist in den
n£ Elder zijn 'blijkbaar overkropt gemoed
ifl is gelucht en spotte daar ten' koste
en, x linker heeren, dat ze kwamen met
pompeuze oorlogsverklaring aan
gej chts en cok aan de so-cjaal-democraten.
en. lar regeeren dat doen ze alleen als
rt 31 stemmen krijgen. Want anders
iden ze met de sociaal-democraten
moeten doen. Spr. betoogde op
fcastische wijze, dat het absoluut on-
igelijk is, dat ooit de concentratie 51
mtneii krijgt, en dat het gewenscht
dat ze waf onder sociaal-democrati-
fjj je curateele komt te staan.
)nder curateeie! Due linker ipracht-
nbinatte
De heer Troelstra heeft zich intussdhen
lasst, een zalfje op de wond te smereni,
dj nt hij zeide ook:
„In de concentratie zie ik groote
gevaren, maar ik heb #e Lang als kapi-
:ein van een klein scheepje op de
wisselende politieke zee gevaren, te
.stormen weerstand geboden, ook
Wel moeten laveeren, om nu dadelijk
Voor nieuwe klippen zoo bevreesd te
Zijn, Waar ik voor vier jaar principieel
tegen de vrijzinnige concentratie zou
zijn opgetreden, daar kom ik er thans
principieel niet tegen op. Zooals de
toestand thans is, is de concentratie
een eisch des tijds. (Het zou een be-
kvijs rijn van groote sociale onmacht,
als de vrijzinnigen zich thans niet had
den kunnen samen vinden."
Een eisch des tijdsgeen princi-
iel verzet 0 dat gaat werkelijk al
rdig den kant der samen werking uit.
Natuurlijk zal de concentratie behalve
oelstxa's liefelijkheden ook haar anti-
ialistische paragraaf moeten inslikken,
ch wie acht haar daartoe niet in staat?
Met dat al kan de concentratie haar
izier wel op, want ftis niet aange-
am, als je vierkant op je eigen beenien
lit staan en dan een steun moet aan-
ardeii van een 'buurman, dien je eersit
ten de deur hebt willen zetten.
[En dan een buurman, die maar dad'e-
van curateele spreekt.
Een onbedoeld pleidooi.
't Is wèl teekenend, hoe eerbiedig de
ijzinnigen zich uitlaten over het gebed,
i er op sommige bijzondere scholen
ibeden wordt voor een gunstigen uit-
ag der verkiezingen.
Luistert eens naar deze woorden
Welk een zielloos, opgedrongen,
werktuigelijk gebed, welk een grove
miskenning van de groote innerlijke
Waarde, die aan ft gebed als onmiddel
lijke uiting van 'den hunkerenden'
mensch tegenover het Opperwezen
toekomt
't Bovenstaande is niet geciteerd uit
!en werkje van den een of anderen
geestelijken schrijver, maar uit het Ka-
eroverzicht vande „N. R. Crt."
Zij, de voorstanders van de openbare
■hooi, als biedend het bij uitstek gbe-
onderwijs zij, die dus de kinderen
illen opvoeden zonder het gebed, zon-
hen zelf, tenzij heel vaag, te spreken
het „Opperwezen", zij hebben het
gelijkertijd over de „groote inner-
jke" waarde van het gebed.
Diezelfde woorden ofschoon dë ka-
[eroverzichtschrijver ze niet zoo be
delt, vormen een pleidooi voor de bij-
mdere school, die de kinderen dat gJe-
id leert
ALGEMEEN OVERZICHT!
Naar nu uit Konste. tinopel bericht
fordt, is men er eindelijk klaar gekomen
de
antwoord-nota
ie, zooals vermoed werd, moet ver-
laren, dat de Porte onmogelijk meer
oncessies kan doen en derhalve blijft
eigeren Adrianopel en de eilanden af
staan.
In tegenstelling met dit kort bericht
1 wel eenigszins wat de „Deutsche Ta-
zegt dienaangaande vernomen
hebben van een hooggeplaatst Turk-
diplomaat Deze beweerde dat de
tekst Zaterdag reeds was opgesteld en
alleen nog formeel moest vastgelegd
worden.
Volgens deze inlichtingen, zegt de
Tufksche regeering den mogendheden
voor hun welwillende raadgevingen dank
en verklaart, dat zij het beginsel van
den wensch naar vrede zonder voorbe
houd aanvaardt. Zij wenscht echter het
behoud v.an den vrede op een anderen
grondslag dan dien, welken de mo
gendheden voorstellen. De Turksche re
geering deelt daarop de punten medfe,
waarover zij verder zou willen onder
handelen. Dan verklaart zij, dat de Porte
in kan stemmen met den afstand van
de eilanden in de Egeische zee, dat er
echter de geestelijke souvereiniteit van
den Sultan moet erkend blijven. Turkije
zou die eilanden niet willen afstaan,
die onmiddellijk dienen tot verdediging
van de Dardanellen en van de Egeische
zee, n.L Imbros, Lernnos, Chios en Les
bos. Vervolgens wordt de kwestie van
Adrianopel behandeld. De Porte ver
klaart niet in staat te zijn Adrianopel
af te staan en zonder een principieele
overeenkomst in deze kwestie kan de
vrede niet gesloten worden. Adriano
pel moet ,aan Turkije blijven. Er volgen
dan historische en godsdienstige motie-
tieven ter verdediging van hel Turksche
standpunt.
Dc Porte verklaart zich echter bereid
den bondgenooten verdere concessies te
doen, voor zoover ze niet in strijd zijn
met het voorgaande. De Porte zou den
bondgenooten nog meer gebied willen
afstaan, maar houdt alleen (Vast aan Adri
anopel en eischt daarbij een strook
grond, die noodig is om deze stad met
de rest van het land te verbinden.
De Bat kan gedelegeerden
te Londen zijn gistermiddag bijeenge
komen eit hebben in een vergadering
die meer dan drie ;uur duurde een nota
opgesteld en 'geweekend, welke zij van
plan zijn aan de Turksche afgevaardig
den te overhandigen,,
Nadat de nota was onderteëkend, heb
ben dc afgevaardigden der Bal'kanstaten
aan den oudste hunner Nowaköwits, op
gedragen ze aam Resjid pasja te over
handigen, wanneer hij daarvoor den tijd
gekomen acht.
Er is reden aan te* nemen dat dit
heden geschieden zal.
De afgevaardigden zijn van oordeel,
dat mei de overhandiging dezer nota
hun tapk te Londen is volbracht. De
datum van vertrek der afgevaardigden!
is echter nog niet vastgesteld.
De nota houdt, naar Reuter ver
neemt, geen opzegging van den wapen
stilstand in. Die. kwestie zal worden be
slist door de regeeringen in overleg met
de legei bevelhebbers.
Wenizelos vertrdkt voor het einde de
zer week naar Athene en de andere af
gevaardigden zullen vermoedelijk binnen
enkele dagen Londen verlaten.
Reuter verneemt, dat Jostof, de mili
taire raadsman van de Bulgaarsche mis
sie, vandaag Londen Verlaat (om teich naar
de linie van TsJjatalözja te begeven.
De Bulgaarsche gedelegeerden heb
ben verklaard, dat de Servische missie
vandaag, de Bulgaarsche Woensdag cn
de Grieksche Donderdag een maaltijd
ter eere van uc andere gedelegeerden
zullèn geven en dat zulks de voorberei
dingen zijn van hei einde van het ver
blijf der gedelegeerden te Londen.
Kans op schikking
zou er echter toch nog bestaan, meent
de Londensche correspondent van de
Temps te weten Te Londen, zegt hij n.l
eieren en menschen gewond werden.
De bevestiging van dit bericht kon
nog niet worden verkregen.
Talaat-bey vertrok naar Tsfjataïdsja.v
Onoanks de vroegere berichten schijnt
het ook tusschen
Bulgarije en Roemenië
nog niet koek en ei te zijli. Naar luid van
berichten uit Sofia heerscht daar leven
dige ontroering tengevolge van de door
de regeering ontvangen tijding, dat de
zending van een ultimatum door Roeme
nië nopens den afstand van het door
dat rijk opgeëischte gebied, zeer aan
staande is. De ministerraad moet noch
tans besloten hebben niet aan de
eischen tot afetsnd van grondgebied aan
Roemenië toe te geven en zich te bepa
len tot het ge^en van instructies aan de
bevolking in het opgeëieehfe gebied,om
zich niet te verzetten tegen binnendrin- j
gende Roemeensche troepen en ogs in
geen geval op hen te schieten.
GEMENGD.
Lord Hardinge heeft gisteren
den wetgevenden raad van Engelsch-
Indië geopend. Hij werd hartelijk gehul
digd. Hij zag er slecht uit en droeg den
rechterarm nog in een doek. Hij zeide
dat hij de beraadslagingen van den raad
voor een goed deel niet zou kunnen bij-
won en
De ïtaliaansche regiering heeft de
lichting van 18 90 (100.000 man)
naar huis gezonden.
Op een in den Rijksdag gestelde
vraag heeft de Duitsche regeering ge
antwoord dat de legerjutoriieiten een
nieusve versterking :-n de 1 a n d s-
v e r d e dgT ri g noodig achten.
Kiamii pasja, de gewezen
gr<*otvizier, heeft een aanval van ver
lamming gekregen. De rechterzijde van
zijn lichaam is reeds geheel verlamd.
Naaf uit Madrid gemeld wordt, zal
de Spaansche Regeering haar
nieuwe program openbaar maker», zoo
dra de koning Alfons het grondig on
derzocht* heeft
Het seismologisch observatorium
te Kreterne heeft gisteravond te 8 uur
45 rnin. 34 sec. een sterke aardbe
ving waargenomen. De afstand was
52500 Kilometer de aardbeving duurde
tot omstreeks 10 uur 's avonds.
In een kopermijn te Jelissawetpol
(Transkaukasië), zijn zes man door een
dynamietontpiofiixig gedood. De
gebopwen zijn vernield.
werk te$ hand te nemen. Dit werd hun
door den directeur der school! g£W£air
gerd.
16V8 Millioen.
De 'Keer Kellenaers schrijft in „het
Ctr."
Dat Is het totale ®mzetcjjfer vallade
R. K, Middenstandscredietbanken in de
bisdommen Den Bosch, Haarlem en
Utrech,t. De Hanzebank in het bisdom
Den Bosch, die nog maar een drie
tal jaren bestaat, heeft dit jaar een om
zet van pl.m« IQ millioende R. K. Mid
del 8 tan dscredietbank d,er Hanze in ftbisr
dom Haarlem, nog geen twee jaren be
staande, boekte een omzet van ruim 5
millioen.. terwijl de sinds korten tijd in
ft Aartsbisdom Utreeh,t in werking ge
treden Hanzebank, volgens een Verslag
in ft bondsblad, reeds een omzet beeft
Y?.n li/s millioen. Hierbij kan nc»g Vpr-
meld worden, dat 4® H&szebank in ft
bisdom Den Bosch in de laatste maan-
den ook ftaar werkzaamheden over 't
j bisdom 'Breda uitbreidt, teifwijl als strak'?
de R. K, MiddelstandBorgtanÊsatie in
Limburg eens o_p flinke grondslagen be~
j rust, daar ?eker ook 't eerst zal begjonu
nen worden met de organisatie van h!et
Msddelstandscredjetwezen.
Men ziet h,et dusde tijd is niet ver
meer af, dat de midïtelstandscrediete
banken voor den middelstand zullen wor
den, wat thans reeds de boerenleenban
ken voor <1c landbouwers gewerden zijn,
n.L instellifigen, die niet aSieen de stof
felijke, maar ook de zedelijke cn hoo-
'gere belangen harez leden op de schoon
ste wijze bevorderen, instellingen waar
niet de koude geldbezettlng hoogc inte
rest en woekerrente maar de Christelijk©
naasteEiie/de bovea drijft
Nederland en het PanamakanaaL
Welke gevolgen m\ de opening! van
hei Panamatasna.sll hebben voor den Ne-
deiiandschen handel eu scheepvaart ht ft
algemeen en voor Curasao in ft bijsoör
der?
De Ministers van Landbouw en Ko
loniën. hebben te dezen aanzien advies
r t lc
j iagewonine® bij de Commissie voor de
Handekpolitiek, voorzsiter de oud-minis
ter Cremer. Deze heeft thans een hneed-
gecocum.enteerdj Ljv?g rapport opgeteld,
g'.*tuigendc.V£ai ddep^gasjide stasdae betref
fende dit vraagstuk
Onder herinnering aan haar advies,
reeds vóór geruimen tijd ten aanzien van
Curasao in deze gegeven, komt de com
missie thans ten opzichte van den Neder-
landschen handel in ft algemeen tot de
volgende slotsom:
„.Al laat zich thans niet met zekerheid
bepalen tot welke veranderingen in het
wereldverkeer de opening .van het Pana-
Kcninklijke besluiten.
Bij kon. besluit Sc de heer mr„ J. :D.
van Ketwich Verschuur, referendaris aan
het departement vaa Bwstealandsdie Za- ma-Kanaal aanleiding zal gevers, het staat
keav benoemd tot ^onsul-^eneraal der
Nederiiarto'gn te Pretoria.
De portefeuille van Justitie.
In tegenspraak met geruchten waar
bij omtrent de vervuiling -mn de porte
feuille van Justitie reeds ee*s bekend
politiek persooa wcnJt aang<ewesec, kan
uit secr goede bron worden meegedeDdi
dat zelfs toet beslist of de minister-
president niet vocjrtgaan met dé
waarneming: vm geAo^mce portefeuilie,
of m. aa w. eea nieuwe minis ver van
vast dat Neck-rknd van dia ver&H»deringen
in verschillende op-iiditen pftrtij kan trek-
ken.
De ïioodige a die daartoe moet echter
in de eerste plaats van het particular
1 initiatief uitgaan, en mnar L-rt rich kat
i aanzien, zal die actie niet uitblijven, daar
reed? nu beki^ghebbeniden getoond hd>-
j be.i waakzaam te zijn. De Regeering
j stelle zich tot kak door voorlichting dit
initiatief in de hand te werken er« te
l steunen.
Een meer directe Regeeringsbenioeisng
noemd. „Afebd."
De typografensiaking.
Gisteren hebben de werklieden-orga
nisaties een schrijven van de Amstet-
damsche Drukkers ver eeniging orrlivan-
Igen, waarin het in de vergadering
der A. Di V. genomen besluit geen ver
dere eonsessies te doen dan tot nu toe
Justi-ie door H. M. zal worden - noodig op dne punten. Voor de ver-
J Mr'* betering der haven van Curasao dieoen
zoo spoedig mogelijk de noodige maat
regelen te worden genomen; het con
sulaatwezen in Amerika, speciaal aan de
Westkust, behoort spoedig te worden
gereorganiseerd; en ten. slotte moet bij
den van Turki/c en de Balkanstaten, een
compromis niet tot de onmogelijkheden
zoude behooren, Adrianopel zou zich n.l.
nog wel eenige weken kunnen staande
houdep en dé Bulgaren kunnen niet
wachten op de overgave, daar de solda
ten naar huis moeten worden gezonden
ter hervatting van. den landbouwarbeid.
Bulgarije zou derhalve fwel te vinden zijn
voor een transactie,
Ook de Turken schijnen niet zeker te
zijn van hun troepen bij Tsjataldsja. In
Konst anti nope' toch loopt hardnekkig ft
gerucht dat ernstige onlusten ontstaan
zijn in het leger voor Tsjataldsja tus
schen de Jong-Turken en de aanhangers
van Nazim-pasja. Er zouden zelfs tus
schen de troepen bloedige botsingen zijn
voorgekomen, waarbij een 50-tal offi-
j geschiedde, aan de werklieden werd me
degedeeld. Het schrijven was geteekenri
door den heer Duwaer, secretaris der
A^- D. V. Van de zijde der werkliedlen
werd verder medegedeeld, dat het
stakingscomité op de conferentie van Za
terdag! j.L geen nieuwe eischen hebben
gesteld.
Op de drukkerij van den heer Vt'L J.
F. Scliroder op de PrinsegVaebt, heb
ben gisteren 4 man geweigerd „besmet"
werk te maken.
Op een patroonsvergjadering te Lei
den werd besloten geen werk der Am-
sterdamsche drukkerijen klaar4 te maken.
Eenige zóohs van typografen patroons
leerlingen van de vakschool., te Utrechtv
hebben hun directeur toestemming ver
zocht om op Amsterdams-eb e drukkerijen
de »org voor de groote havens in Ne-
deriand en NedULwd&ë rekening worden
gehouden met den invloed, van het Pa
nama-Kanaal op de grootte der schepen."
LEiBEN, 29 Januari.
„Arti et Reügioni".
Vte zouden, na hetgeen op deze plaats
geschreven werd over de generale repe
titie van bovengenoemde R. K. zang-
verc.eniging, kunnen volstaan met te ver
wijzen naar die beoordeeling, waaruit
wel duidelijk bleek, dat de uitvoering
van morgenavond in de Stadsgehoorzaal
van zeer hoog gehalte zal zijn. Maar we
willen er nog een enkel woord aan toe
voegen. Met een bezoek aan dit con
cert, dat naar kapelaan Th. v. d. Laar
gisteravond op de St. Jozef
voerteg verklaard© van bevoegde lijde
vemosnen te hebben acLjtteeend „-stoet
zijn, steunt men cok ten syjKjpsitéüeke
veretnigiitg, die weer met nieuwe ener
gie bezield er naar streeft werkelijke
kunstprestatks ie lederen. De laatste yjt-
waering der St. Jozzfögezellea is met
opzet niet op Donderdagavond gesteld,
ora dien avond geheel vrij t-s laten voor
„Arti et Religiom". Moge dus deze uit
voering gaan voor een stampvolle Ge
hoorzaal.
Door den Minister van Oorlog is
bepaald, dat de le luitenants J. G„ M,
Simon Thomas, E. Boomsma en L J.
Schmidt van het 4e ireg. Infanterie, thans
gedetacheerd bij ide 'Hoogere Krijgsschool
te ft Oravetohage; van 2 Mei. tot 30 Sep
tember a.ü. worden gedetacheerd resp.
bij het le reg. Huzaren te Ede, 2e reg.
Veld-Artillerie te Leiden en 3e reg, VeLÏ-
Arti'ilerie te Breda.
r De le luitenant A. Kaptein van het
4e ,reg. Infanterie, die gedetacheerd was
te ft-Gxavenhage bij de Normaal-Schiet
school tot Ihet volgen van een gymnas
tiek-, s cherm- en zwem cursus, is van die
detacheering ontihevtgra en naar zijn gar
nizoen teruggekeerd
Men meldt ons, dat er hier ter
stede i s opgericht eene Behangers-, Stof
feerders- en BeddeTimakerspatroon?ver-
eeniging „Samenwerking", welke zich
ten doe! stelt de bslsngen vêb patroon
en werkman zooveel mogelijk te beharti
gen. Het bestuur bestaat uit de heeren
D. Pander Fzn, (firma Hasselman en
Pander), voorritter; J. .P C. Meerburg,
2e voorzitter; H. Hogendoorn (firma
Gebrs: Hcgendcoïn)- secr-étarisG.
Splinter Jr., 2e secret?»fi#; er J. van
Bemmel Jzxl, penmneneester,
Ixk het voorlooipig ibestwiijr -der Zon-
dag te Utrecht opgerichte Vereetoging
van GynmasvkkiecvM^en m g.ekoxm tot
Jsecre-tams 4<s feeer jM- jA. teeifaar
aan de LL B St 5-jarig«xi ttufsys
alhier.
iïn de oommissie, belast met het
afnemen der examens ter verkrijging van
e-eö akte van bekwaamheid van het deur-
waardersambit, heeft zitting mr. P,h,
LjboureL alhier.
roomsche Agenda.
Woensdag 7Va Jozefs^aal
Uitvoering d&r g^eOietu
Woensdag uw, Bondfsgeboisw Ra
penburg 10. Biosccopvcorst^ing,
Donderdag S «Mf, Stefltege&occxsaL
Pr ;paganda-üiiteoering van K.Arü -ri Ra*
ligioni".
Vrijdag 5 uur. Bondsge^uw. Ca
techismus met lichtbeelden door den
E-erw. p®1ter j. K ,H(, 1H,f§ftdrikg®a,
BOSKOOP, Qij be-stfeMissg sk-a
Minister Cor&eg' is .4an de moeder
van den nviBden S. j. da Rijk h^t
4e ff.g. Infar.terte 'vergoedrng frigevolge
ajlfifcel 43 der jvLUiivEwc-t tocgekead .tot
«tt becLag van f 0.45 per dag.
Li SSL. Dt Toonediveieensgifig „Si
Genesius" gaf, met medewörkïng der
Zangyereenigbtg Gregorius3', gister
avond hare jaarlijkscfoe Vastena.voiwi-tóit-
voering Opgevoerd werden „Freóesik de
Gïooie*' tii .^ApoLio", beide bhispe'en
in twee bedi ijveiL 'Hed&navoad zal het
zelfde programma worden opgevoerd,
NOORDWIJKERHÖUT. De Tooneeb
vereemging ^Hulp der Armen" gat gister
avond haar uitvoering voor donateurs en,
kunstlievende leden in café De Zwaan.
De opkomst was vrij talrijK en de aan
wezigen genoten volop van hetgeen ten
tooneele werd gebracht ïn bet treurspel
„■H-ermenigild" bleken, de vexsch.®emie
rollen in goede handen, ieder speelde dan
ook goed etn werkte mede tot het slagen
van het geheeie stuk- Dc overige ruk
ken, meest van kóm^ahen aard, werden
ook zeer goed vertolkt en wekten dik
wijls ie lachlust der aanwezigen. Een
woord van lof aan de leden van „Hulp
der Armen", alsook aan den heer v. <L
Heijden uit Noord wijk, die voor die gri
nt age had gezorgd.
Op de R. JC school „De Voorzienig
heid" gingen op 15 januari i'. 157 jon
gens en 231 meisjes, op de openbare
school ir, het dorp 36 jongens en 22
meisjes en in de Ziïk 53 jongens en
44 meisjes. Uit de gemeente Voorhout
gingen hier school 14 jongens en 10
meisjes, uit Noordwijk 14 jongens en
11 meisjes, en uit Hillegom l jongen
en 4 meisjes.