DE TWEE VRIENDEN.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
4 e Jaargang.
No. 1003.
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
dit blad verschijnt elken dag, uitgezonderd zon- en feestdagen
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
ƒ1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2V3 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels 0.75, elke regel mker 15 cent,
ingezonden mededeelingen van 15 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
V Ora et labora.
Van deze spreuk past de vrijzinnigheid
slechts de helft toe.
Werken doet zij hard genoeg, al is
het dan ook soms obstructie-werk, «maar
bidden..^. Dat is goed voor de vromen.
Liet zij' nu die vromen ook maar met
rust.
Dit verstaan zij echter niet.
Wie bidt heeft den gpot der vrijzin
nigheid te wachten en zoo is dan ook
de breedgeziude pers der linkerzijde niet
best te spreken over het verzoek der
Haarlemsche R. K. Kiesvereeniging tot
de Roomsche schoolkinderenBidt voor
de verkiezingen. En de „N. HaarL Crt.",
die dit verzoek ernstig ondersteunde,
wordt door de „N. R. Crt." reeds min
achtend gecritiseerd.
Onzen Haarlemschen collega zal die
critiek natuurlijk koud laten, terwijl wij
het met hem de „N. R. Crt." ten
spijt uitstekend vinden, dat den kin
deren reeds vroegtijdig wordt geleerd,
in alle omstandigheden des leVens kracht
te putten uit het gebed.
Hoe ook de uitslag der verkiezingen
moge zijn, de biddende schoolkinderen
zullen in ieder geval het „Ora et labora"
op treffende wijze hebben toegepast en
een les te meer hebben genoten voor
hun latere leven.
KAMEROVERZICHT.
TWfcEDH KAMER.
SurinaamsdJiie cultuurbank. de
Katholieken in Curasao. gewestelijke
belangen.
Lange discussies over het al of ni,et
tot stand komen van een Surinaams,olie
cultuurbank. En toch is de toestand nu
onzekerder dan ooit. Door de motie De
Meester is de behandeling van het wets
ontwerp voor onbepaalden tijd verdaagd.
Gelukkigin zooverre, dan ook voor
onbepaalden tijd het schier eindeloos ge
praat van te recht zeer voorzich-
zichtige en wikkende, en wegende Kamer
leden van de baan is.
Ridderlijk kwam de afgevaardigde voor
Zevenbergen, de heer Van Vuuren, op
voor den (Katholieken) gouverneur van
Curasao, Mr. Nuyens. Een Cura^aosch
blad had een relletje opgezet tegen dezen
gouverneur, hem beschuldigende van par
tijdigheid juist toen cieze voorstellen
deed (ifot verhooging van de subsidiën
aan het bijzonder onderwijs. Dit relle
tje had verleden Jaar weerklank gevonden
in de Kamer en dit jaar zelfs nog in het
Voorloopig Verslag. Met voldoening wees
nu de heer Van Vuuren op'de veront
waardiging van heel de C.ura?aosdhe pers
over deze beschuldiging.
De heer Van Vlijmen besprak in en
kele woorden de behartiging der geeste
lijke belangen van de Roomsch-Katholieke
bevolking in Suriname, die van 1862 tot
1912 is gestegen van 5000 tot ruim 15.000
zielen, (terwijl het aantal gemeenten en
kerken zeker meer dan verdubbeld is.
De minstier erkende, dat de financieele
FEUILLETON.
97)
Wij! hebben gejaagd met nog andere'
vrienden en heel wat geschoten ook.
Groot wild, dat kan ik u verzekeren.
Is het nog rustig daar in de buurt?
Nu, nu, het begint er te rommelen,
men spreekt van Chouanen, zoo worden
tegenwoordig de oproerlingen hier in 't
land genoemd, misschien zult gij daar
ook wel van gehoord hebben.
Vader Canteleu -'knikte toestemmend.
Ja, ja, daar heb 'ik van gehoord.
Wij beleven een donkeren tijd, mijn
jongen. Wanneer zal het weer licht
worden
Pierre Lasson zette zich neer op een
stoel, die naast den lessenaar van den
gemeentesecretaris stond, en met iets ge
heimzinnigs in zijln stem hernam hij:
Vader Canteleu, ik kom u om1 een
dienst verzoeken.
Ge hebt maar te spreken, jongen,
dat weet ge.
Ik ben vandaag op Vaudreuil terug
gekomen, maar ik blijf er niet.
Nog geen rust?
Och, ik verveel mij hier, en dat is
steun, die de regeering aan de Katholie
ken sc'henkt, niet geevenredigd is aan
die, welke andere kerkgenootschappen
genieten en beloofde zoo spoedig moge
lijk daarin verandering te brengen.
Van de avondzitting is niet veel meer
te vermelden, dan dat er vele afgevaar
digden een pleidooi hebben gehouden
om in hun gewest een middelbare tech
nische school op te richten.
ALüE.MEKN OVERZICHT.
De diverse berichten deden eer^t ver
moeden dat het nu verder wat aangaat
de Balkankwestie, paisi en vree zou zijn.
Eerst werd bericht dat men de beslis
sing van den Hoogen Raad met vol
doening had opgenomen. Wel was men
bang voor de legerscharen bij TsjaJ
taldsja, efl voor den invloed van Enver
bei, den held van Tripoli. Die vrees
heeft zich gister bewaarheid gezien in
een soort
revolutie te Konstantinopel
De ministerraad wasi sedert gister
ochtend op de Porte vergaderd, om de
nota van antwoord aan de mogendheden
te redigeeren, toen daar tegen 3 uur
gistermiddag een ho«nderdtai betoogers
kwamen, schreeuwende: „Wij zullen
Adrianopel nooit afstaan, wij willen oor
log!"
Jong Turken gingen vooraan, onder
hen Enver bey, die de zaal waar Se mi
nisterraad vergaderde binnentrad.
Enkele oogenblikken -later kwam En
ver bey terug en ging naar het paleis
van den Sultan liet ontslag van het ka
binet Kiamil voor te leggen.
De benoeming van Mahmoed Sjefket
tot grootvizier, door Enver bey aan de
betoogers meegedeeld, werd d,oor dezen
met luid gejuich begroet.
Men verwacht de definitieve vorming1
van een nieuw kabinet.
Deze beweging was reeds( sedert ge-
ruimen tijd 'door'^e Jong Turken voorbe
reid en is zonder moeilijkheden en zon
der bijzondere voorvallen volvoerd. Er
was ternauwernood eenige wanorde
merkbaar, to„en de afvaardiging der be
toogers de zaal der .ministers .binnen
trad.
Duitenlandsche journalisten, twee se
cretarissen van de ambassade en ver
scheidene tolken van de ambassade be
wogen zich vrijelijk tuss/chen de betoo
gers.
De stad is, kalm.
Men heeft de directeuren der posten
rijen en der politie vervangen.
De gezanten der mpgendh'eden beJ
raadslagen over den toestand.
Nader wordt bekend dat Talaat bei
belast is| met 4e waarneming van bin-
nenlandsche zaken. Izzet pasga, met oor
log.
Talaat verklaarde in een onderhoud
met den correspondent vap Reuter: „De
ze beweging bëteekent dat wij onze na
tionale eer willen redden, of sterven.
Wij willen den oorlog niet voortzetten!,
licht te begrijpen. Vader is een beste
man en ik houd heel veel van hem, dat
weet ge, maar hij is oud en daarbij
heeft hij in den laatsten tijd last van jicht.
Komaan!
Hij zal het u zelf zeggen.
Ik heb er nog niets van gemerkt.
Nu, als hem «die jicht plaagt, dan is
hij niet aangenaam om mee om te gaan.
Dat laat zich hooren.
Vader Canteleu en zijn petekind spraken
met gedempte stem en keken nu en dan
onrustig om zich heen, maar de deuren
waren gesloten en de wanden «dik, zoo
dat men voor geeH luisteraar behoefde
te vreezen.
Pierre ging voort
Tevens gelooft vader, dat er in
dezen tijd wel voordeelige koopen te
doen zijn van land en huizen in en om
Parijs, maar hij is doodsbang om zelf
daarheen te gaan. Nu wilde ik er heen
gaan, teneinde mij van een en ander
op de hoogte te stellen.
Dus hebt gij een pas noodig?
Natuurlijk.
Diie zal ik dadelijk voor u schrijven.
Juist, en zet er «dan als noot bij:
„'Genoemde- Pierre Lasson is de zoon
van een held der Bastille."
Ge hebt gelijk, dat is nog zooveel
veiliger; men kan in 'dezen tijd niet te
voorzichtig zijn.
maar Adrianopel voor Turkije behouden.
In het Engelsch Lagerhuis
zal heden de bespreking van het wetsk
ontwerp op het stemrecht beginnen.
Zeer groote belangstelling en be
duchtheid wordt getoond, voor de kwes
tie van het vrouwenstemrecht, waarover
alle partijen, behalve de arbeiderspartij,
verdeeld zijn.
Min. Grey heeft een amendement in
gediend inhoudende het woord „manne
lijk" uit het ontwerp te schrappen. Ver
werping van dat amendement zou de
deur voor alle verdere bespreking ovpr
vrouwenstemrecht fluiten. IDe aanneming
zou echter leiden tot een bespreking,
van de andere amendementen, die het
vrouwenstemrecht op verschillende wij
ze willen regelen. Geen dezer amende
menten heeft ^echter de volle instemming
van de voorstanders, v^an vrouwenstem
recht en daarom is het mogelijk dat zij
alle zullen worden verworpen.
De afloop der stemmingen is\ dus zeer
onzeker.
De toestand wordt voorts! ingewikkel
der door het feit dat die voorzitter van
oordeel kan zijn, dat óf de ingrij'pendfe
amendementen, die de regeering voorne
mens is; voor te stellen in de algemeene
bemalingen van de wet, óf de aanne
ming van een amendement dat aan vrou
wen het stemrecht geeft, zoo vérstrek
kende veranderingen in het ontwerp
brengen, dat het ingevolge het regle
ment van het Huis noodzakelijk wordt
het terug te nemen en het als nieuw ont
werp weer in te dienen.
GEMENGD.
Die „Daily Mail" vertelt dat de
prins van Wa 1 e sl eerlang een be
zoek zal brengen aan den .Duitsch'en
Keizer.
De Zwitserse regeering stelt
voor, om aan het Zwitsers(che Roo-
d e Kruis een .toelage voor eenmaal
van 139,000 frs. te verleeneu v^oor de
de uitrusting van de 24 Roode-Kruirf
kolonn.es, die in het nieuwe reglement
op den geneeskundigen dienst voorzien
zijn. De vaste toelage aan het Roode
Kruis zal verder met 15,000 ftsC in het
jaar verhoogd worden.
Naar de „Berliner Zeitung am Mit-
tag" verneemt, fcijn er op het oogenblik
onderhandelingen hangende tussfchen d,en
staatssecretaris van binnenlandsch'è za
ken en het Centrum om tot een over
eenkomst te komen in de Jezuïeten-
kiwestie. Deze zou daarop neer ko
men, dat artikel 3 van de Jezuïeten-wet,
Volgens 't welk de uitvoering vpn de
wet in de handen -van den Bondsraad
ligt, afgeschaft wordt.
Volgens de „Echo de Paris." zal
er in de Fransche m in i stfe ri e e-
le verklaring een beroep gedaan
worden op verzoening van alle republi
keinen en een entente der groepen van
links om, behalve de kiesjwethervorming
en de regeling van de rechtsjposjitie der
ambtenaren, ook een §nelle behandeling
van de begrooting, een belastinghervor
ming en de ontwikkeling van leger en
De gemeentesecretaris nam een groot
vel papier, voorzien van het wapen der
stad, dat gedekt was door een Phry-
gische muts.
Hij vermaakte zijn pen en schreef een
zeer nauwkeurig signalement van Pierre
Lasson op.
Dat leverde weinig moeite op.
In een paar minuten was het stuk
gereed en voorzien van de noodige stem
pels, die er den vereischten waarborg
van echtheid aan gaven.
Toen hij klaar was, wendde hij zich
weer tot den jongen man en zeide:
Ziezoo, dat is in orde. Hiermee
kunt gi; vrij rondtrekken. Geef mij nu
de hand, mijn jongen, men kan nooit
weten wat er gebeurt.
Pierre bleef evenwel zitten. Hij' sta
melde eenigszins verlegen
Dat is nog niet alles, vader Canteleu.
Ik moet er nog een hebben.
Wat: nog een?
Nog een pas.
Voor wien?
Voor een vriend, die met mij mee
gaat.
Heeft hij er dan 'zelf geen?
,Oeh, ge begrijpt, om van Pontivy
naar Vitré te reizen was het de moeite
niet waard, maar nu ik hem meeneem
naar Parijs was het wat anders. Hij was
er zelf wel om gekomen, maar vader
vloot te verwezenlijken. De yerklaringi
zal enkele woorden over de neutrale
school, over de samenwerking van Se
naat en Kamer en de trouw van Frank
rijk aan £jjn bondgenootschappen en
vriendschappen bevatten.
De gouverneur van Valencia heeft,
zoo wordt uit Madrid gemeld, aan den
Spaanschen minister van binnenlandsche
zaken bericht, dat het 5000 inwoners
tellende stadje Dumas geheel in
vlammen staat. Alle hullp bleef vruch
teloos. Het historische paleis van Ho-
nadero en andere bekende gebouwen
zijn in de asch gelegd.
De gouden Vijfguldenstukken.
Naar de „Rott." uit goede bron ver
neemt, zullen binnen niet te langeni tijd
de pas in circulatie zijnde Vijfgulden-
stukken weer worden ingetrokken. Ze
worden in het gebruik niet genoegzaam
doelmatig geacht.
De typografenstaking.
Door de vijf in staking zijnde typo-
grafen-organisaties werd gisteravond in
de groote zaal van het Paleis voor Volks
vlijt een vergadering gehouden bezocht
door een groot aantal arbeiders, bene
vens door enkele vrouwen van dezen.
Besloten werd de actie onverzwakt
door te zetten.
KORTE KRONIEK.
Naar aan de ,,'s-Hert. Ct." wordt
gemeld, zal de op te richten R. K. Bij
zondere Landbouw-winterschool geves
tigd worden te Boxdel.
LEIDEN, 24 Januari.
Feest-uitvoeringen der St. Jozefs-
Gezellen- V ereeniging.
Gisteravond is gegeven de eerste uit
voering, welke werd aangeboden aan de
leerlingen en hunne ouders.
De zaal1 der Sit. Jozefsgezellen was na
tuurlijk reeds vóór het aangegeven uur
tot in alle hoekjes bezet met blije «ge
zichten. De verwachting was hoogge
spannen, hetgeen men «gemakkelijk kon
opmaken uit de opgewonden gesprekken^
welke de jeugd onder elkaar voerde. En
teleurgesteld werd er geen, ook geen
der oudere bezoekers.
Die praeses, de welieerw. heer Th. J.
v. d. Laar, heeft dezen feestavond ge
opend met een hartelijk woord van wel
kom aan de talrijke bezoekers. Het ver
heugde spr. thans eens tegen de ouders
te kunnen spreken over hunne kinderen.
Het heeft spr. verheugd, dat ook hier de
fusie tot stand zal komen tusschen den
Ned. R. K. Volksbond en de St. Jozefs-
gezeilenvereeniging. Daardoor zal de over
eenkomst van kracht worden, dat men
slechts lid kan worden van de Jozefsge-
zellenvereeu.iging als men belooft tevens
liid te worden van den Vakbond, waarin
men 'behoort. Spr. komt er t.egen op, dat
men hem en de vereeniging, waarvan hij
bleef met hem praten. Dat is waar ook,
vader heeft gevraagd, of gij vanavond
bij hem komt eten.
Gaarne.
Dat is dus afgesproken.
En hoe heet uw vriend?
Jean.
J ean verder
Pierre Lasson herinnerde zich, dat zijn
vriend hem had verteld van zijn ontmoe
ting met Jeanne Legner en van de wo
ning, die hij te Parijs had gehuurd onder
een anderen naam, en antwoordde:
Jean Rocher.
Vader Canteleu krabde achter het oor
en'keek Pierre aan, die alle moeite deed
om Nzich goed te houden.
Hij schudde twijfelachtig het hoofd,
want dat vragen om een paspoort voor
een ander kwam hem zeer verdacht voor,
maar hij had nu eenmaal een zwak voor
„dien drommelschen jongen" en daarom
wilde hij' er zich liever niet in verdiepen.
Met een zucht schreef hij het paspoort,
dat hem werd gevraagd, en zette er "het
signalement in, «dat de jonge man hem
opgaf.
Toen hij1 ook dit stuk aan zijn pete
kind gaf, drukte dit hem aangedaan de
hand en wierp hem uit zijn betraande
oogen een blik toe, alsóf hij hem 'daar
mee vergiffenis wilde vragen. Dit was
zooveel als een schuldbekentenis. De
praeses is, verwijlt, niet veel voor de vak
bonden te gevoelen. Waar de Paus tot
vereeniging aanspoort, kan> spr. daar na
tuurlijk niet tegen zijn. Spr. wijst erop,
dat de leerlingen tot hun 18e jaar adspi-
rant-lid kunnen zijn van de vakbonden
en vermaant daarom de ouders ervoor
te zorgen, dat hun kinderen, als ze daar
voor in aanmerking komen, adspiramt-lid
worden.
THulde brengt spr. aan de gebr. van
Kleef, die het prachtige beeld van den
,H. Jozef cadeau gaven, dat thans de zaal
versiert. Na de mededeelang, dat Zondag
morgen half 7 in de Lodewijkskerk de
generale Communie plaats heeft, eindigde
de eerw. spreker met den wensch, dat
1913 op vereenigingsgebied een zeer
vruchtbaar jaar moge zijn.
Opgewekt klonk daarna het lied „Heil
u, Gezellenbond", en dan rees eindelijk
het doek en namen de met zooveeL ver
langen tegemoet geziene kluchten een
aanvang, 't Waren er maar twee, doch
ze waren goed gekozen en werden met
veel levendigheid gespeeld. De grappen
volgden elkander in menigte op en^groot
en klein heeft kostelijk genoten. Een
goede afwisseling bracht de gymnastiek-
onderwijzer, de heer van Brussel, ,die
blijkens het gepraesteerde zijn jongens
liefde voor die gezonde gymnastiek heeft
weten in te boezemen. De symphonie luis
terde de feestelijkheid op met uitnemende
muziek. Wij twijfelen niet, of de volgende
avonden zullen even diruk bezocht worden.
Op 25 Januari a.s. zal aan den
sergeant le klasse A. P. Valk van het
4e reg. Infanterie de bronzen gesp we
gens achttienjarigen militairen dienst wor
den- uitgereikt.
'Den len Februari a.s. vertrekken
17 miliciens der lichting 1913 van het 4e
reg. Infanterie naar Nieuwersluis, ten ein
de bij de le compagnie wielrijders aldaar
tot militair wielrijder te worden opgeleid.
Jn de jongjste algemeene vergadering
van het Leidsch Departement der Maat
schappij van Nijverheid werd als be
stuurslid herkozen de heer H, de Koster.
Daarna hield de heer,A. H. Beekman,
Den Haag, ,een historisch overzicht van
den Rijin. Spr. betoogde, dat deze rivier
een der meest bevaarbare, wellicht de
meest bevaarbare rivier der wereld is.
Uitvoerig schetste spr., hoe men in den
loop der jaren die goede bevaarbaarheid
heeft in stand gehouden, om daarna een
woord «te wijden aan de tolkwestie, welke
in den laatsten tijd gerezen is met
Duitschland, dat zij'n best doet om on
afhankelijk te worden van de ,HolIandsc!he
en Belgische havens. Spr. hoopte, dat
in zake de tolkwestie onze regeering (geen
concessies zou doen. Ten slotte behan
delde spr. de nieuwste plannen omtrent
het Rijn-Noordzeekanaal.
Tot ontvanger der directe belastin-
nnngen en accijnzen te Breda (buitenge-
!meenten) 'is bij JKon. bespuit benoemd W.
C. Kuyk, thans, ontvanger derzelfde mid
delen hier ter Sjtede (buitengemeenten)
ROOMSCHE AGENDA.
V r ij d a g 81/2 uur vergadering voor
oude man twijfelde nu niet langer. Hij
begreep, dat men een verdachte wilde
redden, een ci-devant, misschien wel een
uitgewekene, die teruggekeerd was.
Dat was zeer ernstig, want verdenking
van medeplichtigheid aan iets van dien
aard zou hem onverbiddelijk het hoofd
kosten.
Ook de gemeentesecretaris was ont
roerd, maar toch maakte hij geen tegen
werpingen; hij bepaalde zich er toe te
vragen
Wanneer gaat gij heen?
Vanavond.
Hoe eer hoe liever, en pas op', dat
gij zoo min mogelijk de aandacht trek't
Geen nood.
Nogmaals drukte Pierre de handen
van den ouden man en nam een zeer
hartelijk afscheid van hem.
Vaarwel, beste vader Canteleu, tot
weerziens, en nogmaals dank.
Toen de Jonge man oj> Vaudreuil
terugkeerde, toonde hij zegevierend de
papieren aan zijn vader, en zeide:
Gij ziet, ik heb verkregen wat ik
wenschte. Canteleu heeft wel iets ver
moed, maar hij is zoo'n beste man.Vraag
hem vanavond ten eten, gij zult er hem
zooveel genoegen mee doen en ook voor
u is het pleizierig.
'tls goed, dat wil ik wel. Ga het
hem maar zeggen. (Wordt verv.).