DE TWEE VRIENDEN.
BUITENLAND.
4e Jaargang.
No. 994.
OUDE S N G E L 34, LEIDEN,
latere. Telefoon 935. Postbus 6
dit blad verschijnt elken dag, uitgezonderd zon- en feestdagen.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GR VHS POLIS Ongevallen-verzekering
het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
ƒ1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week,, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/% cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels 0.75, elke regel meer 15 cent,
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Grocte letters naar plaatsruimte.
Kleine Adverteniiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
V Presidium of koningschap.
Heden had de verkiezing plaats van
een nieuwen president voor de Fransche
Republiek.
Eigenlijk moest dit een ernstige ge
beurtenis zijin, wijl immers 's lands wei
en wee daar in hooge mate mede ge
moeid is.
Wie echter de Fransche bladen leest,
bemerkte van dien ernst niet veel. Er
werd druk genoeg over de verkiezing ge
schreven en gewreven, maar de vraag,
die eigenlijk alles moest overheers Chen,
n.l. wat eischt 's lands belang, deze vraag
geraakte geheel op den achtergrond bij
de vele persoonlijke en partijdige be
schouwing^! die ais een kluwen door-
eenwarden. wie over de zaak ft smake
lijkst wist te redeneeren, vond het meeste
gehoor, terwijl aan hatelijkheden en ver
dachtmakingen geen gebrek was.
Aan dit a! kwam heden een eind,
wijl nu eenmaal 17 Januari een wettelijk
vastgestelde termijn is. Indien de diatum
der verkiezing willekeurig J<on worden
vastgesteld, zouden daarover de mee
ningen ook nog verdeeld zijn!
En ware nu van al het gekonkel en
gesamenzweer nog maar het resultaat,
dat nu ten ministe één man daar stond
de uitverkorene van zoo niet alle
députés, dan toch van hun groote meer
derheid.
Mogelijk komt dit bij de eerste stem
ming zoo uit, maar wat is daar dan niet
aan voorafgegaanEen drietal „linksühe"
proefstemmingen, bij wijze van generale
[repetitie, waarbij ieder partijhoofd als
regisseur optrad. En er zijin daar heel
wai partijhoofden, of ten minste per
sonen, die net zoo doen! Gewikt en ge
wogen werden de candidaten, waarvan
;en slotte tot wanhoop van meerdere
nedeliefhebbers Poincaré de meeste
ians scheen te hebben. Maar toen ging
soowaar een'deputatie hem vragen, liever
roor Pams te willen wijken. Zonderling:
nen houdt proefstemmingen, maar het
■esultaat weigert men te erkennen.
Poincaré bleef natuurlijk op zijn- stuk
staan, zoodat hij ft vandaag wel halen
zou, maar hoe wankel zal dan toCh zijin
positie zijn.
Vele dépurcés nemen hem faute de
mieux, omdat hun uitverkorene nu een-
naai afviel; anderen stemmen hem niet,
>mdat... nu ja, 's lands belang lach
liet volgens hun meening een anderen
resident eischt; weer anderen zeggen
onduit, dat hun partijpolitiek van Poin-
aré niet gediend is. En zoo staat dan
le nieuwe praeses op een voetstuk van
jartijVerdeefdheid, waarin het blijft woe
len en gisten.
Neen, dan verkiezen wij boven derge
lijk landsbestier toch een koningschap,
dat meiterdaad boven ae partijen staat
en niemand naar 'de oogen -behoeft te
zien.
i* Arbeidersbeweging te Noord-
wijk.
Men schrijft uit Noord wijk aan het
,Volk"
Met allerlei brute machtsmiddelen
1)
De dokter droeg er wel zofg voor
at hij zijn groote zaak niet .veronachfc-
aamde.
Wanneer de goederen van de veroor-
eelden in zake de Bretonschc samen-
tvering'zoo spoedig! aangeslagen en ver
acht geworden waren, dan kwam dat
oor stappen, die hij gedaan Ijad bij de
verheid, bejast met het beheer der fir
ancien.
Met zijin doorzicht in intriges en zijn
:herp verstand volkomen bekend met
etgeen er omgang in de Nationale Con-
:ntje en op de bureelen der ministers,
e radeloos waren door hun leege kasr-
:n, had hij zijn berekeningen volko-
ien juist gemaakt.
De koers van de assignalen, door de
geering ingesteld bij decreet van de
aand Augustus, daalde voortdurend.
Met het goud dat hjj bezat, dank zij
jn overeenkomst met Sicard, een ge
dongen overeenkomst waarover de re-
eringscommissaris nog altijd een wrok
gen hem koesterde, rekende hjj er op
probeeren de katholieken de arbeiders
beweging, welke sinds verleden jaar
haar intrede te Noordwijk heeft ge
daan, te nekken.
Dit ondervond ook de selrretaris van
de afdeeling Noordwijk van den Tim-
merliedenbond en van de S. Dl A. P.
Deze kwam 1.1. Zaterdag bij een der
voornaamste katholieke patroons, die
onderhanden heeft het bouwen van
een pension-hotel van 60 kamers, om
werk vragen, toen de uitvoerder hem
meedeelde, dat er wel volk noodligwas,
maar dat hij het konsigne van den
patroon ontvangen had, geen der voor
mannen aan het werk te mogen zetten.
Evenzoo verging het hem ook bij de
andere heeren. patroons, die het even
wel niet zoo openhjik bekenden
Wiij! zien in dat stukje een uiting van
wrevel over de in Noordwijk zoo krachtig
leve-ide cn naa: voren tredende Ka
tholieke arbeidersbeweging. .Tusschen
de tegels door leest men er een erken
ning in van het succes dier beweging,
zoo groot, dat de socialisten het niet
verkroppen kunnen!
En wat het weigeren van werk betreft.
Als het waar is ft zou toch niet de
eerste onwaarheid zijn in het „Volk"
als het waar is. blijft het nog de vraag,
of hier geen consigne gegeven was voor
het weren van onrustige elementen, die
de bestaande orde op alle mogelijke wijze
omver willen werpen, die ontevreden
heid trachten te zaaien onder hiun mede
arbeiders, en onder dezen een oproerigen
geest beproeven aan te kweeken.
Dat een patroon, die voor den goeden
afloop van een werk aansipraJcelijk .is,:
zulke elementen weert, kan zelfs geen
bezadigd en kalm-nadenkend sociaal-de
mocraat hem euvel duiden 1
ft Is zijn recht en zelfs zijn plicht!
KAMEROVERZICHT.
TW tEDli KAMER.
Verl<of Lokalen.,'To one eist Ukken.
Surinaamsche Bank.
WaTe nu met het einde der besprekin
gen over de oorlogsbegtrooting ook maar
gekomen het einde der praat-manie van
de sociaal-democratische Kamerleden 1
Wie dat hoopte, moet al zeer spoedig
tot andere gedachten gekomen zijn! Bij
de begrooting van BinnenlandsChe Za
ken begonnen de genietingen weer.
Mannen als de heeren fieskensl, Jan
sen en Var Nispen bespraken in een
kwartier tijd eenige grieven en verlan
gens, die zij bezaten t en opzichte ^an de
Drankwet. Genoemde sprekers juichen
h'et beperken van yerlotlokalen toe, maar
achten daarom nog niet elke maatregel
om tol dat doel te komen goed. Mrn
is onnooclig streng tegenover menig yer-
lofhouder en onbillijk tegenover de eige
naars van perceekn en belanghebben
den bij: perceel en, zooals hypotheekhou
ders. Aan de plaatselijke besturen, die
beter op de hoogte zijn van de
omstandigheden, moet meer vrijheid
worden gegeven bij de beoordeelitigf v;aii
de al of niet voldoendheid van lokalen
zich een overgroote massa van dit in
discrcdiet geraakte papier, vere bene
den de waarde, te kunnen verschaffen
en de staat zou dit papier niet kunnen
weigeren omdat hij het zelf had jnge;-
steld.
Hii had op deze berekening, die hij
zoo spoedig mogelijk moest doen uit
komen, een grootsche speculatie ge^
bouvvd, die hem met één slag rijk moest
doen worden.
Tevens kende hij het karakter van ^ijn
landgenooten.
De meeste hunner waren strikt eer-
!ijk.
Hij meende er zeker .van te kunnen
zijn, dat hij geen mededingers zou heb
ben, of, mochten die er al zijn, dan,1
zou hjj zich voor eenige honderden louis
wel «met hen kunnen verstaan.
Voor meerdere zekerheid wilde hij bij
het goud van Sicard, of liever bij' dat
wat hij geroofd had van hen, dje hij
aan het schavot zou overleveren, dat
voegen, .hetwelk zich bij zijn vader
bevond, in het oude hotel te LambalJe
waar de grijsaard zieltoogde, gebukt on
der het berouw en den waanzin, want
neimand twijfelde er aan of de oude Nol
lan had het verstand verloren en zou
het nimmer terugkrijgen.
Dus was hij vertrokken.
Als men nog verder gaat met het stellen
van eischen, aldu? dc heer Janssen
(Maastricht), zal spoedig het aantal ver
loven dalen beneden da< der vergunnin
gen. Terecht merkte spreker op, dat dit
toch geen bestrijding is van het drank
misbruik
Maar na deze sprekers begon de heer
Vliegen te kilometer-redevoeren. Hij had
het over 'n heele serie gevallen waar
in een burgemeester zijn bevoegdheid
zou ten buiten gegaan zijn. ft Wiare .gfcen
kunst geveest dat allesj tot enkele zinnen
te bekorten. De clou, van 's heeren
Vliegen rede v/aren de verbodsbepa
lingen van de burgemeesters van Ape -
doom, Bergen op Zoom en "Roermond
betreffende tooneeluitvoeringen. De eer
ste had niet door laten gaan een uitvoe
ring van Heyerman's „Allerzielen"', de
tweede een stuk van denzelfden schrij
ver „De Meid", de derde de „Violiers.7
„Rustverstoring", ziehier het eenige ar
gument, dat, volgens den heer Vliegjen,
een burgemeester kan aanvoeren vpor
een verbodsbepaling yan een tooneel-
stuk. Strijd met de zedelijkheid of met
de godsdienstige opvattingen van een
deel der bevolking schijnt hij' als ver-
bodsgrond ongewenscht te achten.
Schunnigheid, platheid, vuile hartstocht,
alles schijnt op de planken te mogen.
Het standpunt des heeren Vliegen en
van nog velen met hem schijnt te zijn
dat daar de overheid niet tegen te wa
ken heeft. De antithese op hei terrein
der zedelijkheid! Intusschen zal minis
ter Heemskerk hrm wel ter dege van
antwoord dienen.
In de avondvergade*- g is gesproken
over de Surinaamsche Bank. De Surina-
me-commissie heeft voorgespeld om op
de begrooting uit te trekken een post
van 560.000, zijnde het bedrag der kos
ten van de deelneming der Kolonie in
de oprichting een er cultuurbank. Doel
van deze bank zou zijn de bevordering
van den grooten en kleinen landbouw.
Lang en breed heeft men er over gepraat
of dit doel voldoende in de statuten
tot zijn recht komt, zonder dat men even
wel tot een eindoordeel is gekomen.
algemeen overzicht.
Ook lieden nog niet is er eenige hel
derheid. gekomen in het raadsel van de
nota der mogendheden
aan v Porte. Nu is er weer een andere
mogenCneid, die e.enig bezwaar heeft ge
maakt. Todh weet de „Wjicner Alg. Ztg."
te vertellen, wat de nota bevat. Ze geeft
nl. den categorischen raad aan Turkije,
om Adrianopel af te staan. Anders zal
Turkije noen op de hulp van Europa,
noch op zijp goede diensten in welken
vorm ook meer te rekenen hebben; daar
mede- is de onttrekking' van allen finan-
cieelen steuni bedoeld.
Toch is de Porte, volgens gezagheb
bende Turken, niet van zins, om Adria
nopel op te geven, omdat dit de positie
van den Sultan als chalief in de Mo-
Dank zij zijn kennissen op de bureelen
der ministeries en de goede verstandhou
ding die hij onderhield met de machtigen
van den dag, viel het hem niet moeilijk:
sekt-re gunsten te verkrijgen en geheim
houding te doen opleggen althans voor
enkele dagen, van de aankoopen die(
voor zijn rekening door een onbekende
werden gedaan.
[Welbeschouwd al moest zijn naam
ook worden genoemd, dan zou zulk een
vermogen wei opwegen teg<en den blaam
die daardoor op hem geworpen werd.
Vergeeft men niet alles aan hen, die
door een meesterstuk plotseling rijk ge
worden zijn
Men benijdt hen soms, zelfs al laakt
men hen.
Na eenige maanden of na eenige ja
ren zou men den oorsprong van zulke
kwalijk verkregen schatten hebben ver
geten
Hendrik IV veide reed3, dat Parijn
wei een mis waard was.
Geheel alleen eigenaar te zijn van de
gezamelijke goederen der familiën de
Trcmazan, d'Achet, Balazé en Keroual,
welk een droom voor den zoon van een
gewonen rentmeester in een kleine stad,
wien 40 jaren van vlijtig werken slechlts
een bescheiden kapitaaltje hadden opge
bracht, dat hij, de zoon, ir. een paar
hammedaansche wereld ernstig zou
schokken en een veel gevaarlijker weer
omstuit in het Osmaansche rijk zou
wekken dan de voortzetting van den
oorlog. Bovendien voelt de Porte zich
veilig tegen de dwangmaatregelen van
Europa.
De_,,Daily Telegraph" verneemt echter
uit Konstantinopel, zij het dan onder
voorbehoud, dat de Turksche regeering
ten slotte misschien den raad der groote
mogendheden, om vrede te sluiten, zou
opvolgen, erkennende, dat de financieele
en militaire toestand van Turkije geen
hervatting van eer. oorlog gedoojgt. Het
ministerie is, gelijk men weet, over de
kwestie verdeeld, maar die voor her
vatting van de vijandelijkheden zijn
zouden aftreden.
Ook Reuter verneemt, dat de berichten
uit Konstantinopel reden geven cm te
meenen, dat de houding van Turkije
meer gematigd wordt. Men geeft toe,
dat er geen bepaald feit is om die op
timistische meening te motiveeren.
Men meent, dat in elk geval het Turk
sche antwoord aan de mogendheden geen
te bepaald karakter zal hebben, en "dat
de Porte óf het antwoord bevestigend
óf- ontkennend zal wezen, geruimen tijd
zal nemen voordat zij het geeft.
De zwenking der Balkanstaten
■die we reeds vermeldden, is echter bet
eerste succes, dat de mogendheden mo
gen boeken. Het oorspronkelijk plan, om
op de nota der mogendheden een der
Balkanstaten te doen volgen, zou nader
vastgesteld worden in een vergadering,
•lie gisteren gehouden zou worden. Een
der Montenegrin en echter had eens met
den Franschen gezant Cambon gespuoken
en deze had zich in den loop van het
gesprek afkeurend uitgelaten over het
plan der Balkangedelegeerden. Toen dit
aan Danef werd medegedeeld;, stapte
deze eveneens op "hooge 6 een en op Cam
bon af. Teruggekeerd, verklaarde hij; dat
de vergadering niet zou doorgaan en
dat ook geen nota aan de Porte zou
worden gezonden, maar dat de gedele
geerden zouden afwachten welk ant
woord de Porte op het antwoord d'er
groote mogendheden zal geven.
Tevens werd besloten, dat de eere-
or es id ent, Sir Edward Grey, de confe
rentie zal heropenen, wanneer de Porte
een afwijlzend of ontwijkend antwoord
mocht geven, en dat de B^ikangedele-
deerden dan voor het laatst hunne
eischen aan de Turken zulien stellen.
Mochten deze blijven weigeren, dan zou
verklaard worden, dat de onderhande
lingen afgebroken zijn.
Dit zal dus niet geschieden, voordat de
conferentie nogmaals bijeen is geweest.
De voorverkiezingen in Frankrijk
hebben gisteren tot resultaat gehad, dat
Pams verkreeg 3'23, Poincaré 309, Ribot
11, Desdianel i en Delcassé 2 stemmen.
Dc meerderheid, 324, kor. Pams dus niet
behalen.
Hierop heeft een delegatie van groepen
der linkerzijde, waartoe o.a. behoorden
Glemenceau, Comibes, Caillaux en'Monis,
jaar had verkwist.
Nu ja, men zou in Bretagne wel ver
ontwaardigd zijn en fcijn gedragj eerloos
noemen, maar de verachting dier dom
me Bretagners kon hem weinig deeren
en hij zou er gemakkelijk aan kunnen
ontkomen door te Parijs te blijven.
Zijn slachtoffers waren niet meer in
#taat zich te beklagen of rekenschap
van hem te eisehen.
Zij waren dood.
Alle?
Neen, want Rose de Trémazan leefde
nog, maar haar vreesde hjj niet.
Zelfs plooide een glimlach zijn lippen
wanneer hij aan haar dacht.
En Jean.
Dat was erger.
Bij de gedachte dat hij den jongen
graaf de Trémazan nog eens op zijn wejf
zou kunnen vinden, betrok zijn gelaat
en nam het een uitdrukking van toorn
aar..
Dat was het donkere punt.
V/el had men gezegd dat Jean de Tré
mazan was omgekomen in een .storm
toen hij, bij zijn terugkeer uit Engeland,
nabij Saint-Malo wilde landen, maar'
da ar was men niet zeker van.
Wie was de man geweest, dien hij
had opgemerkt op den dag dat de Bre
tagners naar het schavot gevoerd wer-
Poincaré verzocht zijn candidatuur voor
hot presidentschap in te trekken. Poin
caré weigerde echter. Hjj wees er op,
dat het stemmenverschil tusschen hem
cn Pams te gering is om gewicht in de
schaal tc leggen, en hij verklaarde over
tuigd te zijn, dat hij morgen op bet
Congres een groote meerderheid zou
behalen.
Een gedelegeerde wierp het denkbeeld
op, dat het misschien verstandig zou
zij'n, met het oog op de eensgezindheid^,
om een nieuwen candidaat te stellen, die
door alle groepen van de linkerzijde
gesteund zou kunnen worden.
„Wie zou die candidaat kunnen zijn?"
vroeg Poincaré. Daar hij geen antwoord
kreeg, vervolgde hij: „lk ben overtuigd,
dat elke andere candidaat, onverschillig
wie hij mag jijn, op dezelfde moeilijk
heden zal stuiten." Volgens een andere
lezing echter zou hij verklaard hebben,
dat alleen de candidatuur-Léon Bourgeois
een einde aan "de verdeeldheid zou
kunnen maken, en dat' hij bereid was zich
terug trekken, wanneer Bourgeois
zich als eenig candidaat der republi
keinen beschikbaar wilde stellen. De ge
delegeerden zouden zich daarop naar
Bourgeois hebben begeven, maar deze
had verklaard, dat die redenen, die hem
hadden genoopt voor een candidatuur te
bedanken, nog steeds golden, en dat het
hem onmogelijk was op zijn besluit terug
te komeri.
Het slot was, dat de bijeenkomst der
groepen van de linkerzijde uiteenging na
met algemeene stemmen te hebben aan
genomen een motie, dat alle republi
keinen op Pams zullen stemmen. En toch
lijkt de verkiezing van Poincaré meer
zeker.
GEMENGD.
Bij keizerlijk manifest wordt de
Russische grootvorst' Michael
Al e xand ro wits j ontheven van den
plicht om, wanneer bij den dood van
den keizer, de troonopvolger nog min
derjarig is, regent te zijn. De persoon
en het vermogen van den grootvorst
worden onder voogdij gesteld, met den
keizer als hoofd. Het beheer van het
gehecle vermogen van den grootvorst
gaat over aan het aponage-beheer.
Het Hics van Afgevaardigden te
Wasliington heeft, naar de „Lok. Anz."
meldt, een wetsontwerp aangenomen,
waarbij de stoomvaart - maatschappijen
voor iedereu krankzinnigen emi
grant 200 dollar straf moeten betalen.
De derde lezing van de Home
rule bill is door het Lagerhuis met
368 stemmen tegen 258, onder levendige
toejuichingen van de ministerieel en, aan
genomen. Ook het Hoogerhuis heeft in
eerste lezing de wet aangenomen.
Het Cnineesche Parlement,
waarvoor betrekkelijk kort na de instal
latie van Joeansjikai als president ver
kiezingen zouden worden gehouden, en
dat nog in 1912 bijeen zou komen, bleef
tot dusver een vrome wensen. In ver
band met verschillende binnen- en buiten-
landsche moeilijkheden moest Joeansji
kai de verkiezingen uitstellen. Maar nu
den, verscholen in een koetspoort te
genover zijn huis, de oogen strak gericht
op zijn vensters, terwijl juist Sicard op
het balcon stond naast de schoone Ly-
die Manon. I
Hij misschien?
Hubert Nollan had dien man slechts
vluchtig gezien.
Zeker, het was onwaarschijnlijk.
Hoe had hij zoo snel van Saint-Malo
naar Parijs kunnen komen?
Op welke wijze zou hij, de uitgewe
kene, die gesijgnaleered was bij de over
heid in Bretagne en te Parijs, v<\gel-
vrij in een woord, zich een pas en de
verdere benoodigde papieren hebben
moeten verschaffen om de poort bin
nen te komen?
Daarvoor 20U hij wel een heksenmees
ter moeten zijn. f
"Hij had er wel vleugels voor mogen
hebben om als een vogel door de lucht
te vliegen en overal helpers om zich
ongestraft te kunnen wagen in Parirs,
waar hij den weg niet eens kende.
Zoo trachtte Hubert Nollan zich ge
rust te stellen.
Hij moest zich door een bedrieglijk
visioen hebben laten misleiden, toen hij
uit het venster van zijn woning in dc
rue Saint-Honoré keek.
(Wordt vervolgd!)
