19 BUITENLAND. BINNENLAND. Uit Stad en Omgeving. 4e Jaargang. No. 973, Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN. lnterc. Telefoon 935. Postbus 6. DIT BLAD VERSCHIINT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN. DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week, ƒ1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1-30 per kwartaal. Franco per post ƒ1.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 2V, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent. Donderdag December 1912. De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt via 1—5 regels f 0.75, elke regel meer 15 cent ingezonden mededeelingen van 15 regels f 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Qroote letters naar plaatsruimte. Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huurden verhuur koop en verkoop (geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Dit nummer bestaat uit TWEE bladen. ALGEMEEN OVERZICHT. Het heeft er veel van of er niet veel zal komen van vrede, althans over het voortzetten der vredesonderhandelingen is inen reeds pessimistisch gestemd. De Londensche correspondent van de „Ma- tin" heeft erover gesproken met Danef. 'Deze verklaarde hem, dat, als men met de Turken te Londen niet tot een over eenkomst mocht komen, men elkaar te CTsjataldzja weer zou zien. De Turken mogen zich geen illusie maken, zeide Danef. Te Londen zijn wij bereid hun Konstantinopel en een deel van Thracië te laten behouden, waardoor Turkije ook in de toekomst een Europeesche mogend heid kan blijven. Als wij echter naar lTsiataldzja terugkeéren, zal dit betee- kenen het einde van het Turksche rijk in Europa. Op de vraag -van den correspondent of hij daarmede zeggen wilde, dat, als de Turksche regeering voor Donderdag geen gewijzigde volmacht aan hare ge delegeerden zou doen toekomen, de Bul garen de onderhandelingen zouden af breken, antwoordde hij „Ja". Intusschen geloof ik niet, zeide Danef, dat de Turksche regeering weigeren zal aan onze wenschen tegemoet te komen. Mag men de „Frankï. Ztg." gelooven, dan zal dat niet gebeuren. Haar corres pondent seint uit Konstantinopel, dat de Porte aan hare gevolmachtigden te Lon den nieuwe lastgevingen heeft gezonden. Daarin wordt hun opgedragen, zoo lang Griekenland het protocol van den wapen stilstand met zekere voorwaarden niet geteekend heeft, alle aanraking met de Grieksche gevolmachtigden te vermijden. Nu echter wordt uit Londen geseind, dat men daar reden meent te hebben, om aan te nemen, dat Griekenland in een .wapenstilstand zal toestemmen, onder voorbehoud van het recht de schepen te visiteeren, ter verzekering van de neutrali teit en dat de gedelegeerden van de Baikanstaten in een nieuw uitstel zullen toestemmen, indien soms het antwoord uit Konstantinopel niet voor Donderdag zal zijn ingekomen, op voorwaarde, dat zulks niet als middel wordt gebruikt om de beraadslagingen op de lange baan te schuiven. In welingelichte Bulgaarsche kringen, zegt de „Lok. Anz.", meent men, dat de de gezantenconferentie, die, zooals men .weet, eveneens te Londen plaats vindt, déze week tot een goed einde zal worden gebracht. Over den afloop der vredescon ferentie is men echter ook daar pessi mistisch gestemd. Men vreest, dat het vooral de kwestie van een schadeloos stelling in geld van de zijde van Turkije zijn zal, die de grootste moeilijkheden za! opleveren, want de financieele uit putting van Turkije moet tenminste even zoo groot zijn als die van de Balkan-" staten. Men neemt aan, dat de bemoei ingen van de groote mogendheden, in zoover deze zich in het geheel genomen met de vredesonderhandelingen bemoeien zullen, hoofdzakelijk er op gericht zullen zijn, het moeilijke punt van de schade loosstelling te verzachten, en men rekent iii dit opzicht, evenals ten opzichte van het afstaan van gebied, waarmede voor (Turkije kwesties van eer of godsdienstige gevoeligheden verbonden zijn, op de ge matigdheid en het politiek inzicht, dat 'de Balkan-diplomaten tot nu toe aan den dag gelegd hebben, en wel in het bij zonder de Bulgaarsche. Dit bericht klinkt voor de Turken iet wat "bemoedigender. Over de nog steeds hangende kwestie tusschen Oostenrijk en Servie klinken de berichten nogal gunstig. Aan de geruchten omtrent nieuwe stappen, die Servië zal doen ten opzichte van een haven aan de Adriatische Zee, moet geen geloof gehecht worden, seint Reuter. De houding van Servië is zeer gematigd en de ujpgendhedeh weten dat. Terwijl Scr- ivië natuurlijk verlangend is, dat zijn jweasch van een uitweg naar zee ver wezenlijkt wordt, wenscht het in geen enkel opzicht verwikkelingen in Europa te veroorzaken, Servië -vertrouwt er op, dat de rechtvaardigheid- en de gematigd heid van zijn aanspraken het de sympa thie van de regeeringen in Europa zullen verzekeren. Het is geneigd de kwestie geheel in handen der groote mogend heden te stellen in verband met de be trekkingen tusschen Oostenrijk en Servië. Men mag verwachten, dat er directe onderhandelingen begonnen zijn tusschen de Oostenrijksche regeering en den nieu wen gezant van Servië te Weenen, ten einde het wederzijdsche verlangen naar een opgeklaarden toestand te verwezen lijken en misverstanden uit den weg te ruimen. In de Italiaansche Kamer is er ge ïnterpelleerd. over de voorbarige vernieu wing van het drievoudig verbond In antwoord op deze interpellatie ant woordde San Giuliano, dat het drievoudig verbond een waarborg voor den vrede is. Een hechte internationale positie van Italië is noodig voor een vreedzame oplossing van de Balkancrisis, waarin Italië te ge makkelijker zijn belangen zal kunnen ver dedigen, waar het vóór het ter tafel komen van de nieuwe regeling der gren zen op den Balkan, en de kwestie van het evenwicht in de Adriatische en de 0$>ste- lijke helft van de Middellandsche 'Zee, gezorgd heeft, dat de kwestie van Lybië niet meer bestond. Het resultaat van een ondervinding van 30 jaren was, dat het gelijkelijk in het belang van de drie mogendheden zou zijn om het verdrag te vernieuwen eenigen tijd vóór het vervallen van den loopenden termijn, op grondslag van de verdragen van 1897 en 1900 tusschen Italië en Oostenrijk-Hongarije, die nog steeds aan den tegenwoordige/! toestand beantwoorden. Italië en Oostenrijk-Hongarije, welker onderlinge betrekkingen zeer vertrouwe lijk en hartelijk zijn, kunnen hun gezichts punten laten samenvallen ter oplossing van de Albaneesche kwestie. Het drievoudig verbond waarborgt al onze belangen en verzekert ten een en- male onze veiligheid. Een vreeselijk auto-on geluk heeft zich gisteren op den weg Brussel- Breda, tusschen de gemeenten Waarloos en Rumpst voorgedaan. Uit de richting van Brussel, schrijft het „Hbld. v. Antw.", kwam een groote auto aangereden en had een oogenblik van den steenweg afgeweken, tengevolge van de groote werken, die de Waterworks daar uitgevoerd hebben. Terug op den steenweg willende ko men, geraakte de auto op zekere plaats in eene diepte, die veroorzaakt was door de werken en die men niet aangevuld had, zoodat de aarde zelfs nog geheel en al los was. Het wiel zakte er bijna tot aan d-e as in en door de vaart der auto brak het wiel. De auto maakte een geweldigen sprong, met het ongelukkig gevolg, dat de vier inzittenden uit het rijtuig op den weg werden geslingerd. De voerder der auto, de persoon, die aan het stuurwiel zat, de heer baron van Zuylen van Nijevelt, oudste „zoon van baron van Zuylen van het kasteel „De Haere" en gezantschapsattaché te Brus sel, werd verscheidene meters ver weg geslagen en op slag gedood. Het slachtoffer moet met geweld met het hoofd tegen de steenen terecht ge komen zijn, want de schedel was'open geslagen en de hersens waren uitgespat. Van de inzittenden werd mevrouw de Bassompierre het ergst van al gekwetst; zijwerd in stervenden toestand opge nomen en men vreest, dat zij hare won den niet zal overleven. De twee andere inzittenden, mej. de 'Wioot de Trixiie en baron Goffinet, onder luitenant bij de jagers te paard, in garni zoen te Bergen, waren minder erg ge kwetst. Het lijk van baron van Zuylen bleef te Rumpst. Luitenant Goffinet is de zoon van een der barons Goffinet, die in het leven van Leopold 11 eene zoo voorname rol aan het hof speelden. Het parket zal nu ter plaatse onder zoeken, of, en in hoever de werken aan den weg.bijgedragen hebben tot dit ver schrikkelijk ongeluk. GEMENGD Prins Ludwig, de nieuwe r e- gent van Beieren, heeft den minis ter van jodide laten weten dat hij, ter herinnering aan zijn vader, bij de plech tige aanvaarding van het regentschap, een groot aantaj veroordeelden amnes tie wenscht te verleenen. Hij heeft len minister opgedragen, hem in dien zin voorstellen te doen. De Munchener correspondent van de „Tagl. Rundschau" seint: De Soc- democratische fractie van den B e i e r s c he n L a n d d a g heeft beslo ten in haar geheel zoowel aan de begra fenisplechtigheid als ook bij het afleg gen van den eed door den nieuwen re gent tegenwoordig te zijn. De „Daily Telegraph" verneemt uit Teheran dat men daar in consternatie verkeert over de mogelijkheid dat de Britsche regeering een tuchtigings- expeditie saar Sjiras zal zenden naar aanleiding van den moord gepleegd op den Britscben kapitein Eckford. Men houdt het er in de Perzische hoofdstad voor. dat er mutaties in het kabinet op til <djn. De Peruiiansche regeering heeft thans de in hechtenisneming gelast van een aantal personen die aan de gruwe len in het Putumay o-d i s t r i c t zijn schuldig bevonden. Het hof .van gezworenen te Boe dapest heeft den afgevaardigde Kovacs die enkele maanden geleden eenige re volverschoten loste op Tisza, den voor zitter van het Huis van Afgevaardigden vrijgesproken. De Spaansche Kamer heeft met 216 tegen 22 rstemmen het Franse h- Spaansche 'tractaat goedgekeurd. O'.p het jZweedsche pantserschip Thule, is dopr het te vroe g ont branden v ah. een kanonschot l mail gedood 2 - gewondDe man schappen in den geschutstoren kregen brandwonden. Het Engelsche legerlucht- schip Beta is gisteren bij een van Lon den uit ondernomen oefeningstocht ver ongelukt. Het was bemand met vier of ficieren een machinist en eenige man schappen; Boven Faniborough geraakte de motor onklaar en was men het stuur niet meer meester. Biij het dalen scheur de het omhulsel. De inzittenden kwamen met den schrik vrij. Bij het derde regiment te -Hanaii, is een groot aantal soldaten, ongeveer 100, onder verschijnselen van typhus, ongesteld geworden. Twee hunner zijn reeds overleden. Uitgebreide maatrege len zijn genomen. in de mijn, Minister Ackenbach, te Mengede in Westfalen, heeft een mijn- gasontploffing; plaats gehad. 43 dooden en 13 ?n zijn reeds te voorschijn gebrv mee men meent aile slachtoffers l V ,:a te hebben ge vonden. Daar de ontploffing plaatselijk was, is het bedrijf door het ongeluk niet gestoord. De keizer zond een telegram van deelneming. Koninklijke Besliuten. Bij Kon. besluit is benoemd bij het reservepersoneel der landmacht, bij bét- personeel van den geneeskundige dienst tot reserveofficier van gezondheid 2e klas W. H. A. van Oppenraaij, arts; is aan A. J. Metzlar, eervol ontslag verleend uit zijn betrekking van notaris te Meppel. Ommen. Er is kans, dat de Ommensche kwes tie tusschen Christelijk-Hïstorischen en Anti-revolutionnairen van de baan raakt,, merkt de „Tijd" op. De heer Bichon heeft reeds gisteren in de Tweede Kamer erop gezinspeeld dat hij bij de behandeling van een vol gende begrooting wel niet meer in de Kamer zal kunnen zitten. De „Standaard" geeft blijk, thans geen licht ie zien in de zaak, maar is bereid af te wachten of jonger oogen .gelukkiger zijn. „De Nederlan der" bericht dat de heer Dorland niet meer over de zaak in het openbaar zal schrijven, maar aan het hoofdbestuurder Christ.-Hist. Linie heeft verzocht het ge beurde door een commissie te doen on derzoeken. Het nationaal comité van de Christ.- Hist. Unie zal haar de N. Rott. Ct. meedeelt op 27 dezer te Amsterdam een vergadering houden, waarin m A afgevaardigden van de Christ.-Hist. kies- vereenigingen de bij de Kamerverkiezin gen ih 1913 te volgen gedragslijn zal warden besproken. Het in die vergade ring verhandelde zal vervolgens in de kiesvercenigingen aan een bespreking worden onderworpen, waarna in een om streeks 13 Januari te houden vergade ring van de Christ.-Hist. Unie zal wor den besproken, welke houding ten. op zichte van de coalitie zal worden aan genomen. Prijsverhoogiog der sigaren. Naar het „Hbl." mededeelt, is in een zeer druk bezochte algemeene vergade ring der Amsterdamsche Vereeniging van Sigarenwinkeliers een motie aangeno men in zake een eventueele prijsverhoo- ging van sigaren door fabrikanten in het algemeen en over de reeds in werking getreden prijsverhooging door enkele fa brikanten in het bijzonder. De vergade ring sprak als haar meening uit, dat het winstcijfer' der winkeliers niet toe laat hiervan nog iets af te staan en is besloten ouder geen voorwaarde prijs verhooging te aanvaarden. KORTE KRONIEK. Z. K. H. komt Vrijdagochtend te gen 10 uur, laatstelijk uit Berlijn, in de residentie terug. Ged. Staten van Zuid-Holland heb ben de verhooging van het presentiegeld voor de raadsleden van 's-Gravenhage goedgekeurd. Te Nijmegen is gisternacht plot seling overleden, 82 jaar oud, de heer F. T. J. H. Dobbelman, die van 1889 tot 1901 lid van de Tweede Kamer en enkele jaren voorzitter van de Katho lieke Kamerfractie is geweest. LEIDEN, 19 December. Geloof en Wetenschap. Voor een talrijk auditorium trad gis teravond in bovengenoemde vereeniging de Weieenv. pater j. v. Well, S. op met een lezing over King Lear van Sha kespeare. In 1666, aldus ving spr. aan, stierf Shakespeare, volgens aller getuigenis En geland s grootste drama-dichter en men- ocheu inner, volgens sjr.'s meening de grootste dichter van alle landen en alle tijden, v'erouderden andere dicht 'rs, om dat ze zijn ingegroeid, in hun tijd, Shake speare verouder^ nooit, omdat hij staat boven alle tijden, omdat hij heeft begrepen en in zijn werken heeft uitgedrukt het diep-menschelijke, dat onveranderlijk is. Als wij buiten beschouwing laten het en-natuurlijke in den mensch (het staat niet vast, of Shakespeare al dan niet Katholiek is geworden) dan rijst Shake speare voor ons op als het kort begrip van alle kennis, van a l: schoonheid, alie kunst, abe harmonie in den mensch, als het type van een pracht-rn Zeker er liggen vlekken op Shale, .a-re's wer ken, er komen uitdrukkingen en beschrij vingen in voor, die maken, dat wij een ongecastigeerde uitgave niet in handen van kinderen kunnen geven. Drie redenen haalt spr. aan, die deze fout wel niet verontschuldigen, maar toch verkleinen. Ten eerste: dergelijke passages komen slechts zeer zelden voor. Ten tweede: 't is niet eens zeker, of die passages alle van Shakespaere zelf afkomstig zijn. Ten derde: het was een algemeene gewoonte in" die dagen dergelijke dingen neer te schrk -en. Shakespeare heeft 37 tooneel- werkei: geschreven waarin ongeveer dui zend personen optreden, allen zoo scherp en juist getypeerd, dat wij elk hunner van alle andere menschen kunnen on derscheiden. Na deze algemeene bemhor,wing "gaat spr. over tot' de bespreking van King Lear. Dit fooneelwerk is in 1605 of 1606 geschreven; het behoort tot de 3 of 4 van Shakespaere's prachtigste treur spelen en is zeker de meest tragische van alle. Het is zco geweldig, dat de kracht van den geniaalsten acteur er op versplinter:-n zou. De stof van het treur spel is een oud volksverhaal. Een koning, Lear gehaeten, had drie dochi.rs; oud gewor.o o verdch'j zijn rijk tusschen twee dezer en onterft de derde 1 'ar komt hij tot de ontdekking, ih be voorrechte kinderen or kbave mon sters zn en zijn onterfde dochter een liefdevol kind is. Het verhaal is op zich zelf onwaarschijnlijk ,doHi Shakespaere weet dat dorre scalet te bezielen tot een levend spél van levende wezens, en het. onwaarschijnlijke is mep spoedig verm.: -! door de' fijn-berekenende ka rakteristiek. Door dit v.eplmal is. een. ander geweven van een edelman, die, evenals koning Lear, een zijner zonen, een ondankbaren, verheft, terwijl hij de ander, een edel karakter, miskent,. Het door elkander loopen van deze twee verhalen geschiedt op waarlijk meester lijke wijzegeheel eenig in de wereld litteratuur. Het is een Celtisch rasspelhet zijti oer-karakters met oer-deugden of oer- ondeugden. Psychisch zijn deze karak ters geheel anders dan b.v. de zich ana- lyseerende karakters in Shakespeare's treurspelen Macbeth of Hamlet. Elk der optredende personen is een zenuw-mas sa, niet bedwongen door reflecteerend verstand of redeneerende wilskracht, maar bezield door een reuzepassie. Toch ligt bij hen in de diepste lagen, van het onbewuste iets van genoemde eigenschappen, dat in him beste momen ten tot uiting komt. Na dat over de ka rakters in het algemeen te hebben ge zegd, gaat spr. enkele karakters in het bijzonder, ri.l. van diegenen, die optre den in de passages, v/elke hij zal voor dragen, King Lear en diens dochters. King Lear is een toonbeeld van aan geboren koninklijke grootheid en waar digheid, overschaduwd door gebrek aan' zelfbeheersching en zelf-controle. Hij rea geert snel op alle uit- en inwendige prikkels, welke eigenschap nog zieke lijk verhoogd is door seniele zenuwver- zwakking. Hit smacht naar liefde of, be ter gezegd, naar bemind te worden. Ai- les geeft hij weg aan twee zijner doch ters om in ruil daarvoor te krijgen de liefde van haar kinderhart. In die bon- gerschreeuw naar liefde ligt iets roerend! sympathieks, doch-die liefde is geen puur goud, zij is Vermengd met elementen van eigenliefde. Lear wordt getroffen door duivelscheri ondank, en, daar hij van alles beroofd is, kan hij daarop niet reageeren, door wraak of "s (rijd. Dat brengt hem tot waanzin. Lear heeft in' het begin niet onze sympathie, maar bij'zijn lijden wordt ook ons medelijden opgewekt. In zijn onge luk zien wij hem veel koninklijker dan ooit te vorenwaarlijk „every inch a king". En in zijn pijn voelen wij de pijn van alle ouderharten^ veroorzaakt door den ondank van alle kinderen. De twee slechte dochters van koning Lear zijn helsche furiën, geïncarneerde duivelinnen, maar in haar slechtheid heb ben zij ieder haar eigen karakter. De een uit zich spontaan, de andere is meer geraffineerd in l;a:.r boosheid. De goe de dochter Cordelia, is zwijgzaam, arm aan woorden, maar roerend-rijk aan lief de. Spr. vindt hier gelegenheid op te mer ken, dat Shakespaere in zijn treurspelen geen enkel eigenlijke mannelijke h 1ais harmonisch ideaal opvoert, maar wel een beele reeks heldinnen,-idealen van deugd en trouw en zelf-vergeten liefde. De beste vrouwen staan hoog uit boven de beste mannen, maar de slechte vrou wen staan bij Shakespeare ook veel lager dan de slechte mannen. Shakespeare moraliseert nooit en tocli is hij een der grootste zedepredikers, die ooit hebben bestaan. Ook hier in „King Lear". Hier wordt geschilderd de tragiek der zielegrootheid. De ster ven ut- held is grooter dan de levende sell!;.!:!. Door de striemende slagen van ondank dood geranseld, blijft hij koning. Alle kwaad en alle goed brengt zijn ver gelding. In dit treurspel ligt de verg &- ding in cle eeuwigheid. De dood is de ster der hoop, die "staat boven den nacht van passie en zonde en wreedheid en tragische ondergang. Na deze uitweiding draagt spr. diep' doorvoeld en op indrukwekkende wijze verscheidene passages voor, waartttsscheit hij den inhoud weergeeft van hiet overige gedeelte. De voorzitter-, dr. W. Th. M. Weebers, was ongetwijfeld de tolk der aanwezigen toen hij den spreker dank bracht voor den genotvollen avond. Lijst van de aan het postkantoor al hier bezorgtfe brieven en briefkaarten, welke wcg.-ns onbekendheid van de ge- adresreeiden niet zijn kunnen worden uitgereikt, over de eerste helft der maand December 1912. B i n n e n 1. brieven. A. W. den Boer. Amersfoort, H. J. Braak, Amsterdam, Mej. Annie Jünker, 's Gravenhage, F. I Bonte Hoofddorp, Gleise en Swidde Lei den, Rceder en Co. Rotterdam, Mej". Die est Utrecht. B. i n n e ri 1. b r i e f k a a r t e n. P. van

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1912 | | pagina 1