BUITENLAND.
BINNENLAND.
4e Jaargang.
No. 971,
Bureau OUDE SISIGEL S4, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCH!]NT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
f 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post ƒ1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2l/s cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Dinsdag
IV
December
1912.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15cem
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels f 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geenhandels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
Gevoel van onr-acht.
Een staatsman van beteekenis zeide
onlangs tot den heer Roodhuizen: als
Heemskerk aan de concentratie niet veel
aandacht wijdt, dan zijn jullie verkou-
iwenDaarom dankte gisteren de afge
vaardigde voor Brielle, den Minister uit
(den grond van zijn hart, dat hij er twee
Uur over gesproken heeft.
De heer Roodhuizen had waarlijk geen
jneer doorslaand bewijs kunnen geven
yoor zijn weinig vertrouwen iri de kracht
Ider concentratie. Reeds had de heer Bor-
gesius een vorige maal dén minister toe
gevoegd: „Als de concentratie een her
senschim was, hadt gij er niet twee uur
Over behoeven te spreken." En nu komt
zoowaar ook de man van het blanco
(artikel nog eens zeggenZie je wel
wat 'rï geweldig ding onze samenwer
king is, want zelfs van de regeeringstafel
iwordt ze bestreden.
De toestand is zoohet Concentratie
ballonnetje ligt vast aan z'n zakken so
cialistisch zand, terwijl de leiders in het
Schuitje het er wel over eens zijn, dat
ze omhoog willen, maar niet eensge
zind weten, in welke luchtlaag ze bo-
yen zullen blijven. De een voor den an-
Ider is bang als ballast uitgeworpen te
zullen worden. Intusschen blaast de
iwind de ballon heen en weer en nu
Keggen de aspirant-luchtschippers: „Als
ons luchtschip niet wat beteekende, zou
Ide wind er niet zoo aan schudden."
(En over de critiseerende omstanders
feeggen ze tot elkander: „Wc maken
(toch zeker wel een mooi figuur, dat ze
$oo blijven staan kijken."
We zijn nieuwsgierig naar de vertoo-
Hing als de reis zal aanvangen. Best
(mogelijk, dat ten gevolge van het ang
stig uitwerpen van geconcentreerden bal-
Sast de socialistische zandzakken mee de
hoogte in zullen gaan, wat groote con
sternatie zal- geven, omdat die roode
(Zakken immers juist niet zoo ten aan-
schouwe van iedereen mee mogen. De
teene commandant zal den aan het ven-
tieltouw trekken, de tweede aan de
jscheurbaan rukken, de derde zijn hoofd
kwijt raken en plofdaar valt de
Izaak, terwijl niemand verantwoordelijk
ïwil blijven voor het ongeval.
V Als de vos de passie preekt.
I le. Aan de Tel. wordt uit Katwijk ge
schreven
Ondanks de verzekeringen, gegeven in
(verschillende R'. K. bladen, dat er voors
hands nog geen sprake van is, dat er
plannen bestaan, om in 1913 in het
kiesdistrict Katwijk met een Katholiek
kandidaat uit te komen, tegenover den
Christ.-Hist., baron van Wassenaer van
Catwijck, wordt daarover in het district
izelf heel anders gesproken.
En een der voormannen van de R. K.
in Sassenheim, waar de voorzitter van
5de Centrale Liberale kiesvereeniging
iwoont, heeft reeds gepolst of de libera
len niet genegen zouden zijn een even-
Itueelen candidaat te willen steunen,
(waar de Katholieken in Sassenheim voor
'de verkiezing van een lid van den ge
meenteraad aldaar den liberalen candi-
Sdaat steunen, tegenover den anti-rev.
jcandidaat, die nu ongetwijfeld het on-
(derspit zal moeten delven.
2e. Aan het H b 1 d. wordt uit Leiden
gemeld:
De geruchten clat de auti-revolutio-
ïiairen in dit district het volgend jaar
iniet bereid zullen zijn bij eerste stem
ming met het aftredend lid Dr. de Vis
ser uit te komen, houden steeds aan en
het feit, dat het dit najaar opgerichte
Christelijk Dagblad voor Leiden en om
streken, dat eerst een algemeen christe
lijk staiidount innam, zich thans heeft
ontpopt als een zuiver anti-revolution-
nair orgaan, wijst dien kant ook uit. Het
iïs ook wel zonderling, dat de kleine
[groep der Christ.-Historischen die hier
niet meer dan 300 a 400 stemmen kan
(uitbrengen, in de coalitie, te Leiden de
teerste viool zou spelen.
Trouwens voor vier jaar heeft 't reeds
(gespannen en de anti-revOlutionnairen
hebben toen alleen toegegeven op voor-
iwaarde dat men in 1913 niet aan deze
candidatuur zou gebonden zijn.
Wat zou de linker concentratie gaar
ne zien wat hierboven uit de districten
Katwijk en Leiden wordt bericht. Hoe
gaarne zou men in die districten een wig
drijven in de coalitie. Maar, maar
van het uit Katwijk vermelde is niets
waar, geen onderhandelingen, geen af
spraken, alles uit den duim gezogen, en
wat Leiden betreft, dit is reeds zoo vaak
tegen geschreven, dat het heusch niet
weerlegd behoeft te worden.
Toch geven deze berichten ons een
wenk, en wel deze: laten wij toch voor
al zorgen sterk en aaneengesloten te
staan, want de linker concentratie zal
geen enkele poging nalaten, om ver
deeldheid te zaaien in de coalitie en la
ten wij toch vooral vertrouwen hebben
in onze voormannen en hun advies
en niet dat der linker concentratie vol
gen!
ALGEMEEN OVERZICHT.
Weer komt een ambtelijk Turksch be
richt ons verrassen met de mededeeling,
datKde Ottomansche vloot de Dardanel-
len is uitgevaren en de Grieksche heeft
aangevallen en tot wijken gebracht. Of
het nu waar zal zijn?
Intusschen zijn de afgevaardigden ten
eerstemale bijeen gekomen in het St
James-paleis voor de
vredesonderhandelingen
Minister Grey zat daarbij voor en hield
een toespraak ter verwelkoming, welke
door de afgevaardigden werd beant
woord en waarna hij tot eerevoorzitter
benoemd werd. De conferentie zou he
denmorgen weer om 11 uur bijeenkomen.
De gedelegeerden zjjn overeengeko
men, dat het voorzitterschap beurtelings
door de eerste gedelegeerden van de on
derscheidene staten, in de alphabetische
volgorde van de namen dier staten, zal
worden bekleed.
Wat de vredesmogelijkheden aangaat,
blijkt uit onderscheidene gesprekken
door de gedelegeerden onderling en met
diplomaten in de laatste paar dagen ge
houden, dat het verschil van meening
tusschen de bondgenooten en Turkije
grooter is geworden. Men denkt dat
zich ernstige moeilijkheden zullen voor
doen. De algemeene indruk is minder
gunstig.
Over de voorwaarden die Bulgarije zal
stellen, heeft Danef nog in een inter
view verklaard, dat er geen bijzondere
geheimhouding voor noodig was. De
eerste kwestie die op het tapijt gebracht
zal worden, zeide hij, is die van onze
grens met inbegrip van Adrianopel. Laat
mij in dit verband opmerken, dat het in
het belang van Turkije is, dat er een
groot Bulgarije komt met natuurlijke
grenzen. Turkije zal dan in de toekomst
op Bulgarije kunnen rekenen bij de ver
dediging van al zijn rechtmatige be
langen, zoo in Europa als in Azië. Het
is daarom in het belang van de Otto
mansche regeering om zich niet te^en
onze eischen te verzetten, indien Tur
kije er zich tegen aankant, is er geen
andere keus dan een voortzetting van
den oorlog.
De tweede kwestie is Albanië. Op
het oogenblik zijn de grenzen van Alba
nië niet duidelijk omschreven.
De derde kwestie is die van de eilan
den bij Klein-Azië en de Dardanelles
De vierde kwestie is de oorlogsvergoe
ding en het aandeel in de Turk-
sche schuld, dat de Balkanstaten na het
sluiten van den vrede moeten overnemen.
De Oostenrijksch-Servische kwestie
'heeft een minder dreigenden vorm aan
genomen doordat gebleken is dat de ge
schiedenis met den Oostenrijkschen con
sul te Prisren niets te beteekenen had.
Toch blijft Oostenrijk zijn mobilisaties
doorzetten. In een groot telegram geeft
daarvan de Hongaarsche correspondent
van de Journal belangwekkende bijzon
derheden.
Op koortsachtige wijze worden alle
strijdkrachten gemobiliseerd. Alle brug
gen en tunnels worden militair bewaakt
en aan alle stations in Galicië worden
zelfs de sneltreinen opgehouden om hon
derden reccuten-transporten voorbij te
laten trekken.
De ló corpsen, waaruit het leger be
staat, zijn in getalsterkte verdubbeld
sommige zelfs verdrievoudigd. Bij de le
gercorpsen aan de grens zijn 5 van de
6 lichtingen onder de wapenen geroepen
Het leger is hedenavond bijna 800.000
man sterk. Een derde daarvan is afdee-
lingsgewijs langs ,de grens getranspor
teerd en bijna 200.000 h.an staan langs
de Servische grens.
Deze mobilisatie is in U/2 week ten
uitvoer gebracht door persoonlijke op
roepingen en zij wordt nog voortgezet.
De mobilisatie is zoo volledig, dat en
kele groote fabrieken in de nabijheid van
Boedapest en Szegedin hebben moeten
stop zetten wegens gebrek aan werklie
den, terwijl ook in belangrijke kolenmij
nen, zooals in die van Salgotarjan, de
werkzaamheden voor gedeelte ge
staakt zijn. De schaarscnheid aan steen
kool laat zich reeds gevóelen.
De mobilisatie van de vloot is gevolgd
Een buitengewone bedrijvigheid heerscht
sedert drie weken te Pola. De oorlog
schepen hebben er kolen ingenomen. Alle
verloven zijn ingetrokken.
De verdediging van den Donau is ver
zekerd door een klein eskader van 9
monitors, die tusschen Ujvidek en Sem-
Iin liggen. Paarden zijn gerequireerd en
de intendance heeft 8000 vrachtauto's
besteld. Het eerste hospitaalschip voer
gisteren bij klaarlichten dag den Donau
af om zich bij de monitors te voegen.
Men brengt nog een tweede in gereed
heid.
Een telegram uit Venetië meldt nog,
dat de Oostenrijksche Lloyd van de re
geering bevel heeft ontvangen, om den
dienst tusschen Triest en Venetië te sha
ken, vermoedelijk omdat de booten als
transportschepen dienst moeten doen.
In aansluiting met een bericht in ons
nummer van Vrijdag j.l. kan gemeld, dat
gister door de Christelijke mijnwerkers
afgevaardigden in het Saar-district een
samenspreking is geho':_len waarop met
algemeene stemmen heb besluit werd ge
nomen de
staking in het Saar-bekken
uit te roepen tegen 2 Januari, dus met
inachtneming van den voorgeschreven
opzegtermijn van 14 dagen. Deze afge
vaardigden vertegenwoordigden 30.000
kolendragers.
De grieven der mijnwerkers zijn de
volgende
In de eerste plaats hebben de werk
gevers een verbetering van het reglement
op de vereenigingen van mijnwerkers ten
behoeve van ondersteuning bij ziekte enz.
uit hiertoe opgerichte fondsen, afgewe
zen. Hetzelfde gebeurde met een beleefd
verzoek om een geringe loonsverhooging
Maar de verbittering bereikte haar top
punt, toen een nieuw reglement op het
werk in de mijnen werd ingevoerd, dat
met de wenschen van de comitc's uit
c'e mijn'we kers vol r kt geen rekening
hield.
In de gehouden vergadering werden
deze punten in den breede besproken.
De leiders drongen er herhaaldelijk op
aan om den wettelijk voorgeschreven op
zeggingstermijn in acht te nemen, waar
toe dan ook besloten werd ondanks hét
feit, dat vele andere sprekers betoogden,
dat de opwinding in het Saardistrict zoo
groot was, dat een onmiddellijke staking
niet meer te vermijden was.
De leiders der vakvereenigingen ver
klaarden daarop dat allen, die zich vóór
de staking bij de vakvereenigingen aan
sloten, aanspraak zouden hebben op vol
le ondersteuning.
Een groote staking
is ook in Parijs begonnen als protest
tegen den oorlog. Het eerst zijn er mee
begonnen de koetsiers en de bestuurders
van auto's. Nu is de staking ook op
andere vérvoerarbeiders overgeslagen en
o pandere vakken buiten Parijs, ofschoon
met weinig succes.
De werkzaamheden aan de „Metropoli-
tam" en de „Nord Sud" zijn in het eerste,
tiende en achttiende arrondissement ge
staakt. Alle tramwagens loopen, behalve
die van Westelijk Parijs alleen.
De stakende electriciens behooren tot
de particuliere industrie. In den omtrek
van de arbeidsbeurzen is het zeer druk,
maar geen enkel ernstig incident deed
zich voor. In de provincie schijnt de be
weging eveneens mislukt, vooral te Mar
seille en te Bordeaux. ,Te Lyon staken
arbeiders van de ertsindustrie. Meerdere
gevallen van sabotage zijn bedreven. Een
anarchiste is gearresteerd wegens het
werpen van steenen in de Loire. 25 pet.
der mijnwerkers en, 30 pet. der glasblazers
zijn in staking. Van de stakingen in het
departement Pas de Calais zijn alleen te
vermelden die van Courrières en Do ur
ges, waar respectievelijk 4000 ,en 1900
Jieden sjaken. L^e arbeid gaat bijna ge
regeld door in andere mijnen. Geen enkel
incident had plaats.
In Parijs hadden hier en daar op
stootjes plaats, waarbij enkele menschen
_earresteerd werden. Voorts werd er
gisteravond huiszoeking gedaan in de
meeste vergaderlokalen der stakers. Pak
ken vol kaarten, oproepingen aan de
stakers, talrijke correspondenties en regis
ters, werden in beslag genomen.
Te Lyon hadden op de Place du Ponti
en in enkele aangrenzende straten op
stootjes plaats. De politie, de kurassiers
en d,e gendarmen trachtten de dichte
menschengroepen uiteen te drijven. Zon
der het te willen werden hierbij personen
gewond. Een gendarm en zeven politie
agenten werden gewond, waarvan twee
ernstig. Uit de rijen der manifestanten
werden steenen geworpen. Hierbij werd
één gendarm gewond. Alle winkels sloten
haastig hun luiken en versterkingen wer
den ia angevraagd. Er hadden een 20-tal
arrestaties plaats. Eveneens braken er op
stootjes uit op de Cours Liberté en de
Rue Paul Bart. De lantaarns werden uit
gedraaid. Er had een botsing plaats met
troepen infanterie. Een onderofficier en
een manifestant werden gewond. Er had
den hier een vijftigtal arrestaties plaats.
GEMENGD
De Brusselsche „Etoile" deelt mede,
dat koning Albert persoonlijk de begra
fenis van den regent van Be ieren
zal bijwonen, waar hij een ontmoeting zal
hebben met den keizer.
De Belgische minister van staat
|Wi o e s t e is gisteravond door de tram
aangereden. De geneesheeren consta
teerden een sjoierverrekking aan den rech
terarm en het rechterbeen. Woeste moest
zich naar bed begeven.
Te Paterson (New-Jersey) heeft,
naar de „Times" meldt, een hevige
brand gewoed, die naar schatting in
de zakenwijk voor 500.000 dollar schade
heeft aangericht.
Je Weenen heeft Zaterdag en Zon
dag een vreesdijke werv elstorm
gewoed. De temperatuur steeg van 3 gr.
onder tot 13 gr. boven het vriespunt. De
storm wierp verscheidene personen tegen
(den grond en bonsde er andere tegen
muren. Enkelen liepen daarbij hersen
schudding of schedelbreuk op. In het
geheel zijn 20 menschen zwaar gewond.
De sneltrein van Catania naar
Messina is in het station Guardina-Nan-
gano in botsing gek ome n met een
goederentrein. Verscheidene wagons zijn
verbrijzeld en er zijn 15 menschen ge
dood en 30 gewond.
Bij volksstemming isindenstaat
Oregon van de Vereenigde Staten uit
gemaakt, dat de doodstraf gehand
haafd zal blijven en de executie van een
viertal moordenaars moet worden vol
trokken. Be vier bandieten werden dien
tengevolge gisteren terechtgesteld. De
gouverneur van Oregon was persoonlijk
voor afschaffing van de doodstraf en
maandenlang bleef de kwestie der vier
moordenaars hangende. Ten slotte deed
de gouverneur een beroep op de kiezers,
welke zich met een meerderheid van
20.000 stemmen in bovengenoemden zin
uitspraken. De gouverneur durfde geen
gratie te verleenen en liet het gerecht
nu zijn loop.
Koninklijke Besluiten.
i Bij Kon. besluit is benoemd tot direc
teur van het postkantoor te Arnhem W.
F. L Oudenhoven, thans in gelijke be
trekking te Maastricht.
is aan den generaal-majoor H. J. van
den Broek, inspecteur der genie eer
vol ontslag verleend
is benoemd bij den staf der genie, tot
inspecteur van het wapen, de kolonel
J. Z. Stuten, van dien staf, hoofd der
Ve afdeeling van het departement van
Oorlog
is J. C. van Eerde, referendaris bij
het departement van Koloniën eervol
ontslagen.
Diocesaan comité der K.S.A. in het
bisdom Haarlem.
Te Rotterdam heeft bovengenoemd
Comité zijn jaarvergadering gehouden
onder voorzitterschap van den lieer mr.
(E. van den Bogaert van Amsterdam.
Aanwezig waren ook mr. P. J. M. Aal
berse, algemeen secretaris-penningmees
ter van de K. S. A. en rector P. Strioo-
mer, geestelijk adviseur van het dio
cesaan comité.
Nadat de vergadering met den Chris
tel ijken groet geopend was, heette de
voorzitter allereerst de afgevaardigden
welkom van de diocesane sociale ver
eenigingen, die tot de K. S. A. zijn
toegetreden en hier voor het eerst vol
gens de nieuwe statuten tegenwoordig
zijn, n.I. de R. K. Volksbond de Vereeni-
ging tot bescherming van meisjes en den
Maria-bond.
De notulen werden voorgelezen, waar
uit wij opmerkten dat 23.500 gulden
namens de K. S. A. aan Mgr. Caliier
op zijn 40-jarig priesterfeest overhandigd
zijn geworden.
In den centralen raad is ook besloten
in 1913 geen sociale week te houden,
maar wel als eersteling, een eerste, groo
te algemeene Katholieke sociale verga
dering vermoedelijk te Utrecht.
De algemeene financiën der K. S. A.
zijn over het algemeen treurig; wij staan
voor een leege kas.
De 21.000 gulden van het stichtings-
kapitaal zijn ingeteerd, in het begin van
het jaar waren er nog 2000 gulden over.
Er moet thans een nieuw stichtingskapi
taal gezocht worden.
Daarom zal voornamelijk dit jaar groo-
propaganda gemaakt worden.
De toegevoegde leden van het dioce
saan comité worden vermeerderd met den
heer N. Dekkers te Spierdijk als voor
zitter van den Boerenbond, die daartoe
met algemeene stemmen gekozen werd.
Mr. Aalberse hield hierna een korte,
zeer opgewekte inleiding over het we
zen der K. S. A. en gaf daarbij voorna
melijk eenige practische wenken voor de
aanstaande wintercampagne.
De K. S. A. is nog veel te weinig)
bekend. Langdurig weidde Mr. Aalber
se uit over den critieken toestand der.
financiën, en de manier, waarop het fi
nancieel evenwicht wederom kan hersteld
worden.
Hieraan moet de wintercampagne be
steed worden. De blijvende bijdragen
zijn verminderd en daarom is noodig
dat er nieuwe donateurs geworven wor
den.
Tal van wenken gaf Mr. Aalberse opl
wat voor pakkende wijze dit nu moest
gebeuren.
Mr. Aalberse wees er verder op, hoe
vruchtbaar de K. S. A. heeft gewerkt.,
Wij, katholieken worden gezegd altijd
achteraan te komen, maar in de K. S. A.
hebben wij nu reeds zeven jaren een in
stituut, dat geen der andere partijen ons
nog heeft kunnen nadoen.
Oorspronkelijk was er gedacht dat wij
van de 21.000 gulden jsrtichtingkapitaal
voorloopig vijf jaren zouden kunnen be
staan, wij hebben nu bijna acht jaren
bestaan.
In dien tijd hebben wij op ons Cen
traal Bureau een bibliotheek gevormd
van 4600 boekdeelen, wi» fiebben' knip,-
sel-verzameling aangelegd over 125 ven-
schillende' onderwerpen, die op aanvra
ge ter inzage wordt gestuurd. Menige
redevoering in Nederland gehouden, is
opgebouwd uit gegevens door de K. S.
A. verstrekt.
Het Centraal Bureau verstrekte
1.800.000 vlugschriften, en gaf 3760 adj
viezen.
Verder is het Centraal Bureau bezig
met het voorbereiden van cursussen voor
de hoofdmannen in de vakbeweging, met
de inrichting van een pers-informatiebUH
reau, en een film-centrale.
Zeven jaar lang gaf de K. S. A. reeds
sociale weken.
Mr. Aalberse noemde slechts deze
punten, omdat anderen er propaganda'
mee zouden maken.
Afd. Hoorn meende dat deze voorge
nomen propaganda zich wel zou bepa
len tot de groote steden en centra, en'
wenscht dat ook meer actie in kleinere
plaatsen zou gemaakt worden, waar men
veel succes mag verwachten.
De voorzitter merkt op dat er voor
de campagne ten plattelande een propa
gandist, de heer Engels, is aangesteld.
Daarna ging men over tot het bespre
ken van het derde punt van de agenda,
bestrijding van het bioscoop-gevaar, voor
welk onderwerp Mr. Aalberse een korte
inleiding hield.
De Katholieke Pers.
Zondag werd in alle kerken van
Utrecht de volgende circulaire van den
preekstoel afgelezen namens den deken
en de pastoors van Utrecht.
Naar aanleiding van den Vastenbrief
van Z. D. H. den Aartsbisschop van
Utrecht is aldaar den 30 September 191a