DE*SOLIST
Ingezonden Medeaeeüngen.
a 30 cent per regel 5677
CRITIC kismqektubschrift
ÖIAraS O VERSCHUNT-ALLE-14 DAGEN
EN IS OVERAL VERKRLI&BAAR VOOR-IEDER KOOPER
VAN
dikanten in hun protest. Later heeft Von
del zelf dansen in „Adam in Balling
schap" ingevoerd, die Royaards zoo
heerlijk heeft weergegeven, doch bijVon-
del's leven is dit treurspel, ondanks de
dansen, nooit opgevoerd.
Nadat Vos overleden was, trachtte Dr.
Goverd Bidlo de spelen van Vondel
weer op 't tooneel te brengen met de
zelfde middelen als Vos, door dansen
van allerlei fantastische wezens.
Spr. gaf aan de hand van allerlei no-
tarieele akten, een kijkje op het schouw
burgleven in dien tijd. Vechtpartijen met
bloote degens, ruzie tusschen de acteurs
of actrices die handgemeen werden, ont
braken niet.
In 1685 boden de regenten 100 zilve
ren ducatcns aan de schrijvers voor ver
taalde treurspelen als Bajazet, Berenice,
Agamemnon enz., maar de 'dichters ont
vingen vaak hun geld niet.
Na het eindigen zijner rede, werd spr*
door den voorzitter, ook namens verdere
aanwezigen, dank gebracht, voor zijne
belangrijke voordracht.
Ook nu weer werd dit voorstel van
de hand gewezen en aanstonds door
Griekenland aan zijn bondgenooten me
degedeeld.
En nu eindelijk sluiten de bondgenoo
ten, in schijn daarmede Griekenland een
klap in het aangezicht gevend, den wa
penstilstand, met Turkije, niet lettend
op de bezwaren van Griekenland.
Is dit een bewijs van de scheuring
in het Balkanverbond, waarover reeds
zoo lang gesproken werd? In het ver
band met wat reeds vooraf ging, be
schouwd, moet men hierop wel ont
kennend antwoorden. De Griek staat
voor te slim bekend cit Vcniselos heeft
al reeds zooveel bewonderenswaardige
staaltjes van staatsmanskunst laten zien
dat men niet mag veronderstellen, dat
hij, wetend door de bondgenooten als
een nul in het cijfer beschouwd wordt,
de kostelijke gelegenheden om zich zelf
te bevoordeelen zou hebben laten voor
bijgaan, om later uit dankbaarheid in een
hoek getrapt te worden.
Dus rest slechts te gelooven, dat die
terughouding der Grieken alleen een
kwestie van taktiek is geweest en ook
dit nummer op het program van actie
der geallinecrden gestaan heeft.
Te eer dringt zich dit vermoeden op,
waar de Grieksche gezant te Parijs er
aanstonds bij was, om den wereld kond
te doen, dat Griekenland slechts in het
belang der bondgenooten en niet uit
eigenbelang handelde en door zijn wei
gering om in de wapenstilstand te dee-
len, deze bepalingen voor den Turk ern
stig verzwaarde.
Maar nu gaat ook weer het gerucht
dat het ten slotte toch toegetreden is
en aan de vredesonderhandelingen zai
het echter afgezien van alles, toch ook
deelnemen.
Een tweede verrassing bood de rede
van den Duitschen Rijkskanselier, die a
la Wilhelm met den sabel rinkelde, zon
der in het minst kwade bedoelingen te
hebben. Het was niet te verwachten dat
hij in de gegeven omstandigheden zich
anders zou uitlaten. Reeds in het begin
van den Balkanoorlog was in alle cou
ranten de mogelijkheid van een conflict
tusschen Oostenrijk en Rusland bespro
ken, waarbij men dan licht combineerde,
dat Duitschland zijn bondgenoot zou
bijspringen, enzoovoort. En nu de Rijks
kanselier hetzelfde beweert, vindt men
dat in Frankrijk plotseling heel erg. Of
eigenlijk niet plotseling. Eerst vond men
de rede als vanzelf sprekend, maar den
volgenden dag was men reeds wat om
gedraaid en zag den toestand somberder
in. Rusland echter, wien de zaak in de
eerste plaats aanging, bleek vrij onbe
wogen, omdat het reeds te voren op
de hoogte gesteld was omtrent de ware
bedoeling der groote woorden, die niet
zoo ernstig gemeend waren. En in En
igeland is men zelfs zeer tevr.eden over
de uitlating van von Bethmann. Wie
licht een tip op van de raadselachtige
sluier der Engelsche politiek?
De derde verrassing is wellicht de
(grootste van allen. Met een fier woord
protesteerde het Katholieke Duitschland
bij monde van den Centrumsafgevaardig
de. dr. Spahn tegen den uitleg, door den
bondsraad aan de Jezuietenwet gegeven
die hij met recht een verkrachting1 van
de rechten van den Katholiek als mensch
en staatsburger noemde.
Ze kwam blijkbaar onverwacht die
klap uit het Centrum, dat zijn vertrou
wen aan de regeering ontzegde,want von
Bethmann was minder glad ter tong
toen hij op deze verklaring moest ant
woorden.
Maar het was goed en juist op tijd
dat nu de Katholieken weer eens den
strijd beginnen over het geval waartegen
zij jaarlijks slechts hun protest doen
hooren. De bondsraad had de wet kun
nen uitleggen volgens de veel minder
strenge manier waarop er nu de hand
aan gehouden wordt en die de Beier-
sche regeering als de officieele wijze
van interprestatie wilde verklaard zien.
Maar zij heeft het niet gewild en het
Centrum heeft haar ruiterlijk den hand
schoen toegeworpen.
Het oogenblik waarop die gehate uit
zonderingswet zoo niet ingetrokken, dan
toch in uitvoering aanzienlijk verzacht
zal kunnen worden, is nu aangebroken.
Doet de regeering zulks niet, dan doet het
sombere dreigen der centrumspers die
de verklaring van Spahn flink onder
streept, het ergste voor haar vreezen.
Zonder het Centrum, de regeering is
er van doordrongen, kan zij zich niet
staande houden. Maar de liefde kan niet
van één kant komen.
Zal Duitschland dit nu begrijpen? V.
Weekpraatje.
Niemand der lezers noch de jong-
sten, die 'de woorden moeten spellen,
noch de oudsten, die een grooten bril
moeten opzetten óm dat letter-gewriemel
voor hun oogen te kunnen ontcijferen
geen enkele is het Sint .Nicolaasfeest
vergeten. En daarom begin ik maar met
wat onze dichter de Genestet over het
Sint Nicolaasfeest dichtte of rijmde:
O wel hem, die dat feest
Nog altijd meeviert met een kinder
lijken geest 1
Wiens hioofd niet al te zeer vervuld is
van die schatten
Der wijsheid, "die helaas -mijn brein niet
kan bevatten
;k Meen beursnieuws, politiek en soort
gelijke meer
Om met zijn kinderen mee te leven
in 't weleer.
'tGaat meer zoo niet dichters: van
politiek ihebben ze een verbazenden afkeer.
En de Genestet denkt, dat inenschcn,
die aan politiek doen, niet met hun kin
deren kunnen meeleven „in 't weleer".
Dan had hij Donderdag eens in onze
Tweede Kamer moeten wezen, waar bij
acclamatie een motie werd aangenomen
om de vergadering te eindigen ('t was
kwart voor vier) vanwege het Sint Ni
colaasfeest. En Leiden's burgemeester
wenschte Donderdagmiddag aan het ein
de van de raadszitting den vroeden va
deren „Een prettige Sint Nicolaas" en
men kan vrij aannemen, dat bij niemand
van hen het aangename van den Sint
Nieolaasavond vergald is door politieke
bekommernissen!
Meer bekommernissen hadden op dien
avond de winkeliers en bijzonder de ban
ket- en koekebakkers, en ook het win
kelpersoneel. Alle beschikbare krachten,
de uiterste reserves, zijn voor dien avond
gerecruteerd, maar 't is niet zoo ver
bazend moeielijk om den vak-winkelbe
diende of de vak-winkeljuffrouw heel
gauw te onderscheiden van degenen, die
„voor vandaag een handje meehelpen"
niet doordat de laatsten een te-kort of
een te-veel aan beleefdheid vertoonen,
doch, ik zou haast zeggen, doordat zij
zoo blij schijnen, als ze iets mogen ver-
koopen, terwijl de vak-menschen de on
gewone drukte al heel gauw beu zijn!
Over die vak-menschen gesproken: ik
ben benieuwd hoe het a.s. Donderdag
in Leiden's Raad met de negenuurslui-
ting zal afloopen. Dit wil ik wel zeggen
ik ben er een voorstander van-; 't is
alleen treurig, dat dit zou weinig zal
baten!
Nu zijn we afgedwaald van ons praat
je over Sinterklaas, en tocji wilde ik
er op mijn manier nog wat over gaan
philosopheeren. Ik vroeg mc dezer dagen
zoo eens af, hoe komt het, dat de groo
ten toch nog altijd blijven meedoen aan
dit feest, dat toch eigenlijk voor kin
deren is; hoe komt het, dat er zoo
weinigen bitter en cynisch genoeg zijn
om zich met een sarcastisch lachje af
te wenden en te mopperen over „die
onbenullige flauwheid"'? En het ant
woord vond ik in een oud rijmpje, dat
zegt:
Wat in de kinderjaren het harte
boeit en tooit
Raakt nimmer uit 't geheugen en
men vergeet het nooit.
Ligt hier geen les in? Wij zouden den
St.-Nicolaasavond niet ongemerkt voorbij
kunnen laten gaan, doordat wij dien
avond in de jaren der jeugd zoo prettig
gevierd hebben. Zouden we in latere
jaren wel kunnen nalaten en vul hier
in een massa goede daden als we ze
in jonge jaren met blijden zin en over
tuiging beoefend hebben. Daarom brengt
die Sint Nicolaasviering ons een nieuwe
bevestiging van de oer-oude waarheid:
wie het kind heeft, heeft de toekomst.
Wie het kind daden leert stellen, bepaalt
ook de daden, welke de man of de
vrouw zal stellen.
En na deze „philosophie" moet ik nog
even gewag maken van een onaangename
surprise, die de Sint Nieolaasavond ge
bracht heeft. Ik bedoel den uitslag der
gemeenteraadsverkiezing in Rotterdam
IV. De liberale candidaat verkreeg het
vorig jaar 2135 stemmen nu 2457;
de soc.-dem. 1549 nu 2312; de Katho
lieke verkreeg 2632, de antirev. behaalde
nu 2336. Gelukkig is bij-deze verkiezing,
dat de heer Ter Laan, de reclame-
candidaat der S. D. A. P., gewipt is,
zoodat de socialisten nu nog slechts
drie zetels in den Rotterdamschen
Raad tellen. Maar overigens is het be
droevend. 't Scheelde slechts 25 stem
men of de rechtsche candidaat was niet
ééns in herstemming gekomen. Velen
schijnen nooit te gaan beseffen, aan welke
grove fout zij zich schuldig maken door
voortdurend hun kiezersplicht te ver-
waarloozen.
Mocht het in 1913 anders zijn, want....
anders zal het bedroevend afloopen.
JAN.
STATEN-GENERAAL.
TWEEDE KAMER.
Zitting van Vrijdag 6 Dec. (vervolg.)
Aan de orde is het algemeen debat
over de Staatsbegrooting 1913.
De heer Drucker (V.-D.) bespreekt
verder de Staatscommissie in zake grond
wetsherziening en haar werk. Welnu, om
trent onze Grondwet der toekomst geeft
het rapport geen licht, maar wel zijn
de gronden, waarop onze staatsinrich
ting rust, onder handen genomen. Spr.
gaat dit uitvoerig na.
Voornamelijk hebben de drie liberale
partijen zich vereenigd om het land te
behoeden voor het voortzetten van de
politiek, die thans wordt gevolgd, maar
zij hebben ook gedacht aan een verdere
samenwerking. Duidelijk is evenwel ge
bleken, dat de samenwerking met de so
ciaal-democraten niet op den voorgrond
is gesteld. Wat spr. zelf aangaat, hij
staat nog steeds tegenover de socialisten
als hij vroeger stond in het jaar'1903.
Van een feitelijk het eens zijn met de
socialisten, zooals de rechterzijde steeds
heeft beweerd, en bij verkiezingen weer
beweren zal is geen sprake.
Veel is er daarentegen wat de vrijzin-
gen onder elkander verbindt. Wel moet
men een en ander aan de concentratie
opofferen en vooral de vrije liberalen
moeten het toekennen van meer bevoegd
heid aan de Eerste Kanier als eisch la
ten vallen, maar dat zij zonder concen
tratie daaraan zouden hebben vastge
houden, gelooft spr. niet.
De heer Roessin gh (U.-L.) klaagt
over de scherpe scheiding die de anti
these heeft gebracht tusschen de ver
schillende deelen van ons volk. Spr. geeft
er zijn teleurstelling over te kennen dat
het niet is mogen gelukken tot een an
dere partijformatie te komen waarbij de
antithese niet zou gelden. We hebben
thans feitelijk een gereformeerd-kerkelij-
lcelijke regeering gekregen. Het woord
„Christelijk" wordt slechts als verkie
zingsleuze gebruikt om het volk aan te
lokken.
De heer van Dedem (C.-H.) houdt
funccieële beschouwingen en critiseert
hetgeen de heer Patijn heeft gezegd ten
aanzien van de stijging van het natio
nale vermogen met 315 millioen.
Wanneer er welvaart hecrscht stijgt
de waarde, doch ze daalt evenwel bij te
genspoed.
Do heer H e 1 sd i n g e n (S.-D.) be
spreekt de aanbesteding van rijkswer
ken. en dringt aan daarbii bepalingen
op te nemen in de bestekken omtrent
minimum-loon, raa\im urn-arbeidsduur
voor de arbeiders. Srr. vraagt ook hoe-
het staat met de uitschakeling van ar
tikel 163cc en b van het B. W. bij aan
bestedingen voor rekening van het Riik.
Maandag half twee voortzetting der
alger.icene beschouwingen.
A von d ve rgadering.
Aan de orde is de L a n d b o u w b e-
grooting en we! de tweede afdeeling
(Landbouw).
De heer Vorster man v. O ij e (V>
D.), bepleitte de wenscheiijkheid om 't
arbitragereglenient vastgesteld door 't
Ned. Landbouwcomité met betrekking
tot vrijwaring van koopvernietigende ge
breken bij den handel in paarden en vee
tot wet te verheffen.
De heer F1 e s k e n s (R.K.) vroeg niet
nadruk dat de Regeering na de sociale,
de agrarische wetgeving zou ter hand
nemen, opdat den gebruiker van den
grond ook de opbrengst daarvan ten
goede kome. Voorts bepleitte spr. uit
breiding van tuinbouw en landbouwon
derwijs en wettelijke regeling daarvan.
De heer Sm een ge (U.L.) klaagde
over te weinig spoorwegwagens, voor
vervoer van landbouwproducten. Spr.
wenschte een onderzoek naar de mollen-
vangerij en naar het nut der mollen
voor den landbouw, waaromtrent de
meeningen verdeeld zijn.
De heer Teenstra (V.D.)x erken
nende dat uit verschillende feiten en
handelingen blijkt, dat de afdeeling
Landbouw niet bureaucratisch is, zag
toch eenige s poren van bureaucratie.
Spr. gaf overigens toe, dat den land
bouw voldoende wordt bevorderd. Daar
entegen critiseerde spr. het beleid van
den Minister ten opzichte van de land
arbeiders. Als Kamerlid heeft de Mi
nister een hoogen toon aangeslagen,
doch als minister ondanks een groote
meerderheid, éen zee van tijd en prik
keling tot spoed, niets gedaan.
De heer Schaper (S.D.) sloot zich
bij die critiek aan. De toestand van de
kleine boeren is niet zoo slecht als de
heer Fleskens het voorstelde, dank.- zij
het feit, dat de boeren geen last. hebben
van de sociale wetten, dank zij ook hun
vrijstelling van de bedrijfsbelasting.
De Minister van Landbouw,
Handel en Nijverheid, de heer
T a 1 m a, betoogde dat de klachten over
bureaucratie bij Handel en Landbouw
het gevolg zijn van onkunde. In voor
bereiding zijn wetsontwerpen le. voor
het hooger landbouw- cn veeartsenijkun
dig onderwijs, 2e voor het overige land
bouwonderwijs. Het besproken arbitra
gereglement moet geen wet worden. De
herziening van de jachtwet wordt wel
licht nog in den loop van het jaar in
gediend. Spr. constateerde dat de heer
Fleskens in gebreke bleef de lijn aan te
geven voor de agrarische politiek. De
Minister wacht het rapport ten deze af
van de Staatscommissie voor den land
bouw. Spr. heeft voor de landarbeiders
ingediend een ziektewet, een invalidi
teitswet en een wet tot verstrekking
van grond. Voor een veiligheidswet voor
de landarbeiders is een avant-projet op
gemaakt. Wat de Landbouwongevallen-
wet aangaat, 'tegen een ontwerp daar
voor hadden belanghebbenden bezwaar.
Op landbouwonderwijsgebied kunnen
wij geen ijzer met handen breken. Ou
derwijzers zijn hiervoor noodig.
Het ontwerp voor grond aan lanaar-
ders is nog steeds niet door de Kamer
onderzocht. In bespreking is een wets-
ontwerpje om iets te doen voor de mol
len en de kikvorschen in den geest van
de Vogelwet.
Bij de jaarwedden en toelagen van de
Rijks land- en tuinbouw leeraren licht
de heer Du ij nst ee (R K.) een amen
dement van de Commissie van Rappor
teurs toe om daaruit te doen vervallen
f 300 als toelage aan den gewezen rijks
landbouwleeraar voor Limburg, den heer
Corten. Deze zaak dient in een afzon
derlijke wet te worden geregeld. Na ver
schillend debat neewt Minister Tal ma
het amendement der Commissie over.
Bij de bespreking van de Boeren
leenbanken protesteert de heer de W ij-
kerslooth (R.K.) dat de Minister
geen subsidie meer wil geven in de op
richtingskosten van plaatselijke boeren
leenbanken waardoor de oprichting zal
worden bemoeilijkt. De kosten van op
richting fan boerenleenbanken aange
sloten bij de Centrale te Utrecht bedroe
gen f175. Als die banken zelf de kos
ten moeten dragen, dan is de rente niet
voldoende om de uitgaven der bank te
bestrijden. De Centrale te Eindhoven
wordt door de politiek des Ministers be
voordeeld boven die te Utrecht. Finan-
cieele motieven mogen nimmer beslissen
of men zich aansluit bij de Christelijke
Centrale te Eindhoven dan wel bij de
neutrale te Utrecht. De billijkheid ver
zet er zich tegen dat men aan de pro-
testantsche streken van ons land de
voordeden onthoudt van de boerenleen
banken. die de Katholieke streken in
het Zuiden genieten.
Te middernacht wordt de beraadsla
ging verdaagd tot Maandagavond 8 uur.
Nieuwe Uitgaven.
Zoo wordt men lid van de Tweede Kamer.
Hollandsche verkiezingsroman door Henry
van Meerbekc. Met bandteekening en tien
platen door Louis Raemaekers. 3c druk.
C. L. van Langenhuysen, Amsterdam.
Een prettig, frisch geschreven werk,
vol tintelende humor en zuivere karak-
ter-teekening. 't Is een roman, die den
derden druk beleven mag reeds op
zichzelf een veel-zeggende getuigenis
en die door verschillende letterkundigen
hoog is geroemd.
S. Gorter noemde het „een geestig
boek vol menschenkennis en studie", Van
Lennep plaatste den auteur „in den eer
sten rang onzer nieuwere novellenschrij-
vers", Alberdingk Thi/m achtte hem „ge
roepen om erfgenaam te zijn van het
talent des populairsten Hollandschen
schrijvers".
Louis Raemaekers heeft den echten hu
mor op uitstekende, dikwijls op meester
lijke wijze aanschouwelijk gemaakt. Voor
een goede typografische uitvoering is
zorg gedragen door het Kasteel van
Aemstel.
Mijn eerste laarboekje, uitgegeven ten
bate der R. K. Vacantie-Kolonies, door A. F.
Suidgeest, pastoor te Egmond aan Zee.
Met rechtmatigen trots getuigt pastoor
Suidgeest: „We mochten weer meer kin
deren verplegen dan verleden jaar en 't
aantal verpleegdagen overtrof dat van
verleden jaar verre".
En wij onderschrijven de woorden van
den heer R. Fischer, arts
„Ten slotte een eeresaluut aan pastoor
Suidgeest, die alles regelt en bestuurt;
hoeveel zijn zoovelen heni verschuldigd.
Zijn grootste belooning ligt in 't zen
den van veel kinderen en ruime middelen
om hen te verplegen".
Kunst en Wetenschappen
Uit het Amsterdamsche tooneeileven
op het einde der 17e eeuw.
In de maandvergadering van de Maat
schappij van Nederl. Letterkunde trad
Vrijdagavond op als spreker de heer J.
F. M. Sterck te Haarlem met eene voor
dracht over bovengenoemd onderwerp.
Aan deze voordracht wordt het volgende
ontleend.
De invloed van Vondel op het Amster
damsche tooneel verminderde gaandeweg
toen JanVos schouwburgregent geworden
was. Dezen zou men een soort „futurist"
kunnen noemen in de tooneelkunst van
die dagen. Tegenover de streng klassie
ke stukken van Vondel stelde hij spek-
takele met „kunst- en vliegwerk" waar
in veel te zien was.
^Lucifer" werd na de tweede keer ver
boden, doch daarbij worden de dansen
van Vos noe niei gsnaand door de ore-
Gemengd Nieuws.
Sc handel ij ke begraafplaats..
Maandagmiddag had te Ter Apel een
begrafenis met hindernissen plaats. Het
lijkje van het kind zou gebruikelijkcrwij-
ze per lijkwagen naar zijn laatste rust-
plaats vervoerd worden. De menner was
al met zijn paard bij het 1 ijk wagenhuis»
je, toen hij de boodschap ontving, dat;
het niet mogelijk was met den wagen het
kerkhof te breiken. Alleen omdat de weg
zoo slecht was, moest de man onver
richter zake huiswaarts keeren. Daar de
afstan'd van het sterfhuis tot het kerkhof
niet groot was, zou het lijkje geriragenf
worden, doch hoe treurig, nu moesten
enkelen, die den overledene de laatste!
eer wenschen te bewijzen, tot hun er
gernis terugkeeren, daar zij onmogelijk
kans zagen door den modderpoel te ko
men. Zoo iets is toch zeker wel ver
schrikkelijk te noemen en te meer daar
er al meermalen om steun is gevraagd
om hierin verbetering te brengen, docfó
tot heden vruchteloos, zegt de „Ass*
Crt,"
Een vreemde slaapplaats.
Een niet onvermakelijke geschiedenis
speelde zich dezer dagen te Pijnacker afj
Toen eenige personen de Roomsch-
Kath. kerk passeerden, klonk hen uit
het gebouw een benauwd geschreeuw te*
gemoet. De koster werd er bij gehaald*
de kerkdeur geopend en het raadsel op^i
gelost. Wat toch was het geval
De koorzangers hadden dien avond re--
petitie gehouden met begeleiding van het,
orgel, en waren na afloop nog wat blij-f
ven praten. En de orgeltrapper, wiens*
arbeid geëindigd was, dutte op het or
gel in en toen men de kerk verliet, vetf-
gat men hem en sloot de kerkdeur.
Toen zijn dutje uit was, wou hij ook
wel naar huis- en bemerkende, dat del
deuren dicht waren, begon hij te roe-1
pen, waarop men hem bevrijdde.
„Tel/*
Sint Ni.kol aas-avond. Hanft
tien jaar oud, zegt volstrekt niet meen
aan St. Nikolaas te gelooven.
„Kom", zegt zijn moeder, „zet jij
je schoen maar eens onder den schoor*
steen en ik wed, dat je er straks wa>
in vindt.
Hans: ,,'k Geloof d'r toch niet aarf)
want om 9 uur is 't winkelsluiting/*
<H£i4ÏL
