nuur geen winst worden gemaakt en
daar een vader met een groot gezin dik
wijls niet die huur kan opbrengen, wel
ke noodig is om met zijn groot gezin
dragelijk te zijn gehuisvest, zal daarnaast
een fonds worden gesticht om hem te
gemoet te komen in de huur. Het behoeft
wel geen beioog dat zulk een stichting
van groot belang is, en het is dan ook
te hopen, dat middelen zullen worden
gevonden om deze plannen vasten vorm
te geven. Het gaat toch niet aan om een
degelijk huisvader ter wille van zijn
groot gezin te doen verstoken blijven
van een goede huisvesting, en zekere
huiseigenaren willen hem daar toch de
dtipe van laten worden.
Overduidelijk is het, van hoe veelzijdig
voordeel goede woningtoestanden, zon
der welke geen kinderen goed kunnen
worden opgevoed, noodzakelijk moeten
zijn. Zulk een stichting zai den grondslag
leggen voor vele goede gevolgen.
Ned. R. K. Bond van Goud- en
Zilversmeden.
Zondag 1 Dec. hield deze Bond
zijn 2e jaarvergadering te 's Bosch. Om
half 1 opent voorzitter Krijgsman de ver
gadering, waarna spreker wees op het
hoogst belangrijk feit, dat in den loop
van dit jaar een landelijk collectief ar
beidscontract was gesloten tusschen de
Ned. Fabrikantenvereniging en de Ar
beidersorganisaties en op de spanning
in den lande nu overal de afd. bezig zijn
het loon en de arbeidsduur vast te leg
gen als ooit organisatieplicht gebieden
de was, dan is het thans, zoo besloot de
voorzitter zijn openingsrede.
Hierna bracht de heer Vlaar, secretaris
een keurig juist gesteld jaarverslag als
mede de notulen uit.
Na afdoening van eenige huishoude
lijke zaken hield de heer P. Vlaar, een
goed gedocumenteerd betoog over de af
te sluiten collectieve ziekteverzekering
en hare moeielijkheden alsmede over de
Raden en Ziektewet van Minister Talma.
Met algemeene stemmen werd daarop
de volgende conclusie aangenomen
„Conclusie: gehoord de besprekingen
komt het de vergadering o.a. wensche-
lijk voor, dat ook aan ongeorganiseerden
de gelegenheid worde geboden zich aan
onze collectieve ziekteverzekering aan te
sluiten, onder voorwaarde dat een dus
danige de volle 100 pet: premie zal heb
ben te betalen. Dit geldt dus ongeorga
niseerden in dienst van ongeorganiseer
de patroons, wanneer n.l. gebleken is de
geldige argumentatie van niet georga
niseerd zijn.
„Verders kan een georganiseerd pa
troon zijn ongeorganiseerd personeel
eveneens verzekeren bij de collectieve,
tegen betaling van 100 pet. premie.
„Wij stellen ons voor dat dergelijke
patroons hun personeel zooveel zullen
aansporen lid hunner organisatie te wor
den.
„Georganiseerde collega's, in dienst
bij ongeorganiseerde patroons, moeten
eveneens 100 pet. premie storten, doch
kunnen hiernopens in overleg treden met
hun afdeeling of districtsafdeeling.
Een en ander zal dus moeten leiden
tot, zoo niet algeheele dan toch gedeel
telijke opheffing der bestaande zieken
fondsen, daar het nimmer in de bedoe
ling kan of mag liggen in een ziekte
periode meer te ontvangen als men ver
dient; in dezen geest spreekt ook Tal
ma's wet alsmede het overgroote deel
der bestaande ziekenfondsen. In nauw
verband staat dus hiermede de contri-
butieverhooging die zoo mogelijk in Ja
nuari a.s. diene ingevoerd te worden
als gevolg van de 25 pet. premieaanslag
in de Coll. ziekteverzekering. Tevens
geeft het H. B. in overweging, zoo spoe
dig mogelijk in het leven te zullen roe
pen een Bondsziekteaanvullingsverzeke-
ring, teneinde met de 75 pet. uitkeering
van de collectieve verzekering van 100
procent van het loon te komen in tijde
van ziekte."
Daarna hielde de heer A. Bertrahdje,
Secr. afd. Hoorn, een gestileerde rede
over de te sluiten Plaats, loon en ar-
beidsduurcontracten, waarop de volgen
de conclusie werd aangenomen
Conclusie. Het is in het belang van
de goud- en zilverindustrie dat de plaat
selijke contracten zoo spoedig mogelijk
tot stand komen en de onderhandelingen
steeds vriendschappelijk geschieden. Dat
bij het stellen van motie's de goede
trouw van de partijen wordt voor
op gesteld. De regeling van loon en ar
beidsduur wrordt noodzakelijk geacht en
zal bij weigering van 't plaatselijk con
tract, nadat alle wettelijke middelen
hebben gefaald, in overleg met het
Hoofdbestuur daadwerkelijk worden op
getreden.
Verzoekt daarom allen Ned. Fa
brikanten, hetzij of als organisatie of
als individu zoo spoedig mogelijk met
de arbeiders organisaties te onderhande
len.
's Namiddags 4 uur w erd een groote
propagandavergadering belegd waar de
heer Jac. van Rijzewijk als spreker optrad.
KORTE KRONIEK.
Naar het „Hbld." verneemt, is bij
de afd. Rotterdam van het Ned. Gen.
tot zedelijke verbetering van gevange
nen zeer ernstig in overweging de aan
stelling van een plaatsings-agent aan
wien meer bepaald de reclasseeringsar-
beid kan worden toevertrouwc
In een gisteravond te Utrecht ge
houden openbare vergadering in de groo-
de zaal van Tivoli, van wege de afd..
Utrecht van de S. D. A. P. heeft een
openbaar debat plaats gehad tusschen de
heer en W. H. Vliegen en mr. dr. J. van
Best, leden vail de Tweede Kamer, over
de tarief wet.
Het Bestuur van den R. K. Bond
van Directeuren en Commiezen bij Pos
terijen en Telegrafie, gevestigd te Rot
terdam, heeft den minister van water
staat verzocht de financieele positie van
directeuren en commiezen bij posterijen
en telegrafie te willen verbeteren.
Het hoofdbestuur van de Ned. Ver-
eeniging tot afschaffing van alcoholhou
dende dranken heeft aan H. M. de Ko
ningin verzocht, dat Harerzijds de noo-
dige stappen worden gedaan, die kun
nen leiden tot de invoering van het en
kelvoudig algemeen kiesrecht voor man
nen en vrouwen.
Uit Stad en Omgeving.
LEIDEN, 4 December.
Apologetische Cursus.
Op de 5e Apologetische Conferentie
in de St. Lodewijkskerk sprak gister
avond de Zeereerw. Hooggei. heer P. G.
Groenen, hoogleeraar aan het Groot-
Seminarie te Warmond, over Kerk en
C h a r i t a s.
Dit onderwerp, aldus spr., onderbreekt
den schakel der voordrachten, doch het
staat in verband met de apologie en
is daarom hier zeer zeker op zijn plaats.
Dc bestemming van den mensch is
geweest, dat hij over al het geschapene
zou heerschen; door de zonde is deze
bestemming een zware last geworden. De
persoonlijke arbeid deed het recht op
privaat-eigendom ontstaan, dat niet alleen
insluit, dat men over den arbeid van
anderen kan beschikken, maar ook, dat
men de vruchten van hun arbeid mag
plukken. Naast rijken zijn er altijd armen
geweest; hoe de rijken de armen hebben
behandeld, is de toetssteen geweest voor
de zedelijke-godsdienstige verheffing van
een volk. Spr. wijst in dit verband op
de behandeling der armen door de
heidenen, de Joden en de Christenen,
en betoogde naar aanleiding daarvan, dat
de ware naastenliefde alleen bij de Ka
tholieken wordt gevonden. Voor Jood
en voor heiden was, al was het dan
niet in dezelfde maat, een arme iemand,
die uitgestooten moest worden in de rij
der menschen en troost moest zoeken
tjij het redelooze dier. Christus heeft
in Zijn leven de armoede beoefénd en
den arme in het Rijk, dat Hij stichtte,
zijn wettige plaats gegeven, omdat de
grondwet van dat Rijk het gebod der
naastenliefde was. Christus alleen was
gerechtigd, omdat Hij zelf het voorbeeld
gaf, de leer te verkondigen van de ge
lijkheid van alle menschen tot God, van
de plichten der rijken en de rechten der
armen. Waar is schooner openbaring ge
vonden der charitas dan in de eerste
Christen-gemeente te Jerusalem?
De christelijke liefdadigheid is meer
dan medelijden, dat niet anders is dan 'n
subjectief gevoel, in ons opgekomen bij
het zien van een arme. De christelijke
liefdadigheid spoort de oorzaken der
armoede op en tracht de toestanden te
verbeteren, teneinde den arme voortdu
rend te ondersteunen, terwijl vooral ge
wicht gehecht wordt aan het persoonlijk
bezoek. Vandaar dat in de kerk van
Rome geen enkele bedelaar werd ge
vonden. Spr. zet de inrichting der ker
kelijke liefdadigheid in dc eerste eeuwen
uiteen en het oprichten van diaconiën,
van gods- en gasthuizen enz., in welke
eerste instellingen niet alleen het brood
tot spijziging werd gebroken^, maar ook
het zieleheil werd verzorgd. Spr. legt
den nadruk erop, dat de geheele armen
zorg in zijn breedsten opivang onder
beheer en controle van den Bisschop
stond. De armenzorg heeft in de Kath.
Kerk haar gouden eernv gehad en met
de decentralisatie, die in de zich uitbrei
dende Kerk noodig werd, kwam ver
andering in geest en karakter, wel
ke van den bisschop naar den
pastoor werd verplaatst. Door de be
moeienis van de leenheeren slopen mis
bruiken in het beheer van de goederen
der armen, doch spr. wijst daarnaast als
uiting van den onvernietigbaren offer
geest der christelijke charitas op het op
richten van kloosters, hospitalen en. toe
vluchtsoorden. De individueele liefdadig
heidszin spreekt o.a. uit de vele fundaties
van de middeleeuwen. In dien tijd werd
het gemis aan een gemeentelijke armen
zorg dan ook niet gevoeld.
Spr. herinnej-t voorts aan de beoefe
ning der naastenliefde in den modernen
tijd. Het werk van den H. Vincentius
leeft tot op onze dagen voort. Op onzen
vaderlandschen bodem heeft de liefda
digheid, ondanks de verdrukking, welig
getierd; zij is tot ontplooiing gekomen
in de eerste helft der 19e eeuw. Geen
werk van liefdadigheid is den Katho
lieken vreemd gebleven, terwijl wij in
het bisschoppelijk reglement terugvinden
de eenheid van lijn, dc verdeeling der
lasten en het persoonlijk bezoek.
Spr. verdedigt daarna het goed recht
der christelijke naastenliefde, de verschil
lende bedenkingen weerleggend^ die daar
tegen worden' geopperd, speciaal wat
betreft de humanitaire opvattingen, die
geen nieuwe begrippen brachten, al deden
ze veel goede daden en wedijverden zij
met de christelijke charitas. Spr. komt
op voor den beslisten voorrang, die aan
de christelijke charitas boven de philan-
tropie moet worden toegeL.nd, omdat
de laatste den grondslag mist: het ge-
lof, wijl de allernoodzakelijkste voor
waarde van de liefde tot den naaste de
liefde is tot God. De philantropie mist
dèn Christus, want voor den Christen
is het hoogste ideaal Christus te dienen
in den arme.
Met een peroratie, waarin spr. wees
op de gelijkheid van armen en rijken
bij hel ontvangen der H. Eucharistie,
waarin Christus kracht geeft om de ar
moede te dragen en om de liefdadigheid
te betrachten, besloot spr. zijn conferen
tie.
Op de volgende conferentie, bepaald
op Dinsdag *17 December a.s., treedt de
WjEerw. Heer Th. M. P. Bekkers als
spreker op over het H. Misoffer.
R. K. Grafische Bond.
In de zaal van den Volksbond hield
gisteravond de R. K. Grafische Bond
een propagandavergadering.
Na met den Christelijke groet en een
kort woordje de vergadering geopend te
hebben, gaf de voorzitter het woord aan
de heer Mooiman voor een bijzonder on
derwerp.
Bijzonder zeide deze spreker was zijn
onderwerp, omdat men dit niet in direct
verband zou vinden met de grafische vak
ken, n.l. de liefde. Spr. bedoelde de
liefde voor de organisatie, het meeleven
daarin, meer doen dan' enkel contribu
tie betalen.
Hoe dikwijls gebeurt het dat eenigen
tijd voor de organisatie gevraagd wordt
er. dan beweren de meesten, den
tijd niet te hebben. Dat moest anders
zijn. Daarin moest men zijn liefde voor
de organisatie toonen. Spr. ziet ook in
het geringe bezoek van de vergadering
weer een bewijs van het ontbreken dier
liefde. Die wegblijvers zoeken allerlei re
denen om maar weg te kunnen blijven.
En dat moest anders worden. De orga
nisatie verdient het. Denk u terug in den
tijd dat er geen vakorganisatie bestond
en ziet dan wat nu reeds in het belang
van den arbeider in de vakorganisatie
is gedaan.
Spr. vergelijkt de liefde voor de vak
organisatie met de liefde voor de moe
der. De vakorganisatie toch heeft als
een moeder alles voor de haren over.
Wij moeten daaróm ook offers weten
tc brengen voor de vakorganisatie. I>e
ouderen van dagen mogen niet meenen
overbodig te zijn in de organisatie, ^ij
kunnen juist voor to groote voorbarig
heid behoeden, wijzen raad geven.
Ook de krachtige man van middelbare
leeftijd is juist om zijn kracht voor de
organisatie noodig.
En bij de jongens moet liefde ge
kweekt voor de vakbeweging, de jeugd
moet door ons voorbeeld daartoe ge
bracht worden.
Door die drie krachten voortbewogen
zal het schip der vakbeweging kunnen
belanden in de veilige haven der goede
arbeid svoorw a a rd en
Maar wij Katholieken hebben de ka
tholieke vakbeweging noodig omdat wij
om onze principen de klassenstrijd niét
kunnen aanvaarden, maar slechts de or
ganisatie door Z. H. de Paus en de bis
schoppen als de eenig ware aanbevolen.
Spreker vraagt of we zonder de vak
organisatie zouden hebben de kinder
wetten, de ongevallenwet en betere ar
beidsvoorwaarden en zoovele andere gun
stige voorwaarden, waaronder we leven.
En dan denken we aan de mannen die
hun tijd en zoo vele andere offers heb
ben gebracht aan de vakbeweging. Had
den wij zulke mannen niet gehad, de
vakbeweging had zulk een vlucht niet
genomen.
Maar toch staan er nog te veel buiten
en die zijn de oorzaak dat zoovele gun
stige voorwaarden nog niet verkregen
zijn, die er te verkrijgen waren.
Ge moet tegen dat leger dus den
strijd aanbinden, die ongeorgasiseerden
in de vakbeweging brengen. Nooit mag
tegenspoed u daarbij ontmoedigen. De
aanhouder wint, ook en vooral in deze
kwestie.
Ook de aangeslotenen bij het verkeer
de leger moeten voor onze gelederen
gewonnen worden. Het zou niet de eer
ste keer zijn dat door het apostolaat der
vakbeweging iemand in de schoot van
onze Moeder de H. Kerk is terugge
voerd. Ons katholiek vakblad zij daarbij
ons wapen.
Spr. wekte allen op in dezen het be
stuur te helpen, leder oud of jong moet
meehelpen strijden met liefde voor de
vakbeweging. Het is toch niet veel ge
vraagd, dat in twaalf maanden ieder man
een medelid poogt aan te brengen. Een
uur in de week besteed aan een onwil
lige en een gebed tot God zal u de
overwinning geven.
Spr. kan niet klagen over den ijver
der typografen, maar hij spoort tot nog
grooter ijver aan, om den Bond, waarmee
nu patroons en tegenstanders reeds moe
ten rekening houden, nog grooter ge
wicht te geven.
Wanneer we dat doen, voldoen we
aan de opdracht ons gegeven niet door
de eerste de beste, gegeven door de
Paus der werklieden Leo XIII.
Wanneer we onze liefde geven aan
de vakbeweging doen we een werk in
het belang van vrouw en kinderen, in het
belang der natie, in het belang van de
Kerk.
Langzamerhand verdwijnen de neutrale
organisaties, en eenmaal komt den tijd
dat op sociaal terrein twee legers tegen
over elkaar komen te staan, dat met de
roode vaan en dat met het Kruis. Dit
laatste leger moet het sterkste zijn, dat
kan u niet onverschillig wezen. Want
dat roode leger zal roepen als de socia
listen van België op hun Roode Dinsdag
bij het passeeren der Sipt Gudula-kerjk:
,rWeg met de Papen."
Spr. eindigde met een geestdriftige
opwekking om de gelederen zoo krach
tig mogelijk te maken voor dien strijd.
De heer J. van Eijndthovcn hierna
het woord erlangende, onders.reepte nog
eens de woorden van den vorigen spre
ker door te vertellen van het ontstaan
van de Grafischen bond, in 1900 gesticht
doordrie man, die het rn viermaal
herhaalde oproeping tot zes hadden ge
bracht. Ondanks tegenkanting zijn zij
doorgegaan, en wat de resultaten zijn
door de organisatie in de sinds dien
verloopen jaren bereikt, ziet men het
best in de niet Roomsche vakpers die
met den grootsten naijver al onze voet
stappen nagaan.
Na nog eens nagegaan te hebben wat
de R. K. Grafische Bond wis't tot stand
te brengen wekte spr. op, leden te zijn
in den volsten zin des woords. Tot enkel
contribueerende leden zou spreker zeg
gen verlaat onze gelederen.
Onze bond kan niet zoo groot worden
als de neutrale bond omdat wij mannen
met principen moeten hebben, volbloed
katholieke arbeiders en niet Jan-en-al-
leman.
Spr. merkte op dat de typo's van Fu-
tura het te goed hadden onder hun uit
stekenden patroon.Daardoor worden zij
te laks. Doch vooral zij die het zoo goed
hebben moeten zgrgen dat ook de andere
Leidsche typografen het even goed krij
gen. Hij wekte hen daarom tot. grooten
ijver op om te zorgen dat in Leiden geen
enkele typograaf zou zijn niet georgani
seerd in den Roomschen Bond.
Na nog eenig debat over de organi
satie-kwestie in Gezellen-vereeniging of
Volksbond waarbij de oplossing dezer
kwestie werd in uitzicht gesteld, sloot de
voorzitter de vergadering met den chris-
telijken groet.
Op uitnoodiging van de Nederl.
Anthropologische Vereeniging zal Zater
dagavond in het Nutsgebouw alhier als
spieker optreden dr. J. H. F. Kohlbrugge,
met een rede ove'Europa tijdens de
ijsperiode en de levenswijze van de oudste
bekende menschen. In de pauze is er
een tentoonstelling van 100 lichtdrukken,
oq lndië betrekking hebbende, bestemd
voor schoolplaten en uitgegeven onder
leiding van prof. A. W. Nieuwenhuis.
Verschenen is de statistiek der ge
boorten en der sterfte naar den leeftijd
en de oorzaken van den daad in Neder
land over October 1912.
Het aantal inwoners dezer gemeente
bedroeg op 1 October 59.191.
Er werden levend aangegeven 127 kin
deren, waarvan er 113 behoorden tot de
werkelijke bevolking der gemeente. Het
aantal levenloos aangegevenen be
draagt 8.
Er overleden op den leeftijd van min
der dan 1 jaar 9, van 1 tot en met 4
jaar 3, van 5 tot en met 13 jaar 4, van
14 tot en met 19 jaar 4, van 20 tot en
met 29 jaar 2, van 30 tot en met 39 jaar
2, van 40 tot en met 49 jaar 6, van 50
tot en met 64 jaar 11, van 65 tot en met
79 jaar 14, 80 jaar en daarboven 13.
Er stierven tengevolge van kinkhoest
1, diphtheritis 1, longtuberculose 10, her-
sentuberculose 2, andere vormen van tu
berculose 3, kanker en andere kwaad
aardige gezwellen 8, meningitis 1, be
roerte en hersenverweeking 5, organi
sche h artgebreken 4, acute bronchitis 1,
chronische bronchitis 1, longontsteking
1, andere ziekten der ademhalingswerk
tuigen 3, ziekten van de maag 1,
gastro-enteritis en diarrhoea 2, aangebo
ren zwakte en gebreken 4, ouderdom 8,
gewelddadigen dood {geen zelfmoord)
1, andere ziekten 8, onbekend 3.
Het totaal aantal overledenen bedroeg
68, waarvan er 63 behoorden tot de
werkelijke bevolking der gemeente.
ROOMSCHE AGENDA.
Woensdag 51/2 uw n-m- St. Jo
zefszaal, Rapenburg 52. Bijbelsche Ge
schiedenis (met lichtbeelden) voor de
kinderen der St. Petrus-parochie. Spre
ker: de Weleerw. heer C. G. J. van
Leeuwen.
Vrijdag 5 uur n.m. Bondsgebouw
Rapenburg 10. St. Nicolaasfecst voor
kinderen van bondsleden.
KATWIJK AAN ZEE. Op den pu-
blicken afslag waren de haringprijzen
volle haring f 15.6015.9016.05—16.25,
ijle haring f 13.05-13.20-13.35, steur-
liaring f 16.8517.10, makreel f 15.85
15.90, alles per kantje.
NIEUWVEEN. Zondag werd van den
kansel medegedeeld, dat krachtens het
Pauselijk Dereet van 2 Juli 1911 en
nadere Bisschoppelijke verklaring van 17
Nov. 1.1. op het feest van den H. Ni-
colaas, Patroon van Nieuwveen dispen
satie is verleend voor deze parochie,
niet alleen (zooals elders in het Bis
dom Haarlem) in de vastenwet, maar ook
in de onthoudingswet, zoodat allen, die
aanst. Vrijdag binnen de grenzen van
de parochie Nieuwveen vertoeven, ook
vleeschspijzen mogen gebruiken.
GEWESTELIJK GEMENGD.
Verdronken.
Vermoedelijk door de duisternis mis
leid, is de 17-jarige dochter van H. M.
in het Oosteinde te Aalsmeer voor de
ouderlijke woning in de vrij diepe vaar-
sloot geraakt en verdronken.
Noodlottig ongeval.
Te Valkenburg is gisteren een
treurig ongeluk gebeurd. Dc 21-jarige
M. V., van Katwijk aan Zee, kwam door
het dorp met twee met hout beladen
wagens. Hij had zich even van deri
.wagen begeven om het overhellende hout
op te duwen, en viel toen bij het op
klimmen er af, met het gevolg, dat hij
onder de wielen terecht kwam en bijna
op hetzelfde oogenblik dood was.
Léger en Vloot.
Cantinepersoneel.
Omtrent het beheer van de militair
cantines heeft de Minister van Oorlog
nader bepaald:
Voor het verrichten van vaste diensten
in de cantines mogen alleen worden aan
gewezen miliciens, ingevolge art. 82 der
Militiewet, vrijwillig onder de wapenen
of miliciens behoorende tot de administra-
tietroepen. Wanneer over dergelijke mili
ciens bij een korps niet kan worden be
schikt, dan moet, tot het verrichten van
die diensten, burgerpersoneel in dienst
worden genomen.
De betaling dezer personen zal plaat
selijk worden geregeld en moet geschie
den uit de .winsten, die door de cantines
worden gemaakt.
Het gevolg van deze regeling zal
kunnen zijn, dat, vooral in de kleinere
garnizoenen, de uitgaven verre de inkom
sten overtreffen.
Tot tegemoetkoming hieraan is de
Minister voornemens aan die cantines
een rijkssubsidiè toe te kennen.
Tot het verkrijgen van een goed over
zicht van de werking van deze regeling
en tot het bepalen van het bedrag der
ventueel toe te kennen rijkssubsidie,
verzioekt de Minister op 1 Nov. 1913 een
ODsave van de ontvangsten en uitgaven
dier cantines, onder mededeeling van de
bedragen, uitgegeven tot nut of genoegen
van onderofficieren, korporaalsen sol
daten. (Avp.)
De America-cup.
Door de Officieren van het Nederland-
sche Leger die aan het concours-hippique
te New-York deelnemen is, zooals de le
zer weet, de „America-cup" gewonnen*'
Over dit feit, waardoor op rijkunstig
gebied deze officieren in het buitenland
de eer van het land hebben hoog ge
houden, tegenover vele andere Rijken,
heeft d e Minister van oorlog zijn groote
voldoening uitgesproken.
Academienieuws.
LEIDEN. Geslaagd voor het eindexamen
voor den N'ed. Indischen administraiieven dienst
de heer G. M. Wigman (Zutfen). Doctoraal
examen rechten de heer M. J. A. Steenhuis,
(Schiedam). Capdidaatsexamen rechten de heer
D. P. M. Graswinckel (den Haag).
Dr. P. Ehrenfelt, uit St. Petersburg
herwaarts gekomen als opvolger van
Profr. Lorentz, aanvaardde lieden zijn
ambt als hoogleeraar in de faculteit der
wis- en natuurkunde aan de Lefdsche
universiteit, om onderwijs te geven in de
theoretische physica met eene rede over
de crisis in de hypothese der luchtether.
Kunst en Wetenschappen
In de maandvergadering van de Maat
schappij van Nederl. letterkunde te hou
den op Vrijdag 6 December a.«. des
avonds te 8 uren in een der lokalen van
het Nutsgebouw te Leiden zal optreden
als spreker de heer 1. F. M. Sterck, van
Haarlem, met 't onderwerp „het Amster-
damsche tooneelleven op het einde der
17e eeuw."
Aanbestedingen.
Voor de levering van magazijngoederen ten
behoeve van het Hoofdmagazijn te Tilburg der
Staatspoor gedurende 1913 werd het laagst inge
schreven voor perc. 31, gordijnstof (wollen na
ture), breed 0.87 M., fa. J. en A. Le Poole,
Leiden, f 1261perc* 32, id. id., breed 0.90 M.,
dezelfde, f1632; perc. 33, id, id., breed 1.22iM.,
dezelfde, f 687.50; perc. 34, id. id. breed 1,30 M.,
dezelfde, f 2730perc. 35, id. id. (blauwe) dezelfde
f4020; perc. 44, kaloen (lampen- en lantaarn-),
fa. Van ,t Hooft Co. Leidenr f 1028.30;
perc. 48, koord en touw (divers), J. Kortcnoever
Zoon, Gouda, f888.30; perc. 105, touw
(bind-), N.V. Goudsche Machinale Garenspin
nerij, Gouda, f2170; perc. 111, wagens (ba
gage- krui-), G. Gesink, Katwijk, f60; perc.
112, id. (bak-krui-), dezelfde, f 648 en perc. 113,
id (schuier-), dezelfde, f 1200.
Land- en Tuinbouw.
Holland's groentenbouw.
Wij hebben indertijd meegedeeld, dat
in de maand. Juli een deputatie van de
Deutsche Landwirtschafts-Gesellschaft
een studiereis d'oor ons land deed, ten
einde met onze groentencultuur kennis
te maken.
De commissie heeft thans door de
hand van den Garteninspector Weirup
uit Hildesheim een rapport van de studie
reis uitgegeven. Het geïllustreerd ge
schrift werd uitgegeven onder nummer
232 in de „Arbehen der Deutschen Land-
wirtschaft-Gesellschaft".
Het „Slotwoord" der brochure luidt
aldus
„Als ik mij aan het slot van mijn
rapport nog eens alles goed voor den
geest roep, wat wij op de mooie reis
gezien hebben, dan dringt allereerst de
indruk op den voorgrond: dat de Hol
landers in buitengewoon gunstige om
standigheden voor den groentenbouw
verkeeren; dat zij de kunst verstaan, hun
grdnd op voortreffelijke wijze te gebrui
ken; dat zij er in geslaagd zijn een
voorbeeldige organisatie voor de bevor
dering van hun belangen tot stand te
brengen.
De FTollandsche groentenkweekérijenij
zijn voorbeeldig. Ook de regeering tracht
de ontwikkeling van deze bedrijven naaif{
alle richtingen door steun van staats-
